Það er óhætt að segja að tíunda vaxtahækkun Seðlabankans í röð í gær hleypti illu blóði í bæði forystu launafólks og atvinnurekenda. Útlit var fyrir að slitna myndi upp úr viðræðum sem voru komnar vel á veg.
Rökstuðningur peningastefnunefndar um mikla eyðslu almennings fyrir vaxtahækkun gærdagsins féll líka í vægast sagt grýttan jarðveg.
„Launin á Íslandi eru mjög há þannig að það er mikill kaupmáttur hjá okkur. Það kemur fram í mikilli neyslu,“ sagði Ásgeir Jónsson seðlabankastjóri í gær og áréttaði að gjaldeyrisvaraforðanum yrði ekki eytt í ferðir til Tenerife.
Eru þínir umbjóðendur í mikilli neyslu eins og seðlabankastjóri talar um?
„Ég get lofað þér því Heimir að mínir félagsmenn, lágtekjufólk á berstrípuðum töxtum eru ekki með neinar tær úti á Tenerife. Því þeir er að berjast fyrir því að ná endum saman frá mánuði til mánaðar og halda mannlegri reisn,“ sagði Vilhjálmur Birgisson formaður Starfsgreinasambandsins á leið á skyndifund með Katrínu Jakobsdóttur forsætisráðherra í morgun.
Ragnar Þór Ingólfsson formaður VR sagði þetta kaldar kveðjur frá seðlabankastjóra.
„Sérstaklega til þeirra sem höllustum fæti standa í okkar samfélagi og þurfa mest á launahækkunum að halda, að efsta lag samfélagsins sé að eyða of miklu. Það sé ástæðan fyrir því að refsa þurfi öllu þjóðfélaginu og öllum almenningi fyrir það,“ sagði Ragnar Þór.
Forsætisráðherra boðaði til fundar með forystufólki aðila vinnumarkaðarins með skömmum fyrirvara klukkan hálf tíu í morgun. Hálftíma áður en deiluaðilar ætluðu að koma saman hjá ríkissáttasemjara þar sem viðræður stóðu mjög tæpt.
Á fundinum ítrekaði forsætisráðherra að stjórnvöld væru reiðubúin til að leggja sitt að mörkum til að greiða fyrir gerð kjarasamninga. Allir áttuðu sig á að þróun efnahagsmála í heiminum hefði ekki reynst hagfelld.
„Fyrst heimsfaraldur og svo stríðsátök, verðbólga og margháttaðar afleiðingar af stríðsrekstri Rússa í Úkraínu. Þannig að auðvitað gerum við okkur öll grein fyrir að óvissan er töluverð. Sem mögulega kann að gera skammtíma samning fýsilegri kost. En það er auðvitað algerlega í höndum þeirra sem sitja við samningaborðið að taka þá ákvörðun,“ sagði Katrín að loknum fundi.
Halldór Benjamín Þorbergsson framkvæmdastjóri Samtaka atvinnulífsins segir aðila vinnumarkaðarins hafa snúið bökum saman eftir útspil Seðlabankans í gær.
„Og ég lít á þennan fund og þessa boðun hér í morgun með þeim hætti að forsætisráðherra sé í raun að segja; við stöndum með ykkur. Við kjósum að þið reynið að leysa úr þessum vandamálum og reynið að landa skammtímakjarasamningi eins fljótt og auðið er,“sagði Halldór Benjamín áður en hann hélt á samningafund hjá ríkissáttasemjara í morgun.
Enn fundað fram á kvöld
Rætt var við ríkissáttasemjara í beinni útsendingu í kvöldfréttum Stöðvar 2 í kvöld. Þar var hann spurður hvort fólk væri búið að jafna sig á fréttum gærdagsins.
„Við settum upp mjög þétta vinnuáætlun strax í byrjun vikunnar og lögðum upp með það að sitja við allan daginn. Við erum staðráðin í að halda því áfram, þannig að það voru bókaðir fundir frá morgni til kvölds alla vikuna og við höldum því plani,“ sagði Aðalsteinn Leifsson ríkissáttasemjari.
Hann tekur undir orð framkvæmdastjóra SA við fréttastofu, að Seðlabankinn hafi verið upplýstur um gang viðræðna.
„Það er eitt af hlutverkum ríkissáttasemjara að halda stjórnvöldum og öðrum upplýstum um framgang viðræðna hér. Það er alveg hárrétt að seðlabankastjóri var upplýstur um framgang viðræðna hér í þessu húsi,“ sagði Aðalsteinn.
Ákvörðunin einfaldi ekki flókið verk
Hann segir vaxtaákvörðunina hafa farið illa inn í viðræðurnar, beggja megin borðsins.
„Ekki aðeins ákvörðunin sjálf, heldur einnig hvernig hún var rökstudd. Þannig að það er margt sem gerir það að verkum að þetta eru flóknar og erfiðar viðræður. Þetta var svo sannarlega ekki til þess að gera þær einfaldari.“
Er einhver möguleiki á því að við sjáum nýjan skammtímasamning innan viku?
„Við skulum sjá til. Við sitjum við, það eru allir að leggja sig fram og það er mjög gott samtal en þetta er þungt og erfitt verkefni. Við skulum ekki gleyma því að lótusblómið vex úr leðjunni, við gerum okkar besta,“ sagði ríkissáttasemjari.
