Gagnsæi og heiðurslistamenn Brynjar Níelsson skrifar 26. apríl 2021 15:26 Ég hef stundum fjallað um þá tilhneigingu vinstri manna að stofna félög með göfug markmið í pólitískum tilgangi. Mörg þeirra eiga það sammerkt að tala helst niður land og þjóð og skaða með því hagsmuni okkar allra. Svo sem ekki ólíkt mörgum kjörnum fulltrúum á vinstri vængnum sem helst tala fyrir hagsmunum annarra en Íslendinga og þeirra sem búa og starfa hér á landi. Skýrasta birtingamyndin nú um stundir um félag af þessu tagi er Íslandsdeild Transparency International sem kallar sig Gagnsæi. Það félag hefur verið óþreytandi að segja heiminum frá því að við séum spilltari en aðrir þótt öllum sé ljóst sem kynna sér málin að svo er ekki. Nú hefur stjórn þessa gagnmerka félags sent frá sér harðorða ályktun um óeðlilega framgöngu Samherja sem hún telur vera í langvarandi stríðsrekstri gegn samfélaginu í krafti arð vegna sérstaks aðgangs sem félagið hefur að nýtingu auðlinda þjóðarinnar. Hér er öllu snúið á haus og þessi ályktun segir okkur það að stjórn Gagnsæis er á allt annarri vegferð en að berjast gegn spillingu. Áður en lengra er haldið er nauðsynlegt að rifja upp fyrir stjórnarmeðlimum Gagnsæis, og kannski mörgum öðrum, stríð Samherja og Seðlabankans og stríðsreksturinn almennt. Allir viðrast vera búnir að gleyma sögunni og staðreyndum málsins. Sneypuför. Þetta „stríð“ hófst með því að Seðlabankinn óð inn i fyrirtækið með lögregluvaldi í mars 2012 og hóf rannsókn á meintum brotum Samherja. Virðist sem grundvöllur hennar hafi verið samsæriskenningar frá fréttamönnum Ríkisútvarpsins, sem hafa ekki reynst hingað til traustir uppljóstrarar. Til að gera langa sögu stutta reyndist þetta vera sneypuför hin mesta samkvæmt niðurstöðu dómstóla og umboðsmanns Alþingis. Eftir stendur að þetta misheppnaða ferðalag olli verulegu fjárhagstjóni fyrir Samherja, auk þess sem átökin sköðuðu mjög ímynd félagsins að ósekju. Mér dettur ekki í hug að halda því fram að þessi málsmeðferð hafi verið knúin áfram af illum hug starfsmanna Seðlabankans. Mér er nær að halda að starfsmönnum bankans hafi verið falið meðferð opinbers valds sem þeir höfðu hvorki reynslu né þekkingu til að höndla. Það hafi leitt til ótal mistaka í málsmeðferðinni með tilheyrandi tjóni fyrir þá sem fyrir verða. Aðgangur að dómstólum Embættismenn ríkisins eru oft ekki í öfundsverðu hlutverki. Þeim er falið vandasamt og mikilvægt vald og eðli málsins samkvæmt eru ekki allir sáttir. Það er vegið að þeim með ósanngjörnum hætti og þeim oftast ómögulegt að verjast. Slík aðför er einna algengust hjá þjóðkjörnum fulltrúum, eins og fjölmörg dæmi eru um. Eftir að hafa setið á þingi í átta ár og átt mikil samskipti við embættismenn er það mín upplifun að þeir séu almennt mjög öflugir, vandaðir og með góða þekkingu. En eins og öllum í vandasömum störfum getur þeim orðið á. Mikilvægt er engu að síður að þeir beri ábyrgð á störfum sínum og í mínum huga fráleitt að fella ábyrgðina niður eða takmarka sérstaklega í lögum. Opinbert vald er vandmeðfarið og beiting þess getur haft mikil áhrif á líf okkar allra. Þess vegna þarf að fara varlega og gæta meðalhófs. Mikilvægt er að þeir sem fyrir verða og telja að stjórnvöld hafi misfarið með vald geti leitað réttar síns. Það er ein að grundvallarreglum réttarríkisins og afar mikilvæg í baráttu gegn hvers kyns spillingu. Því kemur á óvart að stjórn Gagnsæis, af öllum, telji það stríðsrekstur gegn samfélaginu. Hér gleyma stjórnarmenn alveg tilgangi og markmiðum félagsins og pólitíkin og lýðskrumið nær yfirhöndinni. Allir jafnir fyrir lögum Stjórn Gagnsæis mætti hafa það í huga að Samherjamenn byrjuðu svo að segja með tvær hendur tómar og kepptu á markaði með aflaheimildir eftir reglum sem ríkisvaldið, sem fer með yfirráð allra auðlinda landsins, setti. Menn sem hafa með dugnaði og áræðni byggt upp öflugt alþjóðlegt fyrirtæki sem sannanlega hefur skapað mikil verðmæti fyrir þessa þjóð. Sé hins vegar grunur um að Samherji eða eigendur félagsins hafi farið á svig við eða brotið lög og reglur, eins og margir halda fram, á að rannsaka það og viðkomandi að bera ábyrgð ef rétt reynist. Fegurðin við réttarríkið er að allir eru jafnir fyrir lögunum, hvort sem þeir eru ríkir eða fátækir, stórir eða litlir, frægir sem óþekktir og fallegir eða ófríðir. Ef allir eiga ekki sama rétt þá erum við ekki bara spillt samfélag heldur að hruni komið. Að lokum vil ég segja við poppstjörnur í eldri kantinum, sem hafa áhyggjur af þögn þingmanna um Samherja, að það þarf öflug fyrirtæki, sem geta gert mikil verðmæti úr auðlindum okkar, til að greiða ykkur um hálfa milljón á mánuði í heiðursskyni til æviloka. Höfundur er alþingismaður. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Brynjar Níelsson Samherjaskjölin Mest lesið Þetta þarftu að vita: 12 atriði Ágúst Ólafur Ágústsson Skoðun Falið heimsveldi Al Thani-fjölskyldunnar Finnur Th. Eiríksson Skoðun Við styðjum Ingólf Gíslason og annað starfsfólk í akademískri sniðgöngu Elía Hörpu og Önundarbur,Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Íris Ellenberger,Sjöfn Asare Skoðun Hið landlæga fúsk Helga Sigrún Harðardóttir Skoðun Óvandaður og einhliða fréttaflutningur RÚV af stríðinu á Gaza Birgir Finnsson Skoðun Ég frétti af konu Gunnhildur Sveinsdóttir Skoðun Rangfærslur ESB-sinna leiðréttar Diljá Mist Einarsdóttir Skoðun Eineltið endaði með örkumlun Davíð Bergmann Skoðun Er sund hollara en líkamsrækt? Guðmundur Edgarsson Skoðun Akademísk kurteisi á tímum þjóðarmorðs Finnur Ulf Dellsén Skoðun Skoðun Skoðun Nýsamþykkt aðgerðaáætlun í krabbameinsmálum – aldrei mikilvægari en nú Halla Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Falið heimsveldi Al Thani-fjölskyldunnar Finnur Th. Eiríksson skrifar Skoðun Við styðjum Ingólf Gíslason og annað starfsfólk í akademískri sniðgöngu Elía Hörpu og Önundarbur,Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Íris Ellenberger,Sjöfn Asare skrifar Skoðun Hið landlæga fúsk Helga Sigrún Harðardóttir skrifar Skoðun Þetta þarftu að vita: 12 atriði Ágúst Ólafur Ágústsson skrifar Skoðun Ég frétti af konu Gunnhildur Sveinsdóttir skrifar Skoðun Rangfærslur ESB-sinna leiðréttar Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Eineltið endaði með örkumlun Davíð Bergmann skrifar Skoðun Akademísk kurteisi á tímum þjóðarmorðs Finnur Ulf Dellsén skrifar Skoðun Við megum ekki tapa leiknum utan vallar Eysteinn Pétur Lárusson skrifar Skoðun Börnin heyra bara sprengjugnýinn Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Gagnslausa fólkið Þröstur Friðfinnsson skrifar Skoðun Tjáningarfrelsi Laufey Brá Jónsdóttir,Sigríður Kristín Helgadóttir,Þorvaldur Víðisson skrifar Skoðun Allt mun fara vel Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Normið á ekki síðasta orðið Katrín Íris Sigurðardóttir skrifar Skoðun Ég er eins og ég er, hvernig á ég að vera eitthvað annað? Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Við lifum á tíma fasisma Una Margrét Jónsdóttir skrifar Skoðun Örvæntingarfullir bíleigendur í frumskógi bílastæðagjalda Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Hinir miklu lýðræðissinnar Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Kolefnishlutleysi eftir 15 ár? Hrafnhildur Bragadóttir,Birna Sigrún Hallsdóttir skrifar Skoðun Gleði eða ógleði? Haraldur Hrafn Guðmundsson skrifar Skoðun Tískuorð eða sjálfsögð réttindi? Vigdís Ásgeirsdóttir skrifar Skoðun Ráðherrann og illkvittnu einkaaðilarnir Freyr Ólafsson skrifar Skoðun Áttatíu ár frá Hírósíma og Nagasakí Snæbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Er einhver hissa á fúskinu? Magnús Guðmundsson skrifar Skoðun Þegar hæstaréttarlögmenn kynda undir mismunun og kerfisbundnu ofbeldi Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Réttmætar áhyggjur eða ósanngjarnar alhæfingar? Friðþjófur Helgi Karlsson skrifar Skoðun „Þótt náttúran sé lamin með lurk!“ Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Ekkert ævintýri fyrir mongólsku hestana María Lilja Tryggvadóttir skrifar Skoðun Nám í skugga óöryggis Sigurður Árni Reynisson skrifar Sjá meira
Ég hef stundum fjallað um þá tilhneigingu vinstri manna að stofna félög með göfug markmið í pólitískum tilgangi. Mörg þeirra eiga það sammerkt að tala helst niður land og þjóð og skaða með því hagsmuni okkar allra. Svo sem ekki ólíkt mörgum kjörnum fulltrúum á vinstri vængnum sem helst tala fyrir hagsmunum annarra en Íslendinga og þeirra sem búa og starfa hér á landi. Skýrasta birtingamyndin nú um stundir um félag af þessu tagi er Íslandsdeild Transparency International sem kallar sig Gagnsæi. Það félag hefur verið óþreytandi að segja heiminum frá því að við séum spilltari en aðrir þótt öllum sé ljóst sem kynna sér málin að svo er ekki. Nú hefur stjórn þessa gagnmerka félags sent frá sér harðorða ályktun um óeðlilega framgöngu Samherja sem hún telur vera í langvarandi stríðsrekstri gegn samfélaginu í krafti arð vegna sérstaks aðgangs sem félagið hefur að nýtingu auðlinda þjóðarinnar. Hér er öllu snúið á haus og þessi ályktun segir okkur það að stjórn Gagnsæis er á allt annarri vegferð en að berjast gegn spillingu. Áður en lengra er haldið er nauðsynlegt að rifja upp fyrir stjórnarmeðlimum Gagnsæis, og kannski mörgum öðrum, stríð Samherja og Seðlabankans og stríðsreksturinn almennt. Allir viðrast vera búnir að gleyma sögunni og staðreyndum málsins. Sneypuför. Þetta „stríð“ hófst með því að Seðlabankinn óð inn i fyrirtækið með lögregluvaldi í mars 2012 og hóf rannsókn á meintum brotum Samherja. Virðist sem grundvöllur hennar hafi verið samsæriskenningar frá fréttamönnum Ríkisútvarpsins, sem hafa ekki reynst hingað til traustir uppljóstrarar. Til að gera langa sögu stutta reyndist þetta vera sneypuför hin mesta samkvæmt niðurstöðu dómstóla og umboðsmanns Alþingis. Eftir stendur að þetta misheppnaða ferðalag olli verulegu fjárhagstjóni fyrir Samherja, auk þess sem átökin sköðuðu mjög ímynd félagsins að ósekju. Mér dettur ekki í hug að halda því fram að þessi málsmeðferð hafi verið knúin áfram af illum hug starfsmanna Seðlabankans. Mér er nær að halda að starfsmönnum bankans hafi verið falið meðferð opinbers valds sem þeir höfðu hvorki reynslu né þekkingu til að höndla. Það hafi leitt til ótal mistaka í málsmeðferðinni með tilheyrandi tjóni fyrir þá sem fyrir verða. Aðgangur að dómstólum Embættismenn ríkisins eru oft ekki í öfundsverðu hlutverki. Þeim er falið vandasamt og mikilvægt vald og eðli málsins samkvæmt eru ekki allir sáttir. Það er vegið að þeim með ósanngjörnum hætti og þeim oftast ómögulegt að verjast. Slík aðför er einna algengust hjá þjóðkjörnum fulltrúum, eins og fjölmörg dæmi eru um. Eftir að hafa setið á þingi í átta ár og átt mikil samskipti við embættismenn er það mín upplifun að þeir séu almennt mjög öflugir, vandaðir og með góða þekkingu. En eins og öllum í vandasömum störfum getur þeim orðið á. Mikilvægt er engu að síður að þeir beri ábyrgð á störfum sínum og í mínum huga fráleitt að fella ábyrgðina niður eða takmarka sérstaklega í lögum. Opinbert vald er vandmeðfarið og beiting þess getur haft mikil áhrif á líf okkar allra. Þess vegna þarf að fara varlega og gæta meðalhófs. Mikilvægt er að þeir sem fyrir verða og telja að stjórnvöld hafi misfarið með vald geti leitað réttar síns. Það er ein að grundvallarreglum réttarríkisins og afar mikilvæg í baráttu gegn hvers kyns spillingu. Því kemur á óvart að stjórn Gagnsæis, af öllum, telji það stríðsrekstur gegn samfélaginu. Hér gleyma stjórnarmenn alveg tilgangi og markmiðum félagsins og pólitíkin og lýðskrumið nær yfirhöndinni. Allir jafnir fyrir lögum Stjórn Gagnsæis mætti hafa það í huga að Samherjamenn byrjuðu svo að segja með tvær hendur tómar og kepptu á markaði með aflaheimildir eftir reglum sem ríkisvaldið, sem fer með yfirráð allra auðlinda landsins, setti. Menn sem hafa með dugnaði og áræðni byggt upp öflugt alþjóðlegt fyrirtæki sem sannanlega hefur skapað mikil verðmæti fyrir þessa þjóð. Sé hins vegar grunur um að Samherji eða eigendur félagsins hafi farið á svig við eða brotið lög og reglur, eins og margir halda fram, á að rannsaka það og viðkomandi að bera ábyrgð ef rétt reynist. Fegurðin við réttarríkið er að allir eru jafnir fyrir lögunum, hvort sem þeir eru ríkir eða fátækir, stórir eða litlir, frægir sem óþekktir og fallegir eða ófríðir. Ef allir eiga ekki sama rétt þá erum við ekki bara spillt samfélag heldur að hruni komið. Að lokum vil ég segja við poppstjörnur í eldri kantinum, sem hafa áhyggjur af þögn þingmanna um Samherja, að það þarf öflug fyrirtæki, sem geta gert mikil verðmæti úr auðlindum okkar, til að greiða ykkur um hálfa milljón á mánuði í heiðursskyni til æviloka. Höfundur er alþingismaður.
Við styðjum Ingólf Gíslason og annað starfsfólk í akademískri sniðgöngu Elía Hörpu og Önundarbur,Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Íris Ellenberger,Sjöfn Asare Skoðun
Skoðun Nýsamþykkt aðgerðaáætlun í krabbameinsmálum – aldrei mikilvægari en nú Halla Þorvaldsdóttir skrifar
Skoðun Við styðjum Ingólf Gíslason og annað starfsfólk í akademískri sniðgöngu Elía Hörpu og Önundarbur,Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Íris Ellenberger,Sjöfn Asare skrifar
Skoðun Tjáningarfrelsi Laufey Brá Jónsdóttir,Sigríður Kristín Helgadóttir,Þorvaldur Víðisson skrifar
Skoðun Örvæntingarfullir bíleigendur í frumskógi bílastæðagjalda Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar
Skoðun Þegar hæstaréttarlögmenn kynda undir mismunun og kerfisbundnu ofbeldi Sigríður Svanborgardóttir skrifar
Við styðjum Ingólf Gíslason og annað starfsfólk í akademískri sniðgöngu Elía Hörpu og Önundarbur,Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Íris Ellenberger,Sjöfn Asare Skoðun