Seðlabankinn hækkar raunvexti Heimir Már Pétursson og Sólrún Dögg Jósefsdóttir skrifa 7. febrúar 2024 19:21 Ásgeir Jónsson seðlabankastjóri segir aðgerðir Seðlabankans í baráttunni við verðbólguna farnar að skila árangri. Stöð 2/Ívar Fannar Seðlabankinn tók meðvitaða ákvörðun um það í morgun að hækka raunvexti með því að halda meginvöxtum sínum óbreyttum á sama tíma og verðbólga er að minnka. Seðlabankastjóri segir þetta til marks um að aðgerðir hans gegn verðbólgu hafi skilað árangri. Peningastefnunefnd Seðlabankans tilkynnti í morgun að meginvextir (stýrivextir) bankans verði óbreyttir í 9,25 prósentum. Þeir sem skulda óverðtryggð lán á breytilegum vöxtum var væntanlega létt að bankinn skyldi ekki hækka vextina. En ekki er allt sem sýnist. Verðbólga hefur minnkað hratt að undanförnu, nú síðast um heilt prósentustig milli desember og janúar og stendur í 6,7 prósentum. Á þessari mynd sést hvernig meginvextir voru neikvæðir frá janúar 2020 til júlí 2023 en eru nú orðnir jákvæðir.Grafík/Sara Allt frá janúar 2018 til febrúar 2020 var verðbólga lítil á íslenskan mælikvarða og dansar í kringum 2,5 prósenta markmið Seðlabankans. Á sama tíma voru vextir nokkuð hærri en sem nam verðbólgunni. Síðan skellur covid-faraldurinn á og Seðlabankinn hóf að lækka vexti og það hratt og næstu þrjú árin var verðbólgan meiri en vaxtaprósentan. Þetta þýðir að þeir sem voru með óverðtryggð lán á breytilegum vöxtum voru með neikvæða vexti. Það er verðmæti húseignar þeirra jókst á sama tíma og höfuðstóll húsnæðislánsins rýrnaði. Eftir að meginvextir Seðlabankans höfðu verið í 0,75 prósentum í hálft ár, tók bankinn að hækka vexti á ný í maí 2021 og þar með hófst eltingaleikur vaxtanna við vaxandi verðbólgu. Þeim tímamótum var síðan náð í aðgerðum bankans í júlí í fyrra, að vextirnir urðu hærri en prósentutala verðbólgunnar. Þar með urðu raunvextir jákvæðir og í dag eru meginvextirnir 2,55 prósentum hærri en verðbólgan. Ásgeir Jónsson seðlabankastjóri telur góðar líkur á að verðbólga verði komin niður í 4,1 prósent í lok þessa árs.Vísir/Vilhem Með því að halda meginvöxtunum óbreyttum í dag í stað þess að lækka þá í takti við minni verðbólgu er Seðlabankinn því að taka meðvitaða ákvörðun um að hækka raunvexti. „Það er að skila sér núna með því að hagkerfið er að hægja á sér. Þannig að þetta er allt í rétta átt. Verðbólga er að minnka, það er að hægja á eftirspurn. Við erum að sjá bættan viðskiptajöfnuð,“ segir Ásgeir. Það sem réði mestu um hjöðnun verðbólgunnar um eitt prósentustig milli desember og janúar voru janúarútsölunnar og umtalsverð lækkun flugfargjalda. Sem að hluta má rekja til þess að heimilin eru farin að halda aftur af sér í neyslu, ferðast minna. Seðlabankastjóri bendir á að ferðaþjónustan í víðri merkingu sé orðin aðalútflutningsgrein þjóðarinnar í alþjóðlegri samkeppni. „Þannig að ef við höldum áfram að vera með miklar hækkanir og verðbólgu, meiri en aðrar þjóðir, erum við náttúrlega að prísa okkur út af markaði. Það er vel mögulegt líka. …. Það er ekki endilega sjálfgefið að fólk vilji koma til Íslands alltaf. Við erum í samkeppni við aðra áfangastaði,“ segir Ásgeir Jónsson. Vonast eftir breytingum eftir kjaraviðræður Finnbjörn Hermannsson forseti ASÍ ræddi við fréttamann í kvöldfréttum. Hann sagði það hafa verið vitað mál að vextir myndu ekki breytast í dag. „Ég geri ráð fyrir að Seðlabankinn vilji sjá hvað gerist í kjarasamningunum. Það er tiltölulega stutt í næstu vaxtabreytingu í mars. Og þá erum við að vonast eftir breytingum, að það lækki vextir,“ sagði Finnbjörn. Næsti vaxtaákvörðunardagur er tuttugasti mars. Finnbjörn kveðst vona að þá liggi fyrir niðurstaða í kjaraviðræðum. „Alla vega heildarkjarasamningana þó það verði einhverjir eftir. Þá ætti Seðlabankinn að geta tekið afstöðu til vaxtalækkunar út frá raunveruleika sem þá verður á staðnum.“ Finnbjörn segir ákvörðun ýmissa aðila í atvinnulífinu um að frysta eða lækka verð sín góða teikn um að aðilar ætli að taka undir með Alþýðusambandinu. „Þegar við erum búin að skrifa undir þurfa fyrirtækin að taka við og vera með eins mikið aðhald í hækkunum eins og hægt er og vonandi lækkanir eins og IKEA gerði.“ Verðlag Seðlabankinn Efnahagsmál ASÍ Ríkisstjórn Katrínar Jakobsdóttur Tengdar fréttir Minni vöxtur í ferðaþjónustu myndi „létta á þrýstingi“ á peningastefnuna Aðalhagfræðingur Seðlabankans segir að ef það yrði minni vöxtur í ferðaþjónustu þá myndi það „draga úr spennu og létta á þrýstingi“ sem peningastefnan sé að reyna framkalla. 7. febrúar 2024 15:32 Flutningar Grindvíkinga hafi lítil áhrif á fasteignamarkaðinn í borginni Seðlabankastjóri telur að brottflutningur fólks frá Grindavík vegna jarðhræringa muni ekki hafa mikil áhrif á fasteignamarkaðinn á höfuðborgarsvæðinu. Áhrifin verði mögulega bundin við Reykjanes og nágrenni. „Það kæmi ekki á óvart ef íbúar vilja búa þar nálægt. Ég held að áhrifin verði aðallega þar í kring.“ 7. febrúar 2024 12:03 Seðlabankastjóri segir allt á réttri leið Verulega hefur dregið úr einkaneyslu og hagvöxtur fer hratt minnkandi enda hafa raunvextir hækkað töluvert frá því í júní í fyrra. Seðlabankinn fylgist grannt með framgangi kjaraviðræðna og ákvað í morgun að halda meginvöxtum sínum óbreyttum. 7. febrúar 2024 11:52 Dapurlegt ef stjórnvöld ætla að draga í land í kjaraviðræðum vegna Grindavíkur Formaður VR segir dapurlegt ef stjórnvöld ætli að notfæra sér stöðuna í Grindavík til að draga í land með aðgerðir í tengslum við nýja kjarasamninga. Stjórnvöld og Samtök atvinnulífsins virðist ekki hafa trú á að hægt sé að ná niður verðbólgu og vöxtum. Ef Seðlabankinn hækki vexti í byrjun febrúar sé þátttöku verkalýðshreyfingarinnar í þessari tilraun lokið. 23. janúar 2024 11:46 Mest lesið Sektuð í gjaldfrjálsu stæði og sneri vörn í sókn Innlent Prestur á Dalvík sver af sér kjaftasögur um ókristilega hegðun Innlent Sögð vafin í ísraelska fánann og veifað um eins og verðlaunagrip Erlent Sakar Weekday um stuld: „Hönnun sem ég er búin að vinna í í marga mánuði“ Innlent Síðasti fuglinn floginn Innlent Sótti kindabyssu eftir hótun um að skjóta fyrrverandi og fimm aðra Innlent Látinn eftir skotárás í Kaupmannahöfn Erlent Gekk berserksgang og beraði sig Innlent Tæplega þúsund manns innlyksa á Everest Erlent Stjórnarformaður RÚV vill að Ísrael verði tafarlaust vikið úr Eurovision Innlent Fleiri fréttir Umdeild brottvísun, fjárhagstjón á Grænlandi og kyngreint sæði Óttast áhrifin á vinnandi mæður Sakar Weekday um stuld: „Hönnun sem ég er búin að vinna í í marga mánuði“ Síðasti fuglinn floginn Sektuð í gjaldfrjálsu stæði og sneri vörn í sókn Ísrael sagt sig úr samfélagi siðaðra manna Símafrí en ekki símabann „Sjálfsíkveikja“ olli eldsvoða í þvottahúsi Síðbúnar hádegisfréttir Bylgjunnar: Áróður í Eurovision, nýtt landamærakerfi og „símafrí“ í skólum Sótti kindabyssu eftir hótun um að skjóta fyrrverandi og fimm aðra Leikskólamál, afnám hafta og Trump-isminn Stjórnarformaður RÚV vill að Ísrael verði tafarlaust vikið úr Eurovision Gekk berserksgang og beraði sig Prestur á Dalvík sver af sér kjaftasögur um ókristilega hegðun Eldur í þvottahúsi á Granda Prestur og prófastur bíður spenntur eftir Hrútaskránni Kurr innan Samfylkingarinnar vegna brottvísunar ungbarna Fokdýrar flugferðir, ögurstund á Gasa og óvenjulegt innbrot Boða íbúafundi vegna mögulegrar sameiningar sveitarfélaganna Alelda bíll á Reykjanesbraut Framkvæmdirnar komi eftir ákall frá íbúum Safnaði í bálköst innandyra en kennir stundarbrjálæði um íkveikjuna Skrítin afstaða BSRB og ASÍ Tekist á um leikskólamál og árásir á Gasa Umfangsmikil flugslysaæfing á Reykjavíkurflugvelli Tætir í sig leikskólaplan borgarinnar: Segir Reykjavík taka skref aftur á bak Rannsaka mögulega stunguárás Göngu- og hjólabrýr yfir Elliðaár opnast „Af hverju ertu svona í framan?“ „Algjörlega alveg út í hött“ Sjá meira
Peningastefnunefnd Seðlabankans tilkynnti í morgun að meginvextir (stýrivextir) bankans verði óbreyttir í 9,25 prósentum. Þeir sem skulda óverðtryggð lán á breytilegum vöxtum var væntanlega létt að bankinn skyldi ekki hækka vextina. En ekki er allt sem sýnist. Verðbólga hefur minnkað hratt að undanförnu, nú síðast um heilt prósentustig milli desember og janúar og stendur í 6,7 prósentum. Á þessari mynd sést hvernig meginvextir voru neikvæðir frá janúar 2020 til júlí 2023 en eru nú orðnir jákvæðir.Grafík/Sara Allt frá janúar 2018 til febrúar 2020 var verðbólga lítil á íslenskan mælikvarða og dansar í kringum 2,5 prósenta markmið Seðlabankans. Á sama tíma voru vextir nokkuð hærri en sem nam verðbólgunni. Síðan skellur covid-faraldurinn á og Seðlabankinn hóf að lækka vexti og það hratt og næstu þrjú árin var verðbólgan meiri en vaxtaprósentan. Þetta þýðir að þeir sem voru með óverðtryggð lán á breytilegum vöxtum voru með neikvæða vexti. Það er verðmæti húseignar þeirra jókst á sama tíma og höfuðstóll húsnæðislánsins rýrnaði. Eftir að meginvextir Seðlabankans höfðu verið í 0,75 prósentum í hálft ár, tók bankinn að hækka vexti á ný í maí 2021 og þar með hófst eltingaleikur vaxtanna við vaxandi verðbólgu. Þeim tímamótum var síðan náð í aðgerðum bankans í júlí í fyrra, að vextirnir urðu hærri en prósentutala verðbólgunnar. Þar með urðu raunvextir jákvæðir og í dag eru meginvextirnir 2,55 prósentum hærri en verðbólgan. Ásgeir Jónsson seðlabankastjóri telur góðar líkur á að verðbólga verði komin niður í 4,1 prósent í lok þessa árs.Vísir/Vilhem Með því að halda meginvöxtunum óbreyttum í dag í stað þess að lækka þá í takti við minni verðbólgu er Seðlabankinn því að taka meðvitaða ákvörðun um að hækka raunvexti. „Það er að skila sér núna með því að hagkerfið er að hægja á sér. Þannig að þetta er allt í rétta átt. Verðbólga er að minnka, það er að hægja á eftirspurn. Við erum að sjá bættan viðskiptajöfnuð,“ segir Ásgeir. Það sem réði mestu um hjöðnun verðbólgunnar um eitt prósentustig milli desember og janúar voru janúarútsölunnar og umtalsverð lækkun flugfargjalda. Sem að hluta má rekja til þess að heimilin eru farin að halda aftur af sér í neyslu, ferðast minna. Seðlabankastjóri bendir á að ferðaþjónustan í víðri merkingu sé orðin aðalútflutningsgrein þjóðarinnar í alþjóðlegri samkeppni. „Þannig að ef við höldum áfram að vera með miklar hækkanir og verðbólgu, meiri en aðrar þjóðir, erum við náttúrlega að prísa okkur út af markaði. Það er vel mögulegt líka. …. Það er ekki endilega sjálfgefið að fólk vilji koma til Íslands alltaf. Við erum í samkeppni við aðra áfangastaði,“ segir Ásgeir Jónsson. Vonast eftir breytingum eftir kjaraviðræður Finnbjörn Hermannsson forseti ASÍ ræddi við fréttamann í kvöldfréttum. Hann sagði það hafa verið vitað mál að vextir myndu ekki breytast í dag. „Ég geri ráð fyrir að Seðlabankinn vilji sjá hvað gerist í kjarasamningunum. Það er tiltölulega stutt í næstu vaxtabreytingu í mars. Og þá erum við að vonast eftir breytingum, að það lækki vextir,“ sagði Finnbjörn. Næsti vaxtaákvörðunardagur er tuttugasti mars. Finnbjörn kveðst vona að þá liggi fyrir niðurstaða í kjaraviðræðum. „Alla vega heildarkjarasamningana þó það verði einhverjir eftir. Þá ætti Seðlabankinn að geta tekið afstöðu til vaxtalækkunar út frá raunveruleika sem þá verður á staðnum.“ Finnbjörn segir ákvörðun ýmissa aðila í atvinnulífinu um að frysta eða lækka verð sín góða teikn um að aðilar ætli að taka undir með Alþýðusambandinu. „Þegar við erum búin að skrifa undir þurfa fyrirtækin að taka við og vera með eins mikið aðhald í hækkunum eins og hægt er og vonandi lækkanir eins og IKEA gerði.“
Verðlag Seðlabankinn Efnahagsmál ASÍ Ríkisstjórn Katrínar Jakobsdóttur Tengdar fréttir Minni vöxtur í ferðaþjónustu myndi „létta á þrýstingi“ á peningastefnuna Aðalhagfræðingur Seðlabankans segir að ef það yrði minni vöxtur í ferðaþjónustu þá myndi það „draga úr spennu og létta á þrýstingi“ sem peningastefnan sé að reyna framkalla. 7. febrúar 2024 15:32 Flutningar Grindvíkinga hafi lítil áhrif á fasteignamarkaðinn í borginni Seðlabankastjóri telur að brottflutningur fólks frá Grindavík vegna jarðhræringa muni ekki hafa mikil áhrif á fasteignamarkaðinn á höfuðborgarsvæðinu. Áhrifin verði mögulega bundin við Reykjanes og nágrenni. „Það kæmi ekki á óvart ef íbúar vilja búa þar nálægt. Ég held að áhrifin verði aðallega þar í kring.“ 7. febrúar 2024 12:03 Seðlabankastjóri segir allt á réttri leið Verulega hefur dregið úr einkaneyslu og hagvöxtur fer hratt minnkandi enda hafa raunvextir hækkað töluvert frá því í júní í fyrra. Seðlabankinn fylgist grannt með framgangi kjaraviðræðna og ákvað í morgun að halda meginvöxtum sínum óbreyttum. 7. febrúar 2024 11:52 Dapurlegt ef stjórnvöld ætla að draga í land í kjaraviðræðum vegna Grindavíkur Formaður VR segir dapurlegt ef stjórnvöld ætli að notfæra sér stöðuna í Grindavík til að draga í land með aðgerðir í tengslum við nýja kjarasamninga. Stjórnvöld og Samtök atvinnulífsins virðist ekki hafa trú á að hægt sé að ná niður verðbólgu og vöxtum. Ef Seðlabankinn hækki vexti í byrjun febrúar sé þátttöku verkalýðshreyfingarinnar í þessari tilraun lokið. 23. janúar 2024 11:46 Mest lesið Sektuð í gjaldfrjálsu stæði og sneri vörn í sókn Innlent Prestur á Dalvík sver af sér kjaftasögur um ókristilega hegðun Innlent Sögð vafin í ísraelska fánann og veifað um eins og verðlaunagrip Erlent Sakar Weekday um stuld: „Hönnun sem ég er búin að vinna í í marga mánuði“ Innlent Síðasti fuglinn floginn Innlent Sótti kindabyssu eftir hótun um að skjóta fyrrverandi og fimm aðra Innlent Látinn eftir skotárás í Kaupmannahöfn Erlent Gekk berserksgang og beraði sig Innlent Tæplega þúsund manns innlyksa á Everest Erlent Stjórnarformaður RÚV vill að Ísrael verði tafarlaust vikið úr Eurovision Innlent Fleiri fréttir Umdeild brottvísun, fjárhagstjón á Grænlandi og kyngreint sæði Óttast áhrifin á vinnandi mæður Sakar Weekday um stuld: „Hönnun sem ég er búin að vinna í í marga mánuði“ Síðasti fuglinn floginn Sektuð í gjaldfrjálsu stæði og sneri vörn í sókn Ísrael sagt sig úr samfélagi siðaðra manna Símafrí en ekki símabann „Sjálfsíkveikja“ olli eldsvoða í þvottahúsi Síðbúnar hádegisfréttir Bylgjunnar: Áróður í Eurovision, nýtt landamærakerfi og „símafrí“ í skólum Sótti kindabyssu eftir hótun um að skjóta fyrrverandi og fimm aðra Leikskólamál, afnám hafta og Trump-isminn Stjórnarformaður RÚV vill að Ísrael verði tafarlaust vikið úr Eurovision Gekk berserksgang og beraði sig Prestur á Dalvík sver af sér kjaftasögur um ókristilega hegðun Eldur í þvottahúsi á Granda Prestur og prófastur bíður spenntur eftir Hrútaskránni Kurr innan Samfylkingarinnar vegna brottvísunar ungbarna Fokdýrar flugferðir, ögurstund á Gasa og óvenjulegt innbrot Boða íbúafundi vegna mögulegrar sameiningar sveitarfélaganna Alelda bíll á Reykjanesbraut Framkvæmdirnar komi eftir ákall frá íbúum Safnaði í bálköst innandyra en kennir stundarbrjálæði um íkveikjuna Skrítin afstaða BSRB og ASÍ Tekist á um leikskólamál og árásir á Gasa Umfangsmikil flugslysaæfing á Reykjavíkurflugvelli Tætir í sig leikskólaplan borgarinnar: Segir Reykjavík taka skref aftur á bak Rannsaka mögulega stunguárás Göngu- og hjólabrýr yfir Elliðaár opnast „Af hverju ertu svona í framan?“ „Algjörlega alveg út í hött“ Sjá meira
Minni vöxtur í ferðaþjónustu myndi „létta á þrýstingi“ á peningastefnuna Aðalhagfræðingur Seðlabankans segir að ef það yrði minni vöxtur í ferðaþjónustu þá myndi það „draga úr spennu og létta á þrýstingi“ sem peningastefnan sé að reyna framkalla. 7. febrúar 2024 15:32
Flutningar Grindvíkinga hafi lítil áhrif á fasteignamarkaðinn í borginni Seðlabankastjóri telur að brottflutningur fólks frá Grindavík vegna jarðhræringa muni ekki hafa mikil áhrif á fasteignamarkaðinn á höfuðborgarsvæðinu. Áhrifin verði mögulega bundin við Reykjanes og nágrenni. „Það kæmi ekki á óvart ef íbúar vilja búa þar nálægt. Ég held að áhrifin verði aðallega þar í kring.“ 7. febrúar 2024 12:03
Seðlabankastjóri segir allt á réttri leið Verulega hefur dregið úr einkaneyslu og hagvöxtur fer hratt minnkandi enda hafa raunvextir hækkað töluvert frá því í júní í fyrra. Seðlabankinn fylgist grannt með framgangi kjaraviðræðna og ákvað í morgun að halda meginvöxtum sínum óbreyttum. 7. febrúar 2024 11:52
Dapurlegt ef stjórnvöld ætla að draga í land í kjaraviðræðum vegna Grindavíkur Formaður VR segir dapurlegt ef stjórnvöld ætli að notfæra sér stöðuna í Grindavík til að draga í land með aðgerðir í tengslum við nýja kjarasamninga. Stjórnvöld og Samtök atvinnulífsins virðist ekki hafa trú á að hægt sé að ná niður verðbólgu og vöxtum. Ef Seðlabankinn hækki vexti í byrjun febrúar sé þátttöku verkalýðshreyfingarinnar í þessari tilraun lokið. 23. janúar 2024 11:46
Síðbúnar hádegisfréttir Bylgjunnar: Áróður í Eurovision, nýtt landamærakerfi og „símafrí“ í skólum