„Við hvetjum menn til að nota rjúpuna í forrétt; bara til að fá ilminn og bragðið,“ segir Áki Ármann Jónsson, formaður Skotvís. Náttúrufræðistofnun hefur ráðlagt að veiðimenn veiði aðeins fjórar rjúpur en algeng veiði í jólamatinn fyrir heila fjölskyldu eru átta til tíu rjúpur.
Búið er að veiða tvo daga, á mánudag og þriðjudag. Veiðar verða leyfðar 1. til 30. nóvember, fimm daga í viku, frá föstudegi til þriðjudags. Þá er tekin upp sú nýbreyttni í ár að leit og veiðar mega ekki hefjast fyrr en klukkan 12 á hádegi.
Sölubann er enn í gildi.
Áki segir veiðarnar hafa farið misjafnlega af stað. „Menn segja bæði að það sé lítið og mikið af rjúpu og flestir að hún sé ljónstygg, sem getur passað því það er ekkert sérstaklega vetrarlegt og þá er hún styggari,“ segir hann.
Stofnin sé í misgóðu ástandi eftir landssvæðum; betri á Vesturlandi og Vestfjörðum en í lágmarki fyrir norðan og austan. Veiðin þurfi þó ekki að fara eftir því. „Það getur verið töluvert af rjúpu innan þessara landshluta. Menn geta alveg labbað fram á góða og stóra hópa á góðum svæðum.“
Samkvæmt greinargerð Náttúrufræðistofnunar um veiðiþol rjúpnastofnsins er ráðlögð veiði sögð 20 þúsund fuglar, eða fjórir á mann miðað við 5.000 veiðimenn. Telja megi nær öruggt að veiðin verði nær 30 þúsund fuglum.
Áki segir tölurnar á bakvið þessa útreikninga hafa breyst. Í október hefðu um 90 prósent veiðimanna skilað gögnum um veiðarnar í fyrra og veiðimenn hefðu verið rétt undir 4.000 og veiðin 37 þúsund fuglar.
Náttúrufræðistofnun hefði spáð veiði upp á 40 þúsund fugla fyrir árið 2020.
„Ég held að 90 prósent veiðimanna muni virða þetta og svo verða einhverjir sem gera það ekki,“ segir Áki um ráðleggingar Náttúrufræðistofnunar og tilmæli Skotvís. „Ég held að veiðin verði á bilinu 20 til 25 þúsund fuglar.“
Hann bendir á að taka verði mannlega þáttinn með í reikninginn.
„Það er ekkert skemmtilegt að labba í átta klukkutíma og 25 kílómetra og sjá ekki fjöður. Þá verður maður bara svolítið niðurbrotinn og þá er ekki mikill hvati til að fara aftur daginn eftir,“ segir hann.
Hvað varðar stöðu og framtíð rjúpnastofnsins segir Áki alveg ljóst að annað ráði för en veiðar. Þá sé líklega útséð um að hann nái fyrri stærð. Náttúrufræðistofnun talar í þessu samhengi um tíðarfar, afrán og sýkingar.
„Í verndaráætlun... markmiðið að stofninn yrði 2 milljónir fugla, er algjörlega óraunhæft. Þessi friðunarár sýndu að viðkoman nær þessu ekki. Viðkomann er stærsti þátturinn; ef fuglinn nær ekki að skila nema fimm, sex ungum úr tólf eggjum... Þeir voru að skila átta til níu ungum fyrir þrjátíu árum. Það vantar mörg hundruð þúsund rjúpur í veiðistofninn að hausti.“
