Opið ákall til þjóðarinnar – frá ótta til bjartsýni á gervigreindaröld Sigvaldi Einarsson skrifar 7. mars 2025 19:01 Við stöndum á tímamótum. Gervigreind er ekki lengur fjarlæg framtíðartækni – hún er þegar orðin órjúfanlegur hluti af daglegu lífi okkar. Hún mótar störfin okkar, samskipti, menntun, fjölmiðla og jafnvel lýðræði. Þrátt fyrir þetta ríkir enn mikil óvissa og víða ótti í samfélaginu. Sumir sjá ótal tækifæri, á meðan aðrir óttast hið óþekkta og spyrja sig: Hvert stefnum við? Þessi ótti er eðlilegur. Þegar hraði tæknibreytinga fer fram úr almennri umræðu og sameiginlegri þekkingu, myndast tómarúm þar sem óvissan dafnar. Nýlegar kannanir í Evrópu sýna að almenningur óttast frekar áhrif gervigreindar á upplýsingaflæði og fjölmiðla en sjálfan atvinnumissinn. Þetta snertir sjálfan kjarna lýðræðisins – rétt okkar allra til áreiðanlegra upplýsinga sem hægt er að treysta. Þegar enginn veit lengur hver stjórnar upplýsingunum, hverjum megi treysta eða hvernig tæknin raunverulega virkar, er eðlilegt að óvissan kalli fram kvíða. Við megum hins vegar ekki láta óttann eða skort á þekkingu stýra för. Þess vegna þurfum við sem þjóð að opna þetta samtal – strax. Það er ekki á ábyrgð eins aðila að fræða og upplýsa heldur er þetta sameiginlegt verkefni okkar allra. Stjórnvöld, skólar, fjölmiðlar, fyrirtæki og almenningur þurfa að taka höndum saman og byggja upp traust og skilning á því hvernig gervigreind mótar líf okkar. Við þurfum að tryggja skýra upplýsingagjöf, opna umræðu og rækta gagnrýna hugsun. Við þurfum að fræða, útskýra og svara öllum spurningum af hreinskilni og ábyrgð. Um leið þurfum við að rækta bjartsýni. Ísland getur orðið fyrirmynd annarra þjóða – landið sem sýnir heiminum hvernig lítil þjóð getur stýrt sinni eigin gervigreindarframtíð með siðferði, þekkingu og samfélagslega ábyrgð að leiðarljósi. Við höfum áður verið leiðandi í nýsköpun og samfélagslegri framþróun. Nú er komið að okkur að stíga fram á ný. Þetta er opið ákall til þjóðarinnar: Stöndum saman, fræðum okkur og tökum framtíðina í okkar hendur. Óttinn víkur þegar þekkingin vex – og með henni skapast traust og ný tækifæri fyrir okkur öll. Höfundur er gervigreindarfræðingur Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Sigvaldi Einarsson Gervigreind Mest lesið Ofurgróði sjávarútvegs? – Hættið að afvegaleiða! Elliði Vignisson Skoðun „Fáum við einkunn fyrir þetta?“ Hulda Dögg Proppé Skoðun Halldór 28.06.2025 Halldór Sniðgangan á Rapyd slær öll met Björn B. Björnsson Skoðun Rafbíllinn er ekki bara umhverfisvænn – hann er líka hagkvæmari Óskar Páll Þorgilsson Skoðun Sakar aðra um það sem hún gerir sjálf Sigurjón Þórðarson Skoðun Frá Írak til Gaza: Hvað höfum við lært af lygunum og stríðsbröltinu? Helen Ólafsdóttir Skoðun Vorstjarnan hans Gunnars Smára? Guðbergur Egill Eyjólfsson Skoðun Hrossakjöt, hroki og hleypidómar Kristján Logason Skoðun „Þú verður aldrei nóg“ - Ástæður þess að kerfið bregst innflytjendum Ian McDonald Skoðun Skoðun Skoðun Hvernig er staða lesblindra á Íslandi? Guðmundur S. Johnsen skrifar Skoðun Sakar aðra um það sem hún gerir sjálf Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun „Þú verður aldrei nóg“ - Ástæður þess að kerfið bregst innflytjendum Ian McDonald skrifar Skoðun Rafbíllinn er ekki bara umhverfisvænn – hann er líka hagkvæmari Óskar Páll Þorgilsson skrifar Skoðun Ofurgróði sjávarútvegs? – Hættið að afvegaleiða! Elliði Vignisson skrifar Skoðun Laun kvenna og karla í aðildarfélögum ASÍ og BSRB árið 2024 Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun „Fáum við einkunn fyrir þetta?“ Hulda Dögg Proppé skrifar Skoðun Hrossakjöt, hroki og hleypidómar Kristján Logason skrifar Skoðun Sjávarútvegur er undirstöðuatvinnuvegur – ekki einangruð tekjulind Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Að byggja upp á Bakka Hjálmar Bogi Hafliðason skrifar Skoðun Fiskeldi og samfélagsábyrgð Eyjólfur Ármannsson skrifar Skoðun Pólitískt raunsæi og utanríkisstefna Íslands Ragnar Anthony Antonsson Gambrell skrifar Skoðun Vorstjarnan hans Gunnars Smára? Guðbergur Egill Eyjólfsson skrifar Skoðun Fylgið fór vegna fullveldismáls Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Er Ísrael ennþá útvalin þjóð Guðs? Ómar Torfason skrifar Skoðun Flokkurinn hans Gunnars Smára? Guðbergur Egill Eyjólfsson skrifar Skoðun Raforkuverð: Stórnotendur og almenningur Ingvar Júlíus Baldursson skrifar Skoðun Hætt við að hækka ekki skatta á almenning Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Skattafíkn í skjóli réttlætis: Tímavélin stillt á 2012 Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Hver borgar brúsann? Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Hvers vegna berðu kross? Hrafnhildur Sigurðardóttir skrifar Skoðun Þannig gerum við þetta? Ísak Ernir Kristinsson skrifar Skoðun Stærsta framfaraskref í námsmati íslenskra barna í áratugi Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Falleinkunn skólakerfis? Helga Þórisdóttir skrifar Skoðun Þjónusta sem gleður – skilar sér beint í kassann Margrét Reynisdóttir skrifar Skoðun Hvar er auðlindarentan? Birta Karen Tryggvadóttir skrifar Skoðun Miðflokkurinn – Rödd skynseminnar í borginni Ómar Már Jónsson skrifar Skoðun Virði barna og ungmenna Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Sættir þú þig við þetta? Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Alþingi gleymir aftur fötluðum börnum Lúðvík Júlíusson skrifar Sjá meira
Við stöndum á tímamótum. Gervigreind er ekki lengur fjarlæg framtíðartækni – hún er þegar orðin órjúfanlegur hluti af daglegu lífi okkar. Hún mótar störfin okkar, samskipti, menntun, fjölmiðla og jafnvel lýðræði. Þrátt fyrir þetta ríkir enn mikil óvissa og víða ótti í samfélaginu. Sumir sjá ótal tækifæri, á meðan aðrir óttast hið óþekkta og spyrja sig: Hvert stefnum við? Þessi ótti er eðlilegur. Þegar hraði tæknibreytinga fer fram úr almennri umræðu og sameiginlegri þekkingu, myndast tómarúm þar sem óvissan dafnar. Nýlegar kannanir í Evrópu sýna að almenningur óttast frekar áhrif gervigreindar á upplýsingaflæði og fjölmiðla en sjálfan atvinnumissinn. Þetta snertir sjálfan kjarna lýðræðisins – rétt okkar allra til áreiðanlegra upplýsinga sem hægt er að treysta. Þegar enginn veit lengur hver stjórnar upplýsingunum, hverjum megi treysta eða hvernig tæknin raunverulega virkar, er eðlilegt að óvissan kalli fram kvíða. Við megum hins vegar ekki láta óttann eða skort á þekkingu stýra för. Þess vegna þurfum við sem þjóð að opna þetta samtal – strax. Það er ekki á ábyrgð eins aðila að fræða og upplýsa heldur er þetta sameiginlegt verkefni okkar allra. Stjórnvöld, skólar, fjölmiðlar, fyrirtæki og almenningur þurfa að taka höndum saman og byggja upp traust og skilning á því hvernig gervigreind mótar líf okkar. Við þurfum að tryggja skýra upplýsingagjöf, opna umræðu og rækta gagnrýna hugsun. Við þurfum að fræða, útskýra og svara öllum spurningum af hreinskilni og ábyrgð. Um leið þurfum við að rækta bjartsýni. Ísland getur orðið fyrirmynd annarra þjóða – landið sem sýnir heiminum hvernig lítil þjóð getur stýrt sinni eigin gervigreindarframtíð með siðferði, þekkingu og samfélagslega ábyrgð að leiðarljósi. Við höfum áður verið leiðandi í nýsköpun og samfélagslegri framþróun. Nú er komið að okkur að stíga fram á ný. Þetta er opið ákall til þjóðarinnar: Stöndum saman, fræðum okkur og tökum framtíðina í okkar hendur. Óttinn víkur þegar þekkingin vex – og með henni skapast traust og ný tækifæri fyrir okkur öll. Höfundur er gervigreindarfræðingur
Skoðun Rafbíllinn er ekki bara umhverfisvænn – hann er líka hagkvæmari Óskar Páll Þorgilsson skrifar
Skoðun Laun kvenna og karla í aðildarfélögum ASÍ og BSRB árið 2024 Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar
Skoðun Sjávarútvegur er undirstöðuatvinnuvegur – ekki einangruð tekjulind Kristinn Karl Brynjarsson skrifar
Skoðun Stærsta framfaraskref í námsmati íslenskra barna í áratugi Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar