Landslagið í leikskólamálum Reykjavíkurborgar ólgar Georg Atli Hallsson skrifar 14. desember 2022 07:30 Mönnunarvandi borgarinnar er rótgróinn og vel þekktur, sömu sögu má segja um launamálin og nú upp á síðkastið hefur vandræðalegri stöðu ýmissa leikskólabygginga verið gerð nokkuð góð skil. Í október síðastliðinn bárust fréttir um að það vantaði að ráða í kringum 80 stöðugildi (starfsfólk) í 67 leikskóla, til að mæta grunnþörf og geta boðið um það bil 190 biðlistabörnum, að hefja skólagöngu. Þessi tala er reyndar öllu hærri ef við miðum við öll frægu 12 mánaða kosningaloforðs-börnin og stendur þá hún þá víst í 618 börn. Athugið að þarna nota ég orðið “skólaganga” mjög meðvitað. Leikskólar landsins eru nefnilega skólar. Þar fer fram menntun og í leikskólunum er lagður grunnur að ýmsu sem oft er talin grunngildi samfélagsins og fjölbreyttrar menningar. Við Íslendingar vorum metnaðarfull og framsýn þegar við settum lög árið 2008 um skólastarf á Íslandi. Þar var hlutverk fyrstu menntastofnunarinnar afmörkuð og skilgreint sem fyrsta skólastigið. Þar stendur meðal annars: „Veita skal börnum umönnun og menntun, búa þeim hollt og hvetjandi uppeldisumhverfi og örugg náms- og leikskilyrði. Stuðla skal að því að nám fari fram í leik og skapandi starfi þar sem börn njóta fjölbreyttra uppeldiskosta. Starfshættir leikskóla skulu mótast af umburðarlyndi og kærleika, jafnrétti, lýðræðislegu samstarfi, ábyrgð, umhyggju, sáttfýsi, virðingu fyrir manngildi [...]“. Ég tek það fram að ég feitletraði nokkur orðanna þarna sjálfur fyrir dramatísk áhrif. Aðeins ofar nefndi ég mönnunarvandann og langar að benda á að nú fyrir stuttu kom fram skýrsla sem tiltók að mat Reykjavíkurborgar sé að almennt eru leikskólarnir ofmannaðir um 1-2 stöðugildi. Það hefur líka komið fram að stefna Reykjavíkurborgar er sú að fjölga börnum í leikskólakerfinu og að taka sífellt yngri börn inn í menntakerfið, ásamt ákveðnum niðurskurði í matkosti og kaupum á aðföngum. Þrátt fyrir þessar takmarkanir er svo hvergi slegið af væntingum um hátt menntunarstig starfsfólks. Hvergi er dregið úr kröfunum um fjölbreytt gæðastarf sem unnið er á forsendum og getu barnanna. Hvergi er gefinn afsláttur af fagmennsku þeirra sem leiða starfið á gólfinu. Hér vil ég gjarnan staldra við og taka það skýrt fram að, að sjálfsögðu þætti mér fráleitt á allan hátt að draga úr gæðum leikskólastarfs á Íslandi og að mér þykir í raun aðdáunarvert hversu vel leikskólar hafa staðið sig þrátt fyrir áralangt fjársvelti og almennt virðingarleysi gagnvart starfinu. Að mínu mati eru bara ákveðnar þversagnir í þessu öllu. Ef að við viljum reka framsækið og metnaðarfullt skólastarf fyrir þessi yngstu börn, þá gengur ekki að fækka starfsfólki og fjölga börnum. Annað þarf að víkja fyrir hinu. Ef að við viljum að börnunum líði vel, upplifi öryggi og traust getum við ekki rekið skólastofnanir á of fáu starfsfólki. Það er einungis til að brenna upp metnað, áhuga og getu starfsfólks. Ef að við viljum raunverulega líta á leikskólann sem grunnstoð í samfélaginu, sem undirbýr komandi kynslóðir fyrir framhaldsmenntun á ýmsum öðrum skólastigumog síðar þátttöku á vinnumarkaði - þá þurfum við að bjóða upp á aðbúnað og aðstæður sem styðja, örva og þroska en ekki þrengja að og takmarka möguleika þeirra. Þau sem koma að reglugerðarsetningu og almennri stefnumótun leikskólastarfs í borginni virðast ætla að ríghalda í þessar mótsagnir og reyna að bjóða bæði upp á gjöfult skólastarf og hráa geymslu á sama tíma. Ég held að það sé orðið vel tímabært að Reykjavíkurborg og menntamálaráðuneytið fara að taka sig sjálf alvarlega. Það þýðir ekki að segja eitt og gera annað. Í menntamálum er ekki bæði hægt að halda og sleppa. Það gengur ekki upp að ætla að halda uppi öflugu menntakerfi á viðurkenndu fyrsta skólastigi landsins á lágmarks fjárlögum og skammtíma hugsjónum. Ég skil samt vel að það þurfi ákveðið aðhald í fjármálum borgarinnar og að óráðsía gengur vitaskuld ekki. Hins vegar þarf virka forgangsröðun og það þarf líka að átta sig á að ekki er hægt að skera endalaust af því sem lítið er. Sjaldan hefur það sést jafnvel og nú, hversu fjársveltar menntastofnanir borgarinnar eru og hafa verið í langan tíma. Það þarf að ákveða hvort við viljum sýna börnum borgarinnar þá virðingu sem þau eiga skilið með frábærri menntastefnu þar sem hagmunir barnanna eru höfð að leiðarljósi eða bjóða upp á einföld, lítil rými þar sem vinnumarkaðurinn getur geymt börn starfsfólk síns, svo þau verði ekki fyrir. Ég (og margt samstarfsfólk mitt í skólakerfinu!) værum mikið til í að fá að vita hvaða veg leikskólar landsins eiga að feta, svo að við getum hreinlega tekið ákvörðun um það hvort að við getum átt samleið og haldið faglegu starfi okkar áfram. Ég vona jafnframt að viðeigandi stjórnvöld fari að standa með hagsmunum barnanna frekar en að standa með hagnaðardrifnum hugmyndum. Það vakti athygli mína þegar allt fagmenntað starfsfólk leikskólans Grandaborgar sagði upp störfum á dögunum, vegna þess að þau töldu sig ekki geta tryggt öryggi barnanna og farið eftir lögum um aðbúnað þeirra. Þau fengu nóg af því að geta ekki sinnt sinni vinnu eins og þeim er skylt að gera. Þetta heitir að taka ábyrgð. Ég stend með þeim. Höfundur er starfsmaður á leikskóla. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Leikskólar Skóla - og menntamál Börn og uppeldi Reykjavík Mest lesið Kynlíf veldur einhverfu: Opið bréf til Háskóla Íslands og fjölmiðla Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Margrét Oddný Leópoldsdóttir Skoðun Deyr mjólkurkýrin ef eigandi hennar fær eitt viðbótar mjólkurglas? Þórður Snær Júlíusson Skoðun Er þetta í alvöru umdeild skoðun fámenns hóps? Snorri Másson Skoðun Aðför að landsbyggðinni – og tilraun til að slá ryki í augu almennings Ingibjörg Isaksen Skoðun Réttur til endurtektarprófa: Jafnræði í námi fyrir alla stúdenta Vera Mist Magnúsdóttir,Guðlaug Eva Albertsdóttir Skoðun Getur Sturlunga snúið aftur? Leifur B. Dagfinnsson Skoðun Ákvarðanir teknar í Reykjavík – afleiðingarnar skella á okkur Hópur Framsóknarmanna í sveitarstjórnum Skoðun Áskorun til Félags íslenskra hjúkrunarfræðinga og Háskóla Íslands Ríkharður Ólafsson,Styrmir Hallsson Skoðun „Þessu er alltaf lofað fyrir kosningar en alltaf svikið“ Jóhann Páll Jóhannsson Skoðun Liðveisla fyrir öll Atli Már Haraldsson Skoðun Skoðun Skoðun Mælt fyrir miklum kjarabótum öryrkja og aldraðra Inga Sæland skrifar Skoðun Mannréttindabrot og stríðsglæpir Rússa í Úkraínu Erlingur Erlingsson skrifar Skoðun Áskorun til Félags íslenskra hjúkrunarfræðinga og Háskóla Íslands Ríkharður Ólafsson,Styrmir Hallsson skrifar Skoðun Ákvarðanir teknar í Reykjavík – afleiðingarnar skella á okkur Hópur Framsóknarmanna í sveitarstjórnum skrifar Skoðun Snjallborgin eða Skuggaborgin Reykjavík: Gervigreindarknúið höfuðborgarsvæði Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Getur Sturlunga snúið aftur? Leifur B. Dagfinnsson skrifar Skoðun Vaka stendur með Menntavísindasviði í verki Gunnar Ásgrímsson skrifar Skoðun Vorbókaleysingar Henry Alexander Henrysson skrifar Skoðun Er þetta í alvöru umdeild skoðun fámenns hóps? Snorri Másson skrifar Skoðun Liðveisla fyrir öll Atli Már Haraldsson skrifar Skoðun Réttur til endurtektarprófa: Jafnræði í námi fyrir alla stúdenta Vera Mist Magnúsdóttir,Guðlaug Eva Albertsdóttir skrifar Skoðun Að standa við stóru orðin Guðmundur Ari Sigurjónsson skrifar Skoðun Aðför að landsbyggðinni – og tilraun til að slá ryki í augu almennings Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Deyr mjólkurkýrin ef eigandi hennar fær eitt viðbótar mjólkurglas? Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Kynlíf veldur einhverfu: Opið bréf til Háskóla Íslands og fjölmiðla Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Margrét Oddný Leópoldsdóttir skrifar Skoðun Ég virði þig og þín mörk, virðir þú mig og mín mörk ? Rakel Linda Kristjánsdóttir skrifar Skoðun „Þessu er alltaf lofað fyrir kosningar en alltaf svikið“ Jóhann Páll Jóhannsson skrifar Skoðun Þjóðaröryggi að vera aðildarríki að Evrópusambandinu Jón Frímann Jónsson skrifar Skoðun Fullvalda utan sambandsríkja Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Sagnaarfur Biblíunnar - Salómonsdómur, lög og ólög Sigurvin Lárus Jónsson skrifar Skoðun Sjálfstæðir grunnskólar í hættu Benedikt S. Benediktsson skrifar Skoðun Borgaralegur vígbúnaður Dr. Bjarni Már Magnússon skrifar Skoðun Áskoranir og tækni í heilbrigðisþjónustu Teitur Guðmundsson skrifar Skoðun Ósunginn óður til doktorsnema Styrmir Hallsson skrifar Skoðun Frjáls umræða ekki lengur leyfð í USA – Skoðanafrelsi í hættu – Amerískt Gestapo í uppsiglingu? Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Tannhjól í mulningsvél? Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Fækkum kennurum um 90% Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Uppsagnarbréf til góða fólksins Daníel Freyr Jónsson skrifar Skoðun Kristni og íslam: Samfélag sem hvílir á skilningi Skúli S. Ólafsson skrifar Skoðun Hugtakastríðið mikla Sigmar Guðmundsson skrifar Sjá meira
Mönnunarvandi borgarinnar er rótgróinn og vel þekktur, sömu sögu má segja um launamálin og nú upp á síðkastið hefur vandræðalegri stöðu ýmissa leikskólabygginga verið gerð nokkuð góð skil. Í október síðastliðinn bárust fréttir um að það vantaði að ráða í kringum 80 stöðugildi (starfsfólk) í 67 leikskóla, til að mæta grunnþörf og geta boðið um það bil 190 biðlistabörnum, að hefja skólagöngu. Þessi tala er reyndar öllu hærri ef við miðum við öll frægu 12 mánaða kosningaloforðs-börnin og stendur þá hún þá víst í 618 börn. Athugið að þarna nota ég orðið “skólaganga” mjög meðvitað. Leikskólar landsins eru nefnilega skólar. Þar fer fram menntun og í leikskólunum er lagður grunnur að ýmsu sem oft er talin grunngildi samfélagsins og fjölbreyttrar menningar. Við Íslendingar vorum metnaðarfull og framsýn þegar við settum lög árið 2008 um skólastarf á Íslandi. Þar var hlutverk fyrstu menntastofnunarinnar afmörkuð og skilgreint sem fyrsta skólastigið. Þar stendur meðal annars: „Veita skal börnum umönnun og menntun, búa þeim hollt og hvetjandi uppeldisumhverfi og örugg náms- og leikskilyrði. Stuðla skal að því að nám fari fram í leik og skapandi starfi þar sem börn njóta fjölbreyttra uppeldiskosta. Starfshættir leikskóla skulu mótast af umburðarlyndi og kærleika, jafnrétti, lýðræðislegu samstarfi, ábyrgð, umhyggju, sáttfýsi, virðingu fyrir manngildi [...]“. Ég tek það fram að ég feitletraði nokkur orðanna þarna sjálfur fyrir dramatísk áhrif. Aðeins ofar nefndi ég mönnunarvandann og langar að benda á að nú fyrir stuttu kom fram skýrsla sem tiltók að mat Reykjavíkurborgar sé að almennt eru leikskólarnir ofmannaðir um 1-2 stöðugildi. Það hefur líka komið fram að stefna Reykjavíkurborgar er sú að fjölga börnum í leikskólakerfinu og að taka sífellt yngri börn inn í menntakerfið, ásamt ákveðnum niðurskurði í matkosti og kaupum á aðföngum. Þrátt fyrir þessar takmarkanir er svo hvergi slegið af væntingum um hátt menntunarstig starfsfólks. Hvergi er dregið úr kröfunum um fjölbreytt gæðastarf sem unnið er á forsendum og getu barnanna. Hvergi er gefinn afsláttur af fagmennsku þeirra sem leiða starfið á gólfinu. Hér vil ég gjarnan staldra við og taka það skýrt fram að, að sjálfsögðu þætti mér fráleitt á allan hátt að draga úr gæðum leikskólastarfs á Íslandi og að mér þykir í raun aðdáunarvert hversu vel leikskólar hafa staðið sig þrátt fyrir áralangt fjársvelti og almennt virðingarleysi gagnvart starfinu. Að mínu mati eru bara ákveðnar þversagnir í þessu öllu. Ef að við viljum reka framsækið og metnaðarfullt skólastarf fyrir þessi yngstu börn, þá gengur ekki að fækka starfsfólki og fjölga börnum. Annað þarf að víkja fyrir hinu. Ef að við viljum að börnunum líði vel, upplifi öryggi og traust getum við ekki rekið skólastofnanir á of fáu starfsfólki. Það er einungis til að brenna upp metnað, áhuga og getu starfsfólks. Ef að við viljum raunverulega líta á leikskólann sem grunnstoð í samfélaginu, sem undirbýr komandi kynslóðir fyrir framhaldsmenntun á ýmsum öðrum skólastigumog síðar þátttöku á vinnumarkaði - þá þurfum við að bjóða upp á aðbúnað og aðstæður sem styðja, örva og þroska en ekki þrengja að og takmarka möguleika þeirra. Þau sem koma að reglugerðarsetningu og almennri stefnumótun leikskólastarfs í borginni virðast ætla að ríghalda í þessar mótsagnir og reyna að bjóða bæði upp á gjöfult skólastarf og hráa geymslu á sama tíma. Ég held að það sé orðið vel tímabært að Reykjavíkurborg og menntamálaráðuneytið fara að taka sig sjálf alvarlega. Það þýðir ekki að segja eitt og gera annað. Í menntamálum er ekki bæði hægt að halda og sleppa. Það gengur ekki upp að ætla að halda uppi öflugu menntakerfi á viðurkenndu fyrsta skólastigi landsins á lágmarks fjárlögum og skammtíma hugsjónum. Ég skil samt vel að það þurfi ákveðið aðhald í fjármálum borgarinnar og að óráðsía gengur vitaskuld ekki. Hins vegar þarf virka forgangsröðun og það þarf líka að átta sig á að ekki er hægt að skera endalaust af því sem lítið er. Sjaldan hefur það sést jafnvel og nú, hversu fjársveltar menntastofnanir borgarinnar eru og hafa verið í langan tíma. Það þarf að ákveða hvort við viljum sýna börnum borgarinnar þá virðingu sem þau eiga skilið með frábærri menntastefnu þar sem hagmunir barnanna eru höfð að leiðarljósi eða bjóða upp á einföld, lítil rými þar sem vinnumarkaðurinn getur geymt börn starfsfólk síns, svo þau verði ekki fyrir. Ég (og margt samstarfsfólk mitt í skólakerfinu!) værum mikið til í að fá að vita hvaða veg leikskólar landsins eiga að feta, svo að við getum hreinlega tekið ákvörðun um það hvort að við getum átt samleið og haldið faglegu starfi okkar áfram. Ég vona jafnframt að viðeigandi stjórnvöld fari að standa með hagsmunum barnanna frekar en að standa með hagnaðardrifnum hugmyndum. Það vakti athygli mína þegar allt fagmenntað starfsfólk leikskólans Grandaborgar sagði upp störfum á dögunum, vegna þess að þau töldu sig ekki geta tryggt öryggi barnanna og farið eftir lögum um aðbúnað þeirra. Þau fengu nóg af því að geta ekki sinnt sinni vinnu eins og þeim er skylt að gera. Þetta heitir að taka ábyrgð. Ég stend með þeim. Höfundur er starfsmaður á leikskóla.
Kynlíf veldur einhverfu: Opið bréf til Háskóla Íslands og fjölmiðla Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Margrét Oddný Leópoldsdóttir Skoðun
Réttur til endurtektarprófa: Jafnræði í námi fyrir alla stúdenta Vera Mist Magnúsdóttir,Guðlaug Eva Albertsdóttir Skoðun
Ákvarðanir teknar í Reykjavík – afleiðingarnar skella á okkur Hópur Framsóknarmanna í sveitarstjórnum Skoðun
Áskorun til Félags íslenskra hjúkrunarfræðinga og Háskóla Íslands Ríkharður Ólafsson,Styrmir Hallsson Skoðun
Skoðun Áskorun til Félags íslenskra hjúkrunarfræðinga og Háskóla Íslands Ríkharður Ólafsson,Styrmir Hallsson skrifar
Skoðun Ákvarðanir teknar í Reykjavík – afleiðingarnar skella á okkur Hópur Framsóknarmanna í sveitarstjórnum skrifar
Skoðun Snjallborgin eða Skuggaborgin Reykjavík: Gervigreindarknúið höfuðborgarsvæði Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar
Skoðun Réttur til endurtektarprófa: Jafnræði í námi fyrir alla stúdenta Vera Mist Magnúsdóttir,Guðlaug Eva Albertsdóttir skrifar
Skoðun Aðför að landsbyggðinni – og tilraun til að slá ryki í augu almennings Ingibjörg Isaksen skrifar
Skoðun Deyr mjólkurkýrin ef eigandi hennar fær eitt viðbótar mjólkurglas? Þórður Snær Júlíusson skrifar
Skoðun Kynlíf veldur einhverfu: Opið bréf til Háskóla Íslands og fjölmiðla Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Margrét Oddný Leópoldsdóttir skrifar
Skoðun Frjáls umræða ekki lengur leyfð í USA – Skoðanafrelsi í hættu – Amerískt Gestapo í uppsiglingu? Ole Anton Bieltvedt skrifar
Kynlíf veldur einhverfu: Opið bréf til Háskóla Íslands og fjölmiðla Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Margrét Oddný Leópoldsdóttir Skoðun
Réttur til endurtektarprófa: Jafnræði í námi fyrir alla stúdenta Vera Mist Magnúsdóttir,Guðlaug Eva Albertsdóttir Skoðun
Ákvarðanir teknar í Reykjavík – afleiðingarnar skella á okkur Hópur Framsóknarmanna í sveitarstjórnum Skoðun
Áskorun til Félags íslenskra hjúkrunarfræðinga og Háskóla Íslands Ríkharður Ólafsson,Styrmir Hallsson Skoðun