Þegar pylsurnar seldust upp Sif Sigmarsdóttir skrifar 23. júní 2018 10:00 Kvenréttindadagurinn var haldinn hátíðlegur í vikunni er þess var minnst að 19. júní árið 1915 fengu konur á Íslandi, fjörutíu ára og eldri, kosningarétt. Sama dag mátti lesa eftirfarandi fyrirsögn á vefmiðlinum Visir.is: „Fyrsta konan til að gegna stöðu framkvæmdastjóra Bílgreinasambandsins.“ Tímasetningin var eflaust tilviljun en ég kaus að taka fréttinni sem glaðningi í tilefni dagsins. Ég hafði ekki hugmynd um hvað Bílgreinasambandið var en ég túlkaði það sem svo að enn eitt vígið væri fallið. En skyndilega runnu á mig tvær grímur. Samfélagið fór á hliðina Skrefin sem stigin hafa verið í átt að jafnrétti kynjanna síðan konur fengu kosningarétt eru mörg. Eitt af þeim stærri var tekið hinn 24. október 1975. Einhver klúrari í hugsun en undirrituð kynni að segja það táknrænt að sama dag urðu verslanir landsins uppiskroppa með pylsur. Umræddan októberdag fóru íslenskar konur í verkfall. Þær mættu ekki til vinnu og neituðu að sinna heimilisstörfum á borð við að þrífa, sjá um börn og elda mat. Með framtakinu vildu konur sýna fram á mikilvægi vinnuframlags kvenna. Í ljós kom að þegar krafta kvenna naut ekki við lagðist samfélagið á hliðina. Skólar, dagheimili, bankar, verksmiðjur og margar verslanir neyddust til að loka dyrum sínum. Feður urðu að taka börn sín með sér í vinnuna og birgðu þeir sig margir upp af nammi, litum og litabókum til að múta börnunum með og tryggja að þau höguðu sér vel. Í fréttatímum útvarpsins mátti heyra óm í börnum að leik á meðan þulurinn las fréttirnar. Að vinnu lokinni þurftu karlmenn landsins, sem litla reynslu höfðu af matseld, að gefa börnunum að borða. Eini skyndibiti landsins, pylsur, seldist upp. Fyrsta konan Margir eru þeirrar skoðunar að kvennafrídagurinn árið 1975 hafi markað þáttaskil í jafnréttisbaráttunni hér á landi. Sumarið 1980 voru forsetakosningar á Íslandi. Vigdís Finnbogadóttir, fráskilin, einstæð móðir, ákvað að bjóða sig fram. Mótframbjóðendur hennar voru þrír virðulegir karlar. „Ég átti ekki vona á að sigra,“ sagði Vigdís Finnbogadóttir í nýlegu viðtali við breska blaðið The Guardian. „Ég vildi einfaldlega sýna fram á að kona gæti gefið kost á sér.“ Í næstu viku eru þrjátíu og átta ár frá því að Vigdís bar sigur úr býtum og varð fyrsta konan í heiminum sem kosin var í lýðræðislegum kosningum til að gegna hlutverki þjóðhöfðingja. Vígdís fullyrti í viðtali við Breska ríkisútvarpið að ef ekki hefði verið fyrir kvennafrídaginn 1975 hefði hún aldrei orðið forseti. „Dagurinn var fyrsta skrefið í átt að frelsun íslenskra kvenna,“ sagði hún. „Hann lamaði landið og opnaði augu margra karlmanna.“ Hversdagslegt í sextán ár Um daginn heimsótti ég grunnskóla í London til að lesa upp úr einni af bókum mínum. Í tilefni þess að Bretar fagna því nú að hundrað ár eru frá því að breskar konur fengu kosningarétt sagði ég krökkunum frá deginum þegar pylsurnar kláruðust á Íslandi sem varð til þess að öll mín uppvaxtarár sat kona á forsetastóli. Einn nemendanna spurði mig spurningar sem hefði átt að vera auðsvarað: „Fannst þér það ekki merkilegt?“ Spurningin vafðist hins vegar fyrir mér. Að endingu tókst mér að stynja upp svari: „Nei.“ Kjör Vigdísar í embætti forseta Íslands breytti viðhorfi fólks til kvenna í valdastöðum. Ekki vegna þess hve merkilegt það var, heldur einmitt vegna þess hversu hversdagslegt það varð í sextán ára forsetatíð hennar að sjá konu gegna æðstu stöðu landsins. Í síðustu viku féll enn eitt vígið er fréttir bárust af því að kona hefði verið ráðin framkvæmdastjóri Bílgreinasambandsins í fyrsta sinn. En þótt fréttirnar séu fagnaðarefni er fréttin sjálf birtingarmynd þeirrar baráttu sem enn bíður okkar. Það er ekki fyrr en að kona er ráðin framkvæmdastjóri Bílgreinasambandsins og það kemst ekki í fréttirnar að hillir undir endamark jafnréttisbaráttunnar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Birtist í Fréttablaðinu Sif Sigmarsdóttir Mest lesið Hvers vegna þegir kristin, vestræn menning? Ómar Torfason Skoðun „Já, hvað með bara að skjóta hann!“ Þórhildur Hjaltadóttir Skoðun Trump les tölvupóstinn þinn Mörður Áslaugarson Skoðun Heimar sem þurfa nýja umræðu! Sigurður Árni Reynisson Skoðun Sársauki annarra og samúðarþreyta Guðrún Jónsdóttir Skoðun Í minningu sonar – og allra þeirra sem aldrei komu heim Kristín Dýrfjörð,Friðrik Þór Guðmundsson Skoðun 52 milljarðar/ári x 30 ár = EES Jón Baldvin Hannibalsson Skoðun Alþjóðalög eða lögleysa? Urður Hákonardóttir Skoðun Ísrael – brostnir draumar og lygar Ingibjörg Þóra Haraldsdóttir Skoðun Lýðheilsan að veði? Willum Þór Þórsson Skoðun Skoðun Skoðun Hvers vegna þegir kristin, vestræn menning? Ómar Torfason skrifar Skoðun Trump les tölvupóstinn þinn Mörður Áslaugarson skrifar Skoðun „Já, hvað með bara að skjóta hann!“ Þórhildur Hjaltadóttir skrifar Skoðun Heimar sem þurfa nýja umræðu! Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Sársauki annarra og samúðarþreyta Guðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Í minningu sonar – og allra þeirra sem aldrei komu heim Kristín Dýrfjörð,Friðrik Þór Guðmundsson skrifar Skoðun Alþjóðalög eða lögleysa? Urður Hákonardóttir skrifar Skoðun Truman-ríkið: Tilraunir raunheimsins að komast í gegnum gervihvelfinguna Svala Magnea Ásdísardóttir skrifar Skoðun GPT‑5 kemur í ágúst – áskoranir og tækifæri fyrir Ísland Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Við tölum um vöxt — en gleymum því sem vex Þórdís Hólm Filipsdóttir skrifar Skoðun Verri framkoma en hjá Trump Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Landið talar Davíð Arnar Oddgeirsson skrifar Skoðun Ætla þau að halda áfram að grafa sína eigin gröf? Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Ísrael – brostnir draumar og lygar Ingibjörg Þóra Haraldsdóttir skrifar Skoðun Ein af hverjum fjórum Silja Höllu Egilsdóttir skrifar Skoðun Vertu drusla! Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Þegar hið smáa verður risastórt Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Þú ert búin að eyðileggja líf mitt!!! Sandra Ósk Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Tekur sér stöðu með Evrópusambandinu Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Feluleikur ríkisstjórnarinnar? Lárus Guðmundsson skrifar Skoðun Ég heiti Elísa og ég er Drusla Elísa Rún Svansdóttir skrifar Skoðun Grindavík má enn bíða Gísli Stefánsson skrifar Skoðun Aðventukerti og aðgangshindranir Kristín María Birgisdóttir skrifar Skoðun Lífið í tjaldi á Gaza Viðar Hreinsson,Israa Saed skrifar Skoðun Gaza og sjálfbærni mennskunnar Elva Rakel Jónsdóttir skrifar Skoðun Börnin og hungursneyðin í Gaza Sverrir Ólafsson skrifar Skoðun Kynbundið ofbeldi Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Aðdragandi aðildar þarf umboð Erna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Yfirlýsing frá Kára Stefánssyni um hrakfarir hans í samskiptum við íhaldssaman blaðamann Kári Stefánsson skrifar Skoðun Þétting byggðar er ekki vandamálið Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Sjá meira
Kvenréttindadagurinn var haldinn hátíðlegur í vikunni er þess var minnst að 19. júní árið 1915 fengu konur á Íslandi, fjörutíu ára og eldri, kosningarétt. Sama dag mátti lesa eftirfarandi fyrirsögn á vefmiðlinum Visir.is: „Fyrsta konan til að gegna stöðu framkvæmdastjóra Bílgreinasambandsins.“ Tímasetningin var eflaust tilviljun en ég kaus að taka fréttinni sem glaðningi í tilefni dagsins. Ég hafði ekki hugmynd um hvað Bílgreinasambandið var en ég túlkaði það sem svo að enn eitt vígið væri fallið. En skyndilega runnu á mig tvær grímur. Samfélagið fór á hliðina Skrefin sem stigin hafa verið í átt að jafnrétti kynjanna síðan konur fengu kosningarétt eru mörg. Eitt af þeim stærri var tekið hinn 24. október 1975. Einhver klúrari í hugsun en undirrituð kynni að segja það táknrænt að sama dag urðu verslanir landsins uppiskroppa með pylsur. Umræddan októberdag fóru íslenskar konur í verkfall. Þær mættu ekki til vinnu og neituðu að sinna heimilisstörfum á borð við að þrífa, sjá um börn og elda mat. Með framtakinu vildu konur sýna fram á mikilvægi vinnuframlags kvenna. Í ljós kom að þegar krafta kvenna naut ekki við lagðist samfélagið á hliðina. Skólar, dagheimili, bankar, verksmiðjur og margar verslanir neyddust til að loka dyrum sínum. Feður urðu að taka börn sín með sér í vinnuna og birgðu þeir sig margir upp af nammi, litum og litabókum til að múta börnunum með og tryggja að þau höguðu sér vel. Í fréttatímum útvarpsins mátti heyra óm í börnum að leik á meðan þulurinn las fréttirnar. Að vinnu lokinni þurftu karlmenn landsins, sem litla reynslu höfðu af matseld, að gefa börnunum að borða. Eini skyndibiti landsins, pylsur, seldist upp. Fyrsta konan Margir eru þeirrar skoðunar að kvennafrídagurinn árið 1975 hafi markað þáttaskil í jafnréttisbaráttunni hér á landi. Sumarið 1980 voru forsetakosningar á Íslandi. Vigdís Finnbogadóttir, fráskilin, einstæð móðir, ákvað að bjóða sig fram. Mótframbjóðendur hennar voru þrír virðulegir karlar. „Ég átti ekki vona á að sigra,“ sagði Vigdís Finnbogadóttir í nýlegu viðtali við breska blaðið The Guardian. „Ég vildi einfaldlega sýna fram á að kona gæti gefið kost á sér.“ Í næstu viku eru þrjátíu og átta ár frá því að Vigdís bar sigur úr býtum og varð fyrsta konan í heiminum sem kosin var í lýðræðislegum kosningum til að gegna hlutverki þjóðhöfðingja. Vígdís fullyrti í viðtali við Breska ríkisútvarpið að ef ekki hefði verið fyrir kvennafrídaginn 1975 hefði hún aldrei orðið forseti. „Dagurinn var fyrsta skrefið í átt að frelsun íslenskra kvenna,“ sagði hún. „Hann lamaði landið og opnaði augu margra karlmanna.“ Hversdagslegt í sextán ár Um daginn heimsótti ég grunnskóla í London til að lesa upp úr einni af bókum mínum. Í tilefni þess að Bretar fagna því nú að hundrað ár eru frá því að breskar konur fengu kosningarétt sagði ég krökkunum frá deginum þegar pylsurnar kláruðust á Íslandi sem varð til þess að öll mín uppvaxtarár sat kona á forsetastóli. Einn nemendanna spurði mig spurningar sem hefði átt að vera auðsvarað: „Fannst þér það ekki merkilegt?“ Spurningin vafðist hins vegar fyrir mér. Að endingu tókst mér að stynja upp svari: „Nei.“ Kjör Vigdísar í embætti forseta Íslands breytti viðhorfi fólks til kvenna í valdastöðum. Ekki vegna þess hve merkilegt það var, heldur einmitt vegna þess hversu hversdagslegt það varð í sextán ára forsetatíð hennar að sjá konu gegna æðstu stöðu landsins. Í síðustu viku féll enn eitt vígið er fréttir bárust af því að kona hefði verið ráðin framkvæmdastjóri Bílgreinasambandsins í fyrsta sinn. En þótt fréttirnar séu fagnaðarefni er fréttin sjálf birtingarmynd þeirrar baráttu sem enn bíður okkar. Það er ekki fyrr en að kona er ráðin framkvæmdastjóri Bílgreinasambandsins og það kemst ekki í fréttirnar að hillir undir endamark jafnréttisbaráttunnar.
Í minningu sonar – og allra þeirra sem aldrei komu heim Kristín Dýrfjörð,Friðrik Þór Guðmundsson Skoðun
Skoðun Í minningu sonar – og allra þeirra sem aldrei komu heim Kristín Dýrfjörð,Friðrik Þór Guðmundsson skrifar
Skoðun Truman-ríkið: Tilraunir raunheimsins að komast í gegnum gervihvelfinguna Svala Magnea Ásdísardóttir skrifar
Skoðun Yfirlýsing frá Kára Stefánssyni um hrakfarir hans í samskiptum við íhaldssaman blaðamann Kári Stefánsson skrifar
Í minningu sonar – og allra þeirra sem aldrei komu heim Kristín Dýrfjörð,Friðrik Þór Guðmundsson Skoðun