ESB aðild og öryggismál Einar Benediktsson skrifar 17. ágúst 2012 06:00 Á fyrstu árunum eftir kalda stríðið við upplausn Sovétríkjanna var öll fyrri þýðing norðurskautssvæðisins og Íslands fyrir Bandaríkin afskrifuð. Þessu til staðfestingar tekur Donald Rumsfeld, misvitur varnarmálaráðherra, þá ákvörðun að allt herlið þeirra í Keflavík hyrfi á brott. En mótsögnin er, að einmitt þá er fullljóst að landfræðileg staða Íslands hefur orðið nýja, varanlega lykilþýðingu vegna bráðnunar íshellunnar á norðurpólnum. Frá lokun herstöðvarinnar í Keflavík árið 2006, hafa stjórnvöld í Washington dregið að marka stefnu um að sinna norðurskautinu eða samvinnu við Íslendinga. En Kínverjar sváfu ekki á verðinum. Þegar siglingaleiðin til Evrópuhafna styttist um 5000 km, er umskipunar- eða birgðahöfn á Norðaustur-Íslandi þeim augljóst hagsmunamál svo sem teikningar fyrir þeirri framkvæmd í Finnafirði sýna. Allt er þetta nú prýðilega útlistað af Agli Þór Níelssyni, frá Heimskautastofnun Kína í Sjanghæ, sem hingað er kominn með hinum mikla ísbrjót Snjódrekanum, norðausturleiðina um norðurpólsvæðið. Stefna Bandaríkjanna varðandi öryggismál á Norður-Atlantshafi ræður miklu um framtíð NATO og meiru að því er varnir Íslands varðar. Þau mál eru óbeinlínis á dagskrá bæði vegna mikils niðurskurðar í varnarmálaútgjöldum og breyttrar varnarstefnu þegar engin hætta er lengur á ferðinni frá Austur-Evrópu. Eftirmál verða mikil út af töpuðum stríðsrekstri í Austurlöndum fjær, hrakandi fjárhagsstöðu Bandaríkjanna og mikilli aukningu opinberra skulda. Einangrunarstefnan á sér líka gamla hefð vestra. En stefnumörkun bíður kjörs nýs forseta. Ekki verður betur séð en að athygli beggja, demókrata og repúblikana, beinist að ógn vegna útþenslu Kína, sem býr við áður óþekktan hagvöxt og framfarir. Stefna Kína er talin fela í sér hættur á aðgerðum til yfirráða í löndum Suðaustur-Asíu. Þau lönd eiga öryggis- og varnarsamstarf við Bandaríkin, sem hafa þá þegar tekið ákvörðun um að flytja verulegan hluta flotastyrks síns til þessa hluta Kyrrahafsins. Beint samhengi er milli þeirrar þróunar og öryggis Íslands. Ekki er heimurinn stærri en það. Áhrif á Íslandi vegna nálægðar við olíulindir er annað óráðið stórmál. Nærtækust er vinnsla á Drekasvæðinu sem áhugi virðist á að þjónustuð sé af kínverskri olíuhöfn í Finnafirði. Kínverjar eiga ekki erindi til samvinnu við Íslendinga á þessu sviði því þar horfum við til félagsríkja okkar í Norðurskautsráðinu, þ.e. þeirra fimm sem eiga land að pólnum, Bandaríkjanna, Kanada, Danmerkur-Grænlands, Noregs og Rússlands og að auki Svíþjóðar og Finnlands. Þau hafa ákveðið að engin þörf sé á að semja um nýtt alþjóðaskipulag fyrir norðurskautið enda gildi þar ákvæði Hafréttarsáttmála Sameinuðu þjóðanna. Staða Kína sem herveldis og stefnan varðandi vígbúnað er ekki viðfangsefni hér. Nægja verður að benda á, að þeir hafa undir höndum langstærsta landher heims, afar öflugan, nýtískulegan flugher, kjarnavopn með langdrægum eldflaugum og sífellt öflugri, hreyfanlegri sjóher með fyrstu flugvélamóðurskipunum. Í framtíðinni yrði eignar- eða leiguhald þessa ört vaxandi heimsveldis á norðaustur Íslandi ákjósanlegt til notkunar sem herskipalægi og ísbrjótahöfn. Kína myndi með slíkri samningsgerð, sem það hefur kynnt sem saklaust átak í ferðamálum, hafa snúið við blaðinu varðandi geostrategíska stöðu gagnvart Evrópu og Bandaríkjunum. Ráðstafanir sem æskilegar eru til um að efla öryggi Íslands í náinni bráð eru:aukin loftrýmisgæsla á vegum NATO. Mikill ávinningur væri að Norðurlöndin fjögur yrðu þar þátttakendur, þ.e. einnig Svíþjóð og Finnland sem enn eru ekki í NATO.að á vettvangi Norðurskautsráðsins yrði stofnað til varanlegrar, öflugrar flugbjörgunarsveitar, einnig til eftirlits gegn mengunarhættu og þar myndi þátttaka Bandaríkjanna hafa afgerandi þýðingu. Landhelgisgæslan og Landsbjörg yrðu öflugir samstarfsaðilar. Það skal fullyrt að aðild og virk þátttaka í Evrópusambandinu yrði það sem mestu máli skiptir um öryggi Íslands um alla framtíð. Aðildarviðræðurnar hafa endurspeglað hve mikla samleið Ísland á í raun nú þegar með aðildarríkjum ESB í utanríkis-, öryggis- og varnarmálum. Þar skiptir miklu máli aðild Íslands að Atlantshafsbandalaginu en 21 af 27 ríkjum ESB er einnig bandamaður á vettvangi NATO. Þótt ESB sé ekki varnarbandalag tóku Bretar og Frakkar fyrstu skrefin með St. Malo-samningnum 1998 að koma á sameiginlegri stefnu í varnarmálum. Líklegt verður að telja að Evrópulöndin í NATO verði að sinna eigin vörnum vegna minnkandi hernaðarlegrar viðveru Bandaríkjanna í álfunni. En í samstarfi Evrópulanda innan NATO ber Íslandi að vera og skilyrði þess er aðild að Evrópusambandinu. Þar með yrðum við innan landamæra Evrópu sem frekari trygging fyrir því að fá að lifa óáreittir í eigin landi. Sú stefna hvílir á vilja og samheldni Íslendinga til heillavænlegs lokaskrefs í Evrópumálum, sem einnig nær til öryggis og varna landsins. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Einar Benediktsson Mest lesið Opið hús fyrir útvalda Björn Brynjúlfur Björnsson Skoðun Af hverju hræðist fólk kynjafræði? Eydís Ásbjörnsdóttir Skoðun Norska leiðin hefur gefist vel – í Póllandi Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun Af hverju er Framsóknarfólk hamingjusamast? Árelía Eydís Guðmundsdóttir Skoðun „Er stjúpmamma þín vond eins og í Öskubusku?“ Hafdís Bára Ólafsdóttir Skoðun Auðbeldi SFS Örn Bárður Jónsson Skoðun Skjárinn og börnin Daðey Albertsdóttir,Silja Björk Egilsdóttir,Skúli Bragi Geirdal Skoðun Hópnauðganir/svartheimar! Davíð Bergmann Skoðun Hlustum á okkar landsliðskonur - sýnum Ísrael rauða spjaldið Hrönn G. Guðmundsdóttir,Ragnhildur Hólmgeirsdóttir Skoðun Lausnin liggur fyrir – Landspítali þarf að stíga skrefið Sandra B. Franks Skoðun Skoðun Skoðun Lausnin liggur fyrir – Landspítali þarf að stíga skrefið Sandra B. Franks skrifar Skoðun Auðbeldi SFS Örn Bárður Jónsson skrifar Skoðun Skjárinn og börnin Daðey Albertsdóttir,Silja Björk Egilsdóttir,Skúli Bragi Geirdal skrifar Skoðun „Er stjúpmamma þín vond eins og í Öskubusku?“ Hafdís Bára Ólafsdóttir skrifar Skoðun Af hverju er Framsóknarfólk hamingjusamast? Árelía Eydís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Norska leiðin hefur gefist vel – í Póllandi Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Opið hús fyrir útvalda Björn Brynjúlfur Björnsson skrifar Skoðun Af hverju hræðist fólk kynjafræði? Eydís Ásbjörnsdóttir skrifar Skoðun Hlustum á okkar landsliðskonur - sýnum Ísrael rauða spjaldið Hrönn G. Guðmundsdóttir,Ragnhildur Hólmgeirsdóttir skrifar Skoðun Hópnauðganir/svartheimar! Davíð Bergmann skrifar Skoðun Valdið og samvinnuhugsjónin Kjartan Helgi Ólafsson skrifar Skoðun NPA breytti lífinu mínu Sveinbjörn Eggertsson skrifar Skoðun Hefur þú tilkynnt um ofbeldi gegn barni? Alfa Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Gildi kærleika og mannúðar Toshiki Toma skrifar Skoðun Hvernig tryggjum við samkeppnishæfni þjóðar? Jón Skafti Gestsson skrifar Skoðun Í minningu Frans páfa - sem tók sér nafn verndardýrlings dýra og náttúru Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Flottu kjötauglýsingarnar í blöðunum... Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Grafarvogsgremjan Þorlákur Axel Jónsson skrifar Skoðun Er ég að svindla? – Um sambýli manns og gervigreindar í sköpun og þekkingu Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Fjármögnuðu stríðsvél Rússlands Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hugleiðingar á páskum Ámundi Loftsson skrifar Skoðun Gremjan í Grafarvogi Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Samlokan á borðinu: Hugleiðingar á föstudeginn langaum sjónvarpsþættina Adolescence Skúli Ólafsson skrifar Skoðun Móttaka skemmtiferðaskipa - hlustað á íbúa Þórdís Lóa Þórhallsdóttir skrifar Skoðun Námsfærni nemenda í íslenskum skólum: Eigum við að lækka rána? Sigríður Ólafsdóttir skrifar Skoðun Snorri byggir skoðun á skólakerfinu á reynslusögum annarra en Guðrún vitnar í ritrýndar heimildir Davíð Routley skrifar Skoðun Þegar mannshjörtun mætast Jóna Hrönn Bolladóttir,Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Horft til einkunna og annarra þátta við innritun í framhaldsskóla Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Kristján á Sprengisandi lendir í ágjöf Björn Ólafsson skrifar Skoðun Unglingar eiga skilið heildstætt mat frá framhaldsskólum Sigurður Kári Harðarson skrifar Sjá meira
Á fyrstu árunum eftir kalda stríðið við upplausn Sovétríkjanna var öll fyrri þýðing norðurskautssvæðisins og Íslands fyrir Bandaríkin afskrifuð. Þessu til staðfestingar tekur Donald Rumsfeld, misvitur varnarmálaráðherra, þá ákvörðun að allt herlið þeirra í Keflavík hyrfi á brott. En mótsögnin er, að einmitt þá er fullljóst að landfræðileg staða Íslands hefur orðið nýja, varanlega lykilþýðingu vegna bráðnunar íshellunnar á norðurpólnum. Frá lokun herstöðvarinnar í Keflavík árið 2006, hafa stjórnvöld í Washington dregið að marka stefnu um að sinna norðurskautinu eða samvinnu við Íslendinga. En Kínverjar sváfu ekki á verðinum. Þegar siglingaleiðin til Evrópuhafna styttist um 5000 km, er umskipunar- eða birgðahöfn á Norðaustur-Íslandi þeim augljóst hagsmunamál svo sem teikningar fyrir þeirri framkvæmd í Finnafirði sýna. Allt er þetta nú prýðilega útlistað af Agli Þór Níelssyni, frá Heimskautastofnun Kína í Sjanghæ, sem hingað er kominn með hinum mikla ísbrjót Snjódrekanum, norðausturleiðina um norðurpólsvæðið. Stefna Bandaríkjanna varðandi öryggismál á Norður-Atlantshafi ræður miklu um framtíð NATO og meiru að því er varnir Íslands varðar. Þau mál eru óbeinlínis á dagskrá bæði vegna mikils niðurskurðar í varnarmálaútgjöldum og breyttrar varnarstefnu þegar engin hætta er lengur á ferðinni frá Austur-Evrópu. Eftirmál verða mikil út af töpuðum stríðsrekstri í Austurlöndum fjær, hrakandi fjárhagsstöðu Bandaríkjanna og mikilli aukningu opinberra skulda. Einangrunarstefnan á sér líka gamla hefð vestra. En stefnumörkun bíður kjörs nýs forseta. Ekki verður betur séð en að athygli beggja, demókrata og repúblikana, beinist að ógn vegna útþenslu Kína, sem býr við áður óþekktan hagvöxt og framfarir. Stefna Kína er talin fela í sér hættur á aðgerðum til yfirráða í löndum Suðaustur-Asíu. Þau lönd eiga öryggis- og varnarsamstarf við Bandaríkin, sem hafa þá þegar tekið ákvörðun um að flytja verulegan hluta flotastyrks síns til þessa hluta Kyrrahafsins. Beint samhengi er milli þeirrar þróunar og öryggis Íslands. Ekki er heimurinn stærri en það. Áhrif á Íslandi vegna nálægðar við olíulindir er annað óráðið stórmál. Nærtækust er vinnsla á Drekasvæðinu sem áhugi virðist á að þjónustuð sé af kínverskri olíuhöfn í Finnafirði. Kínverjar eiga ekki erindi til samvinnu við Íslendinga á þessu sviði því þar horfum við til félagsríkja okkar í Norðurskautsráðinu, þ.e. þeirra fimm sem eiga land að pólnum, Bandaríkjanna, Kanada, Danmerkur-Grænlands, Noregs og Rússlands og að auki Svíþjóðar og Finnlands. Þau hafa ákveðið að engin þörf sé á að semja um nýtt alþjóðaskipulag fyrir norðurskautið enda gildi þar ákvæði Hafréttarsáttmála Sameinuðu þjóðanna. Staða Kína sem herveldis og stefnan varðandi vígbúnað er ekki viðfangsefni hér. Nægja verður að benda á, að þeir hafa undir höndum langstærsta landher heims, afar öflugan, nýtískulegan flugher, kjarnavopn með langdrægum eldflaugum og sífellt öflugri, hreyfanlegri sjóher með fyrstu flugvélamóðurskipunum. Í framtíðinni yrði eignar- eða leiguhald þessa ört vaxandi heimsveldis á norðaustur Íslandi ákjósanlegt til notkunar sem herskipalægi og ísbrjótahöfn. Kína myndi með slíkri samningsgerð, sem það hefur kynnt sem saklaust átak í ferðamálum, hafa snúið við blaðinu varðandi geostrategíska stöðu gagnvart Evrópu og Bandaríkjunum. Ráðstafanir sem æskilegar eru til um að efla öryggi Íslands í náinni bráð eru:aukin loftrýmisgæsla á vegum NATO. Mikill ávinningur væri að Norðurlöndin fjögur yrðu þar þátttakendur, þ.e. einnig Svíþjóð og Finnland sem enn eru ekki í NATO.að á vettvangi Norðurskautsráðsins yrði stofnað til varanlegrar, öflugrar flugbjörgunarsveitar, einnig til eftirlits gegn mengunarhættu og þar myndi þátttaka Bandaríkjanna hafa afgerandi þýðingu. Landhelgisgæslan og Landsbjörg yrðu öflugir samstarfsaðilar. Það skal fullyrt að aðild og virk þátttaka í Evrópusambandinu yrði það sem mestu máli skiptir um öryggi Íslands um alla framtíð. Aðildarviðræðurnar hafa endurspeglað hve mikla samleið Ísland á í raun nú þegar með aðildarríkjum ESB í utanríkis-, öryggis- og varnarmálum. Þar skiptir miklu máli aðild Íslands að Atlantshafsbandalaginu en 21 af 27 ríkjum ESB er einnig bandamaður á vettvangi NATO. Þótt ESB sé ekki varnarbandalag tóku Bretar og Frakkar fyrstu skrefin með St. Malo-samningnum 1998 að koma á sameiginlegri stefnu í varnarmálum. Líklegt verður að telja að Evrópulöndin í NATO verði að sinna eigin vörnum vegna minnkandi hernaðarlegrar viðveru Bandaríkjanna í álfunni. En í samstarfi Evrópulanda innan NATO ber Íslandi að vera og skilyrði þess er aðild að Evrópusambandinu. Þar með yrðum við innan landamæra Evrópu sem frekari trygging fyrir því að fá að lifa óáreittir í eigin landi. Sú stefna hvílir á vilja og samheldni Íslendinga til heillavænlegs lokaskrefs í Evrópumálum, sem einnig nær til öryggis og varna landsins.
Hlustum á okkar landsliðskonur - sýnum Ísrael rauða spjaldið Hrönn G. Guðmundsdóttir,Ragnhildur Hólmgeirsdóttir Skoðun
Skoðun Hlustum á okkar landsliðskonur - sýnum Ísrael rauða spjaldið Hrönn G. Guðmundsdóttir,Ragnhildur Hólmgeirsdóttir skrifar
Skoðun Í minningu Frans páfa - sem tók sér nafn verndardýrlings dýra og náttúru Árni Stefán Árnason skrifar
Skoðun Er ég að svindla? – Um sambýli manns og gervigreindar í sköpun og þekkingu Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar
Skoðun Samlokan á borðinu: Hugleiðingar á föstudeginn langaum sjónvarpsþættina Adolescence Skúli Ólafsson skrifar
Skoðun Námsfærni nemenda í íslenskum skólum: Eigum við að lækka rána? Sigríður Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Snorri byggir skoðun á skólakerfinu á reynslusögum annarra en Guðrún vitnar í ritrýndar heimildir Davíð Routley skrifar
Skoðun Horft til einkunna og annarra þátta við innritun í framhaldsskóla Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar
Hlustum á okkar landsliðskonur - sýnum Ísrael rauða spjaldið Hrönn G. Guðmundsdóttir,Ragnhildur Hólmgeirsdóttir Skoðun