Atvinnuleysi á Íslandi það mesta á Norðurlöndunum Margrét Helga Erlingsdóttir skrifar 18. febrúar 2021 14:50 Hagfræðingur segir að of mikil einhæfni í atvinnulífinu sé á meðal helstu ástæðna þess að atvinnuleysi mælist nú í hæstu hæðum á Íslandi. Ákjósanlegra sé að hafa fleiri stoðir undir atvinnulífinu svo hægt sé að standast skakkaföll sem óhjákvæmilega verða stundum í vissum atvinnugreinum. Vísir/Vilhelm Hér á landi mælist atvinnuleysi mest í samanburði við hinar norrænu þjóðirnar. Atvinnuleysi á Íslandi mældist 11,6% í janúar. Þetta er í fyrsta skipið sem Ísland ber þennan titil í atvinnumálum sé miðað við síðustu áratugi. Ari Skúlason hagfræðingur hjá Landsbankanum segir einhæfni í íslensku atvinnulífi aðallega um að kenna. Þörf sé á fleiri stoðum undir atvinnulífið svo hægt sé að verjast betur skakkaföllum sem óhjákvæmlega verða í einstökum greinum. Fram til ársins 2008 var atvinnuleysi að jafnaði minnst á Íslandi í samanburði við hin Norðurlöndin. Ari segir að í gegnum nokkra áratugi hafi íslenska hagkerfið einkennst af litlu atvinnuleysi en mikilli verðbólgu. „Síðan fór verðbólgan að lækka árið 1990 en atvinnuleysið hækkaði ekki samhliða því þannig að við höfðum alltaf mjög mikla áherslu á atvinnumál. Andspænis samdrætti og kreppu þá var allt gert til að reyna að halda atvinnuástandinu góðu. Það var gert með gengisfellingu sem bitnaði síðan á fólki með öðrum hætti en atvinnumálaáherslan var alltaf sterk.“ Ari segir að fyrsta alvarlega áfallið í atvinnumálum hafi verið í kjölfar bankakreppunnar 2008 þar sem atvinnuleysi jókst. Mest mældist atvinnuleysi bankakreppunnar 9,3% í febrúar og mars 2009. Atvinnuleysið sveið mest innan greina á borð við byggingariðnað og fjármálageirans. Ari Skúlason hagfræðingur birti í morgun nýja samantekt um samanburð á atvinnuleysi á Norðurlöndunum. Ísland kemur ekki vel út í þeim samanburði.Vísir/Stöð 2 Ari segir ljóst að Íslendingar hafi verið búnir að koma sér upp fjármálakerfi sem hafi verið „allt of, allt of stórt“ fyrir íslenska hagkerfið. Þrátt fyrir að á þessum tímapunkti hafi farið að síga á ógæfuhliðina í atvinnumálum var staðan samt betri en í mörgum hinna Norðurlandaþjóðanna. Ari segir að með tilkomu ferðaþjónustuiðnaðarins síðustu ár hafi skapast fjöldi starfa. „Það er fyrst og fremst ferðaþjónustan sem tekur við því atvinnulausa fólki þannig að það skapast mjög mikið af störfum í ferðaþjónustu og þegar hún lendir í skakkaföllum þá fáum við þetta gífurlega atvinnuleysi sem við stöndum frammi fyrir núna.“ Þegar svo stór grein lendi í áföllum þá bitni það á hagkerfinu öllu líkt og raun bar vitni árið 2020. Tímabundið var aukning atvinnuleysis mest á Íslandi og í Noregi þar sem hlutabætur höfðu veigameira hlutverk en á hinum Norðurlöndunum. „Þetta er eiginlega allt steindautt núna“ „En þegar hlutabótakerfið verður minna, frá miðju ári 2020 þá heldur atvinnuleysið áfram að aukast hér á landi. Hjá hinum Norðurlöndunum þá annað hvort stendur það í stað eða lækkar jafnvel frá miðju ári. Við höfum töluvert mikla sérstöðu sem helgast náttúrulega fyrst og fremst af stöðunni í ferðaþjónustunni og tengdum greinum. Þetta er eiginlega allt steindautt núna.“ Ari bætir þó við að hann sé þess fullviss um að ferðaþjónustan taki við sér á ný og að ferðavilji aukist samfara betri árangri í baráttunni við kórónuveiruna. Betri staða á hinum Norðurlöndunum skýrist af fjölbreyttara atvinnulífi Ari segir að síðustu áratugi hafi umræða um efnahagsmál einkennst af mikilli áherslu á fjölbreyttara atvinnulífi. Þrátt fyrir hávært ákall hafi Íslendingar ekki haft erindi sem erfiði. Mikil þörf sé á fleiri stoðum undir atvinnulífið, ekki síst til að verjast óvæntum skakkaföllum. „Við sjáum það mjög vel á þessum samanburði að hinum Norðurlöndunum tekst miklu betur að verja sig fyrir faraldrinum en okkur því við erum með svo mörg egg í sömu körfunni sem tengist faraldrinum beint.“ Efnahagsmál Vinnumarkaður Tengdar fréttir Margir eiga erfitt með að ná endum saman Um fjórðungur launafólks innan ASÍ og BSRB á erfitt með að ná endum saman samkvæmt nýrri könnun Vörðu – rannsóknastofnunar vinnumarkaðarins. 9. febrúar 2021 18:15 Atvinnuþátttaka aldrei verið minni en í fyrra Atvinnuþátttaka fólks á aldrinum 16-74 ára hefur aldrei mælst minni en á árinu 2020. Þetta sýna mælingar í vinnumarkaðsrannsókn sem fjallað er um á vef Hagstofu Íslands í dag en mælingar á atvinnuþátttöku hófust árið 1991. 4. febrúar 2021 10:09 Spá Seðlabankans um fjölda ferðamanna lækkar enn frekar Seðlabanki Íslands spáir því nú að ríflega 700 þúsund ferðamenn komi til landsins í ár sem eru færri en gert var ráð fyrir í nóvember. Til samanburðar komu 480 þúsund ferðamenn til landsins á síðasta ári. Fram kemur í nýjasta hefti Peningamála að útflutningshorfur fyrir þetta ár hafi almennt versnað frá síðustu spá. 3. febrúar 2021 12:30 Mest lesið Twitter-morðinginn tekinn af lífi Erlent Hreinsanir hafnar í Íran Erlent Sagði Sean Combs ekki virða svarið „Nei“ Erlent Ákærð fyrir að frelsissvipta dreng eftir dyraat Innlent Hætta á að Gjögurtáarviti falli í sjóinn Innlent Maðurinn bak við Stokkhólmseinkennið allur Erlent „Fyrir vikið er flokkurinn á hverfandi hveli“ Innlent Ingvar útskrifaður úr meðferð Innlent Litla kaffistofan skellir í lás Innlent Fínasta grillveður í kortunum Innlent Fleiri fréttir Flakk á fylginu og brunamótamatið vanáætlað Lögregla varar við „Nígeríubréfum“ og öðrum netglæpum Veita engar upplýsingar um tilboðið í Háholt Nýju tilboði í Háholt svarað með gagntilboði Tilkynningum til barnaverndar fjölgaði um tíu prósent árið 2024 Tveir skjálftar úti á Reykjaneshrygg Innbrot á veitingastað og grunur um íkveikju í bifreið Veik stofnun skaði fjárhag ríkissjóðs Barnasáttmálinn verið þverbrotinn í barnvænu sveitarfélagi Þorgerður niðurlægi konur með því að kalla Trump heillandi „Menn eru alla vega að vinna með sömu tölu“ Sögulegur NATO-fundur, umræðumet í uppsiglingu og afmæli í Heiðmörk „Þetta er svona hús sem er alltaf verið að flytja í og úr“ Bíll valt í Kópavogi Líkir veiðigjaldaáformum við sóvéska eignaupptöku Komu sextán dvalarleyfishöfum af Gasasvæðinu Heiðrún Lind fóðri málflutning með alvarlegum rangfærslum Sameiningarhugur á Vestfjörðum Rannsókn á andláti í Garðabæ lokið Orð Kristrúnar vöktu „gott bros“ Bandaríkjaforseta Gæsluvarðhald aftur framlengt um fjórar vikur Var ekki með réttindi til að aka hjólinu sem átti ekki að vera í umferð Bassi Maraj sakfelldur fyrir líkamsárás Lokanir á brúnni yfir Jökulsá í kvöld Rangstæð valkyrja sem skilji ekki frumvarpið Flagga íslenska þjóðfánanum í ólöglegri göngu Læknasamningur gæti orðið hvati að oflækningum Sjúkratryggingar fagna skýrslu Ríkisendurskoðunar Sjúkratryggingar réðu illa við læknana í Reykjavík Benedikt nýr skólameistari VMA Sjá meira
Ari Skúlason hagfræðingur hjá Landsbankanum segir einhæfni í íslensku atvinnulífi aðallega um að kenna. Þörf sé á fleiri stoðum undir atvinnulífið svo hægt sé að verjast betur skakkaföllum sem óhjákvæmlega verða í einstökum greinum. Fram til ársins 2008 var atvinnuleysi að jafnaði minnst á Íslandi í samanburði við hin Norðurlöndin. Ari segir að í gegnum nokkra áratugi hafi íslenska hagkerfið einkennst af litlu atvinnuleysi en mikilli verðbólgu. „Síðan fór verðbólgan að lækka árið 1990 en atvinnuleysið hækkaði ekki samhliða því þannig að við höfðum alltaf mjög mikla áherslu á atvinnumál. Andspænis samdrætti og kreppu þá var allt gert til að reyna að halda atvinnuástandinu góðu. Það var gert með gengisfellingu sem bitnaði síðan á fólki með öðrum hætti en atvinnumálaáherslan var alltaf sterk.“ Ari segir að fyrsta alvarlega áfallið í atvinnumálum hafi verið í kjölfar bankakreppunnar 2008 þar sem atvinnuleysi jókst. Mest mældist atvinnuleysi bankakreppunnar 9,3% í febrúar og mars 2009. Atvinnuleysið sveið mest innan greina á borð við byggingariðnað og fjármálageirans. Ari Skúlason hagfræðingur birti í morgun nýja samantekt um samanburð á atvinnuleysi á Norðurlöndunum. Ísland kemur ekki vel út í þeim samanburði.Vísir/Stöð 2 Ari segir ljóst að Íslendingar hafi verið búnir að koma sér upp fjármálakerfi sem hafi verið „allt of, allt of stórt“ fyrir íslenska hagkerfið. Þrátt fyrir að á þessum tímapunkti hafi farið að síga á ógæfuhliðina í atvinnumálum var staðan samt betri en í mörgum hinna Norðurlandaþjóðanna. Ari segir að með tilkomu ferðaþjónustuiðnaðarins síðustu ár hafi skapast fjöldi starfa. „Það er fyrst og fremst ferðaþjónustan sem tekur við því atvinnulausa fólki þannig að það skapast mjög mikið af störfum í ferðaþjónustu og þegar hún lendir í skakkaföllum þá fáum við þetta gífurlega atvinnuleysi sem við stöndum frammi fyrir núna.“ Þegar svo stór grein lendi í áföllum þá bitni það á hagkerfinu öllu líkt og raun bar vitni árið 2020. Tímabundið var aukning atvinnuleysis mest á Íslandi og í Noregi þar sem hlutabætur höfðu veigameira hlutverk en á hinum Norðurlöndunum. „Þetta er eiginlega allt steindautt núna“ „En þegar hlutabótakerfið verður minna, frá miðju ári 2020 þá heldur atvinnuleysið áfram að aukast hér á landi. Hjá hinum Norðurlöndunum þá annað hvort stendur það í stað eða lækkar jafnvel frá miðju ári. Við höfum töluvert mikla sérstöðu sem helgast náttúrulega fyrst og fremst af stöðunni í ferðaþjónustunni og tengdum greinum. Þetta er eiginlega allt steindautt núna.“ Ari bætir þó við að hann sé þess fullviss um að ferðaþjónustan taki við sér á ný og að ferðavilji aukist samfara betri árangri í baráttunni við kórónuveiruna. Betri staða á hinum Norðurlöndunum skýrist af fjölbreyttara atvinnulífi Ari segir að síðustu áratugi hafi umræða um efnahagsmál einkennst af mikilli áherslu á fjölbreyttara atvinnulífi. Þrátt fyrir hávært ákall hafi Íslendingar ekki haft erindi sem erfiði. Mikil þörf sé á fleiri stoðum undir atvinnulífið, ekki síst til að verjast óvæntum skakkaföllum. „Við sjáum það mjög vel á þessum samanburði að hinum Norðurlöndunum tekst miklu betur að verja sig fyrir faraldrinum en okkur því við erum með svo mörg egg í sömu körfunni sem tengist faraldrinum beint.“
Efnahagsmál Vinnumarkaður Tengdar fréttir Margir eiga erfitt með að ná endum saman Um fjórðungur launafólks innan ASÍ og BSRB á erfitt með að ná endum saman samkvæmt nýrri könnun Vörðu – rannsóknastofnunar vinnumarkaðarins. 9. febrúar 2021 18:15 Atvinnuþátttaka aldrei verið minni en í fyrra Atvinnuþátttaka fólks á aldrinum 16-74 ára hefur aldrei mælst minni en á árinu 2020. Þetta sýna mælingar í vinnumarkaðsrannsókn sem fjallað er um á vef Hagstofu Íslands í dag en mælingar á atvinnuþátttöku hófust árið 1991. 4. febrúar 2021 10:09 Spá Seðlabankans um fjölda ferðamanna lækkar enn frekar Seðlabanki Íslands spáir því nú að ríflega 700 þúsund ferðamenn komi til landsins í ár sem eru færri en gert var ráð fyrir í nóvember. Til samanburðar komu 480 þúsund ferðamenn til landsins á síðasta ári. Fram kemur í nýjasta hefti Peningamála að útflutningshorfur fyrir þetta ár hafi almennt versnað frá síðustu spá. 3. febrúar 2021 12:30 Mest lesið Twitter-morðinginn tekinn af lífi Erlent Hreinsanir hafnar í Íran Erlent Sagði Sean Combs ekki virða svarið „Nei“ Erlent Ákærð fyrir að frelsissvipta dreng eftir dyraat Innlent Hætta á að Gjögurtáarviti falli í sjóinn Innlent Maðurinn bak við Stokkhólmseinkennið allur Erlent „Fyrir vikið er flokkurinn á hverfandi hveli“ Innlent Ingvar útskrifaður úr meðferð Innlent Litla kaffistofan skellir í lás Innlent Fínasta grillveður í kortunum Innlent Fleiri fréttir Flakk á fylginu og brunamótamatið vanáætlað Lögregla varar við „Nígeríubréfum“ og öðrum netglæpum Veita engar upplýsingar um tilboðið í Háholt Nýju tilboði í Háholt svarað með gagntilboði Tilkynningum til barnaverndar fjölgaði um tíu prósent árið 2024 Tveir skjálftar úti á Reykjaneshrygg Innbrot á veitingastað og grunur um íkveikju í bifreið Veik stofnun skaði fjárhag ríkissjóðs Barnasáttmálinn verið þverbrotinn í barnvænu sveitarfélagi Þorgerður niðurlægi konur með því að kalla Trump heillandi „Menn eru alla vega að vinna með sömu tölu“ Sögulegur NATO-fundur, umræðumet í uppsiglingu og afmæli í Heiðmörk „Þetta er svona hús sem er alltaf verið að flytja í og úr“ Bíll valt í Kópavogi Líkir veiðigjaldaáformum við sóvéska eignaupptöku Komu sextán dvalarleyfishöfum af Gasasvæðinu Heiðrún Lind fóðri málflutning með alvarlegum rangfærslum Sameiningarhugur á Vestfjörðum Rannsókn á andláti í Garðabæ lokið Orð Kristrúnar vöktu „gott bros“ Bandaríkjaforseta Gæsluvarðhald aftur framlengt um fjórar vikur Var ekki með réttindi til að aka hjólinu sem átti ekki að vera í umferð Bassi Maraj sakfelldur fyrir líkamsárás Lokanir á brúnni yfir Jökulsá í kvöld Rangstæð valkyrja sem skilji ekki frumvarpið Flagga íslenska þjóðfánanum í ólöglegri göngu Læknasamningur gæti orðið hvati að oflækningum Sjúkratryggingar fagna skýrslu Ríkisendurskoðunar Sjúkratryggingar réðu illa við læknana í Reykjavík Benedikt nýr skólameistari VMA Sjá meira
Margir eiga erfitt með að ná endum saman Um fjórðungur launafólks innan ASÍ og BSRB á erfitt með að ná endum saman samkvæmt nýrri könnun Vörðu – rannsóknastofnunar vinnumarkaðarins. 9. febrúar 2021 18:15
Atvinnuþátttaka aldrei verið minni en í fyrra Atvinnuþátttaka fólks á aldrinum 16-74 ára hefur aldrei mælst minni en á árinu 2020. Þetta sýna mælingar í vinnumarkaðsrannsókn sem fjallað er um á vef Hagstofu Íslands í dag en mælingar á atvinnuþátttöku hófust árið 1991. 4. febrúar 2021 10:09
Spá Seðlabankans um fjölda ferðamanna lækkar enn frekar Seðlabanki Íslands spáir því nú að ríflega 700 þúsund ferðamenn komi til landsins í ár sem eru færri en gert var ráð fyrir í nóvember. Til samanburðar komu 480 þúsund ferðamenn til landsins á síðasta ári. Fram kemur í nýjasta hefti Peningamála að útflutningshorfur fyrir þetta ár hafi almennt versnað frá síðustu spá. 3. febrúar 2021 12:30