Skipst var á fimm föngum frá hvoru landi. Þeirra á meðal var umhverfissinninn Morad Tahbaz sem hafði verið í haldi í Íran frá árinu 2018. Hann er bæði breskur og bandarískur ríkisborgari. Auk hans var Siamak Namazi, sem var handtekinn árið 2015 og dæmdur fyrir njósnir, og Emad Sharghi, sem var einnig dæmdur til tíu ára fangelsisvistar í Íran.
Yfirvöld í Bandaríkjunum hafa ekki viljað gefa út hverjir hinir tveir eru.
Anthony Blinken, utanríkisráðherra Bandaríkjanna, sagði í dag að mikil áhersla væri lögð á að fresla Bandaríkjamenn sem hafa verið ranglega fangelsaðir.
Emad Shargi, Siamak Namazi, Morad Tahbaz and two other U.S. citizens have left Iran and are coming home after suffering unspeakable cruelty as the Iranian regime s prisoners, some for many years. We have no higher priority than bringing home Americans who are wrongfully detained.
— Secretary Antony Blinken (@SecBlinken) September 18, 2023
Í skiptum fyrir fangana fimm hafa Bandaríkjamenn sleppt fimm mönnum úr fangelsi sem dæmdir voru fyrir að reyna að smygla bannvörum til Írans. Þar er til að mynda um að ræða rafbúnað sem notaður er í hergagnaframleiðslu í Íran.
Auk þess að sleppa fimm mönnum úr fangelsi í Bandaríkjunum verður Írönum veittur aðgangur að tæplega sex milljarða dala sjóð sem var frystur á árum áður. Þessi sjóður var til kominn vegna olíusölu Írana til Suður-Kóreu. Yfirvöld í Bandaríkjunum segja Írana eingöngu geta notað sjóðinn til kaupa á nauðsynjum eins og matvælum og lyfjum.
Undirbúningur að þessum fangaskiptum hefur staðið yfir í marga mánuði. Fangaskiptin eru umdeild og sérstaklega í Bandaríkjunum, þar sem Joe Biden, forseti, hefur verið gagnrýndur og sakaður um að gera samning við hryðjuverkaríki. Þetta muni eingöngu verða til þess að yfirvöld í Íran handtaki fleira fólk af Vesturlöndum.
Hér að neðan má lesa yfirlýsingu frá Namazi, þar sem hann segir 2.898 dögum af ævi hans hafa verið rænt.
With this statement, I hope everyone will forgive me for needing a while to get reacquainted with liberty. Before anything, I must deal with some health issues, spend time with family and loved ones, and simply enjoy some of the many things I have long been denied.
— Free the Namazis (@FreeTheNamazis) September 18, 2023
Í yfirlýsingu sem birt var á vef Hvíta hússins í dag, hvetur Biden fólk til að ferðast ekki til Írans. Hann segir Bandaríkjamenn eiga á hættu að verða handteknir þar af tilefnislausu og þau gætu ekki búist við því að verða frelsuð.
Forsetinn tilkynnti þar að auki nýjar refsiaðgerðir gegn Mahmoud Ahmedinejad, forseta Írans, og leyniþjónustu Írans.
Biden krefst þess þar að auki að yfirvöld í Íran útskýri hvað orðið hafi um Bob Levinson. Hann hvarf í Íran árið 2007 og er talinn vera látinn. Íranar hafa ekkert viljað segja um hann.
Fangaskiptin koma rétt áður en allsherjarþing Sameinuðu þjóðanna hefst í New York en þar mun forseti Írans flytja ávarp. Sérfræðingar telja þó að samningurinn muni ekki slaka á spennunni sem ríkt hefur milli ríkjanna undanfarna áratugi.
Bandaríkjamenn tilkynntu nýverið að umsvif herafla Bandaríkjanna við Hormuz-sund yrðu aukin. Það er að miklu leyti vegna áðurnefndrar spennu og afskipta Írana af olíuflutningum um sundið.
