

Um hvað þarf samstöðu nú?
Þjóðin þarf að breyta um stefnu. En skoðanakannanir valda alvarlegum áhyggjum: Fylgi Pírata heldur áfram að dragast saman, VG dalar á nýjan leik eftir uppsveiflu, Samfylkingin stendur pikkföst og Björt framtíð er rétt yfir þröskuldinum til að ná manni á þing. Stjórnarflokkarnir styrkjast. Okkur hefur mistekist að ná frumkvæði og skapa trúverðugleika leið áfram.
Það er mikill vilji í stjórnarandstöðunni að stilla saman strengi. En það er ekki nóg að stilla okkur saman upp á fallegri hópmynd – nú eða finna jafnvel ný andlit í stað þeirra eldri til að fríska upp á þá mynd. Reynslan segir okkur nefnilega að lykillinn að sigri umbótaafla felst í því að fólk sameinist um afmörkuð meginmarkmið, með stefnu sem virkar og tengist daglegum veruleika fólks. Á þessu byggðist til dæmis hugmyndin um Reykjavíkurlistann.
Atvinnulíf í þágu venjulegs fólks
Við í stjórnarandstöðunni getum ekki vænst þess að ná tiltrú kjósenda nú, nema að við setjum fram skýr meginmarkmið sem allir sameinast um og þjóðin veit að verða fyrst á dagskrá. Við þurfum að mínu viti að sameinast um nýjar reglur efnahagslífsins, þar sem hagsmunir venjulegs fólks en ekki bólugróði verður settur í öndvegi. Við þurfum framleiðniaukningu, enda vinnum við lengur fyrir lægri laun en aðrar Norðurlandaþjóðir og ungt fólk ber minna úr býtum hér en í grannlöndunum. Við þurfum efnahagslegan stöðugleika, lækkun vaxta og opnun landsins fyrir samkeppni, en ekki efnahagsstefnu í þágu atvinnugreina sem hirða arðinn af auðlindum landsins. Við þurfum ekki meiri einkavæðingu, eins og forysta SA boðar nú. Við þurfum þvert á móti stuðning við grunnstoðir opinberrar velferðarþjónustu – heilbrigðiskerfi og menntakerfi sem rekið er fyrir almennt skattfé.
Annarra manna fé
Voldugustu öflin í íslensku efnahagslífi hafa um áratugi auðgast á opinberri aðstöðu, aðgangi að upplýsingum eða tækifærum sem ráðandi öfl hafa búið til með tökum sínum á ríkisvaldinu. Ég hef áður rakið hvernig handvaldir menn fengu einir að eiga viðskipti við Varnarliðið og rukka fjórfaldan raunkostnað athugasemdalaust, fengu að vita um gengisfellingar á undan öðrum og eiga viðskipti á gamla genginu og fengu forgang að kaupum á ríkiseignum. Bjarni Benediktsson vitnaði um daginn til Margrétar Thatcher sem sagði að vandamálið við sósíalismann væri að á endanum þryti annarra manna fé. Þess vegna er snilld Bjarna og félaga þeim mun meiri: Á Íslandi hafa ráðandi ættir og öfl fundið eilífðarvél sem tryggir þeim auðlegð skapaða af annarra manna fé, mann fram af manni.
Uppbygging opinberrar þjónustu
En það hefur líka verið gengið með skipulegum hætti á opinbera kerfið, til hagsbóta fyrir einkarekna samkeppnisaðila. Nú nýverið skrifuðu nærri 90 þúsund Íslendingar nafn sitt undir kröfu um endurreisn heilbrigðiskerfisins og ég held að það sé óhætt að fullyrða að fátt sameini okkur meira en viljinn til að hafa opinbera heilbrigðisþjónustu sem veitt er án tillits til efnahags. En við fundum það út í kjölfar hruns að kerfið er allt skekkt í þágu einkarekstrar. Þegar draga þurfti saman í ríkisútgjöldum reyndust framlög til einkarekinnar heilbrigðisþjónustu bundin í samningum og niðurskurður hjá hinu opinbera gat bara bitnað á hinu opinbera kerfi. Þannig lentum við í þeirri fráleitu stöðu að framlög til opinbera heilbrigðiskerfisins drógust saman um á annan tug prósenta eftir hrun, á sama tíma og aukning varð á greiðslum til sérgreinalækna.
Vilja námsmenn skulda GAMMA?
Af þessari reynslu verðum við að læra og gæta þess að sömu reglur gildi um alla opinbera þjónustu, svo við endum ekki með að kæfa það sem við helst vildum hlúa að. Annað dæmi sjáum við nú í uppsiglingu: Fréttir berast af því að ríkisstjórnin stefni að því að draga saman réttindi námsmanna til námslána. Það verður erfiðara að fara utan í nám og það verður erfiðara að ljúka löngu námi, eins og doktorsnámi, á opinberum námslánum. Á sama tíma sjáum við GAMMA setja á fót námslánasjóð, sem býður námsmönnum lán á markaðslegum forsendum með 8,75% vöxtum! Nú þegar hefur þessi ríkisstjórn útilokað fólk yfir 25 ára frá bóknámi í framhaldsskólum og í staðinn fyrir lág skráningargjöld þarf fólk að greiða jafnvel á þriðja hundrað þúsund í skólagjöld á frumgreinabrautum einkaskóla.
Aðferðafræðin er ávallt sú sama: Það er þrengt að ódýrri opinberri þjónustu og biðlistar eru látnir um að skapa þörf fyrir einkarekstur við hliðina.
Sameinumst um stóru málin
Þessi mál eru mikilvægust, nú þegar kemur að kosningum og að mynda nýja ríkisstjórn. Góð mennta- og heilbrigðisþjónusta sem allir hafa efni á er undirstaða lítils samfélags. Og reglur atvinnulífs sem tryggja okkur hámarksverðmæti og arð af auðlindum í þágu þjóðar, en ekki í þágu fárra. Ekkert skiptir meira máli en þetta.
Þessi grein birtist fyrst í Fréttablaðinu.
Skoðun

Á hvaða vegferð er ríkisstjórn Kristrúnar Frostadóttur gagnvart sjávarútvegssveitarfélögunum?
Anton Guðmundsson skrifar

Dæmir sig sjálft
Jón Pétur Zimsen skrifar

Mega blaðamenn ljúga?
Páll Steingrímsson skrifar

Ákall um nægjusemi í heimi neyslubrjálæðis
Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar

Hvað hefur áunnist á 140 dögum?
Heiða Björg Hilmisdóttir,Dóra Björt Guðjónsdóttir,Sanna Magdalena Mörtudóttir,Helga Þórðardóttir,Líf Magneudóttir skrifar

Samstarf er lykill að framtíðinni
Magnús Þór Jónsson skrifar

Kjarnorkuákvæði?
Dagur B. Eggertsson skrifar

Hver erum við? Hvert stefnum við?
Arnar Þór Jónsson skrifar

Í skugga virkjana, þegar náttúran fær ekki að tala: Hvammsvirkjun lamin í gegn með góðu og illu
Gunnar Þór Jónsson,Svanborg R. Jónsdóttir skrifar

Fjármálalæsi í fríinu – fjárfesting sem endist lengur en sólbrúnkan!
Íris Björk Hreinsdóttir skrifar

Hugtakið valdarán gengisfellt
Hjörtur J. Guðmundsson skrifar

Ábyrgðin er þeirra
Vilhjálmur Árnason skrifar

Dæmt um form, ekki efni
Hörður Arnarson skrifar

Að þröngva lífsskoðun upp á annað fólk
Sævar Þór Jónsson skrifar

Um fundarstjórn forseta
Bryndís Haraldsdóttir skrifar

Hjálpartæki – fyrir hverja?
Júlíana Magnúsdóttir skrifar

Flugnám - Fyrsti hluti: Menntasjóður námsmanna og ECTS einingar
Matthías Arngrímsson skrifar

Áform um að eyðileggja Ísland!
Jóna Imsland skrifar

Í 1.129 daga hefur Alþingi hunsað jaðarsettasta hóp samfélagsins
Grímur Atlason skrifar

Tekur ný ríkisstjórn af skarið?
Árni Einarsson skrifar

Strandveiðar í gíslingu – Alþingi sveltir sjávarbyggðir
Árni Björn Kristbjörnsson skrifar

Rölt að botninum
Smári McCarthy skrifar

Að fortíð skal hyggja þegar framtíð skal byggja
Einar G. Harðarson skrifar

Málþóf spillingar og græðgi á Alþingi
Jón Frímann Jónsson skrifar

Lýðskrum Skattfylkingarinnar
Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar

Krabbamein – reddast þetta?
Halla Þorvaldsdóttir skrifar

Valdið yfir sjávarútvegsmálunum
Hjörtur J. Guðmundsson skrifar

Lummuleg áform heilbrigðisráðherra
Ragnar Sigurður Kristjánsson skrifar

Hver á að fá súrefnisgrímuna fyrst?
Davíð Bergmann. skrifar

Baráttan um kjör eldra fólks
Jónína Björk Óskarsdóttir skrifar