Svar við rangfærslum Félags atvinnurekenda um tollamál Erna Bjarnadóttir skrifar 14. febrúar 2025 20:33 Fyrr í dag birtist grein á heimasíðu Félags atvinnurekenda (FA) þar sem fjallað er um tollflokkun pizza osts. Nú eins og oft áður byggir umfjöllun FA á rangfærslum þar sem ítarleg grein er gerð fyrir sjónarmiðum félagsins en horft framhjá staðreyndum málsins sem liggja þó fyrir opinberlega enda hefur Danól ehf., félagsmaður FA, tapað dómsmálum fyrir héraðsdómi og Landsrétti en heldur samt áfram að þrýsta á stjórnvöld um að breyta tollflokkun pizzaosts í andstöðu við niðurstöður íslenskra dómstóla. Verður nú rakið enn og aftur hverjar staðreyndir málsins eru enda verður þeim ekki breytt. Dómar íslenskra dómstóla um tollflokkun pítsaosts Í júlí 2021 kvað Héraðsdómur Reykjavíkur upp dóm í máli Danóls ehf. á hendur íslenska ríkinu þar sem deilt var um hvort að flokka ætti pizzaost, sem Danól ehf. hafði flutt inn, í 4. kafla tollskrár eða 21. kafla tollskrár. Á þessum tveimur köflum tollskrár er grundvallarmunur vegna þess að ef pizzaosturinn er flokkaður í 4. kafla þá ber hann 30% auk tæplega 800 kr tolls á hvert kíló en vörur sem flokkaðar eru sem jurtaostur bera enga tolla. Danól ehf. tapaði málinu og áfrýjaði til Landsréttar. Í febrúar 2022 staðfesti Landsréttur þennan dóm Héraðsdóms Reykjavíkur – m.ö.o. Danól ehf. tapaði málinu aftur. Félagið sótti nú um áfrýjunarleyfi til Hæstaréttar en Hæstiréttur hafnaði beiðni um áfrýjun í mars 2022 enda var ekki séð, að mati Hæstaréttar, að „dómur Landsréttar [væri] bersýnilega rangur að efni til“. En Danól ehf. var ekki hætt og óskaði nú eftir að dómur Landsréttar yrði endurupptekinn af hálfu Endurupptökudóms. Þeirri beiðni var hafnað í desember 2023. Á meðan rekstri þessara mála hefur staðið hefur FA haldið því ítrekað fram að fulltrúar kúabænda hafi þrýst á stjórnvöld að tollflokka pizzaostinn í 4. kafla tollskrár. Þetta er rangt – það eina sem fulltrúar kúabænda gerðu á sínum tíma var að benda á að íslenska ríkið hefði gefið út svokallað bindandi álit um að flokka ætti pizzaostinn í 4. kafla tollskrár. Samkvæmt tollalögum er íslenska ríkið skuldbundið til að virða sín eigin bindandi álit. FA kýs að horfa framhjá þessum staðreyndum málsins. Þessu til viðbótar hafa lögmenn Danóls ehf. haldið því fram að gögnum hafi verið leynt fyrir dómstólum þessa lands en dómstólar landsins vísað þeim málatilbúnaði á bug. FA kýs að horfa framhjá þessum staðreyndum málsins. Um þátt Alþjóðatollastofnunarinnar Næstu skref í málinu urðu þau að framkvæmdastjórn ESB fór með málið til Alþjóðatollastofnunarinnar (WCO). Í mars 2023 komst WCO vissulega að annarri niðurstöðu um tollflokkunina, en það var á grundvelli atkvæðagreiðslu sérstakrar nefndar sem er ekki skuldbindandi fyrir íslenska ríkið. Samkvæmt reglum WCO sjálfs er Ísland ekki skuldbundið til að fylgja þessari niðurstöðu þegar íslenskir dómstólar hafa þegar tekið málið til efnislegrar úrlausnar og komist að annarri niðurstöðu. Í þeim tilvikum þarf að senda tilkynningu um slíkt og er þá málinu lokið. Það hefur t.d. ESB gert í fjölmörg skipti þegar ályktun WCO braut gegn niðurstöðu Evrópudómstólsins. Í mars 2024 sendi Skatturinn tilkynningu til WCO um að Ísland myndi tollflokka umræddan ost í 4. kafla tollskrá, sem tekur m.a. til hvers kyns osta. Þar með var málinu lokið gagnvart WCO og engin lagaleg nauðsyn né skuldbindingar að þjóðarrétti standa til að breyta tollflokkuninni aftur vegna niðurstöðu WCO frá mars 2023. Enn og aftur er ekkert fjallað um þetta af hálfu FA enda hentar það ekki félagsmanni þess. Listi ESB um viðskiptahindranir Í grein FA kemur fram að Ísland hafi verið sett á „viðskiptahindranalista ESB“. Fullyrðingar FA um að Ísland hafi verið sett á viðskiptahindranalistann vegna ólögmætrar tollflokkunar eru settar fram á villandi hátt. Skilgreining ESB á viðskiptahindrunum er pólitískt mótuð að teknu tilliti til hagsmuna þess og hefur ekki formlega lagalega þýðingu gagnvart EES-samningnum. En hverjir eru á þessu lista? Á þessum lista eru t.d. tvö EFTA lönd, Noregur og Sviss. Auk þeirra eru eftirfarandi lönd á listanum en þessi upptalning er ekki tæmandi talin: Argentína, Alsír, Armenía, Ástralía, Bandaríkin, Brasilía, Egyptaland, Hong Kong, Indland, Indónesía, Írak, Íran, Ísrael, Japan, Jórdanía, Kanada, Kína, Kólombía, Kúveit, Marokkó, Mexíkó, Nepal, Stóra-Bretland, Suður-Kórea, Taíland, Taívan, Túnis, Tyrkland, Víetnam og nú síðast Ísland. Er eitthvað tiltökumál að vera á þessum lista ef a.m.k. 5-10% af mjólkurframleiðslu landsins er undir? Í þessu sambandi kann sú spurning að rísa hvort að það hafi einhver neikvæð áhrif að vera á þessum lista. Tökum dæmi. Noregur hefur verið á viðskiptahindranalista ESB í að minnsta kosti 12 ár eftir að hafa hækkað tolla á osta í 277% án þess að það hafi haft neinar raunverulegar afleiðingar fyrir viðskipti landsins við ESB. Slíkir listar eru fyrst og fremst tæki til að beita pólitískum þrýstingi en hafa ekki sjálfkrafa í för með sér neinar lagalegar skuldbindingar eða efnahagslegar afleiðingar. Það að Ísland hafi verið sett á þennan lista er því fyrst og fremst táknrænt og felur ekki í sér raunverulegan viðskiptalegan skaða. Rangar fullyrðingar um álit Skattsins Í grein FA og annarri opinberri umfjöllun hefur því verið haldið fram að farið hafi verið gegn áliti tollflokkunarsérfræðinga Skattsins vegna tollflokkunar pizzaostsins. Er þessu haldið ítrekað fram og er sérstaklega alvarlegt að teknu tilliti til þess að Danól ehf. hélt þessu m.a. fram í dómsmálum sem félagið hefur tapað, bæði fyrir héraðsdómi og fyrir Landsrétti. Er með öllu óskiljanlegt að þessu skuli ítrekað haldið fram þegar það liggja fyrir skýr gögn um annað. Þannig hefur Skatturinn aldrei gefið út neitt bindandi álit um annað en að pizzaosturinn eigi að flokkast sem ostur samkvæmt vörulið 0406 í tollskránni. Fullyrðingar FA um annað eru rangar og villandi og til þess fallnar að grafa undan lögmætri stjórnsýsluákvörðun sem hefur verið staðfest af Skattinum, yfirskattanefnd og síðast en ekki síst íslenskum dómstólum. Tvískinnungur Félags atvinnurekenda Það er áhyggjuefni hvernig FA stillir sér upp sem talsmaður réttlætis og lögmætis í þessu máli, þegar staðreyndir málsins benda til annars. Félagið hefur kosið að líta framhjá dómum íslenskra dómstóla og reynir að þrýsta á stjórnvöld að taka ákvarðanir sem þjóna útflutningshagsmunum ESB fremur en íslenskum hagsmunum framleiðenda búvara. Það er sérkennilegt að félag sem á að gæta hagsmuna íslenskra atvinnurekenda virðist standa með stórfyrirtækjum ESB frekar en íslenskum reglum og lagaumhverfi. Það væri stórhættulegt fordæmi ef Ísland ætlaði sér að breyta tollskrá og stjórnvaldsákvörðunum einungis til að þóknast þrýstingi erlendra hagsmunaaðila í stað þess að fylgja eigin lögum og dómstólum. Þessi framganga FA gefur ástæðu til að spyrja: Hvaða hagsmuni eru þeir raunverulega að verja? Eru það íslensk fyrirtæki og neytendur – eða stórfyrirtæki sem vilja fá sérmeðferð í gegnum pólitískan þrýsting? Höfundur er hagfræðingur hjá Mjólkursamsölunni Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Matur Skattar og tollar Evrópusambandið Neytendur Erna Bjarnadóttir Mest lesið Flokkur fólksins eða flokkun fólksins? Halldóra Lillý Jóhannsdóttir Skoðun Íslendingar flytja út fisk og líka ofbeldismenn Guðný S. Bjarnadóttir Skoðun Hver ætlar að bera ábyrgð á mannslífi? Sævar Þór Jónsson Skoðun Betri nýting á tíma og fjármunum Reykjavíkurborgar 2/3 Magnea Gná Jóhannsdóttir Skoðun 30 silfurpeningar dýralækna? 125.000 lítrar af blóði tappaðir af 4088 merum (með valdi), af eiðsvörðum dýralæknum, 2023 Ole Anton Bieltvedt Skoðun Horfumst í augu Kristín Thoroddsen Skoðun Lægjum öldurnar Halla Hrund Logadóttir Skoðun Opið bréf til heilbrigðisráðherra: Iðjuþjálfar – mikilvægur mannauður í geðheilbrigðisþjónustu framtíðarinnar Erna Rut Elvarsdóttir,Lilja Logadóttir, Rebekka Lind Hjaltadóttir,Sandra Dís Sigurðardóttir Skoðun Er aldur bara tala? Teitur Guðmundsson Skoðun Saga Israa á Gaza og hvernig hægt er að verða að liði Katrín Harðardóttir,Israa Saed Skoðun Skoðun Skoðun Flokkur fólksins eða flokkun fólksins? Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Betri nýting á tíma og fjármunum Reykjavíkurborgar 2/3 Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Hver ætlar að bera ábyrgð á mannslífi? Sævar Þór Jónsson skrifar Skoðun Horfumst í augu Kristín Thoroddsen skrifar Skoðun 30 silfurpeningar dýralækna? 125.000 lítrar af blóði tappaðir af 4088 merum (með valdi), af eiðsvörðum dýralæknum, 2023 Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Opið bréf til heilbrigðisráðherra: Iðjuþjálfar – mikilvægur mannauður í geðheilbrigðisþjónustu framtíðarinnar Erna Rut Elvarsdóttir,Lilja Logadóttir, Rebekka Lind Hjaltadóttir,Sandra Dís Sigurðardóttir skrifar Skoðun Saga Israa á Gaza og hvernig hægt er að verða að liði Katrín Harðardóttir,Israa Saed skrifar Skoðun Fordómar frá sálfélagslegu sjónarhorni Sóley Dröfn Davíðsdóttir skrifar Skoðun Er aldur bara tala? Teitur Guðmundsson skrifar Skoðun Íslendingar flytja út fisk og líka ofbeldismenn Guðný S. Bjarnadóttir skrifar Skoðun Iðjuþjálfar í leik- og grunnskólum: Tækifæri í baráttunni gegn agavanda og skólaforðun Hekla Björt Birkisdóttir,Hrefna Dagbjört Arnardóttir,Inga Fríða Guðbjörnsdóttir,Íris Kristrún Kristmundsdóttir skrifar Skoðun Frans páfi kvaddur eða meðtekinn? Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Lægjum öldurnar Halla Hrund Logadóttir skrifar Skoðun Að hata einhvern sem þú þarft á að halda? Katrín Pétursdóttir skrifar Skoðun Íslenskar pyndingar Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun SFS, Exit og norska leiðin þeirra Jón Kaldal skrifar Skoðun Friður - í framsöguhætti eða viðtengingarhætti? Bryndís Schram skrifar Skoðun Næringarfræði er lykillinn að betri heilsu, viltu vera með? Guðrún Nanna Egilsdóttir skrifar Skoðun Löngu þarft samtal um hóp sem gleymist! Katarzyna Kubiś skrifar Skoðun Menntun fyrir öll – nema okkur Haukur Guðmundsson skrifar Skoðun Það er ekki hægt að loka augunum fyrir þessum veruleika Davíð Bergmann skrifar Skoðun Kirkjugarðsballið: Eiga Íslendingar að mæta þar? Birgir Dýrfjörð skrifar Skoðun Að sækja gullið (okkar) Þröstur Friðfinnsson skrifar Skoðun Til hamingju blaðamenn! Hjálmar Jónsson skrifar Skoðun Stormur í Þjóðleikhúsinu Bubbi Morthens skrifar Skoðun Börn í skugga stríðs Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Opið bréf til mennta- og barnamálaráðherra Gunnar Örn Vopnfjörð Þorsteinsson skrifar Skoðun Hvernig gerum við Grundarhverfi enn betra? Ævar Harðarson skrifar Skoðun Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson skrifar Skoðun 120km hraði á Keflavíkurveginum og netsölur með áfengi Jón Páll Haraldsson skrifar Sjá meira
Fyrr í dag birtist grein á heimasíðu Félags atvinnurekenda (FA) þar sem fjallað er um tollflokkun pizza osts. Nú eins og oft áður byggir umfjöllun FA á rangfærslum þar sem ítarleg grein er gerð fyrir sjónarmiðum félagsins en horft framhjá staðreyndum málsins sem liggja þó fyrir opinberlega enda hefur Danól ehf., félagsmaður FA, tapað dómsmálum fyrir héraðsdómi og Landsrétti en heldur samt áfram að þrýsta á stjórnvöld um að breyta tollflokkun pizzaosts í andstöðu við niðurstöður íslenskra dómstóla. Verður nú rakið enn og aftur hverjar staðreyndir málsins eru enda verður þeim ekki breytt. Dómar íslenskra dómstóla um tollflokkun pítsaosts Í júlí 2021 kvað Héraðsdómur Reykjavíkur upp dóm í máli Danóls ehf. á hendur íslenska ríkinu þar sem deilt var um hvort að flokka ætti pizzaost, sem Danól ehf. hafði flutt inn, í 4. kafla tollskrár eða 21. kafla tollskrár. Á þessum tveimur köflum tollskrár er grundvallarmunur vegna þess að ef pizzaosturinn er flokkaður í 4. kafla þá ber hann 30% auk tæplega 800 kr tolls á hvert kíló en vörur sem flokkaðar eru sem jurtaostur bera enga tolla. Danól ehf. tapaði málinu og áfrýjaði til Landsréttar. Í febrúar 2022 staðfesti Landsréttur þennan dóm Héraðsdóms Reykjavíkur – m.ö.o. Danól ehf. tapaði málinu aftur. Félagið sótti nú um áfrýjunarleyfi til Hæstaréttar en Hæstiréttur hafnaði beiðni um áfrýjun í mars 2022 enda var ekki séð, að mati Hæstaréttar, að „dómur Landsréttar [væri] bersýnilega rangur að efni til“. En Danól ehf. var ekki hætt og óskaði nú eftir að dómur Landsréttar yrði endurupptekinn af hálfu Endurupptökudóms. Þeirri beiðni var hafnað í desember 2023. Á meðan rekstri þessara mála hefur staðið hefur FA haldið því ítrekað fram að fulltrúar kúabænda hafi þrýst á stjórnvöld að tollflokka pizzaostinn í 4. kafla tollskrár. Þetta er rangt – það eina sem fulltrúar kúabænda gerðu á sínum tíma var að benda á að íslenska ríkið hefði gefið út svokallað bindandi álit um að flokka ætti pizzaostinn í 4. kafla tollskrár. Samkvæmt tollalögum er íslenska ríkið skuldbundið til að virða sín eigin bindandi álit. FA kýs að horfa framhjá þessum staðreyndum málsins. Þessu til viðbótar hafa lögmenn Danóls ehf. haldið því fram að gögnum hafi verið leynt fyrir dómstólum þessa lands en dómstólar landsins vísað þeim málatilbúnaði á bug. FA kýs að horfa framhjá þessum staðreyndum málsins. Um þátt Alþjóðatollastofnunarinnar Næstu skref í málinu urðu þau að framkvæmdastjórn ESB fór með málið til Alþjóðatollastofnunarinnar (WCO). Í mars 2023 komst WCO vissulega að annarri niðurstöðu um tollflokkunina, en það var á grundvelli atkvæðagreiðslu sérstakrar nefndar sem er ekki skuldbindandi fyrir íslenska ríkið. Samkvæmt reglum WCO sjálfs er Ísland ekki skuldbundið til að fylgja þessari niðurstöðu þegar íslenskir dómstólar hafa þegar tekið málið til efnislegrar úrlausnar og komist að annarri niðurstöðu. Í þeim tilvikum þarf að senda tilkynningu um slíkt og er þá málinu lokið. Það hefur t.d. ESB gert í fjölmörg skipti þegar ályktun WCO braut gegn niðurstöðu Evrópudómstólsins. Í mars 2024 sendi Skatturinn tilkynningu til WCO um að Ísland myndi tollflokka umræddan ost í 4. kafla tollskrá, sem tekur m.a. til hvers kyns osta. Þar með var málinu lokið gagnvart WCO og engin lagaleg nauðsyn né skuldbindingar að þjóðarrétti standa til að breyta tollflokkuninni aftur vegna niðurstöðu WCO frá mars 2023. Enn og aftur er ekkert fjallað um þetta af hálfu FA enda hentar það ekki félagsmanni þess. Listi ESB um viðskiptahindranir Í grein FA kemur fram að Ísland hafi verið sett á „viðskiptahindranalista ESB“. Fullyrðingar FA um að Ísland hafi verið sett á viðskiptahindranalistann vegna ólögmætrar tollflokkunar eru settar fram á villandi hátt. Skilgreining ESB á viðskiptahindrunum er pólitískt mótuð að teknu tilliti til hagsmuna þess og hefur ekki formlega lagalega þýðingu gagnvart EES-samningnum. En hverjir eru á þessu lista? Á þessum lista eru t.d. tvö EFTA lönd, Noregur og Sviss. Auk þeirra eru eftirfarandi lönd á listanum en þessi upptalning er ekki tæmandi talin: Argentína, Alsír, Armenía, Ástralía, Bandaríkin, Brasilía, Egyptaland, Hong Kong, Indland, Indónesía, Írak, Íran, Ísrael, Japan, Jórdanía, Kanada, Kína, Kólombía, Kúveit, Marokkó, Mexíkó, Nepal, Stóra-Bretland, Suður-Kórea, Taíland, Taívan, Túnis, Tyrkland, Víetnam og nú síðast Ísland. Er eitthvað tiltökumál að vera á þessum lista ef a.m.k. 5-10% af mjólkurframleiðslu landsins er undir? Í þessu sambandi kann sú spurning að rísa hvort að það hafi einhver neikvæð áhrif að vera á þessum lista. Tökum dæmi. Noregur hefur verið á viðskiptahindranalista ESB í að minnsta kosti 12 ár eftir að hafa hækkað tolla á osta í 277% án þess að það hafi haft neinar raunverulegar afleiðingar fyrir viðskipti landsins við ESB. Slíkir listar eru fyrst og fremst tæki til að beita pólitískum þrýstingi en hafa ekki sjálfkrafa í för með sér neinar lagalegar skuldbindingar eða efnahagslegar afleiðingar. Það að Ísland hafi verið sett á þennan lista er því fyrst og fremst táknrænt og felur ekki í sér raunverulegan viðskiptalegan skaða. Rangar fullyrðingar um álit Skattsins Í grein FA og annarri opinberri umfjöllun hefur því verið haldið fram að farið hafi verið gegn áliti tollflokkunarsérfræðinga Skattsins vegna tollflokkunar pizzaostsins. Er þessu haldið ítrekað fram og er sérstaklega alvarlegt að teknu tilliti til þess að Danól ehf. hélt þessu m.a. fram í dómsmálum sem félagið hefur tapað, bæði fyrir héraðsdómi og fyrir Landsrétti. Er með öllu óskiljanlegt að þessu skuli ítrekað haldið fram þegar það liggja fyrir skýr gögn um annað. Þannig hefur Skatturinn aldrei gefið út neitt bindandi álit um annað en að pizzaosturinn eigi að flokkast sem ostur samkvæmt vörulið 0406 í tollskránni. Fullyrðingar FA um annað eru rangar og villandi og til þess fallnar að grafa undan lögmætri stjórnsýsluákvörðun sem hefur verið staðfest af Skattinum, yfirskattanefnd og síðast en ekki síst íslenskum dómstólum. Tvískinnungur Félags atvinnurekenda Það er áhyggjuefni hvernig FA stillir sér upp sem talsmaður réttlætis og lögmætis í þessu máli, þegar staðreyndir málsins benda til annars. Félagið hefur kosið að líta framhjá dómum íslenskra dómstóla og reynir að þrýsta á stjórnvöld að taka ákvarðanir sem þjóna útflutningshagsmunum ESB fremur en íslenskum hagsmunum framleiðenda búvara. Það er sérkennilegt að félag sem á að gæta hagsmuna íslenskra atvinnurekenda virðist standa með stórfyrirtækjum ESB frekar en íslenskum reglum og lagaumhverfi. Það væri stórhættulegt fordæmi ef Ísland ætlaði sér að breyta tollskrá og stjórnvaldsákvörðunum einungis til að þóknast þrýstingi erlendra hagsmunaaðila í stað þess að fylgja eigin lögum og dómstólum. Þessi framganga FA gefur ástæðu til að spyrja: Hvaða hagsmuni eru þeir raunverulega að verja? Eru það íslensk fyrirtæki og neytendur – eða stórfyrirtæki sem vilja fá sérmeðferð í gegnum pólitískan þrýsting? Höfundur er hagfræðingur hjá Mjólkursamsölunni
30 silfurpeningar dýralækna? 125.000 lítrar af blóði tappaðir af 4088 merum (með valdi), af eiðsvörðum dýralæknum, 2023 Ole Anton Bieltvedt Skoðun
Opið bréf til heilbrigðisráðherra: Iðjuþjálfar – mikilvægur mannauður í geðheilbrigðisþjónustu framtíðarinnar Erna Rut Elvarsdóttir,Lilja Logadóttir, Rebekka Lind Hjaltadóttir,Sandra Dís Sigurðardóttir Skoðun
Skoðun 30 silfurpeningar dýralækna? 125.000 lítrar af blóði tappaðir af 4088 merum (með valdi), af eiðsvörðum dýralæknum, 2023 Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Opið bréf til heilbrigðisráðherra: Iðjuþjálfar – mikilvægur mannauður í geðheilbrigðisþjónustu framtíðarinnar Erna Rut Elvarsdóttir,Lilja Logadóttir, Rebekka Lind Hjaltadóttir,Sandra Dís Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Iðjuþjálfar í leik- og grunnskólum: Tækifæri í baráttunni gegn agavanda og skólaforðun Hekla Björt Birkisdóttir,Hrefna Dagbjört Arnardóttir,Inga Fríða Guðbjörnsdóttir,Íris Kristrún Kristmundsdóttir skrifar
Skoðun Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson skrifar
30 silfurpeningar dýralækna? 125.000 lítrar af blóði tappaðir af 4088 merum (með valdi), af eiðsvörðum dýralæknum, 2023 Ole Anton Bieltvedt Skoðun
Opið bréf til heilbrigðisráðherra: Iðjuþjálfar – mikilvægur mannauður í geðheilbrigðisþjónustu framtíðarinnar Erna Rut Elvarsdóttir,Lilja Logadóttir, Rebekka Lind Hjaltadóttir,Sandra Dís Sigurðardóttir Skoðun