Oddaverjar virðast hafa grafið gríðarstóra hella fyrir bústofninn Kristján Már Unnarsson skrifar 2. ágúst 2021 22:22 Kristborg Þórsdóttir fornleifafræðingur stýrir fornleifarannsókninni á manngerðu hellunum í Odda. Sigurjón Ólason Hellir sem fornleifafræðingar rannsaka núna í Odda á Rangárvöllum var í notkun á tíma Sæmundar fróða og er elsta staðfesta dæmi um manngerðan helli á Íslandi. Gríðarleg stærð hans vekur athygli og bendir til að Oddaverjar hafi staðið fyrir miklum búrekstri. Hellirinn fannst í grasigrónum sandsteinahólum suðvestan við Oddakirkju. Uppgröfturinn hófst í fyrrasumar og fornleifafræðingarnir mættu svo aftur á svæðið um miðjan júlímánuð, en sýnt var frá uppgreftrinum í fréttum Stöðvar 2. Fornleifafræðingar rannsaka forskálann að hellinum. Fjær sést eitt hellisopið.Sigurjón Ólason Sumir hallast að því að hér sé fundinn nautahellir sá sem sagt er frá í Þorláks sögu helga að hafi hrunið árið 1199. Kristborg Þórsdóttir fornleifafræðingur segir hellinn frá víkingaöld. „Já, það er búið að aldursgreina út frá gjóskulögum að hellirinn og mannvirkið hérna framan við hafa sennilega verið byggð um miðja tíundu öld,“ segir Kristborg. Þá bendi gjóskulag úr Heklugosi til að hellirinn hafi verið hruninn fyrir árið 1206. Hann virðist því hafa verið í notkun bæði á meðan Sæmundur fróði bjó í Odda og einnig þegar Snorri Sturluson var þar í fóstri hjá Jóni Loftssyni, helsta höfðingja Oddaverja á Sturlungaöld. Háar og fagrar torfhleðslur hafa komið í ljós í veggjum forskálans.Sigurjón Ólason Fornleifauppgröfturinn í sumar beinist að óvenju stórum forskála framan við hellisopið en á næsta ári er ætlunin að fara inn í hellinn sjálfan. „Þetta er elsta staðfesta dæmið um manngerðan helli á Íslandi. Og það er náttúrlega merkilegt að vita það að þessi verkþekking náði svona langt aftur. Og þetta er gríðarlega mikil verkþekking,“ segir Kristborg. Þetta er í raun hellakerfi. „Hér eru bara tveir mjög stórir hellar. Annar þeirra er fjörutíu metra langur og hinn er fimmtíu metra langur. Og þetta eru gríðarstór mannvirki, jafnvel á okkar mælikvarða.“ Kristborg segir aldursgreiningar benda til að hellirinn hafi verið grafinn í kringum árið 950 en hann hafi hrunið um 250 árum síðar.Sigurjón Ólason Stærð hellanna bendi til ríkidæmis. „Sem hafa náttúrlega hýst margar skepnur, ef það hefur verið hlutverk þeirra. Bendir náttúrlega til þess að þetta hafi verið gríðarlega stórt bú og mikil umsvif hérna,“ segir Kristborg Þórsdóttir fornleifafræðingur. Enda voru Oddaverjar á þeim tíma ein voldugasta ætt landsins. Hér má sjá frétt Stöðvar 2: Fornminjar Rangárþing ytra Menning Tengdar fréttir Vilja sjá Odda rísa á ný sem menningar- og fræðasetur Áform um endurreisn Odda á Rangárvöllum með byggingu Sæmundarstofu, nýrrar kirkju og tónlistarhúss voru kynnt á Oddahátíð um helgina samtímis því sem Sinfónuhljómsveit Suðurlands kom fram á sínum fyrstu opinberu tónleikum. 5. júlí 2021 22:36 Oddi á Rangárvöllum í þjóðbraut á ný með brú til Vestur-Landeyja Hið forni höfuðstaður, Oddi á Rangárvöllum, er aftur kominn í alfaraleið með nýrri brú yfir Þverá, sem styttir verulega leiðina milli Rangárvalla og Vestur-Landeyja. Brúin er 93 metra löng og reist í samstarfi sveitarfélagsins Rangárþings ytra og Vegagerðarinnar. 4. júlí 2021 21:21 Uppfræða börn um fornminjar Nemendur í 7. bekk höfðu gaman að því að kynnast fornleifafræði. 20. október 2018 21:36 Kverkarhellir gæti breytt tímasetningu landnámsins Gæti jafnframt orðið fyrsta sönnunin fyrir veru papa á Íslandi. 25. janúar 2016 18:00 Mest lesið Setti byssukúlu í póstkassa: „Næsta kemur ekki í umslagi“ Innlent Stefnir Hödd vegna ásökunar um nauðgun Innlent Stytta þurfi sumarfrí barna um að lágmarki tvær vikur Innlent Lögreglan vill ná tali af þremur mönnum Innlent Vinstribeygja inn á Bústaðaveg gæti heyrt sögunni til Innlent Leysti út lögmannsréttindin: Fer í sjálfstæðan rekstur en heldur eftirlaununum Innlent Sá blóðugan mann hlaupa út og árásarmanninn á eftir honum Innlent Hafði ritað „Breivik“ og „Drepið Trump“ á skotvopnin Erlent Játning á borðinu í umfangsmestu þjófnuðum seinni tíma Innlent Rektor rýfur þögnina eftir mótmælin á Þjóðminjasafninu Innlent Fleiri fréttir Gunnfaxi ekki á safnið nema annar þristur fáist á sandinn Vona að áreiðanleiki verði meiri með fjölgun vagna og aukinni tíðni Rússum „drullusama“ um friðarumleitanir Ísland fýsilegur kostur fyrir rafmyntaþvott í augum glæpamanna Sprengjuregn, svikin loforð, og vel heppnuð hárígræðsla Greip í húna en var gripinn mígandi Ísjaki stærri en Hallgrímskirkja blasti við Eldur kviknaði út frá glerkúlu í gluggakistu Setti byssukúlu í póstkassa: „Næsta kemur ekki í umslagi“ Hljóðfæraleikarar skrifa undir nýjan kjarasamning Stefnir Hödd vegna ásökunar um nauðgun Rektor rýfur þögnina eftir mótmælin á Þjóðminjasafninu Lögreglan vill ná tali af þremur mönnum Ragna og Rögnvaldur ráðin aðstoðarrektorar Gefur ekkert upp um breytta forgangsröðun jarðgangna Vinstribeygja inn á Bústaðaveg gæti heyrt sögunni til „Augljóst að bæst hefur við íbúa“ Mögulega þúsundir glæpamanna nýtt þjónustuna: „Ísland er misnotað í svona málum“ Alþjóðlegt peningaþvætti á Íslandi, hitakosningar og í beinni frá EM Stytta þurfi sumarfrí barna um að lágmarki tvær vikur Sá blóðugan mann hlaupa út og árásarmanninn á eftir honum Boðar fyrstu samgönguáætlunina í fimm ár á haustþingi Bein útsending: Innviðaþing 2025 - Sterkir innviðir – sterkt samfélag Leysti út lögmannsréttindin: Fer í sjálfstæðan rekstur en heldur eftirlaununum Komu göngumanni til bjargar við Lakagíga Þvættuðu milljarða af illa fenginni rafmynt á Íslandi Játning á borðinu í umfangsmestu þjófnuðum seinni tíma Innbrot og menn til ama á útivistarsvæði Sé hægt að gera byltingu í íslensku heilbrigðiskerfi Skólamál í Kópavogi: Bókun eftir bókun á fundi bæjarstjórnar Sjá meira
Hellirinn fannst í grasigrónum sandsteinahólum suðvestan við Oddakirkju. Uppgröfturinn hófst í fyrrasumar og fornleifafræðingarnir mættu svo aftur á svæðið um miðjan júlímánuð, en sýnt var frá uppgreftrinum í fréttum Stöðvar 2. Fornleifafræðingar rannsaka forskálann að hellinum. Fjær sést eitt hellisopið.Sigurjón Ólason Sumir hallast að því að hér sé fundinn nautahellir sá sem sagt er frá í Þorláks sögu helga að hafi hrunið árið 1199. Kristborg Þórsdóttir fornleifafræðingur segir hellinn frá víkingaöld. „Já, það er búið að aldursgreina út frá gjóskulögum að hellirinn og mannvirkið hérna framan við hafa sennilega verið byggð um miðja tíundu öld,“ segir Kristborg. Þá bendi gjóskulag úr Heklugosi til að hellirinn hafi verið hruninn fyrir árið 1206. Hann virðist því hafa verið í notkun bæði á meðan Sæmundur fróði bjó í Odda og einnig þegar Snorri Sturluson var þar í fóstri hjá Jóni Loftssyni, helsta höfðingja Oddaverja á Sturlungaöld. Háar og fagrar torfhleðslur hafa komið í ljós í veggjum forskálans.Sigurjón Ólason Fornleifauppgröfturinn í sumar beinist að óvenju stórum forskála framan við hellisopið en á næsta ári er ætlunin að fara inn í hellinn sjálfan. „Þetta er elsta staðfesta dæmið um manngerðan helli á Íslandi. Og það er náttúrlega merkilegt að vita það að þessi verkþekking náði svona langt aftur. Og þetta er gríðarlega mikil verkþekking,“ segir Kristborg. Þetta er í raun hellakerfi. „Hér eru bara tveir mjög stórir hellar. Annar þeirra er fjörutíu metra langur og hinn er fimmtíu metra langur. Og þetta eru gríðarstór mannvirki, jafnvel á okkar mælikvarða.“ Kristborg segir aldursgreiningar benda til að hellirinn hafi verið grafinn í kringum árið 950 en hann hafi hrunið um 250 árum síðar.Sigurjón Ólason Stærð hellanna bendi til ríkidæmis. „Sem hafa náttúrlega hýst margar skepnur, ef það hefur verið hlutverk þeirra. Bendir náttúrlega til þess að þetta hafi verið gríðarlega stórt bú og mikil umsvif hérna,“ segir Kristborg Þórsdóttir fornleifafræðingur. Enda voru Oddaverjar á þeim tíma ein voldugasta ætt landsins. Hér má sjá frétt Stöðvar 2:
Fornminjar Rangárþing ytra Menning Tengdar fréttir Vilja sjá Odda rísa á ný sem menningar- og fræðasetur Áform um endurreisn Odda á Rangárvöllum með byggingu Sæmundarstofu, nýrrar kirkju og tónlistarhúss voru kynnt á Oddahátíð um helgina samtímis því sem Sinfónuhljómsveit Suðurlands kom fram á sínum fyrstu opinberu tónleikum. 5. júlí 2021 22:36 Oddi á Rangárvöllum í þjóðbraut á ný með brú til Vestur-Landeyja Hið forni höfuðstaður, Oddi á Rangárvöllum, er aftur kominn í alfaraleið með nýrri brú yfir Þverá, sem styttir verulega leiðina milli Rangárvalla og Vestur-Landeyja. Brúin er 93 metra löng og reist í samstarfi sveitarfélagsins Rangárþings ytra og Vegagerðarinnar. 4. júlí 2021 21:21 Uppfræða börn um fornminjar Nemendur í 7. bekk höfðu gaman að því að kynnast fornleifafræði. 20. október 2018 21:36 Kverkarhellir gæti breytt tímasetningu landnámsins Gæti jafnframt orðið fyrsta sönnunin fyrir veru papa á Íslandi. 25. janúar 2016 18:00 Mest lesið Setti byssukúlu í póstkassa: „Næsta kemur ekki í umslagi“ Innlent Stefnir Hödd vegna ásökunar um nauðgun Innlent Stytta þurfi sumarfrí barna um að lágmarki tvær vikur Innlent Lögreglan vill ná tali af þremur mönnum Innlent Vinstribeygja inn á Bústaðaveg gæti heyrt sögunni til Innlent Leysti út lögmannsréttindin: Fer í sjálfstæðan rekstur en heldur eftirlaununum Innlent Sá blóðugan mann hlaupa út og árásarmanninn á eftir honum Innlent Hafði ritað „Breivik“ og „Drepið Trump“ á skotvopnin Erlent Játning á borðinu í umfangsmestu þjófnuðum seinni tíma Innlent Rektor rýfur þögnina eftir mótmælin á Þjóðminjasafninu Innlent Fleiri fréttir Gunnfaxi ekki á safnið nema annar þristur fáist á sandinn Vona að áreiðanleiki verði meiri með fjölgun vagna og aukinni tíðni Rússum „drullusama“ um friðarumleitanir Ísland fýsilegur kostur fyrir rafmyntaþvott í augum glæpamanna Sprengjuregn, svikin loforð, og vel heppnuð hárígræðsla Greip í húna en var gripinn mígandi Ísjaki stærri en Hallgrímskirkja blasti við Eldur kviknaði út frá glerkúlu í gluggakistu Setti byssukúlu í póstkassa: „Næsta kemur ekki í umslagi“ Hljóðfæraleikarar skrifa undir nýjan kjarasamning Stefnir Hödd vegna ásökunar um nauðgun Rektor rýfur þögnina eftir mótmælin á Þjóðminjasafninu Lögreglan vill ná tali af þremur mönnum Ragna og Rögnvaldur ráðin aðstoðarrektorar Gefur ekkert upp um breytta forgangsröðun jarðgangna Vinstribeygja inn á Bústaðaveg gæti heyrt sögunni til „Augljóst að bæst hefur við íbúa“ Mögulega þúsundir glæpamanna nýtt þjónustuna: „Ísland er misnotað í svona málum“ Alþjóðlegt peningaþvætti á Íslandi, hitakosningar og í beinni frá EM Stytta þurfi sumarfrí barna um að lágmarki tvær vikur Sá blóðugan mann hlaupa út og árásarmanninn á eftir honum Boðar fyrstu samgönguáætlunina í fimm ár á haustþingi Bein útsending: Innviðaþing 2025 - Sterkir innviðir – sterkt samfélag Leysti út lögmannsréttindin: Fer í sjálfstæðan rekstur en heldur eftirlaununum Komu göngumanni til bjargar við Lakagíga Þvættuðu milljarða af illa fenginni rafmynt á Íslandi Játning á borðinu í umfangsmestu þjófnuðum seinni tíma Innbrot og menn til ama á útivistarsvæði Sé hægt að gera byltingu í íslensku heilbrigðiskerfi Skólamál í Kópavogi: Bókun eftir bókun á fundi bæjarstjórnar Sjá meira
Vilja sjá Odda rísa á ný sem menningar- og fræðasetur Áform um endurreisn Odda á Rangárvöllum með byggingu Sæmundarstofu, nýrrar kirkju og tónlistarhúss voru kynnt á Oddahátíð um helgina samtímis því sem Sinfónuhljómsveit Suðurlands kom fram á sínum fyrstu opinberu tónleikum. 5. júlí 2021 22:36
Oddi á Rangárvöllum í þjóðbraut á ný með brú til Vestur-Landeyja Hið forni höfuðstaður, Oddi á Rangárvöllum, er aftur kominn í alfaraleið með nýrri brú yfir Þverá, sem styttir verulega leiðina milli Rangárvalla og Vestur-Landeyja. Brúin er 93 metra löng og reist í samstarfi sveitarfélagsins Rangárþings ytra og Vegagerðarinnar. 4. júlí 2021 21:21
Uppfræða börn um fornminjar Nemendur í 7. bekk höfðu gaman að því að kynnast fornleifafræði. 20. október 2018 21:36
Kverkarhellir gæti breytt tímasetningu landnámsins Gæti jafnframt orðið fyrsta sönnunin fyrir veru papa á Íslandi. 25. janúar 2016 18:00