Sjávarorka; stefnuleysi og fordómar flokkanna Valdimar Össurarson skrifar 21. október 2024 13:31 Stutt er til næstu þingkosninga. Flokkarnir hamast við að stilla upp á lista og dusta rykið af sínum stefnuskrám sem munu svo rykfalla aftur í skúffum eftir kjördag. Sitjandi stjórnarflokkar hafa að mörgu leyti brugðist væntingum kjósenda og þjóðarinnar, t.d. í húsnæðis- og efnahagsmálum og síðast með því að blása til haustkosninga í miðri fjárlagagerð, vegna eiginhagsmuna. Hvergi nær ábyrgðarleysi stjórnmálaflokkanna hærri hæðum en í þeim umhverfis- og orkumálum sem varða stærstu orkuauðlind þjóðarinnar; sjávarorku. Þá sök eiga allir flokkar á þingi sameiginlega. Flokkarnir hafa litið framhjá eftirfarandi staðreyndum: Sjávarorka er stærsta orkuauðlind Íslendinga. Þó stjórnvöld hafi vanrækt allar rannsóknir má með samanburði við önnur lönd áætla að hér við land sé heildarorka sjávarfalla ekki undir 340 TWst á ári, og að virkjanlegur hluti hennar sé langtum meiri en allrar núverandi vatnsfalla- og gufuorku samanlagt, en hún er um 20 TWst á ári. Sjávarfallaorku má nýta víða við Íslandsstrendur, ekki síst á „köldum svæðum“ s.s. Vestfjörðum. T.d. með hinum íslenska hverfli sem Valorka þróar, en stjórnvöld hafa staðið í vegi þeirrar þróunar með sofandahætti sínum. Hverfillinn gæti verið tilbúinn til notkunar innan fárra ára, fáist áframhaldandi stuðningur við þróun hans. Flestar iðnvæddar þjóðir standa Íslendingum framar í tækniþróun á sviði sjávarorku. T.d. eru Færeyingar þegar farnir að nýta sína sjávarfallastrauma meðan hérlend stjórnvöld sofa. Yfir 70% Íslendinga vilja að sjávarfallaorka verði næsti valkostur þjóðarinnar þegar svara þarf aukinni orkueftirspurn. Mun færri vilja vatnsfallaorku og aðeins lítill hluti aðhyllist vindorku. Alþingi samþykkti í þingsályktun árið 2014 að hefja skuli rannsóknir á umfangi og nýtingarmöguleikum sjávarorku. Þrátt fyrir stöðugar áminningar hefur allt þingmannaliðið sofið þyrnirósarsvefni og svikist um að hefja þessar mikilvægu rannsóknir. Hávært gaspur þingmanna um yfirvofandi „orkuskort sem muni bitna á heimilum Íslendinga“ er innantómt skrum. Langmestur hluti okkar orkuframleiðslu fer til stóriðju og annarra stórnotenda og hægur vandi er að stýra þeirri orkunýtingu án tjóns fyrir heimilin. Þrýstingur sumra þingmanna á vatnsaflsvirkjanir og vindmylluskóga virðist til kominn af eiginhagsmunapoti en ekki samfélagslegri nauðsyn. Hinsvegar þarf augljóslega aukna orku þegar þjóðinni fjölgar og orkuskipti banka uppá. Þá orku liggur beinast við að sækja í virkjun sjávarfalla, þar sem umhverfisáhrif eru hverfandi; og stórum minni en vegna vind- og vatnsfallavirkjana. En hvað hyggjast flokkarnir fyrir eftir kosningar? Lítum nánar á fyrirliggjandi stefnuskrár flokka í þessum málum: Sjálfstæðisflokkur leggur mikla áherslu á fjölgun vatnsaflsvirkjana og óðauppbyggingu vindmylla en minnist hvergi á sjávarorku í sinni stefnuskrá. Flokkurinn lítur algerlega framhjá skaðsemi vatnsaflsvirkjana og vindvirkjana á umhverfið. Ekki er að finna stakt orð um sjávarorku. Framsóknarflokkur vill auka orkuframleiðslu, undir yfirskini orkuöryggis og orkuskipta. Lítur framhjá samsetningu orkumarkaðarins, líkt og Sjálfstæðisflokkur. Sama ofuráhersla er þar á vatnsafl og óðauppbyggingu vindorkuvera, án tillits til neikvæð áhrifa. Jákvætt virðist að flokkurinn leggur áherslu á nýsköpun í orkumálum; en afar ótrúverðugt í ljósi þess að í stjórnartíð flokksins hefur eina verkefni Íslendinga á sviði sjávarorku verið haldið í fjársvelti og stöðvun. Hvergi er minnst orði á sjávarorku. Vinstrihreyfingin grænt framboð hefur í stefnu sinni sérstakan kafla um „auðlindir hafs og stranda“, en minnist þar ekki einu orði á sjávarorku. Örlitla vonarglætu má þó sjá í orkukaflanun, þar sem styðja skal við rannsóknir á nýjum sjálfbærum orkulindum, án frekari skýringa. En flokkurinn hefur hvorki, frekar en aðrir, stutt eina verkefnið á sviði sjávarorkutækni né hafið rannsóknir á umfangi og nýtingarmöguleikum sjávarorku. Miðflokkurinn hefur mjög almennt og yfirborðskennt orðalag um orkumál í sinni stefnu. Þó þar sé forðast að minnast á einstakar orkuauðlindir hafa forráðamenn flokksins þrýst mjög á um frekari vatnsvirkjanir í ræðum sínum. Hvergi er minnst á sjávarorku; stærstu orkuauðlind þjóðsrinnar. Samfylkingin minnist ekki heldur einu orði á sjávarorku í nýrri stefnu sinni í orkumálum, þó flokkurinn forðist daður við frekari vatns- og vindvirkjanir. Hann hefur ekki heldur fylgt eftir þingsályktunartillögu sinni, sem Alþingi samþykkti samhljóða fyrir 10 árum, að hefja skuli rannsóknir á umfangi og nýtingarmöguleikum sjávarorku við Ísland; þrátt fyrir áminningar þar um. Viðreisn, Píratar, Flokkur fólksins og Sósíalistaflokkurinn virðast ekki hafa neina stefnu um einstakar orkuauðlindir þjóðarinnar, heldur birta einungis almenna stefnu, t.d. um sjálfbæra nýtingu auðlinda. Ég hvet kjósendur til að hugsa sjálfstætt í þessum efnum; inna frambjóðendur eftir stefnu þeirra á þessu sviði á framboðsfundum sem framundan eru, og hafa svörin í huga þegar krossað er á seðil. Höfundur er frumkvöðull um sjávarorkunýtingu. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Orkumál Skoðun: Alþingiskosningar 2024 Mest lesið Þjónn, það er bakslag í beinasoðinu mínu Hlédís Maren Guðmundsdóttir Skoðun Þöggun, hroki og afneitun voru móttökur Samfylkingarinnar til okkar Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir Skoðun Kvöld sem er ekki bara fyrir börnin Alicja Lei Skoðun Er loftslagskvíðinn horfinn? Sonja Huld Guðjónsdóttir Skoðun Aðförin að einkabílnum eða bara meira frelsi? Kristín Hrefna Halldórsdóttir Skoðun Hagsmunir flugrekstrar á Íslandi eru miklir Jóhannes Bjarni Guðmundsson Skoðun Refsa fyrst, spyrja svo? Jakob Frímann Magnússon Skoðun Börn eiga ekki heima í fangelsi Tótla I. Sæmundsdóttir Skoðun Málið er dautt (A Modest Proposal) Skoðun Er yfirvöldum alveg sama um fólk á bifhjólum? Njáll Gunnlaugsson Skoðun Skoðun Skoðun Vísindin geta læknað krabbamein en ekki grænmetissafar og kaffistólpípur Dögg Guðmundsdóttir,Guðrún Nanna Egilsdóttir,Vilborg Kolbrún Vilmundardóttir skrifar Skoðun Þöggun, hroki og afneitun voru móttökur Samfylkingarinnar til okkar Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir skrifar Skoðun Er yfirvöldum alveg sama um fólk á bifhjólum? Njáll Gunnlaugsson skrifar Skoðun Ekki mamman í hópnum - leiðtoginn í hópnum Katrín Ásta Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Rannsóknarnefnd styrjalda Gunnar Einarsson skrifar Skoðun Börn eiga ekki heima í fangelsi Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Aðförin að einkabílnum eða bara meira frelsi? Kristín Hrefna Halldórsdóttir skrifar Skoðun Kvöld sem er ekki bara fyrir börnin Alicja Lei skrifar Skoðun Verkakonur samtímans – og nýtt skeið í kvennabaráttu! Guðrún Margrét Guðmundsdóttir,Aleksandra Leonardsdóttir skrifar Skoðun Málið er dautt (A Modest Proposal) skrifar Skoðun Femínísk utanríkisstefna: aukin samstaða og aðgerðir Guillaume Bazard skrifar Skoðun Hagsmunir flugrekstrar á Íslandi eru miklir Jóhannes Bjarni Guðmundsson skrifar Skoðun Þjónn, það er bakslag í beinasoðinu mínu Hlédís Maren Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Samhljómur á meðal ÍSÍ og Íslandsspila um endursköpun spilaumhverfisins Ingvar Örn Ingvarsson skrifar Skoðun Kvennabarátta á tímum bakslags Tatjana Latinovic skrifar Skoðun Líttupp - ertu að missa af einhverju? Skúli Bragi Geirdal skrifar Skoðun Betri hellir, stærri kylfur? Ingvar Þóroddsson skrifar Skoðun Er loftslagskvíðinn horfinn? Sonja Huld Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Okur fákeppni og ofurvextir halda uppi verðbólgu Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Óverjandi framkoma við fyrirtæki Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Viljum við læra af sögunni eða endurtaka hana? Arndís Anna Kristínardóttir Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Réttlæti hins sterka. Þegar vitleysan í dómsal slær allt út Jörgen Ingimar Hansson skrifar Skoðun Sameiginlegt sundkort fyrir höfuðborgarsvæðið – löngu tímabært Þórdís Lóa Þórhallsdóttir skrifar Skoðun Frá Peking 1995 til 2025: Samstarf, framþróun og ný heimsskipan Karl Héðinn Kristjánsson skrifar Skoðun Ástarsvik ein tegund ofbeldis gegn eldra fólki Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Lítil bleik slaufa kemur miklu til leiðar Halla Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Fræ menntunar – frá Froebel til Jung Kristín Magdalena Ágústsdóttir skrifar Skoðun 1500 vanvirk ungmenni í Reykjavík Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Hvað eiga kaffihúsin á 18. öld á Englandi og gervigreind sameiginlegt? Stefán Atli Rúnarsson skrifar Skoðun Að hafa trú á samfélaginu Hjálmar Bogi Hafliðason skrifar Sjá meira
Stutt er til næstu þingkosninga. Flokkarnir hamast við að stilla upp á lista og dusta rykið af sínum stefnuskrám sem munu svo rykfalla aftur í skúffum eftir kjördag. Sitjandi stjórnarflokkar hafa að mörgu leyti brugðist væntingum kjósenda og þjóðarinnar, t.d. í húsnæðis- og efnahagsmálum og síðast með því að blása til haustkosninga í miðri fjárlagagerð, vegna eiginhagsmuna. Hvergi nær ábyrgðarleysi stjórnmálaflokkanna hærri hæðum en í þeim umhverfis- og orkumálum sem varða stærstu orkuauðlind þjóðarinnar; sjávarorku. Þá sök eiga allir flokkar á þingi sameiginlega. Flokkarnir hafa litið framhjá eftirfarandi staðreyndum: Sjávarorka er stærsta orkuauðlind Íslendinga. Þó stjórnvöld hafi vanrækt allar rannsóknir má með samanburði við önnur lönd áætla að hér við land sé heildarorka sjávarfalla ekki undir 340 TWst á ári, og að virkjanlegur hluti hennar sé langtum meiri en allrar núverandi vatnsfalla- og gufuorku samanlagt, en hún er um 20 TWst á ári. Sjávarfallaorku má nýta víða við Íslandsstrendur, ekki síst á „köldum svæðum“ s.s. Vestfjörðum. T.d. með hinum íslenska hverfli sem Valorka þróar, en stjórnvöld hafa staðið í vegi þeirrar þróunar með sofandahætti sínum. Hverfillinn gæti verið tilbúinn til notkunar innan fárra ára, fáist áframhaldandi stuðningur við þróun hans. Flestar iðnvæddar þjóðir standa Íslendingum framar í tækniþróun á sviði sjávarorku. T.d. eru Færeyingar þegar farnir að nýta sína sjávarfallastrauma meðan hérlend stjórnvöld sofa. Yfir 70% Íslendinga vilja að sjávarfallaorka verði næsti valkostur þjóðarinnar þegar svara þarf aukinni orkueftirspurn. Mun færri vilja vatnsfallaorku og aðeins lítill hluti aðhyllist vindorku. Alþingi samþykkti í þingsályktun árið 2014 að hefja skuli rannsóknir á umfangi og nýtingarmöguleikum sjávarorku. Þrátt fyrir stöðugar áminningar hefur allt þingmannaliðið sofið þyrnirósarsvefni og svikist um að hefja þessar mikilvægu rannsóknir. Hávært gaspur þingmanna um yfirvofandi „orkuskort sem muni bitna á heimilum Íslendinga“ er innantómt skrum. Langmestur hluti okkar orkuframleiðslu fer til stóriðju og annarra stórnotenda og hægur vandi er að stýra þeirri orkunýtingu án tjóns fyrir heimilin. Þrýstingur sumra þingmanna á vatnsaflsvirkjanir og vindmylluskóga virðist til kominn af eiginhagsmunapoti en ekki samfélagslegri nauðsyn. Hinsvegar þarf augljóslega aukna orku þegar þjóðinni fjölgar og orkuskipti banka uppá. Þá orku liggur beinast við að sækja í virkjun sjávarfalla, þar sem umhverfisáhrif eru hverfandi; og stórum minni en vegna vind- og vatnsfallavirkjana. En hvað hyggjast flokkarnir fyrir eftir kosningar? Lítum nánar á fyrirliggjandi stefnuskrár flokka í þessum málum: Sjálfstæðisflokkur leggur mikla áherslu á fjölgun vatnsaflsvirkjana og óðauppbyggingu vindmylla en minnist hvergi á sjávarorku í sinni stefnuskrá. Flokkurinn lítur algerlega framhjá skaðsemi vatnsaflsvirkjana og vindvirkjana á umhverfið. Ekki er að finna stakt orð um sjávarorku. Framsóknarflokkur vill auka orkuframleiðslu, undir yfirskini orkuöryggis og orkuskipta. Lítur framhjá samsetningu orkumarkaðarins, líkt og Sjálfstæðisflokkur. Sama ofuráhersla er þar á vatnsafl og óðauppbyggingu vindorkuvera, án tillits til neikvæð áhrifa. Jákvætt virðist að flokkurinn leggur áherslu á nýsköpun í orkumálum; en afar ótrúverðugt í ljósi þess að í stjórnartíð flokksins hefur eina verkefni Íslendinga á sviði sjávarorku verið haldið í fjársvelti og stöðvun. Hvergi er minnst orði á sjávarorku. Vinstrihreyfingin grænt framboð hefur í stefnu sinni sérstakan kafla um „auðlindir hafs og stranda“, en minnist þar ekki einu orði á sjávarorku. Örlitla vonarglætu má þó sjá í orkukaflanun, þar sem styðja skal við rannsóknir á nýjum sjálfbærum orkulindum, án frekari skýringa. En flokkurinn hefur hvorki, frekar en aðrir, stutt eina verkefnið á sviði sjávarorkutækni né hafið rannsóknir á umfangi og nýtingarmöguleikum sjávarorku. Miðflokkurinn hefur mjög almennt og yfirborðskennt orðalag um orkumál í sinni stefnu. Þó þar sé forðast að minnast á einstakar orkuauðlindir hafa forráðamenn flokksins þrýst mjög á um frekari vatnsvirkjanir í ræðum sínum. Hvergi er minnst á sjávarorku; stærstu orkuauðlind þjóðsrinnar. Samfylkingin minnist ekki heldur einu orði á sjávarorku í nýrri stefnu sinni í orkumálum, þó flokkurinn forðist daður við frekari vatns- og vindvirkjanir. Hann hefur ekki heldur fylgt eftir þingsályktunartillögu sinni, sem Alþingi samþykkti samhljóða fyrir 10 árum, að hefja skuli rannsóknir á umfangi og nýtingarmöguleikum sjávarorku við Ísland; þrátt fyrir áminningar þar um. Viðreisn, Píratar, Flokkur fólksins og Sósíalistaflokkurinn virðast ekki hafa neina stefnu um einstakar orkuauðlindir þjóðarinnar, heldur birta einungis almenna stefnu, t.d. um sjálfbæra nýtingu auðlinda. Ég hvet kjósendur til að hugsa sjálfstætt í þessum efnum; inna frambjóðendur eftir stefnu þeirra á þessu sviði á framboðsfundum sem framundan eru, og hafa svörin í huga þegar krossað er á seðil. Höfundur er frumkvöðull um sjávarorkunýtingu.
Þöggun, hroki og afneitun voru móttökur Samfylkingarinnar til okkar Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir Skoðun
Skoðun Vísindin geta læknað krabbamein en ekki grænmetissafar og kaffistólpípur Dögg Guðmundsdóttir,Guðrún Nanna Egilsdóttir,Vilborg Kolbrún Vilmundardóttir skrifar
Skoðun Þöggun, hroki og afneitun voru móttökur Samfylkingarinnar til okkar Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir skrifar
Skoðun Verkakonur samtímans – og nýtt skeið í kvennabaráttu! Guðrún Margrét Guðmundsdóttir,Aleksandra Leonardsdóttir skrifar
Skoðun Samhljómur á meðal ÍSÍ og Íslandsspila um endursköpun spilaumhverfisins Ingvar Örn Ingvarsson skrifar
Skoðun Viljum við læra af sögunni eða endurtaka hana? Arndís Anna Kristínardóttir Gunnarsdóttir skrifar
Skoðun Sameiginlegt sundkort fyrir höfuðborgarsvæðið – löngu tímabært Þórdís Lóa Þórhallsdóttir skrifar
Skoðun Frá Peking 1995 til 2025: Samstarf, framþróun og ný heimsskipan Karl Héðinn Kristjánsson skrifar
Skoðun Hvað eiga kaffihúsin á 18. öld á Englandi og gervigreind sameiginlegt? Stefán Atli Rúnarsson skrifar
Þöggun, hroki og afneitun voru móttökur Samfylkingarinnar til okkar Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir Skoðun