Vona að hægt verði að bjóða fólki í smit­gát með sjálf­virkum hætti í næstu viku

„Akkúrat núna erum við að laga smá vandamál sem við fundum á síðustu metrunum í prófunum og ég er að binda vonir við að það klárist í dag eða á morgun,“ segir Ólafur Kr. Ragnarsson, verkefnastjóri Miðstöð rafrænna heilbrigðislausna hjá Embætti landlæknis.

Í kjölfarið fer appið í samþykktarferli hjá Apple og Google þar sem það fær flýtimeðferð. Þegar nýja útgáfan fær græna ljósið frá tæknirisunum verður það aðgengilegt snjallsímum í gegnum hugbúnaðarveiturnar App Store og Google Play.

Nokkrar tafir hafa orðið á útgáfunni og síðast stóð til að kynna það fyrir sléttri viku síðan. Embætti landlæknis óskaði eftir áliti Persónuverndar í tengslum við uppfærsluna og veitti stofnunin umsögn sína þann 14. apríl síðastliðinn. Að sögn Ólafs var brugðist við henni með smávægilegum úrbótum og er þeirri vinnu nú lokið.

Boðið að fara í smitgát

Símar með nýja rakningaappið munu skiptast á svokölluðum Bluetooth-lyklum og geyma lykla frá tækjum sem hafa verið innan við tvo metra frá þeim í yfir fimmtán mínútur. Þá eru eigendur símanna látnir vita ef einhver sem þeir voru nálægt greinist með kórónuveiruna. Engin leið er að sjá hver smitaði einstaklingurinn er.

Einstaklingar sem fá slíka tilkynningu er boðið að skrá sig í svokallaða smitgát hjá rakningateyminu og bóka tíma í sýnatöku.

Núverandi útgáfa rakningaappsins, sem ber heitið Rakning C-19, notast við GPS-staðsetningahnit og safnar upplýsingum um það hvar síminn hefur verið síðustu tvær vikur. Nýtast þær upplýsingar rakningateyminu til að rifja upp ferðir eigandans ef hann síðar greinist.

Einungis verður notast við Bluetooth í nýja appinu þar sem Google og Apple leyfa ekki öpp sem nota bæði GPS-staðsetningu og Bluetooth til smitrakningar.

„Þar er ekki verið að hugsa um Ísland heldur önnur lönd þar sem persónufrelsi er kannski ekki eins mikið og hér,“ segir Ólafur.

Nýja appið var þróað í samstarfi við tæknirisana og nýtir tækni sem þeir hafa byggt inn í stýrikerfi iPhone- og Android-síma. Hafa því öpp með svipaða virkni verið þróuð og notuð víða erlendis.

Notkun appsins sveiflast í takt við fjölda smita

Ólafur segir að notendum rakningaappsins hafi fækkað aðeins að undanförnu en að um 130 þúsund manns noti það í dag. Hann bætir við að notkun þess sveiflist í takt við fjölda kórónuveirusmita í samfélaginu.

„Það virðist eins og þegar létti á þá fari fólk að eyða appinu út og um leið og þetta hefur verið að fara upp aftur þá kemur uppsveifla og það fer að sækja þetta aftur.“

Sumir notendur hafa kvartað undan því að rakningaappið sé of orkufrekt og stytti endingartíma rafhlöðunnar til muna. Að sögn Ólafs verður gerð bragabót á því í nýju útgáfunni þar sem Bluetooth þurfi mun minni orku en GPS.

Vilja koma fólki fyrr í sýnatöku

„Þetta er bara aukaverkfæri fyrir rakningateymið og eitt af mörgum. Þetta er auðvitað ekki gallalaust og þess vegna er fólk ekki sett í sóttkví heldur fer í þessa smitgát. Þú getur til dæmis fengið tilkynningu ef þið sitjið sitt hvorum megin við gler í einhvern tíma.“

Ólafur segir enga leið fyrir rakningateymið eða aðra að sjá hverja fólk hefur umgengist út frá þeim gögnum sem appið safni.  

Í þeim efnum þurfi teymið áfram að treysta á að fólk geti rakið ferðir sínar og rifjað upp við hverja það átti samskipti við. Vonin sé þó sú að tilkynningarnar í nýju uppfærslunni geri það að verkum að fólk gæti sín strax ef það hefur verið útsett og fari fyrr í sýnatöku en ella.

Það eina sem rakningateymið fær að vita þegar fólk skráir sig í smitgát er að einstaklingurinn hafi líklega verið nálægt sýktri manneskju.

„Þú veist í rauninni ekkert hvers vegna þú fékkst tilkynningu. Það er ekki hægt að finna neitt út um neinar persónur eða neitt svoleiðis, það er alveg séð til þess. Teymið veit af þér en það er ekkert víst að það hafi samband við þig.“

Betra að hafa þetta pottþétt

Ólafur hefur ekki áhyggjur af því að appið komi of seint nú þegar stutt er í að meirihluti þjóðarinnar verði kominn með minnst einn skammt bóluefnis gegn Covid-19.

„Ef þetta myndi bara ná að grípa einn sem er útsettur sem svo kannski greinist smitaður þá getur þú ímyndað þér hvað við getum verið búin að stoppa í útbreiðslu.“

„Auðvitað hefðum við viljað vera til með þetta fyrr ef maður er alveg hreinskilinn með það. En það er betra að bíða aðeins og hafa þetta pottþétt en að gefa eitthvað út og lenda svo kannski í vandræðum. Við viljum vanda okkur eins og við getum í þessu.“