Hækka vöktunarstig en segja kvikuhreyfingar ekki nærri yfirborði Lovísa Arnardóttir skrifar 9. janúar 2025 12:11 Eldstöðvakerfi Ljósufjalla Veðurstofan Veðurstofan hefur hækkað vöktunarstig á Ljósufjöllum. GPS og gervitunglagögn sýna enga mælanlega aflögun og eru engar sérstakar vísbendingar um að kvikuhreyfingar séu nærri yfirborði. Skjálfar hafa mælst á svæðinu en þeir eru á „óvenjulegri dýpt“ samkvæmt tilkynningu Veðurstofunnar um málið. „Til viðbótar við óvenjulega dýpt jarðskjálftanna og b-gildi þeirra gefa tímalengd virkninnar, nýlegar óróahviður og samanburður við sögulega virkni í öðrum eldstöðvarkerfum til kynna að líklegasta skýringin á þessari skjálftavirkni sé kvikuinnskot á dýpi frekar en jarðskorpuhreyfingar. Núverandi vöktunargögn sýna þó engar vísbendingar um að kvika sé á leið upp til yfirborðs,“ segir í tilkynningunni Veðurstofunnar um málið. Þá segir að á meðan skjálftavirknin haldi áfram á svipuðu dýpi megi búast við fleiri skjálftum af stærð um 3 en ólíklegt sé að skjálftar stærri en 4 geti myndast á þessu dýpi. Fjallað er um málið nokkuð ítarlega í nýrri tilkynningu á vef Veðurstofunnar. Þar segir að jarðskjálftamælir hafi verið settur upp í Hítardal í september og í byrjun nóvember hafi GPS-stöð verið bætt við á sama stað. Í tilkynningunni segir að nýi jarðskjálftamælirinn hafi aukið getu vöktunarkerfisins til þess að nema smáskjálfta samkvæmt tilkynningu frá Veðurstofunni. Þar segir að áður en mælirinn var settur upp hafi fáir skjálftar undir M1.0 að stærð mælst vegna þess að næsta jarðskjálftastöð var í um 30 kílómetra fjarlægð frá upptökum skjálftanna. „Sé eingöngu horft til jarðskjálfta yfir 1,0 að stærð, til þess að útiloka áhrif af fjölgun mæla, er samt sem áður ljóst að jarðskjálftavirkni á svæðinu hefur farið vaxandi síðan í ágúst 2024,“ segir í tilkynningu Veðurstofunnar og að með mælinum fáist líka betra mat á dýpt þeirra. Samkævmt tilkynningunni mælast flestir jarðskjálftar á svæðinu í kringum 15 til 20 km dýpi. Frá því að GPS-stöðin var sett upp í Hítardal hefur þó ekki mælst aflögun á yfirborði þar. Greiningar á gervitunglagögnum frá tímabilinu 2019 til sumarsins 2024 hafa heldur ekki sýnt mælanlega aflögun á yfirborði. Enn hafa sérfræðingar ekki staðfesta hvað veldur jarðskjálftavirkninni en í tilkynningu segir að tvennt geti komið til greina, það er innflekavirkni eða kvikusöfnun á miklu dýpi. „Sumt gæti þó bent til að um kvikuinnskot á miklu dýpi sé að ræða, eins og stuttar jarðskjálftahviður sem hafa mælst undanfarið og dýpi virkninnar. Þörf er á frekari greiningu til að meta með vissu hvaða ferli er í gangi við Grjótarvatn og frekari rannsóknir verða gerðar. Núverandi vöktunargögn sýna þó engar vísbendingar um að kvika sé á ferðinni grunnt í jarðskorpunni. Veðurstofa Íslands mun skipuleggja aukna vöktun á svæðinu með jarðskjálfta- og GPS-stöðvum til að skilja og vakta betur þróun virkni á svæðinu,“ segir í tilkynningunni. Þá segir að ef kvika færist nær yfirborði sé líklegast að auknir fyrirboðar myndu mælast eins og hröð aukning í jarðskjálftavirkni sem myndi færast grynnra og/eða aflögun á yfirborði. Í tilkynningu Veðurstofunnar segir jafnframt að fyrir viku síðan, 2. Janúar, hafi mælst samfelld óróahviða á milli klukkan 17 og 18 við Grjótárvatn. Óróahviðan sem varði í um 40 mínútur er mynduð af samfelldum smáskjálftum, sem flestir eru of smáir til að hægt sé að staðsetja þá, en einungis tveir skjálftar innan hviðunnar eru staðsettir. Þeir eru á rúmlega 15 km dýpi og af stærð M1,5 og 1,8. Alls voru um 20 jarðskjálftar þennan dag, allir á 15-20 km dýpi og af stærð M0,1-2,0. Þá segir að venjulega mælist skjálftar hér á landi á svo miklu dýpi, en þó séu nokkur dæmi um slíkt í eldstöðvum eins og Eyjafjallajökli árið 1996 og við Upptyppinga árið 2007 í tengslum við kvikuinnskot og einnig nokkuð reglulega austan við Bárðarbungu. Í tilkynningunni segir að í þessum eldstöðvarkerfum sé talið að ferlin sem valdi djúpum jarðskjálftum og smáskjálftavirkni sé aukinn þrýstingur í jarðskorpunni vegna kvikuinnskots sem veldur því að hún brotnar. Þá segir einnig að greiningar á gervitunglagögnum frá tímabilinu 2019 til sumarsins 2024 sýni ekki mælanlega aflögun á yfirborði. InSAR-mælingar nýtist þó illa á þessum árstíma vegna þess að svæðið er snjóþungt sem hamli því að InSAR geti nýst. Eldgos og jarðhræringar Borgarbyggð Eyja- og Miklaholtshreppur Mest lesið Segir Bjarna Benediktssyni að stinga tappa upp í „tengdasoninn“ Innlent Verða boðaðir á fund lögreglu Innlent Ákváðu að stöðva ekki tónleikana: „Þá fyrst hefði skrattinn hitt ömmu sína“ Innlent Faðir bræðranna sem létust segir úrræði gegn fíkn rjúkandi rúst Innlent Ungmenni réðust á varnarlaust fórnarlamb í skógræktinni á Akranesi Innlent „Ozempic tennur“ meðal aukaverkana þyngdarstjórnunarlyfja Innlent Flutt á sjúkrahús eftir bílslys á Háaleitisbraut Innlent Segir „rasistum“ að leggja íslenska fánanum og fá sér sinn eigin Innlent Brottvísun Oscars frestað Innlent Veitingamaður með langan brotaferil hlaut þunga sekt Innlent Fleiri fréttir „Beðið um leyfi fyrir átta þúsund manns“ Bendir ríkisstjórn á „byrjendanámskeið í verkefnastjórnun“ Fundað vegna örtraðarinnar í höllinni Minnsta fylgi Framsóknar í 33 ára sögu þjóðarpúlsins Kalla út snjóruðningstæki og bændur koma búfé í skjól Vilja ný og öruggari bílastæði á samningslausu landi gróðrarstöðvar Óveður, yfirlið á tónleikum og málahali Ákváðu að stöðva ekki tónleikana: „Þá fyrst hefði skrattinn hitt ömmu sína“ Hvergi af baki dottinn og fer með áminninguna fyrir Landsrétt Flutt á sjúkrahús eftir bílslys á Háaleitisbraut „Yfirgnæfandi líkur“ á að Oscar fái íslenskan ríkisborgararétt Útskrifaður samdægurs eftir hnífaárás á Húsavík Gæti komið til lokana á vegum Selfosskirkjugarður að fyllast Í haldi grunaður um að hafa valdið alvarlegum áverkum Ungmenni réðust á varnarlaust fórnarlamb í skógræktinni á Akranesi Brottvísun Oscars frestað Segir vegið að rétti fatlaðra við uppbyggingu á Fannborgar- og Traðarreit Veitingamaður með langan brotaferil hlaut þunga sekt Faðir bræðranna sem létust segir úrræði gegn fíkn rjúkandi rúst Áminning Höskuldar stendur Þarf ekki að víkja úr dómsal: „Þegar þú drepst þá mun ég brosa“ Frá Goðafossi að Gróttuvita með hundrað kíló í eftirdragi Slæmt að fá hret á varptíma Verða boðaðir á fund lögreglu Lögregla boðar tónleikahaldara á sinn fund Segir „rasistum“ að leggja íslenska fánanum og fá sér sinn eigin Þorleifur keilari hvergi nærri af baki dottinn Áhugi á Bandaríkjareisum snarminnkar Fordæmir vinnubrögð njósnaranna Sjá meira
„Til viðbótar við óvenjulega dýpt jarðskjálftanna og b-gildi þeirra gefa tímalengd virkninnar, nýlegar óróahviður og samanburður við sögulega virkni í öðrum eldstöðvarkerfum til kynna að líklegasta skýringin á þessari skjálftavirkni sé kvikuinnskot á dýpi frekar en jarðskorpuhreyfingar. Núverandi vöktunargögn sýna þó engar vísbendingar um að kvika sé á leið upp til yfirborðs,“ segir í tilkynningunni Veðurstofunnar um málið. Þá segir að á meðan skjálftavirknin haldi áfram á svipuðu dýpi megi búast við fleiri skjálftum af stærð um 3 en ólíklegt sé að skjálftar stærri en 4 geti myndast á þessu dýpi. Fjallað er um málið nokkuð ítarlega í nýrri tilkynningu á vef Veðurstofunnar. Þar segir að jarðskjálftamælir hafi verið settur upp í Hítardal í september og í byrjun nóvember hafi GPS-stöð verið bætt við á sama stað. Í tilkynningunni segir að nýi jarðskjálftamælirinn hafi aukið getu vöktunarkerfisins til þess að nema smáskjálfta samkvæmt tilkynningu frá Veðurstofunni. Þar segir að áður en mælirinn var settur upp hafi fáir skjálftar undir M1.0 að stærð mælst vegna þess að næsta jarðskjálftastöð var í um 30 kílómetra fjarlægð frá upptökum skjálftanna. „Sé eingöngu horft til jarðskjálfta yfir 1,0 að stærð, til þess að útiloka áhrif af fjölgun mæla, er samt sem áður ljóst að jarðskjálftavirkni á svæðinu hefur farið vaxandi síðan í ágúst 2024,“ segir í tilkynningu Veðurstofunnar og að með mælinum fáist líka betra mat á dýpt þeirra. Samkævmt tilkynningunni mælast flestir jarðskjálftar á svæðinu í kringum 15 til 20 km dýpi. Frá því að GPS-stöðin var sett upp í Hítardal hefur þó ekki mælst aflögun á yfirborði þar. Greiningar á gervitunglagögnum frá tímabilinu 2019 til sumarsins 2024 hafa heldur ekki sýnt mælanlega aflögun á yfirborði. Enn hafa sérfræðingar ekki staðfesta hvað veldur jarðskjálftavirkninni en í tilkynningu segir að tvennt geti komið til greina, það er innflekavirkni eða kvikusöfnun á miklu dýpi. „Sumt gæti þó bent til að um kvikuinnskot á miklu dýpi sé að ræða, eins og stuttar jarðskjálftahviður sem hafa mælst undanfarið og dýpi virkninnar. Þörf er á frekari greiningu til að meta með vissu hvaða ferli er í gangi við Grjótarvatn og frekari rannsóknir verða gerðar. Núverandi vöktunargögn sýna þó engar vísbendingar um að kvika sé á ferðinni grunnt í jarðskorpunni. Veðurstofa Íslands mun skipuleggja aukna vöktun á svæðinu með jarðskjálfta- og GPS-stöðvum til að skilja og vakta betur þróun virkni á svæðinu,“ segir í tilkynningunni. Þá segir að ef kvika færist nær yfirborði sé líklegast að auknir fyrirboðar myndu mælast eins og hröð aukning í jarðskjálftavirkni sem myndi færast grynnra og/eða aflögun á yfirborði. Í tilkynningu Veðurstofunnar segir jafnframt að fyrir viku síðan, 2. Janúar, hafi mælst samfelld óróahviða á milli klukkan 17 og 18 við Grjótárvatn. Óróahviðan sem varði í um 40 mínútur er mynduð af samfelldum smáskjálftum, sem flestir eru of smáir til að hægt sé að staðsetja þá, en einungis tveir skjálftar innan hviðunnar eru staðsettir. Þeir eru á rúmlega 15 km dýpi og af stærð M1,5 og 1,8. Alls voru um 20 jarðskjálftar þennan dag, allir á 15-20 km dýpi og af stærð M0,1-2,0. Þá segir að venjulega mælist skjálftar hér á landi á svo miklu dýpi, en þó séu nokkur dæmi um slíkt í eldstöðvum eins og Eyjafjallajökli árið 1996 og við Upptyppinga árið 2007 í tengslum við kvikuinnskot og einnig nokkuð reglulega austan við Bárðarbungu. Í tilkynningunni segir að í þessum eldstöðvarkerfum sé talið að ferlin sem valdi djúpum jarðskjálftum og smáskjálftavirkni sé aukinn þrýstingur í jarðskorpunni vegna kvikuinnskots sem veldur því að hún brotnar. Þá segir einnig að greiningar á gervitunglagögnum frá tímabilinu 2019 til sumarsins 2024 sýni ekki mælanlega aflögun á yfirborði. InSAR-mælingar nýtist þó illa á þessum árstíma vegna þess að svæðið er snjóþungt sem hamli því að InSAR geti nýst.
Eldgos og jarðhræringar Borgarbyggð Eyja- og Miklaholtshreppur Mest lesið Segir Bjarna Benediktssyni að stinga tappa upp í „tengdasoninn“ Innlent Verða boðaðir á fund lögreglu Innlent Ákváðu að stöðva ekki tónleikana: „Þá fyrst hefði skrattinn hitt ömmu sína“ Innlent Faðir bræðranna sem létust segir úrræði gegn fíkn rjúkandi rúst Innlent Ungmenni réðust á varnarlaust fórnarlamb í skógræktinni á Akranesi Innlent „Ozempic tennur“ meðal aukaverkana þyngdarstjórnunarlyfja Innlent Flutt á sjúkrahús eftir bílslys á Háaleitisbraut Innlent Segir „rasistum“ að leggja íslenska fánanum og fá sér sinn eigin Innlent Brottvísun Oscars frestað Innlent Veitingamaður með langan brotaferil hlaut þunga sekt Innlent Fleiri fréttir „Beðið um leyfi fyrir átta þúsund manns“ Bendir ríkisstjórn á „byrjendanámskeið í verkefnastjórnun“ Fundað vegna örtraðarinnar í höllinni Minnsta fylgi Framsóknar í 33 ára sögu þjóðarpúlsins Kalla út snjóruðningstæki og bændur koma búfé í skjól Vilja ný og öruggari bílastæði á samningslausu landi gróðrarstöðvar Óveður, yfirlið á tónleikum og málahali Ákváðu að stöðva ekki tónleikana: „Þá fyrst hefði skrattinn hitt ömmu sína“ Hvergi af baki dottinn og fer með áminninguna fyrir Landsrétt Flutt á sjúkrahús eftir bílslys á Háaleitisbraut „Yfirgnæfandi líkur“ á að Oscar fái íslenskan ríkisborgararétt Útskrifaður samdægurs eftir hnífaárás á Húsavík Gæti komið til lokana á vegum Selfosskirkjugarður að fyllast Í haldi grunaður um að hafa valdið alvarlegum áverkum Ungmenni réðust á varnarlaust fórnarlamb í skógræktinni á Akranesi Brottvísun Oscars frestað Segir vegið að rétti fatlaðra við uppbyggingu á Fannborgar- og Traðarreit Veitingamaður með langan brotaferil hlaut þunga sekt Faðir bræðranna sem létust segir úrræði gegn fíkn rjúkandi rúst Áminning Höskuldar stendur Þarf ekki að víkja úr dómsal: „Þegar þú drepst þá mun ég brosa“ Frá Goðafossi að Gróttuvita með hundrað kíló í eftirdragi Slæmt að fá hret á varptíma Verða boðaðir á fund lögreglu Lögregla boðar tónleikahaldara á sinn fund Segir „rasistum“ að leggja íslenska fánanum og fá sér sinn eigin Þorleifur keilari hvergi nærri af baki dottinn Áhugi á Bandaríkjareisum snarminnkar Fordæmir vinnubrögð njósnaranna Sjá meira