Hafa gefið út 99 leyfi til dýratilrauna síðustu fimm ár Lovísa Arnardóttir skrifar 28. nóvember 2024 06:45 Til dæmis eru framkvæmdar tilraunir á Íslandi á sauðfé. Til dæmis í rannsóknum á bóluefni við riðu. Vísir/Vilhelm Síðustu fimm ár hafa verið veitt 99 leyfi til dýratilrauna á Íslandi í vísindaskyni. Átta umsóknum um leyfi til dýratilraunir hefur á sama tíma verið hafnað. Leyfin hafa verið veitt vegna tilrauna á ýmsum dýrategundum. Eitt fyrirtæki hefur fengið leyfi, 3Z. Þetta kemur fram í svari matvælaráðherra við fyrirspurn þingmanns Pírata, Andrésar Inga Jónssonar. Í svarinu kemur fram að leyfin hafi verið veitt vegna nagdýra, fiska, svína, hrossa, fugla, hvala, nautgripa og sauðfjár. Þá kemur fram að leyfin hafi verið veitt í vísindaskyni, svo sem til lyfjarannsókna, ræktunar tilraunadýra, þróunar á heilbrigðisvörum, þróunar og virkni bóluefna, atferlisrannsókna og vistfræðirannsókna, í menntunarskyni og til rannsókna á dýrasjúkdómum. Gera tilraunir á fiskum Aðeins er í fyrirspurninni spurt um fyrirtæki en ekki stofnanir en í svari ráðherra kemur fram að leyfi til dýratilrauna hafi verið gefin út á nafn fyrirtækisins 3Z ehf. Á vef fyrirtækisins kemur fram að Karl Æ. Karlsson og Haraldur Þorsteinsson séu stofnendur fyrirtækisins. Karl Ægir er jafnframt prófessor við Háskólann í Reykjavík. Karl Ægir og Haraldur eru eigendur fyrirtækisins auk einkafjárfesta og Háskólans í Reykjavík. Í stjórn fyrirtækisins sitja þeir Hákon Hákonarson, Sigþór Sigmarsson, Örn Viðar Skúlason, Hlynur Stefánsson og Hermann Kristjánsson. „Fyrirtækið 3Z er lyfjaþróunarfyrirtæki og við notum eingöngu fiska í tilraunum. Við höfum á síðustu árum aðallega verið að gera atferlisrannsóknir í tengslum við þróun á nýju lyfi við ADHD,“ segir Karl Ægir í samtali við fréttastofu. Karl Ægir hefur fengið leyfi til dýratilrauna en fyrirtæki hans vinnur að þróun nýs lyfs við ADHD.Aðsend Hann segir þessar rannsóknir hafa skilað þeim einkaleyfum á tilraunalyfi við þessari taugaröskun og núna sé unnið að því að vinna endurbætur á lyfjaforminu og gera samninga við erlend lyfjafyrirtæki um að hefja prófanir á mönnum á næsta ári. Nánar er fjallað um rannsóknir þeirra í tveimur fræðigreinum hér á vef Nature og á vef Med Archive. Rannsakaði heila úr hrefnu Hvað varðar önnur dýr sem eru gerðar tilraunir á samkvæmt svari ráðherra segir Karl líklegt að þær rannsóknir fari fram hjá háskólum, eða á rannsóknarstofnunum svo sem á Keldum. Þar sé verið að rannsaka dýrasjúkdóma, til dæmis við að rækta upp fjárstofna sem eru ekki næmir fyrir riðu.. „En ég hef líka tengst rannsóknum á hvölum. Það er ótengt lyfjaþróunarverkefnunum heldur var grunnvísindaverkefni. Þá fengum við afgangsheila úr hrefnuveiðum og notuðum heilan til að lýsa taugalíffærafræði hvala sem var ekki þekkt.“ Kunni að valda dýrinu sársauka Í svari ráðherra kemur fram að leyfin sem hafi verið veitt lúti að tilteknum verkefnum eins og áætlun um vinnu sem hefur skilgreint vísindalegt markmið og felur í sér eina eða fleiri tilraunir. Þá segir að með tilraun sé „átt við notkun á dýri, hvort sem er í tilraunaskyni eða öðrum vísindalegum tilgangi, eða í menntunarskyni, sem kann að valda dýrinu sársauka, þjáningu, hræðslu eða varanlegum skaða sem jafngildir eða er meiri en það sem skapast af nálarstungu í samræmi við góðar starfsvenjur í dýralækningum. Þar með er talinn hver sá verknaður sem ætlast er til eða líklegt er að leiði til þess að við slíkar aðstæður fæðist eða ungist út dýr eða til verði erfðabreyttir dýrastofnar sem er viðhaldið, að undanskilinni aflífun dýra í þeim tilgangi einum að nýta úr þeim líffæri eða vefi. Með vísan til framangreinds eru öll leyfi því veitt í vísindaskyni.“ Þá kemur fram að Matvælastofnun beri ábyrgð á framkvæmd reglugerðar og hafi eftirlit með því að ákvæðum hennar sé framfylgt í samræmi við lög um velferð dýra. Þá segir að eftirlit með dýratilraunum og tilraunastarfsstöðvum sé að öllu jöfnu sinnt af umdæmisskrifstofum Matvælastofnunar undir stjórn og ábyrgð héraðsdýralækna. Eftirlitið snýr að starfsstöðvunum sem halda dýr sem notuð eru til dýratilrauna, en auk þess eru gögn rýnd. Dýr Dýraheilbrigði Tengdar fréttir Vísindaskáldskapurinn raungerist: CRISPR og gullöld erfðavísinda Þúsundir erfðabreyttra smáfiska svamla um í tilraunastofu undir Háskólanum í Reykjavík. Vísindamenn nota einstaka og byltingarkennda tækni til að framkalla mennska sjúkdóma í fiskunum og þar með grundvöll fyrir tilraunir á nýjum lyfjum. 26. febrúar 2017 19:00 CRISPR og framtíð erfðavísindanna: „Við berum öll ábyrgð“ Sérfræðingur hjá Siðfræðistofnun Háskóla Íslands og nefndarmaður í Vísindasiðanefnd segir ekki nóg að stóla á siðferði vísindamanna þegar notkun hinnar byltingarkenndu CRISPR-erfðabreytingatækni er annars vegar. Tæknin feli sér í miklu víðtækari áhrif en fólk geri sér grein fyrir. 6. mars 2017 10:30 Mest lesið Segir 60 mínútur hafa misst sjálfstæðið og hættir Erlent Sagður bjóða frið fyrir formlega eign á Krímskaga Erlent Beint flug milli Akureyrar og útlanda aldrei verið meira Innlent Óþarfi að nota kauðslega þýdda málshætti í páskaeggin Innlent Valdatafl í Vatíkaninu: Hver verður næsti páfi? Erlent Segir líklega langt í næsta gos við Sundhnúka Innlent Oscar þori varla út úr húsi af ótta við að vera sendur úr landi Innlent „Ég er mannleg“ Innlent Banað af hákörlum þar sem fólk hefur lengi synt með þeim Erlent Barn á óskoðuðum bíl á 151 kílómetra hraða Innlent Fleiri fréttir Beint flug milli Akureyrar og útlanda aldrei verið meira „Ég er mannleg“ Segir líklega langt í næsta gos við Sundhnúka Óþarfi að nota kauðslega þýdda málshætti í páskaeggin Lofar betra sumri en í fyrra Fagnar umræðu um þátttöku Ísraels og segir útspil ráðherra gagnlegt Oscar þori varla út úr húsi af ótta við að vera sendur úr landi Breytingar á gosvirkni, júró-þrýstingur og umdeildir málshættir Missti vélarafl suður af Snæfellsnesi Reiknar með að sækja útför Frans páfa Páskaeggjaframleiðandi fagnar gagnrýni á málshætti Vildi „tagga“ Frans páfa en niðurstaðan reyndist slysaleg „Hér hefur verið unninn skaði sem þarf að stöðva“ Landris heldur áfram en dregið hefur úr hraðanum „Skrítið og óeðlilegt“ að Ísrael fái að vera með í Eurovision Barn á óskoðuðum bíl á 151 kílómetra hraða Gallar í nýbyggingum: Eigendur nýrra íbúða eigi ríkari rétt Ráðherra ræðir þátttöku Ísraels í Eurovision Vill að allir flokkar hafi hlutverk í borgarstjórn Mótmæltu brottvísun Oscars við dómsmálaráðuneytið Reyndu að fá Ingu á sitt band með fötu af „extra crispy“ kjúklingavængjum Mjög gjarnan kölluð nasisti og fasisti Stöðvaður á 116 kílómetra hraða Þrjátíu prestar krefjast dvalarleyfis fyrir Oscar Deilt um „Pope Francis“ forsetans: „Óboðlegt og óskiljanlegt“ eða hneykslunargirni heilagra? Hvalreki í Njarðvík við Borgarfjörð eystri Forsætisráðherra vill sjá nýtt fangelsi á Stóra Hrauni sem fyrst „Til hamingju hálfvitar“ Svikahrappur beið eftir flugferð framkvæmdastjórans Frans páfi, forsætisráðherra um fangelsismál og villtur páfagaukur Sjá meira
Í svarinu kemur fram að leyfin hafi verið veitt vegna nagdýra, fiska, svína, hrossa, fugla, hvala, nautgripa og sauðfjár. Þá kemur fram að leyfin hafi verið veitt í vísindaskyni, svo sem til lyfjarannsókna, ræktunar tilraunadýra, þróunar á heilbrigðisvörum, þróunar og virkni bóluefna, atferlisrannsókna og vistfræðirannsókna, í menntunarskyni og til rannsókna á dýrasjúkdómum. Gera tilraunir á fiskum Aðeins er í fyrirspurninni spurt um fyrirtæki en ekki stofnanir en í svari ráðherra kemur fram að leyfi til dýratilrauna hafi verið gefin út á nafn fyrirtækisins 3Z ehf. Á vef fyrirtækisins kemur fram að Karl Æ. Karlsson og Haraldur Þorsteinsson séu stofnendur fyrirtækisins. Karl Ægir er jafnframt prófessor við Háskólann í Reykjavík. Karl Ægir og Haraldur eru eigendur fyrirtækisins auk einkafjárfesta og Háskólans í Reykjavík. Í stjórn fyrirtækisins sitja þeir Hákon Hákonarson, Sigþór Sigmarsson, Örn Viðar Skúlason, Hlynur Stefánsson og Hermann Kristjánsson. „Fyrirtækið 3Z er lyfjaþróunarfyrirtæki og við notum eingöngu fiska í tilraunum. Við höfum á síðustu árum aðallega verið að gera atferlisrannsóknir í tengslum við þróun á nýju lyfi við ADHD,“ segir Karl Ægir í samtali við fréttastofu. Karl Ægir hefur fengið leyfi til dýratilrauna en fyrirtæki hans vinnur að þróun nýs lyfs við ADHD.Aðsend Hann segir þessar rannsóknir hafa skilað þeim einkaleyfum á tilraunalyfi við þessari taugaröskun og núna sé unnið að því að vinna endurbætur á lyfjaforminu og gera samninga við erlend lyfjafyrirtæki um að hefja prófanir á mönnum á næsta ári. Nánar er fjallað um rannsóknir þeirra í tveimur fræðigreinum hér á vef Nature og á vef Med Archive. Rannsakaði heila úr hrefnu Hvað varðar önnur dýr sem eru gerðar tilraunir á samkvæmt svari ráðherra segir Karl líklegt að þær rannsóknir fari fram hjá háskólum, eða á rannsóknarstofnunum svo sem á Keldum. Þar sé verið að rannsaka dýrasjúkdóma, til dæmis við að rækta upp fjárstofna sem eru ekki næmir fyrir riðu.. „En ég hef líka tengst rannsóknum á hvölum. Það er ótengt lyfjaþróunarverkefnunum heldur var grunnvísindaverkefni. Þá fengum við afgangsheila úr hrefnuveiðum og notuðum heilan til að lýsa taugalíffærafræði hvala sem var ekki þekkt.“ Kunni að valda dýrinu sársauka Í svari ráðherra kemur fram að leyfin sem hafi verið veitt lúti að tilteknum verkefnum eins og áætlun um vinnu sem hefur skilgreint vísindalegt markmið og felur í sér eina eða fleiri tilraunir. Þá segir að með tilraun sé „átt við notkun á dýri, hvort sem er í tilraunaskyni eða öðrum vísindalegum tilgangi, eða í menntunarskyni, sem kann að valda dýrinu sársauka, þjáningu, hræðslu eða varanlegum skaða sem jafngildir eða er meiri en það sem skapast af nálarstungu í samræmi við góðar starfsvenjur í dýralækningum. Þar með er talinn hver sá verknaður sem ætlast er til eða líklegt er að leiði til þess að við slíkar aðstæður fæðist eða ungist út dýr eða til verði erfðabreyttir dýrastofnar sem er viðhaldið, að undanskilinni aflífun dýra í þeim tilgangi einum að nýta úr þeim líffæri eða vefi. Með vísan til framangreinds eru öll leyfi því veitt í vísindaskyni.“ Þá kemur fram að Matvælastofnun beri ábyrgð á framkvæmd reglugerðar og hafi eftirlit með því að ákvæðum hennar sé framfylgt í samræmi við lög um velferð dýra. Þá segir að eftirlit með dýratilraunum og tilraunastarfsstöðvum sé að öllu jöfnu sinnt af umdæmisskrifstofum Matvælastofnunar undir stjórn og ábyrgð héraðsdýralækna. Eftirlitið snýr að starfsstöðvunum sem halda dýr sem notuð eru til dýratilrauna, en auk þess eru gögn rýnd.
Dýr Dýraheilbrigði Tengdar fréttir Vísindaskáldskapurinn raungerist: CRISPR og gullöld erfðavísinda Þúsundir erfðabreyttra smáfiska svamla um í tilraunastofu undir Háskólanum í Reykjavík. Vísindamenn nota einstaka og byltingarkennda tækni til að framkalla mennska sjúkdóma í fiskunum og þar með grundvöll fyrir tilraunir á nýjum lyfjum. 26. febrúar 2017 19:00 CRISPR og framtíð erfðavísindanna: „Við berum öll ábyrgð“ Sérfræðingur hjá Siðfræðistofnun Háskóla Íslands og nefndarmaður í Vísindasiðanefnd segir ekki nóg að stóla á siðferði vísindamanna þegar notkun hinnar byltingarkenndu CRISPR-erfðabreytingatækni er annars vegar. Tæknin feli sér í miklu víðtækari áhrif en fólk geri sér grein fyrir. 6. mars 2017 10:30 Mest lesið Segir 60 mínútur hafa misst sjálfstæðið og hættir Erlent Sagður bjóða frið fyrir formlega eign á Krímskaga Erlent Beint flug milli Akureyrar og útlanda aldrei verið meira Innlent Óþarfi að nota kauðslega þýdda málshætti í páskaeggin Innlent Valdatafl í Vatíkaninu: Hver verður næsti páfi? Erlent Segir líklega langt í næsta gos við Sundhnúka Innlent Oscar þori varla út úr húsi af ótta við að vera sendur úr landi Innlent „Ég er mannleg“ Innlent Banað af hákörlum þar sem fólk hefur lengi synt með þeim Erlent Barn á óskoðuðum bíl á 151 kílómetra hraða Innlent Fleiri fréttir Beint flug milli Akureyrar og útlanda aldrei verið meira „Ég er mannleg“ Segir líklega langt í næsta gos við Sundhnúka Óþarfi að nota kauðslega þýdda málshætti í páskaeggin Lofar betra sumri en í fyrra Fagnar umræðu um þátttöku Ísraels og segir útspil ráðherra gagnlegt Oscar þori varla út úr húsi af ótta við að vera sendur úr landi Breytingar á gosvirkni, júró-þrýstingur og umdeildir málshættir Missti vélarafl suður af Snæfellsnesi Reiknar með að sækja útför Frans páfa Páskaeggjaframleiðandi fagnar gagnrýni á málshætti Vildi „tagga“ Frans páfa en niðurstaðan reyndist slysaleg „Hér hefur verið unninn skaði sem þarf að stöðva“ Landris heldur áfram en dregið hefur úr hraðanum „Skrítið og óeðlilegt“ að Ísrael fái að vera með í Eurovision Barn á óskoðuðum bíl á 151 kílómetra hraða Gallar í nýbyggingum: Eigendur nýrra íbúða eigi ríkari rétt Ráðherra ræðir þátttöku Ísraels í Eurovision Vill að allir flokkar hafi hlutverk í borgarstjórn Mótmæltu brottvísun Oscars við dómsmálaráðuneytið Reyndu að fá Ingu á sitt band með fötu af „extra crispy“ kjúklingavængjum Mjög gjarnan kölluð nasisti og fasisti Stöðvaður á 116 kílómetra hraða Þrjátíu prestar krefjast dvalarleyfis fyrir Oscar Deilt um „Pope Francis“ forsetans: „Óboðlegt og óskiljanlegt“ eða hneykslunargirni heilagra? Hvalreki í Njarðvík við Borgarfjörð eystri Forsætisráðherra vill sjá nýtt fangelsi á Stóra Hrauni sem fyrst „Til hamingju hálfvitar“ Svikahrappur beið eftir flugferð framkvæmdastjórans Frans páfi, forsætisráðherra um fangelsismál og villtur páfagaukur Sjá meira
Vísindaskáldskapurinn raungerist: CRISPR og gullöld erfðavísinda Þúsundir erfðabreyttra smáfiska svamla um í tilraunastofu undir Háskólanum í Reykjavík. Vísindamenn nota einstaka og byltingarkennda tækni til að framkalla mennska sjúkdóma í fiskunum og þar með grundvöll fyrir tilraunir á nýjum lyfjum. 26. febrúar 2017 19:00
CRISPR og framtíð erfðavísindanna: „Við berum öll ábyrgð“ Sérfræðingur hjá Siðfræðistofnun Háskóla Íslands og nefndarmaður í Vísindasiðanefnd segir ekki nóg að stóla á siðferði vísindamanna þegar notkun hinnar byltingarkenndu CRISPR-erfðabreytingatækni er annars vegar. Tæknin feli sér í miklu víðtækari áhrif en fólk geri sér grein fyrir. 6. mars 2017 10:30