Bryndís Klara Birgisdóttir lést einungis sautján ára gömul eftir stunguárás á menningarnótt í fyrra. Málið skók þjóðina og foreldrar hennar stigu á dögunum fram í Kompás og sögðu Bryndísar í von um að hún myndi leiða til breytinga.
Dagný Hængsdóttir Köhler, amma drengsins sem banaði Bryndísi, svaraði ákalli foreldranna í aðsendri grein á Vísi og sagðist vilja gerast riddari kærleikans. Þar sagðist hún hvorki vilja draga úr ábyrgð hans né afsaka en fór þó yfir áfallasögu drengsins og kallaði eftir því að betur væri hugað að börnum sem upplifa áföll.
„Við viljum þakka Dagnýju fyrir samúðarkveðjur hennar og fyrir að stíga fram, sýna hugrekki og standa andspænis þeirri hræðilegu martröð sem mun fylgja fjölskyldu Bryndísar Klöru um ókomna tíð vegna voveiflegs fráfalls hennar. Það krefst mikils hugrekkis af hennar hálfu, sem ömmu gerandans, að segja sína sögu á svo einlægan og opinskáan hátt,“ segja ömmur og afar Bryndísar í aðsendri grein sem birtist á Vísi í morgun.
„Þessi frásögn á rétt á því að heyrast og að baki hverri sögu eru margar hliðar. Umfram allt berum við sem samfélag ábyrgð á að tryggja að umræða leiði til raunverulegra breytinga og bættrar velferðar fyrir öll börn,“ segja þau.
Í þeirra augum snúist harmleikurinn fyrst og fremst um Bryndísi Klöru, barnabarnið þeirra. „Bryndís var manneskja með drauma, vonir og áform en var svipt því öllu á hræðilegan hátt af jafnaldra sínum á Menningarnótt í Reykjavíkurborg.“
Í umræðunni megi ekki gleyma því að ekkert í aðstæðum gerandans breyti þeirri staðreynd að Bryndís Klara hafi verið blásaklaus stúlka, sem hafi verið myrt á ofbeldisfullan hátt. „Aðstæður í lífi gerandans eru óviðkomandi arfleifð Bryndísar Klöru og glímunni sem foreldrar hennar þurfa að etja sökum sársaukans, sorgar og söknuðar sem fylgir því að missa barn og framtíðinni með barni sínu,“ skrifa ömmur hennar og afar.
Ekki megi draga úr ábyrgðinni
Þrátt fyrir að mikilvægt sé að fyrirbyggja framtíðarglæpi með umbótum megi ákveðnir angar umræðunnar ekki draga úr ásýnd ábyrgðar, réttlátrar meðferðar eða útkomu máls.
„Það er röskun á friðhelgi Bryndísar og okkar sem syrgja hana, að sakhæfur einstaklingur sem tók líf hennar á hrottafenginn hátt og bíður þess að mál hans hljóti meðferð fyrir dómi, fái notið opinberrar rökræðu meðal almennings um hvaða ytri þættir kunni að hafa stuðlað að glæp hans.“
Þau hafi séð börn takast á við marvíslegar aðstæður; sum alist upp við öryggi á sama tíma og önnur búi við skort.
„Þrátt fyrir slíkar áskoranir hafa flest börn burði til að velja lífsleið sem byggir á virðingu fyrir öðrum. Engar félagslegar aðstæður réttlæta ákvörðun sakhæfs einstaklings, þó á barnaldri sé, að ráðast gegn lífi og heilsu annarra. Þótt umhverfi og uppvöxtur hafi áhrif á einstakling, verður gerandi að gangast við eigin gjörðum. Hugmyndin um að tilteknar aðstæður geri ofbeldi að líklegri afleiðingu, er ekki aðeins röng heldur einnig lítilsvirðing gagnvart þeim sem glímdu við brotna bernsku án þess að hafa beitt aðra ofbeldi.“
Tími aðgerða liðinn
Samfélagið beri þó ábyrgð á því að tryggja úrræði séu til staðar fyrir börn í viðkvæmri stöðu. Nú blasi við sú hryllilega staðreynd að tími nauðsynlegra aðgerða sé þegar liðinn, með skelfilegum afleiðingum. „Morð barns á öðru barni er mesta mögulega fórn sem brotið samfélag getur goldið.”
Réttarkerfið þurfi að tryggja bæði skýrar afleiðingar fyrir þá sem fremja ofbeldi og úrræði fyrir þá sem þjást.
„Lærdómur samfélags er mikilvægur þáttur í framfylgd réttlætis og þar eru forvarnir grundvallaratriði. Sá þáttur felur í sér aukna menntun um siðferðileg gildi, öflugri stuðning við fjölskyldur í áhættu og tryggingu fyrir því að þolendur hafi greiðan aðgang að sálrænum, lagalegum og félagslegum úrræðum.“
Þeim beri nú skylda til þess að hrópa eftir réttlæti til handa Bryndísi Klöru, sem hafi verið svipt þeirri rödd sinni.
„Samfélaginu ber skylda til að hlusta og tryggja að saga Bryndísar gleymist ekki heldur verði vendipunktur í baráttunni gegn ofbeldi. Við hvetjum alla – frá stjórnvöldum til almennings – að grípa til aðgerða: herða löggjöf um ábyrgð foreldra, efla forvarnir og úrræði í skólakerfinu og tryggja að þolendur og börn í vanda fái fullnægjandi vernd og stuðning. Við berum sameiginlega ábyrgð á að byggja upp öruggt samfélag þar sem mannréttindi eru virt og ekkert barn þurfi að óttast um líf sitt heldur geti lifað hér á landi, áhyggjulaust í umhverfi sínu. Ofbeldi gegn börnum verður ekki liðið – ekki nú, ekki síðar, aldrei,“ segja ömmur og afar Bryndísar Klöru.
