Af klámi, kyrkingum og kynfræðslu: Má læra af umræðunni? Benedikta Sörensen skrifar 1. febrúar 2022 08:00 Umræðuefni síðustu viku var mörgum erfitt. Þar var tekist á fyrir hönd tveggja viðkvæmra hópa, þau sem eru BDSM hneigð og svo þau sem hafa verið beitt ofbeldi í kynlífi. Báðir hópar þurfa alla okkar ást, stuðning og virðingu. Stóra spurningin í mínum huga er hvort hægt sé að veita þessum tveimur hópum sína kyn- og ofbeldisforvarnafræðslu saman Þá án þess að hún fylli þau skömm eða rífi upp sárin sem þau eru að reyna að græða. Til þess að það megi verða held ég að öll sem koma að þessu máli þurfi að hlusta á hvert annað og endurskoða sína afstöðu að einhverju leyti. Það er mikilvægt að eiga opið og heiðarlegt samtal við unglinga um kynlífið sem þau stunda, ekki það sem okkur finnst að þau ættu að stunda. Svara spurningunum sem þau hafa án þess að dæma þau eða valda þeim skömm og líka án þess að triggera þau sem eiga að baki erfiða reynslu. Skírlífisstefnan í kynfræðslu í Bandaríkjunum ætti að segja okkur allt sem þarf um áhrif þess að vera með boð og bönn. Ég held reyndar að það sé vel hægt að eiga þetta opna samtal um kynfræðslu án þess að ræða tækni. Umræðuefni eins og kyrkingar má t.d. tækla með að: Segja unglingunum að það sé ekkert að þeim eða rangt við að langa þetta. Staðsetja það innan BDSM og láta vita að það séu til samtök sem halda utan um hópinn, fræða og styðja. Ræða hversu miklu máli hugtökin samþykki og mörk skipta í þessu og segja þeim að það tekur langan tíma og mikla vinnu að ná fullum skilningi á þeim. Í BDSM er gífurlega mikil áhersla lögð á þetta og góðan undirbúning. Í ofanálag er góð þekking á partnernum þínum mikilvæg þegar mikill ákafi er í BDSM leik, svo þetta er ekkert til að prófa t.d. í skyndikynnum. Láta vita að það sé líka í lagi að langa þetta ekki og það þýði ekki að fólk sé ekki nógu ævintýragjarnt eða skemmtilegt í kynlífi. Hvort það þýði að það eigi eða megi ekki kenna tækni í kynfræðslu ætla ég ekki að dæma um. Sjálfsagt er það misjafnt og fer eftir aðstæðum. Það er að minnsta kosti nauðsynlegt að staldra við og hugsa það vel. Það á líka við um þau sem hafa áralanga reynslu og mikla menntun, ekkert okkar er óskeikult. Til umhugsunar: Gæti verið að kinký unglingurinn í hópnum græði meira á að heyra stöfunum B D S og M skeytt saman en að fá kennslu í tækni? Eða gæti orðið til falskt öryggi ef unglingar telja sig kunna eitthvað sem þarf í raun mikla æfingu fyrir, eins og t.d. kyrkingar? Mainstream klám, það klám sem börn og unglingar hafa aðgang að ókeypis, er í flestum tilfellum ofbeldisfullt og t.d. oftast mun grófara en BDSM klám. Íslenskir unglingsstrákar horfa mikið á klám og það hefur áhrif á hvernig þeir upplifa hvers sé vænst af þeim í kynlífi. Þetta vitum við vegna þess að það hefur verið rannsakað. Skilaboðin sem þeir fá þar eru röng. Mjög röng. Að ofbeldi eigi heima í kynlífi, að valdbeiting án raunverulegs samþykkis eigi heima í kynlífi. Að þeir séu flottir, heitir, töff eða alvöru karlmenn ef þeir beita annað fólk valdi, ofbeldi! Kannski er þetta sérstaklega vandi meðal sískynja, gagnkynhneigðs fólks, kannski ekki. Staðreyndin er í öllu falli sú að það eru fullt af stelpum að stunda kynlíf með þessum strákum. Stelpum sem hefur verið kennt alla ævi að vera kurteisar og segja já en ekki nei. Þær læra að þær séu heitar ef þær eru þjónandi í kynlífi og leyfa strákum það sem þeir vilja. Samspil þessarra þátta er hættulegt. Það þýðir að sjálfsögðu ekki að stelpur geti aldrei gefið samþykki sitt fyrir kinki, fílað það og viljað. Að halda öðru fram gerir lítið úr okkur öllum. Það þýðir hins vegar að það er ekki alltaf einfalt og að það eru ekki bara BDSM hneigð eða kink elskandi ungmenni sem eru að stunda kyrkingar. Það eru líka þau sem telja það vera leið til að uppfylla sín kynjahlutverk og eru í vanda, þurfa hjálp og stuðning fullorðna fólksins í samfélaginu. Til umhugsunar: Gæti verið að stutt umfjöllun um kyrkingar verði til þess að unglingar sem halda fyrir að þetta sé partur af þeirra hlutverki í kynlífi, álíti það vera staðfestingu á því? Ábyrgðina á þessu er hins vegar algerlega óásættanlegt að setja á BDSM hneigt fólk eða nokkurn annan minnihluta hóp. Þau hafa í gegnum tíðina verið látin burðast um með mikla skömm fyrir hver þau eru. Þeirra langanir dæmdar rangar eða jafnvel ógeðslegar. Undanfarin ár hefur margt kinký fólk, BDSM hneigt og mörg önnur sem hafa gegnum tíðina verið útskúfað úr því sem meginstraumur fólks álítur æskilegt kynlíf, loksins upplifað að þau séu tekin í einhverja sátt og eigi sinn tilverurétt. Það er því svo ótrúlega mikilvægt að taka ekki skref til baka í þeim málum, við megum ekki reka fólk aftur inn í skápinn, inn í skömmina. Það má fíla að láta kyrkja sig. Það má vera sub og það má vera dom og sennilega eru fá sem skilja samþykki jafn vel og þau sem stunda gott BDSM. Fólkið sem tilheyrir samtökum með einkunnarorðin – Öruggt – Meðvitað – Samþykkt. Það er algerlega óásættanlegt að BDSM hneigð ungmenni gangi með skömm í hjarta út úr kennslu, hvort sem það er kynfræðsla, kynjafræði eða danska. Kyrkingar, bindingar, leikur með vald og fleira hefur verið hluti af kynlífi sumra lengi, kannski alltaf. Það er ekki tilkomið með klámi. Klámiðnaðurinn hefur þó á undanförnum árum tekið það, gert sér úr því gífurlega fjármuni og um leið mótað menningu okkar á hátt sem ekki á fordæmi. Það sem iðnaðurinn tók hins vegar ekki með, er samþykki, virðing og öryggi enda er það tímafrekt og kostar peninga í stað þess að búa þá til. Sökin liggur þar. Það er gott að við séum að tala um þetta, en tilfinningalegt öryggi fólks í viðkvæmri stöðu er hár fórnarkostnaður. Ég vona því að þau sem hafa tekist á, Hanna Björg, María og Sigga Dögg og öll þau sem taka þátt í umræðunni, hlusti á skoðanir og sjónarmið þeirra sem eru ósammála. Ég vona að reynslan og menntunin skili þeim þori til að að skoða í fullri einlægni hvort eitthvað mætti betur fara hjá þeim sjálfum. Vegna þess að ef við öll lærum ekki af þessari hörðu og erfiðu umræðu var þessi fórnarkostnaður alltof hár. Höfundur er doktorsnemi í forvörnum gegn kynbundnu ofbeldi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skóla - og menntamál Jafnréttismál Kynlíf Grunnskólar Framhaldsskólar Klám Mest lesið Á uppgjör frá TR að koma eldri borgurum á óvart? Björn Snæbjörnsson Skoðun Um spretthóp og lestrarkennslu. Hvatning til mennta- og barnamálaráðherra um faglega starfshætti Auður Soffíu Björgvinsdóttir Skoðun Kallið þið þetta fjölbreytni? Hermann Borgar Jakobsson Skoðun Hvernig tryggir þú stærstu fjárfestingu lífins? Berglind Halla Elíasdóttir Skoðun Ekkert réttlætir þjóðarmorð Ísraela í Palestínu Sveinn Þórhallsson Skoðun Frá, frá, frá. Fúsa liggur á Eiríkur Hjálmarsson Skoðun Þakkir til starfsfólk Janusar Sigrún Ósk Bergmann Skoðun Slúbbertar í skjóli BSRB Björn Brynjúlfur Björnsson Skoðun Ráðalaus ráðherra Högni Elfar Gylfason Skoðun Mun gervigreindin senda konur heim? Björgmundur Örn Guðmundsson Skoðun Skoðun Skoðun Hvað er markaðsverð á fiski? Sverrir Haraldsson skrifar Skoðun Tími til kerfisbundinna breytinga í samfélagstúlkun – ákall til stjórnvalda Anna Karen Svövudóttir skrifar Skoðun Fæðing Ísraels - Líkum misþyrmt BIrgir Dýrfjörð skrifar Skoðun Við eigum allt. Af hverju finnst okkur samt vanta eitthvað? Valentina Klaas skrifar Skoðun Um spretthóp og lestrarkennslu. Hvatning til mennta- og barnamálaráðherra um faglega starfshætti Auður Soffíu Björgvinsdóttir skrifar Skoðun Tíðaheilbrigði er lykilatriði í jafnrétti kynjanna Berit Mueller skrifar Skoðun Þjóðarmorð – frá orðfræðilegu sjónarmiði Eiríkur Rögnvaldsson skrifar Skoðun Borgarlína, barnleysi og bíllaus lífstíll – hentar það Kópavogi? Einar Jóhannes Guðnason skrifar Skoðun Þakkir til starfsfólk Janusar Sigrún Ósk Bergmann skrifar Skoðun Mun gervigreindin senda konur heim? Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Frá, frá, frá. Fúsa liggur á Eiríkur Hjálmarsson skrifar Skoðun Nokkur orð um stöðuna Dögg Þrastardóttir skrifar Skoðun Kynbundinn munur í tekjum á efri árum Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun #blessmeta – þriðja grein Guðrún Hrefna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Hvernig tryggir þú stærstu fjárfestingu lífins? Berglind Halla Elíasdóttir skrifar Skoðun Ritunarramminn - verkfæri fyrir kennara! Katrín Ósk Þráinsdóttir skrifar Skoðun Hvalveiðar eru ekki mannréttindi. Þetta er atvinnugrein sem hefur mistekist Ed Goodall skrifar Skoðun Feluleikur Þorgerðar Katrínar Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Ráðalaus ráðherra Högni Elfar Gylfason skrifar Skoðun Spólum til baka Snævar Ingi Sveinsson skrifar Skoðun Sögulegur dómur Hæstaréttar – staðfestir sjálfstæði Alþingis Erna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Að vera fatlaður á Íslandi er full vinna Birna Ösp Traustadóttir skrifar Skoðun Sæluríkið Ísland Einar Helgason skrifar Skoðun Áskorun til Alþingis: Tryggið almannahagsmuni - afnemið samkeppnisundanþágu afurðastöðvanna Benedikt S. Benediktsson,Breki Karlsson,Halla Gunnarsdóttir,Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Stormurinn gegn stóðhryssunni Hallgerður Ljósynja Hauksdóttir skrifar Skoðun Kallið þið þetta fjölbreytni? Hermann Borgar Jakobsson skrifar Skoðun Til varnar Eyjafjöllum - og Íslandi öllu Pétur Jónasson skrifar Skoðun Réttlætið sem refsar Jóni Hjálmar Vilhjálmsson skrifar Skoðun Guðmundur Hrafn Arngrímsson er maður sem hefur aldrei rúllað sexum Kristján Blöndal skrifar Skoðun Eitt eilífðar smáblóm með titrandi tár Katrín Matthíasdóttir skrifar Sjá meira
Umræðuefni síðustu viku var mörgum erfitt. Þar var tekist á fyrir hönd tveggja viðkvæmra hópa, þau sem eru BDSM hneigð og svo þau sem hafa verið beitt ofbeldi í kynlífi. Báðir hópar þurfa alla okkar ást, stuðning og virðingu. Stóra spurningin í mínum huga er hvort hægt sé að veita þessum tveimur hópum sína kyn- og ofbeldisforvarnafræðslu saman Þá án þess að hún fylli þau skömm eða rífi upp sárin sem þau eru að reyna að græða. Til þess að það megi verða held ég að öll sem koma að þessu máli þurfi að hlusta á hvert annað og endurskoða sína afstöðu að einhverju leyti. Það er mikilvægt að eiga opið og heiðarlegt samtal við unglinga um kynlífið sem þau stunda, ekki það sem okkur finnst að þau ættu að stunda. Svara spurningunum sem þau hafa án þess að dæma þau eða valda þeim skömm og líka án þess að triggera þau sem eiga að baki erfiða reynslu. Skírlífisstefnan í kynfræðslu í Bandaríkjunum ætti að segja okkur allt sem þarf um áhrif þess að vera með boð og bönn. Ég held reyndar að það sé vel hægt að eiga þetta opna samtal um kynfræðslu án þess að ræða tækni. Umræðuefni eins og kyrkingar má t.d. tækla með að: Segja unglingunum að það sé ekkert að þeim eða rangt við að langa þetta. Staðsetja það innan BDSM og láta vita að það séu til samtök sem halda utan um hópinn, fræða og styðja. Ræða hversu miklu máli hugtökin samþykki og mörk skipta í þessu og segja þeim að það tekur langan tíma og mikla vinnu að ná fullum skilningi á þeim. Í BDSM er gífurlega mikil áhersla lögð á þetta og góðan undirbúning. Í ofanálag er góð þekking á partnernum þínum mikilvæg þegar mikill ákafi er í BDSM leik, svo þetta er ekkert til að prófa t.d. í skyndikynnum. Láta vita að það sé líka í lagi að langa þetta ekki og það þýði ekki að fólk sé ekki nógu ævintýragjarnt eða skemmtilegt í kynlífi. Hvort það þýði að það eigi eða megi ekki kenna tækni í kynfræðslu ætla ég ekki að dæma um. Sjálfsagt er það misjafnt og fer eftir aðstæðum. Það er að minnsta kosti nauðsynlegt að staldra við og hugsa það vel. Það á líka við um þau sem hafa áralanga reynslu og mikla menntun, ekkert okkar er óskeikult. Til umhugsunar: Gæti verið að kinký unglingurinn í hópnum græði meira á að heyra stöfunum B D S og M skeytt saman en að fá kennslu í tækni? Eða gæti orðið til falskt öryggi ef unglingar telja sig kunna eitthvað sem þarf í raun mikla æfingu fyrir, eins og t.d. kyrkingar? Mainstream klám, það klám sem börn og unglingar hafa aðgang að ókeypis, er í flestum tilfellum ofbeldisfullt og t.d. oftast mun grófara en BDSM klám. Íslenskir unglingsstrákar horfa mikið á klám og það hefur áhrif á hvernig þeir upplifa hvers sé vænst af þeim í kynlífi. Þetta vitum við vegna þess að það hefur verið rannsakað. Skilaboðin sem þeir fá þar eru röng. Mjög röng. Að ofbeldi eigi heima í kynlífi, að valdbeiting án raunverulegs samþykkis eigi heima í kynlífi. Að þeir séu flottir, heitir, töff eða alvöru karlmenn ef þeir beita annað fólk valdi, ofbeldi! Kannski er þetta sérstaklega vandi meðal sískynja, gagnkynhneigðs fólks, kannski ekki. Staðreyndin er í öllu falli sú að það eru fullt af stelpum að stunda kynlíf með þessum strákum. Stelpum sem hefur verið kennt alla ævi að vera kurteisar og segja já en ekki nei. Þær læra að þær séu heitar ef þær eru þjónandi í kynlífi og leyfa strákum það sem þeir vilja. Samspil þessarra þátta er hættulegt. Það þýðir að sjálfsögðu ekki að stelpur geti aldrei gefið samþykki sitt fyrir kinki, fílað það og viljað. Að halda öðru fram gerir lítið úr okkur öllum. Það þýðir hins vegar að það er ekki alltaf einfalt og að það eru ekki bara BDSM hneigð eða kink elskandi ungmenni sem eru að stunda kyrkingar. Það eru líka þau sem telja það vera leið til að uppfylla sín kynjahlutverk og eru í vanda, þurfa hjálp og stuðning fullorðna fólksins í samfélaginu. Til umhugsunar: Gæti verið að stutt umfjöllun um kyrkingar verði til þess að unglingar sem halda fyrir að þetta sé partur af þeirra hlutverki í kynlífi, álíti það vera staðfestingu á því? Ábyrgðina á þessu er hins vegar algerlega óásættanlegt að setja á BDSM hneigt fólk eða nokkurn annan minnihluta hóp. Þau hafa í gegnum tíðina verið látin burðast um með mikla skömm fyrir hver þau eru. Þeirra langanir dæmdar rangar eða jafnvel ógeðslegar. Undanfarin ár hefur margt kinký fólk, BDSM hneigt og mörg önnur sem hafa gegnum tíðina verið útskúfað úr því sem meginstraumur fólks álítur æskilegt kynlíf, loksins upplifað að þau séu tekin í einhverja sátt og eigi sinn tilverurétt. Það er því svo ótrúlega mikilvægt að taka ekki skref til baka í þeim málum, við megum ekki reka fólk aftur inn í skápinn, inn í skömmina. Það má fíla að láta kyrkja sig. Það má vera sub og það má vera dom og sennilega eru fá sem skilja samþykki jafn vel og þau sem stunda gott BDSM. Fólkið sem tilheyrir samtökum með einkunnarorðin – Öruggt – Meðvitað – Samþykkt. Það er algerlega óásættanlegt að BDSM hneigð ungmenni gangi með skömm í hjarta út úr kennslu, hvort sem það er kynfræðsla, kynjafræði eða danska. Kyrkingar, bindingar, leikur með vald og fleira hefur verið hluti af kynlífi sumra lengi, kannski alltaf. Það er ekki tilkomið með klámi. Klámiðnaðurinn hefur þó á undanförnum árum tekið það, gert sér úr því gífurlega fjármuni og um leið mótað menningu okkar á hátt sem ekki á fordæmi. Það sem iðnaðurinn tók hins vegar ekki með, er samþykki, virðing og öryggi enda er það tímafrekt og kostar peninga í stað þess að búa þá til. Sökin liggur þar. Það er gott að við séum að tala um þetta, en tilfinningalegt öryggi fólks í viðkvæmri stöðu er hár fórnarkostnaður. Ég vona því að þau sem hafa tekist á, Hanna Björg, María og Sigga Dögg og öll þau sem taka þátt í umræðunni, hlusti á skoðanir og sjónarmið þeirra sem eru ósammála. Ég vona að reynslan og menntunin skili þeim þori til að að skoða í fullri einlægni hvort eitthvað mætti betur fara hjá þeim sjálfum. Vegna þess að ef við öll lærum ekki af þessari hörðu og erfiðu umræðu var þessi fórnarkostnaður alltof hár. Höfundur er doktorsnemi í forvörnum gegn kynbundnu ofbeldi.
Um spretthóp og lestrarkennslu. Hvatning til mennta- og barnamálaráðherra um faglega starfshætti Auður Soffíu Björgvinsdóttir Skoðun
Skoðun Tími til kerfisbundinna breytinga í samfélagstúlkun – ákall til stjórnvalda Anna Karen Svövudóttir skrifar
Skoðun Um spretthóp og lestrarkennslu. Hvatning til mennta- og barnamálaráðherra um faglega starfshætti Auður Soffíu Björgvinsdóttir skrifar
Skoðun Borgarlína, barnleysi og bíllaus lífstíll – hentar það Kópavogi? Einar Jóhannes Guðnason skrifar
Skoðun Kynbundinn munur í tekjum á efri árum Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar
Skoðun Hvalveiðar eru ekki mannréttindi. Þetta er atvinnugrein sem hefur mistekist Ed Goodall skrifar
Skoðun Áskorun til Alþingis: Tryggið almannahagsmuni - afnemið samkeppnisundanþágu afurðastöðvanna Benedikt S. Benediktsson,Breki Karlsson,Halla Gunnarsdóttir,Ólafur Stephensen skrifar
Skoðun Guðmundur Hrafn Arngrímsson er maður sem hefur aldrei rúllað sexum Kristján Blöndal skrifar
Um spretthóp og lestrarkennslu. Hvatning til mennta- og barnamálaráðherra um faglega starfshætti Auður Soffíu Björgvinsdóttir Skoðun