Veröld sem var Ásdís Kristjánsdóttir skrifar 14. júlí 2020 15:00 Icelandair rær nú lífróður. Covid-19 faraldurinn hefur tímabundið kippt fótunum undan rekstri flugfélaga um allan heim og Icelandair er engin undantekning þar á. Fyrir vikið reynir félagið nú að safna nýju hlutafé inn í reksturinn og semja við lánadrottna, stéttarfélög, flugvélasala og aðra lykilsamstarfsaðila um rekstrargrundvöll til framtíðar. Þetta er ærið verkefni og það er mikið undir, fyrir Icelandair en ekki síður íslenskt samfélag. Ljóst er að uppbygging í flugrekstri og ferðaþjónustu á Íslandi eftir faraldurinn verður önnur og hægari ef Icelandair nýtur ekki við. Það voru því vonbrigði þegar félagsmenn Flugfreyjufélags Íslands felldu í síðustu viku nýjan kjarasamning við félagið. Samningurinn hefði hvort í senn gert Icelandair samkeppnishæfara á alþjóðamarkaði og tryggt ein þau bestu kjör sem flugfreyjum og flugþjónum bjóðast í heiminum í dag. Erlend flugfélög aðlagast breyttu landslagi Þau flugfélög sem Icelandair ber sig helst saman við hafa á liðnum árum gert veigamiklar breytingar á kjarasamningum við flugáhafnir, flugmenn og flugfreyjur, sem fela í sér minni kostnað fyrir fyrirtækin. Sú þróun er nauðsynleg og eðlilegt framhald af því að síðustu tuttugu ár hefur fjöldi flugfélaga sprottið upp með allt annað og ódýrara launafyrirkomulag en áður þekktist. Icelandair hefur nú þegar náð samningum við flugmenn og flugvirkja sem taka mið af þessu breytta landslagi og eru þess eðlis að hægt verður að efla samkeppnisstöðu félagsins til lengri tíma. Félög á borð við SAS og Finnair hafa til að mynda brugðist við þessari þróun með breytingum á kjarasamningum 2012 og 2014. Bæði félögin eru því nú betur í stakk búin til að mæta þeim áskorunum sem fylgja Covid-19 faraldrinum sem gerir þeim kleift að halda áfram starfsemi og fólki að halda störfum sínum. Þá hafa British Airways tilkynnt um enn víðtækari aðgerðir sem felast í því að segja upp öllum flugfreyjum og flugþjónum og ráða aftur á 50 prósent af fyrri launum. Forsvarsmenn Play hafa gefið út að félagið hafi gert kjarasamning um störf flugfreyja og flugþjóna sem fela í sér allt að 27 prósent lægri launakostnað en tíðkaðist hjá Wow air vegna sömu starfa, en Wow air var með um 30 prósent hagstæðari samninga við FFÍ en Icelandair. Í fangið á íslenskum skattgreiðendum? Það hlýtur að gefa augaleið að Icelandair getur ekki staðið undir því að borga mun hærri laun en samkeppnisaðilar fyrir sömu störf. Þá getur það reynst samfélögum dýrkeypt að störf flugfreyja og -þjóna séu mönnuð háskólamenntuðum einstaklingum sem á meðan starfa ekki við sitt fag. Þannig tapast dýrmæt reynsla og þekking af vinnumarkaði - inn á spítölum og menntastofnunum, svo dæmi séu tekin. Vegna veikrar stöðu flugfélaga höfum við séð ríkisstjórnir landanna í kringum okkur koma flugfélögum til aðstoðar með ýmsum hætti. Eðlilega velta margir því fyrir sér hvort að íslenska ríkið feti sömu braut eða taki félagið jafnvel yfir. Afar ólíklegt er að ríkið taki yfir rekstur Icelandair með óbreyttu rekstrar- og launafyrirkomulagi, enda óábyrgt með öllu þegar blasir við fjögur hundruð milljarða króna hallarekstur ríkissjóðs næstu tvö árin. Útilokað er að ná sátt um að peningar skattgreiðenda verði nýttir í taprekstur í harðri samkeppni á alþjóðlegum flugmarkaði, til þess eins að viðhalda góðum kjörum flugáhafna. Fari svo að Icelandair endi í fanginu á ríkinu má ætla að farið verði með félagið með svipuðum hætti og bankana, sem eru nú í eigu ríkisins. Skipuð verði sjálfstæð stjórn yfir félaginu og arðsemiskrafa gerð á reksturinn líkt og eðlilegt er – og það undirbúið undir sölu síðar meir eða nýtt félag stofnað á grunni þess gamla. Hvernig sem fer er ólíklegt að þau kjör sem flugáhafnir Icelandair hafa búið við til þessa verði nokkurn tímann í boði aftur – hvorki hér á landi né annars staðar, enda hefur samkeppnin í alþjóðlegum flugrekstri vaxið ár frá ári og mun halda áfram að vaxa þegar allt kemst í eðlilegt horf á ný. Höfundur er aðstoðarframkvæmdastjóri Samtaka atvinnulífsins Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Icelandair Kjaramál Mest lesið Orkunýlendan Ísland? Bjarni Jónsson Skoðun Látum þá hlæja því þeir tapa hvort sem er Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Fjárfesting í háskólum Magnús Karl Magnússon Skoðun Samrýmist það samfélagslegri ábyrgð ef fyrirtæki þitt er aðili að Viðskiptaráði? Andri Snær Magnason Skoðun Þar sem náttúran tapar Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir Skoðun Framlengjum séreignarleiðina til að vernda heimilin Vilhjálmur Hilmarsson Skoðun Skortur á serótónín Gunnar Dan Wiium Skoðun Ef Trump tapar kosningunum… Jun Þór Morikawa Skoðun Ég vil ekki þennan veruleika Hólmfríður Ásta Hjaltadóttir Skoðun Halldór 21.09.2024 Halldór Skoðun Skoðun Þar sem náttúran tapar Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Fjárfesting í háskólum Magnús Karl Magnússon skrifar Skoðun Orkunýlendan Ísland? Bjarni Jónsson skrifar Skoðun Ég vil ekki þennan veruleika Hólmfríður Ásta Hjaltadóttir skrifar Skoðun Grímulaus grænþvottur Dofri Hermannsson skrifar Skoðun Samrýmist það samfélagslegri ábyrgð ef fyrirtæki þitt er aðili að Viðskiptaráði? Andri Snær Magnason skrifar Skoðun Skortur á serótónín Gunnar Dan Wiium skrifar Skoðun Þegar sorgin bankar upp á Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Látum þá hlæja því þeir tapa hvort sem er Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Alzheimer - mennska og mildi Ragnheiður Ríkharðsdóttir skrifar Skoðun Lýðheilsa bætt um 64 milljarða Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Er krónan að valda átökum á milli kynslóða? Guðmundur Ragnarsson skrifar Skoðun Varhugaverð þróun í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Guðrún Margrét Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Bóf-ar(ion)? Gunnar Hólmsteinn Ársælsson skrifar Skoðun Þetta er ekki allt að koma með fjárlagafrumvarpinu Eyjólfur Ármannsson skrifar Skoðun Ómarktæk skoðanakönnun Marinó G. Njálsson skrifar Skoðun Ef Trump tapar kosningunum… Jun Þór Morikawa skrifar Skoðun Viðskiptaþvinganir gegn Ísrael Steinunn Þóra Árnadóttir skrifar Skoðun Áherslur ráðherra skipta máli Heimir Örn Árnason skrifar Skoðun Snúum hjólunum áfram Andrés Ingi Jónsson skrifar Skoðun Búðu til pláss – fyrir öll börn Birna Þórarinsdóttir skrifar Skoðun Davíð Oddsson stendur ekki við eigin ritsjórnarstefnu - Þolir og birtir ekki gagnrýni á eigin skrif Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Framlengjum séreignarleiðina til að vernda heimilin Vilhjálmur Hilmarsson skrifar Skoðun Líf án ótta og gjöfin í andlegri vakningu Birna Guðný Björnsdóttir skrifar Skoðun Kenningar úr gildi svo að kirkjan þarf að komast á annað stig Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Dansaðu vindur Berglind Ósk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Þessi stórskrítnu norm í óbarnvænu samfélagi Sólveig María Svavarsdóttir skrifar Skoðun Um vaxtahækkanir og verð á hveiti Haukur Skúlason skrifar Skoðun Öryggi byggir á mönnun og launum Jórunn Frímannsdóttir skrifar Skoðun Álit Einhverfupaunksins um ABA meðferð og kennslu á Íslandi Sigrún Ósk Stefánsdóttir skrifar Sjá meira
Icelandair rær nú lífróður. Covid-19 faraldurinn hefur tímabundið kippt fótunum undan rekstri flugfélaga um allan heim og Icelandair er engin undantekning þar á. Fyrir vikið reynir félagið nú að safna nýju hlutafé inn í reksturinn og semja við lánadrottna, stéttarfélög, flugvélasala og aðra lykilsamstarfsaðila um rekstrargrundvöll til framtíðar. Þetta er ærið verkefni og það er mikið undir, fyrir Icelandair en ekki síður íslenskt samfélag. Ljóst er að uppbygging í flugrekstri og ferðaþjónustu á Íslandi eftir faraldurinn verður önnur og hægari ef Icelandair nýtur ekki við. Það voru því vonbrigði þegar félagsmenn Flugfreyjufélags Íslands felldu í síðustu viku nýjan kjarasamning við félagið. Samningurinn hefði hvort í senn gert Icelandair samkeppnishæfara á alþjóðamarkaði og tryggt ein þau bestu kjör sem flugfreyjum og flugþjónum bjóðast í heiminum í dag. Erlend flugfélög aðlagast breyttu landslagi Þau flugfélög sem Icelandair ber sig helst saman við hafa á liðnum árum gert veigamiklar breytingar á kjarasamningum við flugáhafnir, flugmenn og flugfreyjur, sem fela í sér minni kostnað fyrir fyrirtækin. Sú þróun er nauðsynleg og eðlilegt framhald af því að síðustu tuttugu ár hefur fjöldi flugfélaga sprottið upp með allt annað og ódýrara launafyrirkomulag en áður þekktist. Icelandair hefur nú þegar náð samningum við flugmenn og flugvirkja sem taka mið af þessu breytta landslagi og eru þess eðlis að hægt verður að efla samkeppnisstöðu félagsins til lengri tíma. Félög á borð við SAS og Finnair hafa til að mynda brugðist við þessari þróun með breytingum á kjarasamningum 2012 og 2014. Bæði félögin eru því nú betur í stakk búin til að mæta þeim áskorunum sem fylgja Covid-19 faraldrinum sem gerir þeim kleift að halda áfram starfsemi og fólki að halda störfum sínum. Þá hafa British Airways tilkynnt um enn víðtækari aðgerðir sem felast í því að segja upp öllum flugfreyjum og flugþjónum og ráða aftur á 50 prósent af fyrri launum. Forsvarsmenn Play hafa gefið út að félagið hafi gert kjarasamning um störf flugfreyja og flugþjóna sem fela í sér allt að 27 prósent lægri launakostnað en tíðkaðist hjá Wow air vegna sömu starfa, en Wow air var með um 30 prósent hagstæðari samninga við FFÍ en Icelandair. Í fangið á íslenskum skattgreiðendum? Það hlýtur að gefa augaleið að Icelandair getur ekki staðið undir því að borga mun hærri laun en samkeppnisaðilar fyrir sömu störf. Þá getur það reynst samfélögum dýrkeypt að störf flugfreyja og -þjóna séu mönnuð háskólamenntuðum einstaklingum sem á meðan starfa ekki við sitt fag. Þannig tapast dýrmæt reynsla og þekking af vinnumarkaði - inn á spítölum og menntastofnunum, svo dæmi séu tekin. Vegna veikrar stöðu flugfélaga höfum við séð ríkisstjórnir landanna í kringum okkur koma flugfélögum til aðstoðar með ýmsum hætti. Eðlilega velta margir því fyrir sér hvort að íslenska ríkið feti sömu braut eða taki félagið jafnvel yfir. Afar ólíklegt er að ríkið taki yfir rekstur Icelandair með óbreyttu rekstrar- og launafyrirkomulagi, enda óábyrgt með öllu þegar blasir við fjögur hundruð milljarða króna hallarekstur ríkissjóðs næstu tvö árin. Útilokað er að ná sátt um að peningar skattgreiðenda verði nýttir í taprekstur í harðri samkeppni á alþjóðlegum flugmarkaði, til þess eins að viðhalda góðum kjörum flugáhafna. Fari svo að Icelandair endi í fanginu á ríkinu má ætla að farið verði með félagið með svipuðum hætti og bankana, sem eru nú í eigu ríkisins. Skipuð verði sjálfstæð stjórn yfir félaginu og arðsemiskrafa gerð á reksturinn líkt og eðlilegt er – og það undirbúið undir sölu síðar meir eða nýtt félag stofnað á grunni þess gamla. Hvernig sem fer er ólíklegt að þau kjör sem flugáhafnir Icelandair hafa búið við til þessa verði nokkurn tímann í boði aftur – hvorki hér á landi né annars staðar, enda hefur samkeppnin í alþjóðlegum flugrekstri vaxið ár frá ári og mun halda áfram að vaxa þegar allt kemst í eðlilegt horf á ný. Höfundur er aðstoðarframkvæmdastjóri Samtaka atvinnulífsins
Samrýmist það samfélagslegri ábyrgð ef fyrirtæki þitt er aðili að Viðskiptaráði? Andri Snær Magnason Skoðun
Skoðun Samrýmist það samfélagslegri ábyrgð ef fyrirtæki þitt er aðili að Viðskiptaráði? Andri Snær Magnason skrifar
Skoðun Varhugaverð þróun í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Guðrún Margrét Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun Davíð Oddsson stendur ekki við eigin ritsjórnarstefnu - Þolir og birtir ekki gagnrýni á eigin skrif Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Álit Einhverfupaunksins um ABA meðferð og kennslu á Íslandi Sigrún Ósk Stefánsdóttir skrifar
Samrýmist það samfélagslegri ábyrgð ef fyrirtæki þitt er aðili að Viðskiptaráði? Andri Snær Magnason Skoðun