Samkeppnisumhverfi sprotafyrirtækja verður að breyta Ingvaldur Thor Einarsson skrifar 25. október 2017 07:00 Ég rek sprotafyrirtæki. Ég þrífst á því að finna nýjar lausnir sem ögra kyrrstöðu og skapa ný tækifæri. Eitthvað sem breytir vinnuaðferðum og verklagi til hins betra. Það er mín köllun og mér finnst áskorunin skemmtileg. Það er erfitt, ánægjulegt og allt þar á milli að reka sprotafyrirtæki. Helsta áskorun sprotafyrirtækja er að hafa fjármagn til að skapa og þróa hugmyndir og lausnir. Mikilvægasti hlekkurinn í þeirri vinnu er að geta umkringt sig fagfólki sem getur sífellt fært fyrirtækið skörinni ofar. En þar stendur einmitt hnífurinn í kúnni. Samkeppnisumhverfi sprotafyrirtækja á Íslandi er nefnilega mjög erfitt, þar sem lítil og nýstofnuð fyrirtæki þurfa að keppa við rótgróin fyrirtæki á markaði um hæfileikaríkt starfsfólk. Það er raunin að stærri fyrirtæki hafa greiðari aðgang að fjármagni og geta fjármagnað sinn rekstur á mun betri kjörum en sprotafyrirtæki. Því geta þau almennt boðið bæði hærri laun og stöðugra starfsumhverfi en sprotafyrirtæki. Lágt atvinnuleysi og há laun gera íslenskum sprotafyrirtækjum erfitt um vik og hafa margir í sprotaumhverfinu gripið á það ráð að úthýsa vinnu og verkefnum til fjarrænna landa þar sem hægt er að ráða hæft fólk á mun lægri launum. Er það eitthvað sem við Íslendingar viljum gera? Viljum við ekki frekar nýta íslenskt hugvit til að efla nýsköpun og vöxt sprotafyrirtækja í landinu? Viljum við ekki styðja við sprotana okkar og gera þeim kleift að vaxa og ná fótfestu í nýjum mörkuðum og byggja upp umhverfi sem hvetur fólk til að láta drauma sína rætast? Nú göngum við til kosninga næstkomandi laugardag og mér finnst lítið sem ekkert hafa verið rætt um umhverfi sprotafyrirtækja og nýsköpun á Íslandi. Samt er þessi iðnaður gífurlega stór og eru tækifæri Íslendinga fjölmörg á þessu sviði, sem gæti leitt til gríðarlegrar verðmætasköpunar á komandi árum. Mér finnst því einkennilegt að stjórnmálaflokkar beiti sér lítið sem ekkert fyrir þessum málaflokki, sem gæti hagnast börnum okkar og barnabörnum umtalsvert. Vissulega hefur tryggingagjaldið verið mikið til umræðu undanfarið, en það er skattur sem leggst ofan á launakostnað fyrirtækja. Tryggingagjaldið var hækkað til muna eftir bankahrunið 2008 til að standa undir vaxandi kostnaði vegna atvinnuleysis. Síðan þá hefur það lækkað lítið eitt, en varla neitt til að tala um, þó að atvinnuleysi sé hér í lágmarki. Sprotafyrirtæki eiga erfitt með að standa undir þessari skattlagningu þar sem þau eru að jafnaði með hærri rekstrargjöld en rekstrartekjur. Í mínum huga væri æskilegt að stjórnvöld væru með ívilnandi aðgerðir fyrir sprotafyrirtæki með færri en 10 starfsmenn, þar sem þessi fyrirtæki myndu greiða lægra tryggingagjald. Þar sem 3/4 af vinnandi fólki á Íslandi starfa hjá fyrirtækjum með yfir 10 starfsmenn væru áhrif slíkrar ívilnunar vart teljandi fyrir ríkissjóð. Enn fremur þarf að hjálpa sprotafyrirtækjum að ná í og halda hæfileikaríku starfsfólki. Á árunum fyrir hrun lögðu mörg sprotafyrirtæki í hugverkaiðnaði upp laupana þar sem þau gátu ekki keppt við fjármálastofnanir um hæft starfsfólk. Mikil gróska hefur verið í hugverkaiðnaðinum síðustu áratugi og gæti hann fest sig í sessi sem fjórða meginstoð atvinnulífsins, ásamt sjávarútvegi, stóriðju og ferðamannaiðnaði, ef greinin fengi aðstoð við uppbyggingu. Eitt af því sem mér finnst vert að skoða þegar kemur að launum í sprotafyrirtækjum væri að leita til erlendra fyrirmynda þar sem fyrirtæki greiða stóran hluta launa í formi kaupréttarsamninga. Þannig skapast hvati fyrir hæft fólk að leggja mikið af mörkum gegn lægri launum, en uppskera ríkulega síðar meir. Til að það gangi þurfa stjórnvöld að gera breytingu á skattlagningu kauprétta sem nú skattleggjast að mestu eins og launatekjur. Stærsti hluti mögulegs ágóða starfsmanna vegna kaupréttarsamninga endar þannig hjá ríkinu í formi skatts. Í skattalögum er heimild til að skattleggja ágóða af kaupréttum starfsmanna sem fjármagnstekjur ef kaupverð er að hámarki 600.000 krónur á ári. Það eru einungis 50.000 krónur á mánuði sem er mjög lágt þak og skapar takmarkaðan fjárhagslegan hvata. Einnig fylgir sú kvöð að starfsmaður þurfi að eiga hlutina í tvö ár eftir nýtingu kaupréttar. Þetta ákvæði er glórulaust enda er kaupréttur starfsmanna í sprotafyrirtækjum almennt innleystur við sölu þeirra. Mín gæfa er að reka sprotafyrirtæki sem var stofnað af einum þekktasta frumkvöðli Norðurlanda, Erik Damgaard. Erik hefur gengið í gegnum hæðir og lægðir sem frumkvöðull, selt fyrirtæki fyrir á annað hundrað milljarða, tapað stórt og rifið sig upp á ný og hefur nú stofnað sprotafyrirtæki á miðjum aldri. Erik heimsækir Ísland 9. nóvember og býð ég öllum alþingismönnum, hverjir sem það verða, að hitta Erik og hlýða á hann miðla reynslu sinni af alþjóðlegu sprotaumhverfi og frumkvöðlastarfi. Ég vona að sem flestir stjórnmálamenn þiggi það boð. Hæft starfsfólk hefur val um vinnu. Það getur valið starf hjá stöndugu fyrirtæki sem býður upp á stöðugt umhverfi og borgar samkeppnishæf laun, eða starfað fyrir sprotafyrirtæki þar sem laun eru almennt lægri og starfsumhverfið býður sífellt upp á nýjar áskoranir. Mér finnst skiljanlegt að hæft fólk, sem hefur lagt út mikinn fórnarkostnað við að afla sér menntunar og er að koma upp fjölskyldu, kjósi fyrri kostinn, enda eru alltaf fá dæmi um íslenska sprota sem hafa sprungið út. Því biðla ég til stjórnmálaflokka, sem keppast um atkvæði þessa dagana, að breyta starfsumhverfi sprotafyrirtækja á Íslandi. Fjárfestum í framtíð þar sem Íslendingar geta blómstrað í nýsköpun. Fjárfestum í framtíð þar sem Ísland skipar sér í fremstu röð í alþjóðlegu viðskiptaumhverfi.Höfundur er framkvæmdastjóri og stofnandi Uniconta á Íslandi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Kosningar 2017 Mest lesið Til þeirra sem fagna Sigurður Gísli Bond Snorrason Skoðun Stöðvum helvíti á jörðu Birna Þórarinsdóttir,Bjarni Gíslason,Gísli Rafn Ólafsson,Sigríður Schram,Stella Samúelsdóttir,Tótla I. Sæmundsdóttir Skoðun Tekist á um hvort lýðræðið á Íslandi sé virkt eða hvort hefðaréttur sé á völdum Þórður Snær Júlíusson Skoðun Óboðlegt ástand á Landspítala – okkar sjónarhorn Hildur Jónsdóttir,Einar Freyr Ingason,Þórir Bergsson Skoðun Orðhengilsháttur og lygar Elín Erna Steinarsdóttir Skoðun Hversu mikið er nóg? Guðríður Eldey Arnardóttir Skoðun Að semja er ekki veikleiki – það er forsenda lýðræðis Elliði Vignisson Skoðun Sumar og sól – en ekki alltaf sátt í sálinni Ellen Calmon Skoðun Þetta eru ekki eðlileg vinnubrögð Bryndís Haraldsdóttir Skoðun Geislameðferð sem lífsbjörg Ingibjörg Isaksen Skoðun Skoðun Skoðun Kúnstin að vera ósammála sjálfum sér Heiða Ingimarsdóttir skrifar Skoðun Óboðlegt ástand á Landspítala – okkar sjónarhorn Hildur Jónsdóttir,Einar Freyr Ingason,Þórir Bergsson skrifar Skoðun Geislameðferð sem lífsbjörg Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Þetta eru ekki eðlileg vinnubrögð Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Stöðvum helvíti á jörðu Birna Þórarinsdóttir,Bjarni Gíslason,Gísli Rafn Ólafsson,Sigríður Schram,Stella Samúelsdóttir,Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Hversu mikið er nóg? Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Til þeirra sem fagna Sigurður Gísli Bond Snorrason skrifar Skoðun Að semja er ekki veikleiki – það er forsenda lýðræðis Elliði Vignisson skrifar Skoðun Tekist á um hvort lýðræðið á Íslandi sé virkt eða hvort hefðaréttur sé á völdum Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Sumar og sól – en ekki alltaf sátt í sálinni Ellen Calmon skrifar Skoðun Að flokka hver vinnur og hver tapar Tryggvi Rúnar Brynjarsson skrifar Skoðun Hagur hluthafanna alltaf og undantekningarlaust í forgangi Jón Kaldal skrifar Skoðun Má berja blaðamenn? Sigríður Dögg Auðunsdóttir skrifar Skoðun Nýr rektor og 2025 – tímamót í háskólamálum Ástráður Eysteinsson,Magnús Karl Magnússon,Margrét Helga Ögmundsdóttir,Tinna Laufey Ásgeirsdóttir skrifar Skoðun Vonir um vopnahlé eins og hálmstrá Sveinn Rúnar Hauksson skrifar Skoðun Samfélagið innan samfélagsins Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Til hamingju Íslendingar með nýja Óperu Andri Björn Róbertsson skrifar Skoðun Hvers vegna hatar SFS smábáta? Svarið tengist veiðigjöldum Kjartan Páll Sveinsson skrifar Skoðun „Oft er flagð undir fögru skinni“ Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Orðhengilsháttur og lygar Elín Erna Steinarsdóttir skrifar Skoðun Fjögurra daga vinnuvika – nýr veruleiki? Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Ráðherra gengur fram án laga Svanur Guðmundsson skrifar Skoðun Hagkvæmur kostur utan friðlands Jóna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Gagnsæi og inntak Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Sumargjöf Þórunn Sigurðardóttir skrifar Skoðun Hannað fyrir miklu stærri markaði Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Grafarvogur framtíðar verður til Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Málþófið um veiðigjöldin vekur miskunnsama Samverja Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Menntastefna 2030 Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Ágætu fyrrum samstarfsaðilar á Þjóðminjasafni Íslands Uggi Jónsson skrifar Sjá meira
Ég rek sprotafyrirtæki. Ég þrífst á því að finna nýjar lausnir sem ögra kyrrstöðu og skapa ný tækifæri. Eitthvað sem breytir vinnuaðferðum og verklagi til hins betra. Það er mín köllun og mér finnst áskorunin skemmtileg. Það er erfitt, ánægjulegt og allt þar á milli að reka sprotafyrirtæki. Helsta áskorun sprotafyrirtækja er að hafa fjármagn til að skapa og þróa hugmyndir og lausnir. Mikilvægasti hlekkurinn í þeirri vinnu er að geta umkringt sig fagfólki sem getur sífellt fært fyrirtækið skörinni ofar. En þar stendur einmitt hnífurinn í kúnni. Samkeppnisumhverfi sprotafyrirtækja á Íslandi er nefnilega mjög erfitt, þar sem lítil og nýstofnuð fyrirtæki þurfa að keppa við rótgróin fyrirtæki á markaði um hæfileikaríkt starfsfólk. Það er raunin að stærri fyrirtæki hafa greiðari aðgang að fjármagni og geta fjármagnað sinn rekstur á mun betri kjörum en sprotafyrirtæki. Því geta þau almennt boðið bæði hærri laun og stöðugra starfsumhverfi en sprotafyrirtæki. Lágt atvinnuleysi og há laun gera íslenskum sprotafyrirtækjum erfitt um vik og hafa margir í sprotaumhverfinu gripið á það ráð að úthýsa vinnu og verkefnum til fjarrænna landa þar sem hægt er að ráða hæft fólk á mun lægri launum. Er það eitthvað sem við Íslendingar viljum gera? Viljum við ekki frekar nýta íslenskt hugvit til að efla nýsköpun og vöxt sprotafyrirtækja í landinu? Viljum við ekki styðja við sprotana okkar og gera þeim kleift að vaxa og ná fótfestu í nýjum mörkuðum og byggja upp umhverfi sem hvetur fólk til að láta drauma sína rætast? Nú göngum við til kosninga næstkomandi laugardag og mér finnst lítið sem ekkert hafa verið rætt um umhverfi sprotafyrirtækja og nýsköpun á Íslandi. Samt er þessi iðnaður gífurlega stór og eru tækifæri Íslendinga fjölmörg á þessu sviði, sem gæti leitt til gríðarlegrar verðmætasköpunar á komandi árum. Mér finnst því einkennilegt að stjórnmálaflokkar beiti sér lítið sem ekkert fyrir þessum málaflokki, sem gæti hagnast börnum okkar og barnabörnum umtalsvert. Vissulega hefur tryggingagjaldið verið mikið til umræðu undanfarið, en það er skattur sem leggst ofan á launakostnað fyrirtækja. Tryggingagjaldið var hækkað til muna eftir bankahrunið 2008 til að standa undir vaxandi kostnaði vegna atvinnuleysis. Síðan þá hefur það lækkað lítið eitt, en varla neitt til að tala um, þó að atvinnuleysi sé hér í lágmarki. Sprotafyrirtæki eiga erfitt með að standa undir þessari skattlagningu þar sem þau eru að jafnaði með hærri rekstrargjöld en rekstrartekjur. Í mínum huga væri æskilegt að stjórnvöld væru með ívilnandi aðgerðir fyrir sprotafyrirtæki með færri en 10 starfsmenn, þar sem þessi fyrirtæki myndu greiða lægra tryggingagjald. Þar sem 3/4 af vinnandi fólki á Íslandi starfa hjá fyrirtækjum með yfir 10 starfsmenn væru áhrif slíkrar ívilnunar vart teljandi fyrir ríkissjóð. Enn fremur þarf að hjálpa sprotafyrirtækjum að ná í og halda hæfileikaríku starfsfólki. Á árunum fyrir hrun lögðu mörg sprotafyrirtæki í hugverkaiðnaði upp laupana þar sem þau gátu ekki keppt við fjármálastofnanir um hæft starfsfólk. Mikil gróska hefur verið í hugverkaiðnaðinum síðustu áratugi og gæti hann fest sig í sessi sem fjórða meginstoð atvinnulífsins, ásamt sjávarútvegi, stóriðju og ferðamannaiðnaði, ef greinin fengi aðstoð við uppbyggingu. Eitt af því sem mér finnst vert að skoða þegar kemur að launum í sprotafyrirtækjum væri að leita til erlendra fyrirmynda þar sem fyrirtæki greiða stóran hluta launa í formi kaupréttarsamninga. Þannig skapast hvati fyrir hæft fólk að leggja mikið af mörkum gegn lægri launum, en uppskera ríkulega síðar meir. Til að það gangi þurfa stjórnvöld að gera breytingu á skattlagningu kauprétta sem nú skattleggjast að mestu eins og launatekjur. Stærsti hluti mögulegs ágóða starfsmanna vegna kaupréttarsamninga endar þannig hjá ríkinu í formi skatts. Í skattalögum er heimild til að skattleggja ágóða af kaupréttum starfsmanna sem fjármagnstekjur ef kaupverð er að hámarki 600.000 krónur á ári. Það eru einungis 50.000 krónur á mánuði sem er mjög lágt þak og skapar takmarkaðan fjárhagslegan hvata. Einnig fylgir sú kvöð að starfsmaður þurfi að eiga hlutina í tvö ár eftir nýtingu kaupréttar. Þetta ákvæði er glórulaust enda er kaupréttur starfsmanna í sprotafyrirtækjum almennt innleystur við sölu þeirra. Mín gæfa er að reka sprotafyrirtæki sem var stofnað af einum þekktasta frumkvöðli Norðurlanda, Erik Damgaard. Erik hefur gengið í gegnum hæðir og lægðir sem frumkvöðull, selt fyrirtæki fyrir á annað hundrað milljarða, tapað stórt og rifið sig upp á ný og hefur nú stofnað sprotafyrirtæki á miðjum aldri. Erik heimsækir Ísland 9. nóvember og býð ég öllum alþingismönnum, hverjir sem það verða, að hitta Erik og hlýða á hann miðla reynslu sinni af alþjóðlegu sprotaumhverfi og frumkvöðlastarfi. Ég vona að sem flestir stjórnmálamenn þiggi það boð. Hæft starfsfólk hefur val um vinnu. Það getur valið starf hjá stöndugu fyrirtæki sem býður upp á stöðugt umhverfi og borgar samkeppnishæf laun, eða starfað fyrir sprotafyrirtæki þar sem laun eru almennt lægri og starfsumhverfið býður sífellt upp á nýjar áskoranir. Mér finnst skiljanlegt að hæft fólk, sem hefur lagt út mikinn fórnarkostnað við að afla sér menntunar og er að koma upp fjölskyldu, kjósi fyrri kostinn, enda eru alltaf fá dæmi um íslenska sprota sem hafa sprungið út. Því biðla ég til stjórnmálaflokka, sem keppast um atkvæði þessa dagana, að breyta starfsumhverfi sprotafyrirtækja á Íslandi. Fjárfestum í framtíð þar sem Íslendingar geta blómstrað í nýsköpun. Fjárfestum í framtíð þar sem Ísland skipar sér í fremstu röð í alþjóðlegu viðskiptaumhverfi.Höfundur er framkvæmdastjóri og stofnandi Uniconta á Íslandi.
Stöðvum helvíti á jörðu Birna Þórarinsdóttir,Bjarni Gíslason,Gísli Rafn Ólafsson,Sigríður Schram,Stella Samúelsdóttir,Tótla I. Sæmundsdóttir Skoðun
Tekist á um hvort lýðræðið á Íslandi sé virkt eða hvort hefðaréttur sé á völdum Þórður Snær Júlíusson Skoðun
Óboðlegt ástand á Landspítala – okkar sjónarhorn Hildur Jónsdóttir,Einar Freyr Ingason,Þórir Bergsson Skoðun
Skoðun Óboðlegt ástand á Landspítala – okkar sjónarhorn Hildur Jónsdóttir,Einar Freyr Ingason,Þórir Bergsson skrifar
Skoðun Stöðvum helvíti á jörðu Birna Þórarinsdóttir,Bjarni Gíslason,Gísli Rafn Ólafsson,Sigríður Schram,Stella Samúelsdóttir,Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar
Skoðun Tekist á um hvort lýðræðið á Íslandi sé virkt eða hvort hefðaréttur sé á völdum Þórður Snær Júlíusson skrifar
Skoðun Nýr rektor og 2025 – tímamót í háskólamálum Ástráður Eysteinsson,Magnús Karl Magnússon,Margrét Helga Ögmundsdóttir,Tinna Laufey Ásgeirsdóttir skrifar
Stöðvum helvíti á jörðu Birna Þórarinsdóttir,Bjarni Gíslason,Gísli Rafn Ólafsson,Sigríður Schram,Stella Samúelsdóttir,Tótla I. Sæmundsdóttir Skoðun
Tekist á um hvort lýðræðið á Íslandi sé virkt eða hvort hefðaréttur sé á völdum Þórður Snær Júlíusson Skoðun
Óboðlegt ástand á Landspítala – okkar sjónarhorn Hildur Jónsdóttir,Einar Freyr Ingason,Þórir Bergsson Skoðun