Hagsmunamál okkar allra í stjórnarsáttmálann Trausti Hjálmarsson skrifar 5. desember 2024 10:33 Landbúnaður er undirstöðuatvinnugrein sem gegnir lykilhlutverki í efnahagslegri, félagslegri og umhverfislegri sjálfbærni þjóðarinnar. Hann tryggir fæðuöryggi, byggðafestu og framleiðir vörur sem uppfylla ströngustu gæðakröfur. Í ljósi aukinnar alþjóðlegrar óvissu og krafna um sjálfbærni er brýnt að stjórnvöld setji landbúnað í forgang. Bændasamtök Íslands leggja því áherslu á að málefni landbúnaðarins séu í forgangi í stjórnarsáttmála nýrrar ríkisstjórnar enda hagsmunamál okkar allra. Trygg afkoma bænda er forsenda þess að landbúnaður geti blómstrað og gegnt mikilvægu hlutverki sínu. Margir bændur búa við óstöðuga afkomu sem dregur úr hvata til fjárfestingar og nýsköpunar. Nýtum skattkerfið til að örva framleiðslu og fjárfestingar í landbúnaði. Komum á tryggingarkerfi sem dregur úr óvissu og fjárhagslegri áhættu bænda, sérstaklega í ljósi breytilegra markaðsaðstæðna, veðurfars og uppskerubrests. Regluverkið þarf síðan bæði að einfalda og nútímavæða til að auka skilvirkni og draga úr óþarfa skrifræði. Lækka þarf hindranir fyrir heimavinnslu afurða og beinni sölu frá bændum til neytenda til að auka við tekjumöguleikana. Styðjum við nýsköpun og þróun á sviði sjálfbærrar framleiðslu og kynbóta. Til að tryggja framtíð íslensks landbúnaðar þarf að leggja sérstaka áherslu á nýliðun og kynslóðaskipti. Starfandi bændum hefur fækkað á undanförnum árum, og ef ekki verður brugðist við mun sú þróun halda áfram. Stjórnvöld verða að auðvelda nýliðum að hefja búskap og styðja við kynslóðaskipti, t.a.m. með því að fresta eða fella niður niður erfðafjárskatt þegar jarðir eru yfirteknar til áframhaldandi búrekstrar. Auka þarf aðgengi að þolinmóðu fjármagni og veita stuðning við nýliða til að auðvelda upphaf búrekstrar. Samræma þarf byggðastefnu þannig að landbúnaður styðji við byggðafestu í dreifðum byggðum landsins. Mikilvægt er að tryggja að ræktarland sé nýtt til framleiðslu enda er jarðnæði grunnstoð sjálfbærs landbúnaðar. Ógn stafar af uppkaupum spákaupmanna og minnkandi nýtingu jarða til búskapar. Stemma þarf stigu við þeirri þróun með regluverki þannig að seljendur sjái hag sinn í því að selja jarðir sínar til áframhaldandi búrekstrar. Einn liður í því væri að veita skattaívilnanir og undanþágur frá skattlagningu söluhagnaðar í hendi seljenda svo fremiað kaupendur haldi áframbúrekstri á jörðinni. Þá er ekki síður nauðsynlegt að skilgreina og vernda hentugt landbúnaðarland með skipulagsáætlunum. Síðan er það fæðuöryggið sem er ekki aðeins lykilþáttur í daglegri neyslu heldur grundvallaratriði í þjóðaröryggi. Í ljósi áfalla á borð við náttúruhamfarir, Covid-19 og stríðsátök hefur viðkvæmni alþjóðlegra aðfangakeðja berlega komið í ljós. Með vaxandi íbúafjölda og aukinni ferðamennsku á Íslandi er ljóst að innlend matvælaframleiðsla þarf að aukast. Til að mæta þessum áskorunum þarf að bæta sjálfbærni í matvælaframleiðslu með innlendri framleiðslu á áburði og fóðri og styrkja aðfangakeðjur landbúnaðarins með aukinni nýsköpun og tæknivæðingu. Til að mæta aukinni eftirspurn og tryggja fæðuöryggi þá verður einfaldlega að efla innlenda matvælaframleiðslu og til þess þurfum við bændur. Til að tryggja sjálfbærni og jafna samkeppnisstöðu íslenskra landbúnaðarvara við innfluttar er tollvernd nauðsynleg. Án sterkrar tollverndar er hætt við að innfluttar landbúnaðarvörur grafi undan innlendri framleiðslu og þar með fæðuöryggi okkar. Þannig þarf að viðhalda og styrkja tollverndina til að stuðla að sjálfbærri innlendri framleiðslu og þá er ekki síður mikilvægt að tryggja að innfluttar vörur uppfylli sömu kröfur og íslenskar varðandi matvælaöryggi og dýravelferð. Takast þarf á við loftslagsmálin í landbúnaði án þess að draga úr matvælaframleiðslu eða ógna fæðuöryggi. Íslenskir bændur hafa þegar náð eftirtektarverðum árangri í að draga úr losun á hverja framleidda einingu en áfram þarf að vinna að því að samræma loftslagsaðgerðir og matvælaframleiðslu. Mikilvægt er að efla hringrásarhagkerfið í landbúnaði með frekari nýtingu lífrænna ferla og stuðla að aukinni skilvirkni í framleiðslu til að draga úr losun án þess að draga úr framleiðslu. Síðan þarf að styðja við rannsóknir og nýsköpun sem stuðla að enn meiri árangri í loftlagsmálum í landbúnaði. Lykilþáttur í rekstri margra búa er orkan en hækkandi raforkuverð hefur haft veruleg áhrif á afkomu bænda, sérstaklega í greinum þar sem raforka er stór hluti rekstrarkostnaðar, svo sem í ylrækt. Áhrifanna gætir líka hjá neytendum þar sem hækkun framleiðslukostnaðar leiðir til aukins matvælaverðs. Ásókn í raforku hér á landi hefur stóraukist á síðastliðnum árum sem hefur leitt til umtalsverðra verðhækkana á raforku sem sér ekki fyrir endann á. Tryggja þarf aðgengi bænda að raforku á sanngjörnu verði til að viðhalda hagkvæmni í búrekstri og koma þarf á forgangi í raforku fyrir matvælaframleiðslu til að vernda innlendan landbúnað. Þá er ekki síður mikilvægt að styðja við orkusparandi tækni og lausnir til að draga úr kostnaði og hámarka nýtingu raforku í landbúnaði. Styrkur landbúnaðarins er styrkur þjóðarinnar. Landbúnaðurinn gegnir lykilhlutverki í okkar samfélagi og með því að setja landbúnað í forgang í stjórnarsáttmála komandi ríkisstjórnar tryggja stjórnvöld ekki aðeins afkomu bænda heldur einnig fæðuöryggi, byggðafestu og umhverfisvernd – öllum til heilla. Höfundur er formaður Bændasamtaka Íslands Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Trausti Hjálmarsson Landbúnaður Skoðun: Alþingiskosningar 2024 Mest lesið 76 dagar Erlingur Sigvaldason Skoðun Húsnæðisbæturnar sem hurfu Ragnar Sigurður Kristjánsson Skoðun Sporin þín Valtýr Soffía Sigurðardóttir Skoðun Hoppað í drullipolli við hliðina á Snorra Mássyni. Um allskonar fólk, líka í Miðflokknum Ægir Lúðvíksson Skoðun Hunsuðu menntamálin – en ætla nú að bjarga þeim Sigurður Kári Harðarson Skoðun Loftslagsverkfræði: Verkefni sem borgar sig ekki að láta bíða Snjólaug Árnadóttir,Páll Gunnarsson Skoðun Ákall til KKÍ og íslensku íþróttahreyfingarinnar Ragnhildur Hólmgeirsdóttir,Oddný Björg Rafnsdóttir,Svanhildur Anja Ástþórsdóttir,Guðjón Magnússon,Margrét Rut Eddudóttir Skoðun Á hvaða ári er Inga Sæland stödd? Snorri Másson Skoðun Háskólaþorpið Bifröst og fólkið sem gleymdist Margrét Jónsdóttir Njarðvík Skoðun Skýr stefna um málfrelsi Róbert H. Haraldsson Skoðun Skoðun Skoðun Ný sókn í menntamálum – tækifæri eða hliðarskref? Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Á hvaða ári er Inga Sæland stödd? Snorri Másson skrifar Skoðun Eru börn innviðir? Hjördís Eva Þórðardóttir skrifar Skoðun Háskólaþorpið Bifröst og fólkið sem gleymdist Margrét Jónsdóttir Njarðvík skrifar Skoðun Körfubolti á tímum þjóðarmorðs Bjarni Þór Sigurbjörnsson skrifar Skoðun Draugagangur í Alaska Hannes Pétursson skrifar Skoðun Loftslagsverkfræði: Verkefni sem borgar sig ekki að láta bíða Snjólaug Árnadóttir,Páll Gunnarsson skrifar Skoðun Hoppað í drullipolli við hliðina á Snorra Mássyni. Um allskonar fólk, líka í Miðflokknum Ægir Lúðvíksson skrifar Skoðun 76 dagar Erlingur Sigvaldason skrifar Skoðun Í minningu körfuboltahetja Snæbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Er kominn tími til að láta endurmeta brunabótamatið á þínu húsnæði? Heiðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Húsnæðisbæturnar sem hurfu Ragnar Sigurður Kristjánsson skrifar Skoðun Ákall til KKÍ og íslensku íþróttahreyfingarinnar Ragnhildur Hólmgeirsdóttir,Oddný Björg Rafnsdóttir,Svanhildur Anja Ástþórsdóttir,Guðjón Magnússon,Margrét Rut Eddudóttir skrifar Skoðun Hjartans mál í kennslu Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Hunsuðu menntamálin – en ætla nú að bjarga þeim Sigurður Kári Harðarson skrifar Skoðun Sporin þín Valtýr Soffía Sigurðardóttir skrifar Skoðun Að saga rótina undan trénu og halda að stofninn vaxi hraðar: hugleiðing um tillögur Viðskiptaráðs Birgir Orri Ásgrímsson skrifar Skoðun Mikilvægi aðgengis og algildrar hönnunar að byggingum í dag og til framtíðar Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Sjallar og lyklaborðið Sigfús Ómar Höskuldsson skrifar Skoðun Fimm af tíu veitingastöðum hættu með hvalkjöt Valgerður Árnadóttir,Stefán Yngvi Pétursson,Rósa Líf Darradóttir,Anahita S. Babaei skrifar Skoðun „Stóra fallega frumvarpið“ hans Trump Gunnar Alexander Ólafsson skrifar Skoðun Verndun vatns og stjórn vatnamála Ólafur Arnar Jónsson,Sigurður Guðjónsson skrifar Skoðun Gegn hernaði hvers konar Gunnar Björgvinsson skrifar Skoðun Hvers vegna sífellt fleiri sækjast eftir einveru Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Þriggja stiga þögn Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Nú þarf að gyrða sig í brók Gunnlaugur Stefánsson skrifar Skoðun Lesblindir og stuðningur í skólum Snævar Ívarsson skrifar Skoðun Skóli án aðgreiningar – fallegt orðalag en brotakennd framkvæmd Sóldís Birta Reynisdóttir skrifar Skoðun Rýnt í stöðu kvenna með örorkulífeyri Huld Magnúsdóttir skrifar Skoðun Brot sem fyrnast í höndum lögreglu – hversu mörg í viðbót? Þórhildur Gyða Arnarsdóttir skrifar Sjá meira
Landbúnaður er undirstöðuatvinnugrein sem gegnir lykilhlutverki í efnahagslegri, félagslegri og umhverfislegri sjálfbærni þjóðarinnar. Hann tryggir fæðuöryggi, byggðafestu og framleiðir vörur sem uppfylla ströngustu gæðakröfur. Í ljósi aukinnar alþjóðlegrar óvissu og krafna um sjálfbærni er brýnt að stjórnvöld setji landbúnað í forgang. Bændasamtök Íslands leggja því áherslu á að málefni landbúnaðarins séu í forgangi í stjórnarsáttmála nýrrar ríkisstjórnar enda hagsmunamál okkar allra. Trygg afkoma bænda er forsenda þess að landbúnaður geti blómstrað og gegnt mikilvægu hlutverki sínu. Margir bændur búa við óstöðuga afkomu sem dregur úr hvata til fjárfestingar og nýsköpunar. Nýtum skattkerfið til að örva framleiðslu og fjárfestingar í landbúnaði. Komum á tryggingarkerfi sem dregur úr óvissu og fjárhagslegri áhættu bænda, sérstaklega í ljósi breytilegra markaðsaðstæðna, veðurfars og uppskerubrests. Regluverkið þarf síðan bæði að einfalda og nútímavæða til að auka skilvirkni og draga úr óþarfa skrifræði. Lækka þarf hindranir fyrir heimavinnslu afurða og beinni sölu frá bændum til neytenda til að auka við tekjumöguleikana. Styðjum við nýsköpun og þróun á sviði sjálfbærrar framleiðslu og kynbóta. Til að tryggja framtíð íslensks landbúnaðar þarf að leggja sérstaka áherslu á nýliðun og kynslóðaskipti. Starfandi bændum hefur fækkað á undanförnum árum, og ef ekki verður brugðist við mun sú þróun halda áfram. Stjórnvöld verða að auðvelda nýliðum að hefja búskap og styðja við kynslóðaskipti, t.a.m. með því að fresta eða fella niður niður erfðafjárskatt þegar jarðir eru yfirteknar til áframhaldandi búrekstrar. Auka þarf aðgengi að þolinmóðu fjármagni og veita stuðning við nýliða til að auðvelda upphaf búrekstrar. Samræma þarf byggðastefnu þannig að landbúnaður styðji við byggðafestu í dreifðum byggðum landsins. Mikilvægt er að tryggja að ræktarland sé nýtt til framleiðslu enda er jarðnæði grunnstoð sjálfbærs landbúnaðar. Ógn stafar af uppkaupum spákaupmanna og minnkandi nýtingu jarða til búskapar. Stemma þarf stigu við þeirri þróun með regluverki þannig að seljendur sjái hag sinn í því að selja jarðir sínar til áframhaldandi búrekstrar. Einn liður í því væri að veita skattaívilnanir og undanþágur frá skattlagningu söluhagnaðar í hendi seljenda svo fremiað kaupendur haldi áframbúrekstri á jörðinni. Þá er ekki síður nauðsynlegt að skilgreina og vernda hentugt landbúnaðarland með skipulagsáætlunum. Síðan er það fæðuöryggið sem er ekki aðeins lykilþáttur í daglegri neyslu heldur grundvallaratriði í þjóðaröryggi. Í ljósi áfalla á borð við náttúruhamfarir, Covid-19 og stríðsátök hefur viðkvæmni alþjóðlegra aðfangakeðja berlega komið í ljós. Með vaxandi íbúafjölda og aukinni ferðamennsku á Íslandi er ljóst að innlend matvælaframleiðsla þarf að aukast. Til að mæta þessum áskorunum þarf að bæta sjálfbærni í matvælaframleiðslu með innlendri framleiðslu á áburði og fóðri og styrkja aðfangakeðjur landbúnaðarins með aukinni nýsköpun og tæknivæðingu. Til að mæta aukinni eftirspurn og tryggja fæðuöryggi þá verður einfaldlega að efla innlenda matvælaframleiðslu og til þess þurfum við bændur. Til að tryggja sjálfbærni og jafna samkeppnisstöðu íslenskra landbúnaðarvara við innfluttar er tollvernd nauðsynleg. Án sterkrar tollverndar er hætt við að innfluttar landbúnaðarvörur grafi undan innlendri framleiðslu og þar með fæðuöryggi okkar. Þannig þarf að viðhalda og styrkja tollverndina til að stuðla að sjálfbærri innlendri framleiðslu og þá er ekki síður mikilvægt að tryggja að innfluttar vörur uppfylli sömu kröfur og íslenskar varðandi matvælaöryggi og dýravelferð. Takast þarf á við loftslagsmálin í landbúnaði án þess að draga úr matvælaframleiðslu eða ógna fæðuöryggi. Íslenskir bændur hafa þegar náð eftirtektarverðum árangri í að draga úr losun á hverja framleidda einingu en áfram þarf að vinna að því að samræma loftslagsaðgerðir og matvælaframleiðslu. Mikilvægt er að efla hringrásarhagkerfið í landbúnaði með frekari nýtingu lífrænna ferla og stuðla að aukinni skilvirkni í framleiðslu til að draga úr losun án þess að draga úr framleiðslu. Síðan þarf að styðja við rannsóknir og nýsköpun sem stuðla að enn meiri árangri í loftlagsmálum í landbúnaði. Lykilþáttur í rekstri margra búa er orkan en hækkandi raforkuverð hefur haft veruleg áhrif á afkomu bænda, sérstaklega í greinum þar sem raforka er stór hluti rekstrarkostnaðar, svo sem í ylrækt. Áhrifanna gætir líka hjá neytendum þar sem hækkun framleiðslukostnaðar leiðir til aukins matvælaverðs. Ásókn í raforku hér á landi hefur stóraukist á síðastliðnum árum sem hefur leitt til umtalsverðra verðhækkana á raforku sem sér ekki fyrir endann á. Tryggja þarf aðgengi bænda að raforku á sanngjörnu verði til að viðhalda hagkvæmni í búrekstri og koma þarf á forgangi í raforku fyrir matvælaframleiðslu til að vernda innlendan landbúnað. Þá er ekki síður mikilvægt að styðja við orkusparandi tækni og lausnir til að draga úr kostnaði og hámarka nýtingu raforku í landbúnaði. Styrkur landbúnaðarins er styrkur þjóðarinnar. Landbúnaðurinn gegnir lykilhlutverki í okkar samfélagi og með því að setja landbúnað í forgang í stjórnarsáttmála komandi ríkisstjórnar tryggja stjórnvöld ekki aðeins afkomu bænda heldur einnig fæðuöryggi, byggðafestu og umhverfisvernd – öllum til heilla. Höfundur er formaður Bændasamtaka Íslands
Hoppað í drullipolli við hliðina á Snorra Mássyni. Um allskonar fólk, líka í Miðflokknum Ægir Lúðvíksson Skoðun
Loftslagsverkfræði: Verkefni sem borgar sig ekki að láta bíða Snjólaug Árnadóttir,Páll Gunnarsson Skoðun
Ákall til KKÍ og íslensku íþróttahreyfingarinnar Ragnhildur Hólmgeirsdóttir,Oddný Björg Rafnsdóttir,Svanhildur Anja Ástþórsdóttir,Guðjón Magnússon,Margrét Rut Eddudóttir Skoðun
Skoðun Loftslagsverkfræði: Verkefni sem borgar sig ekki að láta bíða Snjólaug Árnadóttir,Páll Gunnarsson skrifar
Skoðun Hoppað í drullipolli við hliðina á Snorra Mássyni. Um allskonar fólk, líka í Miðflokknum Ægir Lúðvíksson skrifar
Skoðun Er kominn tími til að láta endurmeta brunabótamatið á þínu húsnæði? Heiðrún Jónsdóttir skrifar
Skoðun Ákall til KKÍ og íslensku íþróttahreyfingarinnar Ragnhildur Hólmgeirsdóttir,Oddný Björg Rafnsdóttir,Svanhildur Anja Ástþórsdóttir,Guðjón Magnússon,Margrét Rut Eddudóttir skrifar
Skoðun Að saga rótina undan trénu og halda að stofninn vaxi hraðar: hugleiðing um tillögur Viðskiptaráðs Birgir Orri Ásgrímsson skrifar
Skoðun Mikilvægi aðgengis og algildrar hönnunar að byggingum í dag og til framtíðar Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Fimm af tíu veitingastöðum hættu með hvalkjöt Valgerður Árnadóttir,Stefán Yngvi Pétursson,Rósa Líf Darradóttir,Anahita S. Babaei skrifar
Skoðun Skóli án aðgreiningar – fallegt orðalag en brotakennd framkvæmd Sóldís Birta Reynisdóttir skrifar
Skoðun Brot sem fyrnast í höndum lögreglu – hversu mörg í viðbót? Þórhildur Gyða Arnarsdóttir skrifar
Hoppað í drullipolli við hliðina á Snorra Mássyni. Um allskonar fólk, líka í Miðflokknum Ægir Lúðvíksson Skoðun
Loftslagsverkfræði: Verkefni sem borgar sig ekki að láta bíða Snjólaug Árnadóttir,Páll Gunnarsson Skoðun
Ákall til KKÍ og íslensku íþróttahreyfingarinnar Ragnhildur Hólmgeirsdóttir,Oddný Björg Rafnsdóttir,Svanhildur Anja Ástþórsdóttir,Guðjón Magnússon,Margrét Rut Eddudóttir Skoðun