Fólk á flótta svelt til hlýðni Björn Leví Gunnarsson skrifar 20. janúar 2023 15:30 Ein af tillögum dómsmálaráðherra í útlendingafrumvarpinu er að svipta umsækjendur réttindum 30 dögum eftir að ákvörðun verður „endanleg á stjórnsýslustigi”. Á mannamáli þýðir þetta að eftir að kærunefnd útlendingamála hefur skilað sinni niðurstöðu um umsóknina gilda réttindi umsækjandans aðeins í 30 daga í viðbót. Þetta á ekki bara við um fæði og húsaskjól, heldur einnig heilbrigðisþjónustu. Á þessu ákvæði er undantekning: “Þó er ekki heimilt að fella niður réttindi barna, foreldra eða umsjónarmanna þeirra og annarra heimilismanna sem teljast til ættingja barna, barnshafandi kvenna, alvarlega veikra einstaklinga og fatlaðra einstaklinga með langvarandi stuðningsþarfir”. Enn eitt flækjustigið En hvað með barn sem er einsamalt á ferð og verður 18 ára á meðan málsmeðferð stendur? Hvað með einstaklinga sem bíða brottflutnings af hálfu stjórnvalda sem dregst fram yfir þessa 30 daga? Svo margt er óskýrt og illa unnið. Svona hroðvirkni býr til undantekningartilfelli, tilfelli sem falla milli stafs og hurðar, og bæta við meiri vinnu í kringum umsóknirnar. Útlendingafrumvarpið býr bara til enn annað flækjustigið sem þarf að skoða og rökstyðja og býr til enn meiri vinnu fyrir stjórnsýsluna í málsmeðferð og kæruferli. Samt segja Sjálfstæðismenn að þetta frumvarp eigi að bæta skilvirkni kerfisins. Það er augljóslega vitleysa. Kannski er bara verið að huga að kostnaði í svona fullyrðingum, en það gengur ekki einu sinni upp heldur – því það eru ekki svo margir sem falla undir þessar undantekningar. Að minnsta kosti ekki það margir að það borgi upp stjórnsýslukostnaðinn og möguleikann á því að rangar ákvarðanir séu teknar vegna þessara undantekninga – og jafnvel með tilheyrandi réttarhöldum og skaðabótum í kjölfarið. Ekki spurning um peninga Þegar allt kemur til alls snýst þetta fyrst og fremst um að gera stjórnvöldum kleift að henda fólki úr landi, ekki að spara peninga. Fólk vill stundum láta eins og það sé svo rosalega aðlaðandi að koma til Íslands að hingað flykkist tækifærissinnar sem þykist vera flóttafólk – en við vitum fullvel að sú er ekki raunin. Lang, lang flestir umsækjendur sækja um alþjóðlega vernd í góðri trú um að þau hafi rétt á því. Enda vitum við að fjöldi svokallaðra “tilhæfulausra” umsókna er hverfandi lítill: “Frá upphafi árs 2020 til ársloka 2022 [hafa] alls 32 umsóknir um alþjóðlega vernd verið metnar tilhæfulausar. Þar af voru níu árið 2020, fjórtán árið 2021 og níu í fyrra.” Af þúsundum umsókna eru örfáar tilhæfulausar. Og engan ætti að undra að tilhæfulausar umsóknir séu fáar sem engar, enda er hlutskipti umsækjenda um alþjóðlega vernd ekki sérstaklega öfundsvert. Fólk sem hefur þurft að yfirgefa átthaga sína vegna ofsókna eða ofbeldis kemur hingað til lands og er mætt með tortryggni. Umsækjendur fá nokkra þúsundkalla á mánuði í vasapening frá ríkinu og herbergiskytru sem þau deila með öðru fólki. Það er ekki eftirsóknarvert líf að koma hingað til lands til þess eins að velkjast um í kerfinu. Umsækjendur um vernd sveltir til hlýðni En einmitt á þessum vitleysisforsendum á að gera kerfið ennþá flóknara og óskilvirkara, með þeim afleiðingum að enn fleiri umsækjendur lenda á götunni með tilheyrandi aukalegum kostnaði fyrir kerfið, álagi á heilbrigðisstofnanir og aðra opinbera þjónustu. Fólk sem kemst ekki af landi brott sjálft fer auðvitað ekkert og verður því einfaldlega á götunni - nema kannski að það verði fórnarlamb mansals. Í rauninni er ríkisstjórnin hér að leggja til að lögum samkvæmt verði stjórnvöldum kleift að svelta umsækjendur um alþjóðlega vernd til hlýðni – siðleysi bundið í lög. Hérna er verið að selja mannréttindi fyrir algjöran spottprís: áframhaldandi ríkisstjórnarsamstarf. Ég vona að Katrín Jakobsdóttir og þingflokkur Vinstri grænna eigi góðar birgðir af svefnlyfjum. Ef ég væri í þeirra stöðu þyrfti ég á þeim að halda ef ég ætlaði að sofa á næturnar með þetta á samviskunni. Höfundur er þingmaður Pírata. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Björn Leví Gunnarsson Píratar Ríkisstjórn Katrínar Jakobsdóttur Hælisleitendur Mest lesið Opið bréf til Miðflokksmanna Snorri Másson Skoðun Opnum Tröllaskagann Helgi Jóhannsson Skoðun Landbúnaðarrúnk Hlédís Sveinsdóttir Skoðun Henti Íslandi undir strætisvagninn Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Eru Bændasamtökin á móti valdeflingu bænda? Ólafur Stephensen Skoðun Jesús who? Atli Þórðarson Skoðun Er lægsta verðið alltaf hagstæðast? Karen Ósk Nielsen Björnsdóttir Skoðun Lesskilningur eða lesblinda??? Jóhannes Jóhannesson Skoðun Sýndu þér umhyggju – Komdu í skimun Ágúst Ingi Ágústsson Skoðun Hefur þú skoðanir? Jóhannes Óli Sveinsson Skoðun Skoðun Skoðun Lífsskoðunarfélagið Farsæld tekur upp slitinn þráð siðmenntunar Svanur Sigurbjörnsson skrifar Skoðun Ruben Amorim og sveigjanleiki – hugleiðingar sálfræðings Andri Hrafn Sigurðsson skrifar Skoðun Framtíðarsýn í samgöngumálum er mosavaxin Sigurður Páll Jónsson skrifar Skoðun Fimmta iðnbyltingin krefst svara – strax Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Hefur þú skoðanir? Jóhannes Óli Sveinsson skrifar Skoðun Er hurð bara hurð? Sölvi Breiðfjörð skrifar Skoðun Reykjavíkurmódel á kvennaári Sóley Tómasdóttir skrifar Skoðun Ekki er allt sem sýnist Valerio Gargiulo skrifar Skoðun Sýndu þér umhyggju – Komdu í skimun Ágúst Ingi Ágústsson skrifar Skoðun Eru Bændasamtökin á móti valdeflingu bænda? Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Er lægsta verðið alltaf hagstæðast? Karen Ósk Nielsen Björnsdóttir skrifar Skoðun Landbúnaðarrúnk Hlédís Sveinsdóttir skrifar Skoðun Jesús who? Atli Þórðarson skrifar Skoðun Opið bréf til Miðflokksmanna Snorri Másson skrifar Skoðun Lesskilningur eða lesblinda??? Jóhannes Jóhannesson skrifar Skoðun Henti Íslandi undir strætisvagninn Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Forvarnateymi grunnskóla – góð hugmynd sem má ekki sofna Eydís Ásbjörnsdóttir skrifar Skoðun Opnum Tröllaskagann Helgi Jóhannsson skrifar Skoðun Ávinningur af endurhæfingu – aukum lífsgæðin Ólafur H. Jóhannsson skrifar Skoðun Hefur þú heyrt þetta áður? Stefnir Húni Kristjánsson skrifar Skoðun Hringekja verðtryggingar og hárra vaxta Benedikt Gíslason skrifar Skoðun Áfram gakk – með kerfisgalla í bakpokanum Harpa Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Til þeirra sem fagna Doktornum! Kristján Freyr Halldórsson skrifar Skoðun Skuldin við úthverfin Jóhanna Dýrunn Jónsdóttir skrifar Skoðun Málgögn og gervigreind Steinþór Steingrímsson,Einar Freyr Sigurðsson,Helga Hilmisdóttir skrifar Skoðun Réttlæti hins sterka. Gildra dómarans Jörgen Ingimar Hansson skrifar Skoðun Einelti er dauðans alvara Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Hafa íslenskir neytendur sama rétt og evrópskir? Ásthildur Lóa Þórsdóttir,Ragnar Þór Ingólfsson skrifar Skoðun Sótt að réttindum kvenna — núna Svandís Svavarsdóttir skrifar Skoðun Afnám tilfærslu milli skattþrepa Breki Pálsson skrifar Sjá meira
Ein af tillögum dómsmálaráðherra í útlendingafrumvarpinu er að svipta umsækjendur réttindum 30 dögum eftir að ákvörðun verður „endanleg á stjórnsýslustigi”. Á mannamáli þýðir þetta að eftir að kærunefnd útlendingamála hefur skilað sinni niðurstöðu um umsóknina gilda réttindi umsækjandans aðeins í 30 daga í viðbót. Þetta á ekki bara við um fæði og húsaskjól, heldur einnig heilbrigðisþjónustu. Á þessu ákvæði er undantekning: “Þó er ekki heimilt að fella niður réttindi barna, foreldra eða umsjónarmanna þeirra og annarra heimilismanna sem teljast til ættingja barna, barnshafandi kvenna, alvarlega veikra einstaklinga og fatlaðra einstaklinga með langvarandi stuðningsþarfir”. Enn eitt flækjustigið En hvað með barn sem er einsamalt á ferð og verður 18 ára á meðan málsmeðferð stendur? Hvað með einstaklinga sem bíða brottflutnings af hálfu stjórnvalda sem dregst fram yfir þessa 30 daga? Svo margt er óskýrt og illa unnið. Svona hroðvirkni býr til undantekningartilfelli, tilfelli sem falla milli stafs og hurðar, og bæta við meiri vinnu í kringum umsóknirnar. Útlendingafrumvarpið býr bara til enn annað flækjustigið sem þarf að skoða og rökstyðja og býr til enn meiri vinnu fyrir stjórnsýsluna í málsmeðferð og kæruferli. Samt segja Sjálfstæðismenn að þetta frumvarp eigi að bæta skilvirkni kerfisins. Það er augljóslega vitleysa. Kannski er bara verið að huga að kostnaði í svona fullyrðingum, en það gengur ekki einu sinni upp heldur – því það eru ekki svo margir sem falla undir þessar undantekningar. Að minnsta kosti ekki það margir að það borgi upp stjórnsýslukostnaðinn og möguleikann á því að rangar ákvarðanir séu teknar vegna þessara undantekninga – og jafnvel með tilheyrandi réttarhöldum og skaðabótum í kjölfarið. Ekki spurning um peninga Þegar allt kemur til alls snýst þetta fyrst og fremst um að gera stjórnvöldum kleift að henda fólki úr landi, ekki að spara peninga. Fólk vill stundum láta eins og það sé svo rosalega aðlaðandi að koma til Íslands að hingað flykkist tækifærissinnar sem þykist vera flóttafólk – en við vitum fullvel að sú er ekki raunin. Lang, lang flestir umsækjendur sækja um alþjóðlega vernd í góðri trú um að þau hafi rétt á því. Enda vitum við að fjöldi svokallaðra “tilhæfulausra” umsókna er hverfandi lítill: “Frá upphafi árs 2020 til ársloka 2022 [hafa] alls 32 umsóknir um alþjóðlega vernd verið metnar tilhæfulausar. Þar af voru níu árið 2020, fjórtán árið 2021 og níu í fyrra.” Af þúsundum umsókna eru örfáar tilhæfulausar. Og engan ætti að undra að tilhæfulausar umsóknir séu fáar sem engar, enda er hlutskipti umsækjenda um alþjóðlega vernd ekki sérstaklega öfundsvert. Fólk sem hefur þurft að yfirgefa átthaga sína vegna ofsókna eða ofbeldis kemur hingað til lands og er mætt með tortryggni. Umsækjendur fá nokkra þúsundkalla á mánuði í vasapening frá ríkinu og herbergiskytru sem þau deila með öðru fólki. Það er ekki eftirsóknarvert líf að koma hingað til lands til þess eins að velkjast um í kerfinu. Umsækjendur um vernd sveltir til hlýðni En einmitt á þessum vitleysisforsendum á að gera kerfið ennþá flóknara og óskilvirkara, með þeim afleiðingum að enn fleiri umsækjendur lenda á götunni með tilheyrandi aukalegum kostnaði fyrir kerfið, álagi á heilbrigðisstofnanir og aðra opinbera þjónustu. Fólk sem kemst ekki af landi brott sjálft fer auðvitað ekkert og verður því einfaldlega á götunni - nema kannski að það verði fórnarlamb mansals. Í rauninni er ríkisstjórnin hér að leggja til að lögum samkvæmt verði stjórnvöldum kleift að svelta umsækjendur um alþjóðlega vernd til hlýðni – siðleysi bundið í lög. Hérna er verið að selja mannréttindi fyrir algjöran spottprís: áframhaldandi ríkisstjórnarsamstarf. Ég vona að Katrín Jakobsdóttir og þingflokkur Vinstri grænna eigi góðar birgðir af svefnlyfjum. Ef ég væri í þeirra stöðu þyrfti ég á þeim að halda ef ég ætlaði að sofa á næturnar með þetta á samviskunni. Höfundur er þingmaður Pírata.
Skoðun Lífsskoðunarfélagið Farsæld tekur upp slitinn þráð siðmenntunar Svanur Sigurbjörnsson skrifar
Skoðun Málgögn og gervigreind Steinþór Steingrímsson,Einar Freyr Sigurðsson,Helga Hilmisdóttir skrifar
Skoðun Hafa íslenskir neytendur sama rétt og evrópskir? Ásthildur Lóa Þórsdóttir,Ragnar Þór Ingólfsson skrifar