Píratar eru lýðræðisflokkurinn Haraldur Tristan Gunnarsson skrifar 9. mars 2021 07:30 Stundum sé ég umræður á samfélagsmiðlum um hvort og hve mikið Píratar séu vinstri eða hægri flokkur. Vitaskuld á sérhver maður sína eigin skilgreiningu á hugtökunum „vinstri” og „hægri”, nokkuð loðnum frá upphafi, utan þeirra sem nefna þau „úreld hugtök”; óumflýjanlega lýkur umræðunni þannig að enginn lærir neitt. Fyrir mig er svarið frekar einfalt: Píratar eru lýðræðisflokkurinn. Öll grunnstefna okkar Pírata snertur lýðræði: án borgararéttinda og friðhelgi einkalífsins yrðu kjósendur auðkúgaðir; án upplýsinga- og tjáningarfrelsis og gagnsæis gætu kjósendur ekki komist að skynsamlegum, þó ekki endilega einróma, ákvörðunum. Eflaust aðstoðar gagnrýnin hugsun líka, þó fáir flokkar segjast vera á móti henni, sem betur fer. Eftir er einungis málsgrein 6., krafa beins lýðræðis, sem annarrar hliðar á lýðræði sem Ísland skortir, og sjálfsákvörðunarréttar. Píratar eru lýðræðisflokkurinn! Bæði í því sem við segjum og hvernig við erum: enginn er yfir öðrum, meðal okkar er ekkert stigveldi og enginn formaður. Við viljum efla lýðræði á Íslandi, á öllum sviðum lífsins, þar með hagkerfinu. Er lýðræði vinstri eða hægri? Svarið við þessari spurningu var einu sinni skýrt. Allir núlifandi íslendingar hefðu setið til vinstri í þingi Frakklands árið 1789, nema þeir fáu sem vilja einveldi, guðveldi og þrælahald. Sem betur fer hefur veröldin breyst nokkuð í síðustu tvær aldir. Nema kannski þeir flokkar sem hunsuðu atkvæðagreiðslu um nýja stjórnarskrá: þeir eru hugsanlega gamaldags hægrimenn. Nýja stjórnarskráin veitir vægt beint lýðræði gagnvart ríkinu Píratar vilja nýju stjórnarskrána því hún inniheldur margt gott, slíkt sem ákvæði um lýðræðislega stjórn á auðlindum Íslands og um upplýsingarétt, en einnig um beint lýðræði. Með beinu lýðræði gætum við Íslendingar öðlast margt sem væri erfitt bara með þingi. Alþingiskosningar eru takmarkaðar að því leyti að þær neyða kjósanda til að kjósa einn flokk til að sinna öllum málum er varða ríkið, þó að kjósandinn samþykki ekki allar skoðanir og áherslur flokksins. Kjósandi má vera hlynntur einum flokki fyrir eitt mál og öðrum fyrir annað. Með málskoti og frumkvæði geta kjósendur mótað samfélagið á beinni hátt og enn kosið flokka, til þess að vera stöðugir eða betri með ríkisfé eða örlátari gagnvart heilbrigðiskerfinu, án þess að einkennilegu áherslur þessara flokka njóti óhefts forgangs í lagamótun. Kaldhæðnislega sýnist sú mótsögn í ferli nýju stjórnarskrárinnar, því kjósendur kusu að innleiða nýja stjórnarskrá í atkvæðagreiðslu árið 2012 en, einu ári seinna, kusu flokka sem mynduðu ríkisstjórn sem hunsaði atkvæðagreiðslunni. Greinilega kusu kjósendur vegna annarra mála en einungis stjórnarskrár -- og eðlilega! En enn kaldhæðnislegra er að nýja stjórnarskráin af stjórnlagaráði kæmi ekki alveg í veg fyrir því að svipað gerðist aftur, því í henni stendur “Alþingi getur ákveðið að þjóðaratkvæðagreiðslan skuli vera bindandi.” Í Sviss geta kjósendur krafist bindandi atkvæðagreiðslu og Sviss er enn ríkt og stöðugt land. Greinilega er nýja stjórnarskráin ekki fullkomin en samt ágætis byrjun, þó við vildum kannski efla ákvæði um frumkvæði kjósenda. Píratar vilja nýju stjórnarskrána sem fyrst. En við viljum líka lýðræði í hagkerfinu Píratar eru lýðræðisflokkurinn og lýðræði varðar ekki bara ríkið og sveitarfélög. Tvö helstu valda á Íslandi, og flestum vestrænum löndum, eru stjórnvöld og peningar. Að vísu stýrir ríkið hagkerfinu svolítið, en leyfir öðrum aðilum að drottna að mestu leyti. Í hagkerfinu í dag er fátt og lítið af lýðræði að finna. Lífeyrissjóðir eiga mikinn hluta í mörgum fyrirtækjum landsins en sjóðsfélagar, sem oft vinna í þessum fyrirtækjum, hafa ekki mikil áhrif á hvernig sjóðirnir virka. Píratar vilja lýðræðisvæða lífeyrissjóðina þannig að allir sjóðsfélagar geti kosið stjórn hvers sjóðs. Meginþorri fullorðinna landsmanna vinna til að ná endum saman. Í flestum tilvikum eru vinnustaðir ekki lýðræðislegir og því upplifa starfsmenn ekki lýðræði í daglegu lífi. Stefna Pírata er því að láta starfsmenn, í öllum fyrirtækjum með fleiri en 50 starfsmönnum, kjósa að minnsta kosti þriðjung stjórnar fyrirtækis þeirra. Það myndi láta helming starfandi fólks upplifa lýðræði í atvinnulífi, en einungis snerta þau fáu stóru fyrirtæki. Einnig viljum við beita efnahagslegum hvötum til að fyrirtæki, stór sem smá, auki lýðræði í stjórn umfram lágmarkið, til að finna raunverulega jafnvægið þar sem skilvirknin er mest. Þetta er ekki öfgastefna. Á Svíþjóð geta starfsmenn í fyrirtækjum kosið fulltrúa í stjórn, ef fyrirtækið hefur fleiri en 25 starfsmenn. Á Danmörku eiga starfsmenn rétt á að kjósa þriðjung stjórnar í fyrirtækjum þar sem starfa fleiri en 35 starfsmenn. Á Noregi er þröskuldurinn 50 starfsmenn. Þessi nágrannalönd okkar eru ennþá rík og stöðug. Píratar eru ekki bara flokkur lýðræðis varðandi ríkið en einnig lífið allt. Höfundur er í framboði í prófkjöri Pírata í Reykjavík. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skoðun: Kosningar 2021 Alþingiskosningar 2021 Píratar Stjórnarskrá Reykjavíkurkjördæmi norður Reykjavíkurkjördæmi suður Mest lesið Halldór 28.06.2025 Halldór Falleinkunn skólakerfis? Helga Þórisdóttir Skoðun Hvers vegna berðu kross? Hrafnhildur Sigurðardóttir Skoðun Hvar er auðlindarentan? Birta Karen Tryggvadóttir Skoðun Þannig gerum við þetta? Ísak Ernir Kristinsson Skoðun Stærsta framfaraskref í námsmati íslenskra barna í áratugi Guðmundur Ingi Kristinsson Skoðun Hver borgar brúsann? Ingibjörg Isaksen Skoðun Sniðgangan á Rapyd slær öll met Björn B. Björnsson Skoðun Þjónusta sem gleður – skilar sér beint í kassann Margrét Reynisdóttir Skoðun Augnablikið Magnús Jóhann Hjartarson Skoðun Skoðun Skoðun Skattafíkn í skjóli réttlætis: Tímavélin stillt á 2012 Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Hver borgar brúsann? Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Hvers vegna berðu kross? Hrafnhildur Sigurðardóttir skrifar Skoðun Þannig gerum við þetta? Ísak Ernir Kristinsson skrifar Skoðun Stærsta framfaraskref í námsmati íslenskra barna í áratugi Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Falleinkunn skólakerfis? Helga Þórisdóttir skrifar Skoðun Þjónusta sem gleður – skilar sér beint í kassann Margrét Reynisdóttir skrifar Skoðun Hvar er auðlindarentan? Birta Karen Tryggvadóttir skrifar Skoðun Miðflokkurinn – Rödd skynseminnar í borginni Ómar Már Jónsson skrifar Skoðun Virði barna og ungmenna Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Sættir þú þig við þetta? Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Alþingi gleymir aftur fötluðum börnum Lúðvík Júlíusson skrifar Skoðun Lægri gjöld, fleiri tækifæri Bragi Bjarnason skrifar Skoðun Tölum um stóra valdaframsalsmálið Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Litla landið sem kennir heiminum – Ísland og þróunarsamvinna í gegnum menntun GRÓ skólanna Verena Karlsdóttir,Hreiðar Þór Valtýsson,Þór Heiðar Ásgeirsson skrifar Skoðun Öflugar varnir krefjast stöndugra fréttamiðla Sigríður Dögg Auðunsdóttir skrifar Skoðun Gott frumvarp, en hvað með verklagið? Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Augnablikið Magnús Jóhann Hjartarson skrifar Skoðun Listnám er lífsbjörg – opið bréf til ráðherra mennta, félags og heilbrigðismála, til stuðnings Söngskóla Sigurðar Demetz Dagbjört Andrésdóttir skrifar Skoðun Það þarf ekki að biðjast afsökunar á því að segja satt Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Lífeyrissjóðirnir og Íslandsbanki, hluthafafundur á mánudag Bolli Héðinsson skrifar Skoðun „Þegar arkitektinn fer á flug“ - opinber umræða á villigötum Eyrún Arnarsdóttir skrifar Skoðun Heilbrigðiskerfið þarf stjórnvöld með bein í nefinu Svandís Svavarsdóttir skrifar Skoðun Börn eru hvorki veiðigjöld né öryggis- og varnarmál Grímur Atlason skrifar Skoðun Í vörn gegn sjálfum sér? Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Mig langar að byggja heim með frið og umlykja með ást Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Þjóðin stendur með sjúkraliðum Sandra B. Franks skrifar Skoðun Vegið að íslenska lífeyriskerfinu Björgvin Jón Bjarnason,Þóra Eggertsdóttir,Halldór Kristinsson,Guðmundur Svavarsson,Elsa Björk Pétursdóttir,Jón Ólafur Halldórsson,Arnar Hjaltalín skrifar Skoðun Ísland gjaldþrota vegna fatlaðs fólks? Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Veiðigjöld, gaslýsingar og valdníðsla Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Sjá meira
Stundum sé ég umræður á samfélagsmiðlum um hvort og hve mikið Píratar séu vinstri eða hægri flokkur. Vitaskuld á sérhver maður sína eigin skilgreiningu á hugtökunum „vinstri” og „hægri”, nokkuð loðnum frá upphafi, utan þeirra sem nefna þau „úreld hugtök”; óumflýjanlega lýkur umræðunni þannig að enginn lærir neitt. Fyrir mig er svarið frekar einfalt: Píratar eru lýðræðisflokkurinn. Öll grunnstefna okkar Pírata snertur lýðræði: án borgararéttinda og friðhelgi einkalífsins yrðu kjósendur auðkúgaðir; án upplýsinga- og tjáningarfrelsis og gagnsæis gætu kjósendur ekki komist að skynsamlegum, þó ekki endilega einróma, ákvörðunum. Eflaust aðstoðar gagnrýnin hugsun líka, þó fáir flokkar segjast vera á móti henni, sem betur fer. Eftir er einungis málsgrein 6., krafa beins lýðræðis, sem annarrar hliðar á lýðræði sem Ísland skortir, og sjálfsákvörðunarréttar. Píratar eru lýðræðisflokkurinn! Bæði í því sem við segjum og hvernig við erum: enginn er yfir öðrum, meðal okkar er ekkert stigveldi og enginn formaður. Við viljum efla lýðræði á Íslandi, á öllum sviðum lífsins, þar með hagkerfinu. Er lýðræði vinstri eða hægri? Svarið við þessari spurningu var einu sinni skýrt. Allir núlifandi íslendingar hefðu setið til vinstri í þingi Frakklands árið 1789, nema þeir fáu sem vilja einveldi, guðveldi og þrælahald. Sem betur fer hefur veröldin breyst nokkuð í síðustu tvær aldir. Nema kannski þeir flokkar sem hunsuðu atkvæðagreiðslu um nýja stjórnarskrá: þeir eru hugsanlega gamaldags hægrimenn. Nýja stjórnarskráin veitir vægt beint lýðræði gagnvart ríkinu Píratar vilja nýju stjórnarskrána því hún inniheldur margt gott, slíkt sem ákvæði um lýðræðislega stjórn á auðlindum Íslands og um upplýsingarétt, en einnig um beint lýðræði. Með beinu lýðræði gætum við Íslendingar öðlast margt sem væri erfitt bara með þingi. Alþingiskosningar eru takmarkaðar að því leyti að þær neyða kjósanda til að kjósa einn flokk til að sinna öllum málum er varða ríkið, þó að kjósandinn samþykki ekki allar skoðanir og áherslur flokksins. Kjósandi má vera hlynntur einum flokki fyrir eitt mál og öðrum fyrir annað. Með málskoti og frumkvæði geta kjósendur mótað samfélagið á beinni hátt og enn kosið flokka, til þess að vera stöðugir eða betri með ríkisfé eða örlátari gagnvart heilbrigðiskerfinu, án þess að einkennilegu áherslur þessara flokka njóti óhefts forgangs í lagamótun. Kaldhæðnislega sýnist sú mótsögn í ferli nýju stjórnarskrárinnar, því kjósendur kusu að innleiða nýja stjórnarskrá í atkvæðagreiðslu árið 2012 en, einu ári seinna, kusu flokka sem mynduðu ríkisstjórn sem hunsaði atkvæðagreiðslunni. Greinilega kusu kjósendur vegna annarra mála en einungis stjórnarskrár -- og eðlilega! En enn kaldhæðnislegra er að nýja stjórnarskráin af stjórnlagaráði kæmi ekki alveg í veg fyrir því að svipað gerðist aftur, því í henni stendur “Alþingi getur ákveðið að þjóðaratkvæðagreiðslan skuli vera bindandi.” Í Sviss geta kjósendur krafist bindandi atkvæðagreiðslu og Sviss er enn ríkt og stöðugt land. Greinilega er nýja stjórnarskráin ekki fullkomin en samt ágætis byrjun, þó við vildum kannski efla ákvæði um frumkvæði kjósenda. Píratar vilja nýju stjórnarskrána sem fyrst. En við viljum líka lýðræði í hagkerfinu Píratar eru lýðræðisflokkurinn og lýðræði varðar ekki bara ríkið og sveitarfélög. Tvö helstu valda á Íslandi, og flestum vestrænum löndum, eru stjórnvöld og peningar. Að vísu stýrir ríkið hagkerfinu svolítið, en leyfir öðrum aðilum að drottna að mestu leyti. Í hagkerfinu í dag er fátt og lítið af lýðræði að finna. Lífeyrissjóðir eiga mikinn hluta í mörgum fyrirtækjum landsins en sjóðsfélagar, sem oft vinna í þessum fyrirtækjum, hafa ekki mikil áhrif á hvernig sjóðirnir virka. Píratar vilja lýðræðisvæða lífeyrissjóðina þannig að allir sjóðsfélagar geti kosið stjórn hvers sjóðs. Meginþorri fullorðinna landsmanna vinna til að ná endum saman. Í flestum tilvikum eru vinnustaðir ekki lýðræðislegir og því upplifa starfsmenn ekki lýðræði í daglegu lífi. Stefna Pírata er því að láta starfsmenn, í öllum fyrirtækjum með fleiri en 50 starfsmönnum, kjósa að minnsta kosti þriðjung stjórnar fyrirtækis þeirra. Það myndi láta helming starfandi fólks upplifa lýðræði í atvinnulífi, en einungis snerta þau fáu stóru fyrirtæki. Einnig viljum við beita efnahagslegum hvötum til að fyrirtæki, stór sem smá, auki lýðræði í stjórn umfram lágmarkið, til að finna raunverulega jafnvægið þar sem skilvirknin er mest. Þetta er ekki öfgastefna. Á Svíþjóð geta starfsmenn í fyrirtækjum kosið fulltrúa í stjórn, ef fyrirtækið hefur fleiri en 25 starfsmenn. Á Danmörku eiga starfsmenn rétt á að kjósa þriðjung stjórnar í fyrirtækjum þar sem starfa fleiri en 35 starfsmenn. Á Noregi er þröskuldurinn 50 starfsmenn. Þessi nágrannalönd okkar eru ennþá rík og stöðug. Píratar eru ekki bara flokkur lýðræðis varðandi ríkið en einnig lífið allt. Höfundur er í framboði í prófkjöri Pírata í Reykjavík.
Skoðun Stærsta framfaraskref í námsmati íslenskra barna í áratugi Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar
Skoðun Litla landið sem kennir heiminum – Ísland og þróunarsamvinna í gegnum menntun GRÓ skólanna Verena Karlsdóttir,Hreiðar Þór Valtýsson,Þór Heiðar Ásgeirsson skrifar
Skoðun Listnám er lífsbjörg – opið bréf til ráðherra mennta, félags og heilbrigðismála, til stuðnings Söngskóla Sigurðar Demetz Dagbjört Andrésdóttir skrifar
Skoðun Vegið að íslenska lífeyriskerfinu Björgvin Jón Bjarnason,Þóra Eggertsdóttir,Halldór Kristinsson,Guðmundur Svavarsson,Elsa Björk Pétursdóttir,Jón Ólafur Halldórsson,Arnar Hjaltalín skrifar