„Brotaþolar horfa upp á gerendur sína ganga um göturnar eins og ekkert hafi í skorist“ Auður Ösp Guðmundsdóttir skrifar 29. nóvember 2022 17:20 Helga Vala Helgadóttir, þingmaður Samfylkingarinnar, segir neyðarástand ríkja í fangelsismálum hér á landi. Vísir/Vilhelm „Markmið laga um fullnustu refsinga er að refsing fari fram með öruggum og skilvirkum hætti svo sérstök og almenn varnaðaráhrif refsinga séu virk en varla er hægt að búast við að svo sé þegar fangar geta ekki hafið afplánun og brotaþolar horfa upp á gerendur sína ganga um göturnar eins og ekkert hafi í skorist,“ sagði Helga Vala Helgadóttir þingmaður Samfylkingarinnar í sérstakri umræðu á Alþingi í dag. Spurði hún Jón Gunnarsson dómsmálaráðherra út í stöðuna í fangelsismálum og sagði óhætt að fullyrða að neyðarástand ríki í þeim málaflokki. Í ræðu sinni sagði Helga Vala það vera „afleit skilaboð til samfélagsins“ að láta dómþola bíða með að hefja uppbyggingu lífs síns eða þá láta þá treysta því að dómar þeirra fyrnist og þeir þurfi því ekki að taka út sína refsingu. Þá velti hún meðal annars upp þeirri spurningu hvort ráðherra teldi, miðað við fjölda fyrndra dóma og langan biðtíma eftir afplánun, að rekstur fangelsa væri í samræmi við markmið laga um virk varnaðaráhrif refsinga. 300 manns á biðlista eftir afplánun Vísir greindi frá því á dögunum að til stendur að loka fangelsinu að Sogni í byrjun næsta árs ef ekki koma til auknar fjárheimildir til Fangelsismálastofnunar. Auk þess munu 23 fangelsispláss á Litla Hrauni hverfa, boðunarlistar til afplánunar munu lengjast og fyrningar refsingar munu aukast. Í dag eru ríflega þrjú hundruð dómþolar á boðunarlista til afplánunar í fangelsi en um 20-25% fangelsisplássa eru ekki nýtt í dag vegna fjárskorts. Í minnisblaði dómsmálaráðuneytisins kemur fram að nýting fangarýma í fangelsunum 2021 var ríflega 77 prósent. Nýting fangelsisrýma á yfirstandandi ári hefur verið ríflega 80% þrátt fyrir að hús 3 (23 rými) á Litla Hrauni hafi verið lokað í ríflega fjóra mánuði á árinu. Á sama tíma eru refsingar að fyrnast en sem dæmi má nefna árið 2021 fyrndust 28 refsingar og 22 refsingar fyrndust árið á undan. Fjölga þarf opnum úrræðum „Nú hafa fregnir borist vegna fangahópa sem eiga í deilum innan veggja fangelsanna og er talið að fjölga þurfi fangelsum, þá sérstaklega opnum úrræðum eins og algengari eru á Norðurlöndum, sem og þarf að efla betrunarþátt refsinganna, svo sem endurhæfingu, meðferðir og geðheilbrigði til að fækka endurkomum í fangelsin,“ sagði Helga Vala í ræðu sinni á Alþingi á dag og benti á að sambærileg úrræði hafi haft verulega jákvæð áhrif í fangelsismálum Norðurlanda. Helga Vala spurði dómsmálaráðherra einnig til hvaða ráðstafana hann hefði tekið núna á árinu til þess að bregðast við ákalli frá félagi fanga og Fangavarðafélagi Íslands. Þá velti hún upp þeirri spurningu hvort til greina kæmi að opna að nýju fangelsi á Akureyri í þeim tilgangi að fjölga rýmum og sömuleiðis bjóða upp á fleiri opin úrræði. Lengri og fleiri dómar Í svari Jóns Gunnarssonar kom fram að rætt hefði verið sérstaklega við félag fangavarða og fangaverði um öryggisbúnað fangavarða og til stæði að bæta þann búnað með auknu fjármagni. Þá tók Jón fram að í kjölfar greiningarvinnu hefðu verið lagðar fram tillögur til fjármálaráðherra fyrir aðra umræðu fjárlaga sem kæmu til með gjörbreyta aðstöðunni. Með auknu fjármagni yrði hægt að að fjölga fangavörðum og nýta fangelsin betur. „Einnig verður að hafa í huga hvað fangelsismálayfirvöld hafa fengið í fangið; miklu lengri dóma, fleiri dóma og gríðarlega aukinn fjölda í gæsluvarðhaldi, eitthvað sem var kannski ekki alveg fyrirséð og hefur að því leyti þyngt róðurinn mjög mikið.“ Sömuleiðis kom fram í svari Jóns að mikil aukning hefur orðið á öðrum lausnum þegar kemur að afplánun og má þar nefna ökklabönd, samfélagsþjónustu og dvöl á Vernd. Þá sagðist Jón ekki hafa haft hugmyndir um að opna fangelsi á Akureyri en benti á að opnu fangelsin hér á landi, Sogn og Kvíabryggja væru mjög óhagkvæmar einingar og því væri mikilvægt að horfa til þess að byggja þetta opna fangelsi upp á einum stað með þeim úrræðum sem þar eru. Alþingi Fangelsismál Samfylkingin Tengdar fréttir Telja lokun Sogns hafa alvarlegar afleiðingar fyrir fanga, aðstandendur og samfélagið Fyrirhuguð lokun Sognar er ekki í takt við nýjustu rannsóknir og væri stórt skref aftur á bak í fangelsismálum á Íslandi. Þetta kemur fram í ályktun fagráðs Aðstoðar eftir afplánun vegna nýlegra frétta af hugsanlegri lokun fangelsisins að Sogni. 25. nóvember 2022 14:42 Sogni lokað í byrjun árs ef ekki koma til auknar fjárheimildir Fangelsinu að Sogni verður varanlega lokað ef ekki koma til auknar fjárheimildir til Fangelsismálastofnunar. Auk þess munu 23 fangelsispláss á Litla Hrauni hverfa, boðunarlistar til afplánunar munu lengjast og fyrningar refsingar munu aukast. Í dag eru ríflega þrjú hundruð dómþolar á boðunarlista til afplánunar í fangelsi en um 20-25% fangelsisplássa eru ekki nýtt í dag vegna fjárskorts. 23. nóvember 2022 13:56 Opið bréf til dómsmálaráðherra Sæll, Jón GunnarssonAð undanförnu hefur fyrirhuguð lokun við fangelsið á Sogni verið mér hjartansmál. Í þessu bréfi ætla ég að segja hug minn í því máli og hvers virði staðurinn er fyrir okkur stafsfólkið, vistmennina sem þar eru og aðstandendur þeirra. Í dag er ég aðstoðarvarðstjóri við fangelsið á Sogni en ég hef starfað hjá Fangelsismálastofnun meira og minna síðan árið 1999. 28. nóvember 2022 14:31 Mest lesið Tveggja vikna tvíburasystrum vísað úr landi Innlent Stímir óhrædd í gin ísraelska sjóhersins Innlent Söguðu gat á flugsafn til að stinga inn Boeing 757 Innlent Kom ráðherra á óvart að viðræðum hefði verið slitið Innlent Frelsisflotinn umkringdur og farþegar fluttir til Ísraels Erlent Hafði hvorki þekkingu né umboð til að tjá sig um fjármálin Innlent Telja sig hafa fundið skipið sem skaut drónunum Erlent Tálbeitan ákærð fyrir rangt brot Innlent Gæti stefnt í þungavigtarslag um varaformannsembættið Innlent Jane Goodall látin Erlent Fleiri fréttir Stímir óhrædd í gin ísraelska sjóhersins Kom ráðherra á óvart að viðræðum hefði verið slitið Söguðu gat á flugsafn til að stinga inn Boeing 757 Tveggja vikna tvíburasystrum vísað úr landi Gæti stefnt í þungavigtarslag um varaformannsembættið Atvinnuþátttaka innflytjenda meiri en Íslendinga en fjárhagsstaða verri Hafði hvorki þekkingu né umboð til að tjá sig um fjármálin Framsóknarflokkurinn mælist aftur inni Áttatíu starfsmenn í biðstöðu og HM-hópur Íslands Viðreisn býður fram undir eigin merkjum í Árborg Ekið á hjólreiðamann og hann fluttur á bráðamóttöku Val á þingflokksformanni bíður betri tíma Tvö vilja byggja Fossvogsbrú en bæði yfir áætluðum kostnaði Tálbeitan ákærð fyrir rangt brot Ekki sama manneskjan eftir hörmungarnar á Gasa Skorar á ríkisstjórnina að fjármagna íslenskunám Eggert Benedikt settur forstjóri Hafró Samtök „gamalla karla“ sem sumum finnst „kúl“ Rafmagnslaust á Dalvík, Hrísey og nágrenni Hætt við sameiningu HA og Háskólans á Bifröst Bjóða Grindvíkingum á seiglunámskeið Fimmtungur getur ekki keypt afmælisgjafir fyrir börnin sín Reyna að bjarga starfseminni á Möltu og slæmar fregnir af makrílveiðinni Bein útsending: Loftslagsdagurinn Bein útsending: Staða launafólks á Íslandi Létu sér andlát Hjörleifs í léttu rúmi liggja Konur og háskólamenntaðir líklegri til að vilja frekari aðgerðir gegn Ísrael Bein útsending: Heilbrigðistæknilausnir og -þjónusta Biskup Íslands heimsækir Úkraínu Vissu af auknum töfum en óraði ekki fyrir viðbrögðunum Sjá meira
Í ræðu sinni sagði Helga Vala það vera „afleit skilaboð til samfélagsins“ að láta dómþola bíða með að hefja uppbyggingu lífs síns eða þá láta þá treysta því að dómar þeirra fyrnist og þeir þurfi því ekki að taka út sína refsingu. Þá velti hún meðal annars upp þeirri spurningu hvort ráðherra teldi, miðað við fjölda fyrndra dóma og langan biðtíma eftir afplánun, að rekstur fangelsa væri í samræmi við markmið laga um virk varnaðaráhrif refsinga. 300 manns á biðlista eftir afplánun Vísir greindi frá því á dögunum að til stendur að loka fangelsinu að Sogni í byrjun næsta árs ef ekki koma til auknar fjárheimildir til Fangelsismálastofnunar. Auk þess munu 23 fangelsispláss á Litla Hrauni hverfa, boðunarlistar til afplánunar munu lengjast og fyrningar refsingar munu aukast. Í dag eru ríflega þrjú hundruð dómþolar á boðunarlista til afplánunar í fangelsi en um 20-25% fangelsisplássa eru ekki nýtt í dag vegna fjárskorts. Í minnisblaði dómsmálaráðuneytisins kemur fram að nýting fangarýma í fangelsunum 2021 var ríflega 77 prósent. Nýting fangelsisrýma á yfirstandandi ári hefur verið ríflega 80% þrátt fyrir að hús 3 (23 rými) á Litla Hrauni hafi verið lokað í ríflega fjóra mánuði á árinu. Á sama tíma eru refsingar að fyrnast en sem dæmi má nefna árið 2021 fyrndust 28 refsingar og 22 refsingar fyrndust árið á undan. Fjölga þarf opnum úrræðum „Nú hafa fregnir borist vegna fangahópa sem eiga í deilum innan veggja fangelsanna og er talið að fjölga þurfi fangelsum, þá sérstaklega opnum úrræðum eins og algengari eru á Norðurlöndum, sem og þarf að efla betrunarþátt refsinganna, svo sem endurhæfingu, meðferðir og geðheilbrigði til að fækka endurkomum í fangelsin,“ sagði Helga Vala í ræðu sinni á Alþingi á dag og benti á að sambærileg úrræði hafi haft verulega jákvæð áhrif í fangelsismálum Norðurlanda. Helga Vala spurði dómsmálaráðherra einnig til hvaða ráðstafana hann hefði tekið núna á árinu til þess að bregðast við ákalli frá félagi fanga og Fangavarðafélagi Íslands. Þá velti hún upp þeirri spurningu hvort til greina kæmi að opna að nýju fangelsi á Akureyri í þeim tilgangi að fjölga rýmum og sömuleiðis bjóða upp á fleiri opin úrræði. Lengri og fleiri dómar Í svari Jóns Gunnarssonar kom fram að rætt hefði verið sérstaklega við félag fangavarða og fangaverði um öryggisbúnað fangavarða og til stæði að bæta þann búnað með auknu fjármagni. Þá tók Jón fram að í kjölfar greiningarvinnu hefðu verið lagðar fram tillögur til fjármálaráðherra fyrir aðra umræðu fjárlaga sem kæmu til með gjörbreyta aðstöðunni. Með auknu fjármagni yrði hægt að að fjölga fangavörðum og nýta fangelsin betur. „Einnig verður að hafa í huga hvað fangelsismálayfirvöld hafa fengið í fangið; miklu lengri dóma, fleiri dóma og gríðarlega aukinn fjölda í gæsluvarðhaldi, eitthvað sem var kannski ekki alveg fyrirséð og hefur að því leyti þyngt róðurinn mjög mikið.“ Sömuleiðis kom fram í svari Jóns að mikil aukning hefur orðið á öðrum lausnum þegar kemur að afplánun og má þar nefna ökklabönd, samfélagsþjónustu og dvöl á Vernd. Þá sagðist Jón ekki hafa haft hugmyndir um að opna fangelsi á Akureyri en benti á að opnu fangelsin hér á landi, Sogn og Kvíabryggja væru mjög óhagkvæmar einingar og því væri mikilvægt að horfa til þess að byggja þetta opna fangelsi upp á einum stað með þeim úrræðum sem þar eru.
Alþingi Fangelsismál Samfylkingin Tengdar fréttir Telja lokun Sogns hafa alvarlegar afleiðingar fyrir fanga, aðstandendur og samfélagið Fyrirhuguð lokun Sognar er ekki í takt við nýjustu rannsóknir og væri stórt skref aftur á bak í fangelsismálum á Íslandi. Þetta kemur fram í ályktun fagráðs Aðstoðar eftir afplánun vegna nýlegra frétta af hugsanlegri lokun fangelsisins að Sogni. 25. nóvember 2022 14:42 Sogni lokað í byrjun árs ef ekki koma til auknar fjárheimildir Fangelsinu að Sogni verður varanlega lokað ef ekki koma til auknar fjárheimildir til Fangelsismálastofnunar. Auk þess munu 23 fangelsispláss á Litla Hrauni hverfa, boðunarlistar til afplánunar munu lengjast og fyrningar refsingar munu aukast. Í dag eru ríflega þrjú hundruð dómþolar á boðunarlista til afplánunar í fangelsi en um 20-25% fangelsisplássa eru ekki nýtt í dag vegna fjárskorts. 23. nóvember 2022 13:56 Opið bréf til dómsmálaráðherra Sæll, Jón GunnarssonAð undanförnu hefur fyrirhuguð lokun við fangelsið á Sogni verið mér hjartansmál. Í þessu bréfi ætla ég að segja hug minn í því máli og hvers virði staðurinn er fyrir okkur stafsfólkið, vistmennina sem þar eru og aðstandendur þeirra. Í dag er ég aðstoðarvarðstjóri við fangelsið á Sogni en ég hef starfað hjá Fangelsismálastofnun meira og minna síðan árið 1999. 28. nóvember 2022 14:31 Mest lesið Tveggja vikna tvíburasystrum vísað úr landi Innlent Stímir óhrædd í gin ísraelska sjóhersins Innlent Söguðu gat á flugsafn til að stinga inn Boeing 757 Innlent Kom ráðherra á óvart að viðræðum hefði verið slitið Innlent Frelsisflotinn umkringdur og farþegar fluttir til Ísraels Erlent Hafði hvorki þekkingu né umboð til að tjá sig um fjármálin Innlent Telja sig hafa fundið skipið sem skaut drónunum Erlent Tálbeitan ákærð fyrir rangt brot Innlent Gæti stefnt í þungavigtarslag um varaformannsembættið Innlent Jane Goodall látin Erlent Fleiri fréttir Stímir óhrædd í gin ísraelska sjóhersins Kom ráðherra á óvart að viðræðum hefði verið slitið Söguðu gat á flugsafn til að stinga inn Boeing 757 Tveggja vikna tvíburasystrum vísað úr landi Gæti stefnt í þungavigtarslag um varaformannsembættið Atvinnuþátttaka innflytjenda meiri en Íslendinga en fjárhagsstaða verri Hafði hvorki þekkingu né umboð til að tjá sig um fjármálin Framsóknarflokkurinn mælist aftur inni Áttatíu starfsmenn í biðstöðu og HM-hópur Íslands Viðreisn býður fram undir eigin merkjum í Árborg Ekið á hjólreiðamann og hann fluttur á bráðamóttöku Val á þingflokksformanni bíður betri tíma Tvö vilja byggja Fossvogsbrú en bæði yfir áætluðum kostnaði Tálbeitan ákærð fyrir rangt brot Ekki sama manneskjan eftir hörmungarnar á Gasa Skorar á ríkisstjórnina að fjármagna íslenskunám Eggert Benedikt settur forstjóri Hafró Samtök „gamalla karla“ sem sumum finnst „kúl“ Rafmagnslaust á Dalvík, Hrísey og nágrenni Hætt við sameiningu HA og Háskólans á Bifröst Bjóða Grindvíkingum á seiglunámskeið Fimmtungur getur ekki keypt afmælisgjafir fyrir börnin sín Reyna að bjarga starfseminni á Möltu og slæmar fregnir af makrílveiðinni Bein útsending: Loftslagsdagurinn Bein útsending: Staða launafólks á Íslandi Létu sér andlát Hjörleifs í léttu rúmi liggja Konur og háskólamenntaðir líklegri til að vilja frekari aðgerðir gegn Ísrael Bein útsending: Heilbrigðistæknilausnir og -þjónusta Biskup Íslands heimsækir Úkraínu Vissu af auknum töfum en óraði ekki fyrir viðbrögðunum Sjá meira
Telja lokun Sogns hafa alvarlegar afleiðingar fyrir fanga, aðstandendur og samfélagið Fyrirhuguð lokun Sognar er ekki í takt við nýjustu rannsóknir og væri stórt skref aftur á bak í fangelsismálum á Íslandi. Þetta kemur fram í ályktun fagráðs Aðstoðar eftir afplánun vegna nýlegra frétta af hugsanlegri lokun fangelsisins að Sogni. 25. nóvember 2022 14:42
Sogni lokað í byrjun árs ef ekki koma til auknar fjárheimildir Fangelsinu að Sogni verður varanlega lokað ef ekki koma til auknar fjárheimildir til Fangelsismálastofnunar. Auk þess munu 23 fangelsispláss á Litla Hrauni hverfa, boðunarlistar til afplánunar munu lengjast og fyrningar refsingar munu aukast. Í dag eru ríflega þrjú hundruð dómþolar á boðunarlista til afplánunar í fangelsi en um 20-25% fangelsisplássa eru ekki nýtt í dag vegna fjárskorts. 23. nóvember 2022 13:56
Opið bréf til dómsmálaráðherra Sæll, Jón GunnarssonAð undanförnu hefur fyrirhuguð lokun við fangelsið á Sogni verið mér hjartansmál. Í þessu bréfi ætla ég að segja hug minn í því máli og hvers virði staðurinn er fyrir okkur stafsfólkið, vistmennina sem þar eru og aðstandendur þeirra. Í dag er ég aðstoðarvarðstjóri við fangelsið á Sogni en ég hef starfað hjá Fangelsismálastofnun meira og minna síðan árið 1999. 28. nóvember 2022 14:31