Nýr Landspítali: Slys aldarinnar? Guðjón Baldursson skrifar 28. desember 2011 06:00 Nýr Landspítali hefur verið á teikniborðinu frá því fyrir aldamót. Fjöldi starfsmanna spítalans hefur verið á launaskrá vegna verkefnisins og sérfræðingar erlendir sem innlendir hafa verið ráðnir til þess að undirbúa framkvæmdir. Af forvarsmönnum spítalans hefur því verið haldið á lofti að hinir erlendu aðilar hafi tvívegis komist að sömu niðurstöðu varðandi staðsetningu spítalans við Hringbraut. Látið að því liggja að um hafi verið að ræða „hlutlausa" aðila. Staðreyndin er engu að síður sú að þessum aðilum hefur frá upphafi verið fullkunnugt um álit forsvarsmanna spítalans: Að hafa spítalann á Hringbrautarsvæðinu. Dæmi nú hver fyrir sig um „hlutleysi". Fyrir liggja teikningar að nýjum Landspítala við Hringbraut. Sitt sýnist hverjum um ágæti þeirra, einkum um staðsetninguna. Stjórnendur spítalans yfir sig hrifnir en andmælendur hafa lítt haft sig í frammi. Af hálfu almennings hefur almennt áhugaleysi og drómi einkennt öll viðbrögð. Hinn almenni borgari skilur ekki hvernig má vera að á sama tíma og spítalinn og heilbrigðiskerfið er látið finna rækilega fyrir fjársvelti er talað um gríðarlega fjárfestingu í nýbyggingu spítala sem reistur er fyrir lánsfé. Hjá hinum almenna borgara, sem á fullt í fangi með að ná endum saman, samrýmist fyrirhuguð mannvirkjagerð ekki alveg hans hugmyndum um forgangsröðun í samfélaginu. Sem dæmi um áhugaleysi landsmanna hélt Læknafélag Reykjavíkur í haust opinn fund vegna verkefnisins, var hann auglýstur fyrir almenning rækilega í fjölmiðlum. Um 100 manns mættu og á fund á vegum Reykjavíkurborgar um sama málefni mættu um 100 manns – sem sagt eins og í meðalfjölmenna erfidrykkju. Capacent Gallup gerði nýlega skoðanakönnun fyrir Læknafélag Reykjavíkur, spurt var um staðsetningu, úrtakið var 2.350 manns. Tæp 27% voru fylgjandi því að nýr Landspítali risi við Hringbraut, 47,8% voru því andvíg en 25,5% tóku ekki afstöðu. Í viðtali við RÚV 20.09.2011 sagði Birgir Finnsson varaslökkviliðsstjóri, sem á sæti í umferðarhópi þar sem sitja fulltrúar slökkviliðsins, borgarinnar og lögreglunnar, að ef menn hefðu byrjað á því að teikna nýjan spítala eingöngu út frá staðsetningu varðandi sjúkraflutninga væri hann annars staðar en við Hringbrautina, meira miðsvæðis og stofnbrautir stærri. Fyrir skemmstu var farið yfir sögu verkefnisins í Kastljósi. Í úrklippu frá árinu 2007 var viðtal við þáverandi heilbrigðisráðherra og þá sem stóðu í forystu verkefnisins á þeim tíma. Hrifningin var mikil og uppveðrunin slík að ætla mætti að um væri að ræða mesta heillaspor Íslandssögunnar. Þetta var allt æðislegt og flott og átti bara að verða tilbúið skömmu síðar. Í sömu samantekt var brot úr viðtali við þann sem þetta skrifar. Ég taldi óhyggilegt fyrir heimili að fara út í búð og kaupa flatskjá þegar ekki væri til fyrir brauði og mjólk á heimilinu. Við þessi orð stend ég enn í dag. Áætlaður byggingarkostnaður 1. áfanga hins nýja spítala mun vera í kringum 50 milljarðar. Til samanburðar er andvirði þeirra 2.000 íbúða sem Íbúðalánasjóður hefur yfirtekið frá 2006 vegna skuldavanda heimilanna um 21 milljarður. Alkunna er að byggingarkostnaður á Íslandi er ávallt vanmetinn og lenska hér að hann fari langt fram úr áætlun. Það er ugglaust rétt að allar byggingar núverandi Landspítala eru komnar á viðhaldstíma og það fyrir löngu. Viðhaldið er dýrt. En að framkvæma aðgerð sem augljóslega er mjög umdeild og óafturkræf, svo ekki sé dýpra í árinni tekið, ber vott um ótrúlega skammsýni og þráhyggju. Það er dýrt að gera ekki neitt, segja forsvarsmenn spítalans. En er ekki ennþá dýrara að ráðast í svo umfangsmikið verkefni ef undirstöðurnar eru ekki sterkari en raun ber vitni? Forsvarsmenn spítalans virðast komnir í öngstræti í umræðunni. Hönnunarstjóri spítalans var í útvarpsviðtali í haust vegna umræðu um samgöngur við spítalann. Fram kom að mikið væri hugsað um aðra samgöngumáta en einkabílinn, eins og að leggja áherslu á góða aðstöðu fyrir gangandi og hjólandi vegfarendur, meðal annars með nokkur hundruð reiðhjólastæðum! Er virkilega raunhæft að ætla að byltingar sé að vænta í ferðamáta Íslendinga á næstu árum, að hér fari menn meira og minna hjólandi í öllum veðrum á næstu áratugum? Ekki held ég það, þar sem vegalengd milli heimilis og vinnustaðar lengist sífellt. Þá kom fram að styrkja ætti almenningssamgöngur, hefur einhver heyrt það áður? Ekki útilokaði hönnunarstjórinn að breyta þyrfti stofnbrautum eitthvað en benti þó á að starfsmenn spítalans á leið til vinnu væru yfirleitt fyrr á ferðinni en aðrir!(?) Miklabraut/Hringbraut ber ákveðinn umferðarþunga, varla meiri en þann sem nú er. Í öðru orðinu er af forsvarsmönnum talað um að ekki þurfi að ráðast í samgöngubætur. Í hinu orðinu að það þurfi að byggja umferðarstokk undir Miklubrautina og mislæg gatnamót til þess að létta á umferðarþunga um götuna. Talað hefur verið um göng undir Öskjuhlíðina án þess að fyrir liggi nánari upplýsingar um þau. Þá hefur verið rætt um að tiltölulega stór hópur starfsmanna búi nálægt Landspítalanum við Hringbraut. Sé tekið mið af byggðaþróun næstu áratuga eykst vegalengd milli heimilis og vinnustaðar stöðugt. Starfsmannafjöldinn, nú 5.000, mun stöðugt aukast og búa á dreifðara svæði. Í könnun um skipulagsslys og skipulagsklúður sem gerð var meðal félaga í Arkitektafélagi Íslands, Félagi íslenskra landslagsarkitekta og Skipulagsfræðingafélagi Íslands og birt var nýlega var Höfðatorg í fyrsta sæti, í öðru til fjórða sæti höfnuðu háhýsin í Skuggahverfinu, Háskólinn í Reykjavík og Borgartún en í fimmta sæti fyrirhugaður Landspítali við Hringbraut, sem meðal annars var kallaður „skrímsli með umferðarslaufum og ferlegum vafningum sem vonandi munu aldrei rísa". Ríkiskassinn er tómur. Það eru ekki peningar til þess að reka heilbrigðisþjónustuna. Hagræðing er ekki lengur valkostur í stöðunni. Þjónustuskerðing við sjúklinga er orðin kaldur veruleiki og mun aukast við óbreyttar aðstæður. Á sama tíma sitja spekingar í heilbrigðisvísindum í sínum fílabeinsturni og skeggræða um vísindasamfélagið í Vatnsmýrinni og hið hámenntaða háskólasjúkrahús við Hringbraut. Þetta væri í sjálfu sér ekkert tiltökumál ef peningarnir væru til og almenn sátt ríkti um verkefnið. Hvorugt er fyrir hendi. Um er að ræða fyrri grein af tveimur. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skoðanir Mest lesið Stærðfræðikennari sem kann ekki að reikna? (Og getur ekki lært það!) Brynjólfur Þorvarðsson Skoðun Íslendingar greiða sama hlutfall útgjalda í mat og Norðurlöndin Margrét Gísladóttir Skoðun Laxaharmleikur Jóhannes Sturlaugsson Skoðun Ef Veðurstofan spáði vitlausu veðri í 40 ár, væri það bara í lagi? Björn Ólafsson Skoðun Málfrelsi og mörk þess á vettvangi lýðræðisins Helga Vala Helgadóttir Skoðun Hvers vegna skipta hagsmunir verslanakeðja meira máli en öryggi barna í Ásahverfi Reykjanesbæ? Ólafur Ívar Jónsson Skoðun „Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann Skoðun Heimaþjónusta og velferðartækni: Lykillinn að sjálfbæru heilbrigðiskerfi Auður Guðmundsdóttir Skoðun Krónan, Nettó, Hagkaup, Bónus - það er kominn tími á formlega sniðgöngu Helen Ólafsdóttir Skoðun Lýðræðið í skötulíki! Lilja Rafney Magnúsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Laxaharmleikur Jóhannes Sturlaugsson skrifar Skoðun Lýðræðið í skötulíki! Lilja Rafney Magnúsdóttir skrifar Skoðun Stærðfræðikennari sem kann ekki að reikna? (Og getur ekki lært það!) Brynjólfur Þorvarðsson skrifar Skoðun Íslendingar greiða sama hlutfall útgjalda í mat og Norðurlöndin Margrét Gísladóttir skrifar Skoðun Til varnar jafnlaunavottun Magnea Marinósdóttir skrifar Skoðun Heimaþjónusta og velferðartækni: Lykillinn að sjálfbæru heilbrigðiskerfi Auður Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Barnaræninginn Pútín Gunnar Hólmsteinn Ársælsson skrifar Skoðun Um þjóð og ríki Gauti Kristmannsson skrifar Skoðun Málfrelsi og mörk þess á vettvangi lýðræðisins Helga Vala Helgadóttir skrifar Skoðun Sjókvíaeldi á Íslandi fjarstýrt með gervigreind frá Noregi Ingólfur Ásgeirsson skrifar Skoðun „Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann skrifar Skoðun Hvers vegna skipta hagsmunir verslanakeðja meira máli en öryggi barna í Ásahverfi Reykjanesbæ? Ólafur Ívar Jónsson skrifar Skoðun Kjarnorkuákvæðið: Neyðarhemill en ekki léttvægt leikfang popúlista Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Stjórnarandstaðan er vannýtt auðlind Jón Daníelsson skrifar Skoðun Ef Veðurstofan spáði vitlausu veðri í 40 ár, væri það bara í lagi? Björn Ólafsson skrifar Skoðun Hægri sósíalismi Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun 5 ára vegferð að skóla framtíðarinnar – eða ekki! Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Ójafnvægi í jöfnunarkerfinu Anna Sigríður Guðnadóttir,Halla Karen Kristjánsdóttir,Lovísa Jónsdóttir skrifar Skoðun Það sem ekki má segja um það sem enginn vill sjá Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Krónan, Nettó, Hagkaup, Bónus - það er kominn tími á formlega sniðgöngu Helen Ólafsdóttir skrifar Skoðun Löggæslumál og aðstöðuleysi í Búðardal – ákall um viðbragð og aðgerðir Björn Bjarki Þorsteinsson skrifar Skoðun Listin að verða fullkomlega ósammála sjálfri sér á mettíma Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Þingmenn auðvaldsins Karl Héðinn Kristjánsson skrifar Skoðun Arðgreiðslur í sjávarútvegi: Staðreyndir gegn fullyrðingum Elliði Vignisson skrifar Skoðun Verðugur bandamaður? Steinar Harðarson skrifar Skoðun Við þurfum nýja sýn á stjórnmál okkar - Mamdani-sýn Hlynur Már Vilhjálmsson skrifar Skoðun Sósíalistaflokkurinn heimilislaus - hvað næst? Trausti Breiðfjörð Magnússon skrifar Skoðun Rán um hábjartan dag Guðbergur Egill Eyjólfsson skrifar Skoðun Af hverju er verðbólga ennþá svona há? Ólafur Margeirsson skrifar Skoðun Sól, sumar og símafriður: 10 ráð varðandi skjánotkun í sumarfríinu Anna Laufey Stefánsdóttir,Kristín Ólöf Grétarsdóttir,Skúli Bragi Geirdal skrifar Sjá meira
Nýr Landspítali hefur verið á teikniborðinu frá því fyrir aldamót. Fjöldi starfsmanna spítalans hefur verið á launaskrá vegna verkefnisins og sérfræðingar erlendir sem innlendir hafa verið ráðnir til þess að undirbúa framkvæmdir. Af forvarsmönnum spítalans hefur því verið haldið á lofti að hinir erlendu aðilar hafi tvívegis komist að sömu niðurstöðu varðandi staðsetningu spítalans við Hringbraut. Látið að því liggja að um hafi verið að ræða „hlutlausa" aðila. Staðreyndin er engu að síður sú að þessum aðilum hefur frá upphafi verið fullkunnugt um álit forsvarsmanna spítalans: Að hafa spítalann á Hringbrautarsvæðinu. Dæmi nú hver fyrir sig um „hlutleysi". Fyrir liggja teikningar að nýjum Landspítala við Hringbraut. Sitt sýnist hverjum um ágæti þeirra, einkum um staðsetninguna. Stjórnendur spítalans yfir sig hrifnir en andmælendur hafa lítt haft sig í frammi. Af hálfu almennings hefur almennt áhugaleysi og drómi einkennt öll viðbrögð. Hinn almenni borgari skilur ekki hvernig má vera að á sama tíma og spítalinn og heilbrigðiskerfið er látið finna rækilega fyrir fjársvelti er talað um gríðarlega fjárfestingu í nýbyggingu spítala sem reistur er fyrir lánsfé. Hjá hinum almenna borgara, sem á fullt í fangi með að ná endum saman, samrýmist fyrirhuguð mannvirkjagerð ekki alveg hans hugmyndum um forgangsröðun í samfélaginu. Sem dæmi um áhugaleysi landsmanna hélt Læknafélag Reykjavíkur í haust opinn fund vegna verkefnisins, var hann auglýstur fyrir almenning rækilega í fjölmiðlum. Um 100 manns mættu og á fund á vegum Reykjavíkurborgar um sama málefni mættu um 100 manns – sem sagt eins og í meðalfjölmenna erfidrykkju. Capacent Gallup gerði nýlega skoðanakönnun fyrir Læknafélag Reykjavíkur, spurt var um staðsetningu, úrtakið var 2.350 manns. Tæp 27% voru fylgjandi því að nýr Landspítali risi við Hringbraut, 47,8% voru því andvíg en 25,5% tóku ekki afstöðu. Í viðtali við RÚV 20.09.2011 sagði Birgir Finnsson varaslökkviliðsstjóri, sem á sæti í umferðarhópi þar sem sitja fulltrúar slökkviliðsins, borgarinnar og lögreglunnar, að ef menn hefðu byrjað á því að teikna nýjan spítala eingöngu út frá staðsetningu varðandi sjúkraflutninga væri hann annars staðar en við Hringbrautina, meira miðsvæðis og stofnbrautir stærri. Fyrir skemmstu var farið yfir sögu verkefnisins í Kastljósi. Í úrklippu frá árinu 2007 var viðtal við þáverandi heilbrigðisráðherra og þá sem stóðu í forystu verkefnisins á þeim tíma. Hrifningin var mikil og uppveðrunin slík að ætla mætti að um væri að ræða mesta heillaspor Íslandssögunnar. Þetta var allt æðislegt og flott og átti bara að verða tilbúið skömmu síðar. Í sömu samantekt var brot úr viðtali við þann sem þetta skrifar. Ég taldi óhyggilegt fyrir heimili að fara út í búð og kaupa flatskjá þegar ekki væri til fyrir brauði og mjólk á heimilinu. Við þessi orð stend ég enn í dag. Áætlaður byggingarkostnaður 1. áfanga hins nýja spítala mun vera í kringum 50 milljarðar. Til samanburðar er andvirði þeirra 2.000 íbúða sem Íbúðalánasjóður hefur yfirtekið frá 2006 vegna skuldavanda heimilanna um 21 milljarður. Alkunna er að byggingarkostnaður á Íslandi er ávallt vanmetinn og lenska hér að hann fari langt fram úr áætlun. Það er ugglaust rétt að allar byggingar núverandi Landspítala eru komnar á viðhaldstíma og það fyrir löngu. Viðhaldið er dýrt. En að framkvæma aðgerð sem augljóslega er mjög umdeild og óafturkræf, svo ekki sé dýpra í árinni tekið, ber vott um ótrúlega skammsýni og þráhyggju. Það er dýrt að gera ekki neitt, segja forsvarsmenn spítalans. En er ekki ennþá dýrara að ráðast í svo umfangsmikið verkefni ef undirstöðurnar eru ekki sterkari en raun ber vitni? Forsvarsmenn spítalans virðast komnir í öngstræti í umræðunni. Hönnunarstjóri spítalans var í útvarpsviðtali í haust vegna umræðu um samgöngur við spítalann. Fram kom að mikið væri hugsað um aðra samgöngumáta en einkabílinn, eins og að leggja áherslu á góða aðstöðu fyrir gangandi og hjólandi vegfarendur, meðal annars með nokkur hundruð reiðhjólastæðum! Er virkilega raunhæft að ætla að byltingar sé að vænta í ferðamáta Íslendinga á næstu árum, að hér fari menn meira og minna hjólandi í öllum veðrum á næstu áratugum? Ekki held ég það, þar sem vegalengd milli heimilis og vinnustaðar lengist sífellt. Þá kom fram að styrkja ætti almenningssamgöngur, hefur einhver heyrt það áður? Ekki útilokaði hönnunarstjórinn að breyta þyrfti stofnbrautum eitthvað en benti þó á að starfsmenn spítalans á leið til vinnu væru yfirleitt fyrr á ferðinni en aðrir!(?) Miklabraut/Hringbraut ber ákveðinn umferðarþunga, varla meiri en þann sem nú er. Í öðru orðinu er af forsvarsmönnum talað um að ekki þurfi að ráðast í samgöngubætur. Í hinu orðinu að það þurfi að byggja umferðarstokk undir Miklubrautina og mislæg gatnamót til þess að létta á umferðarþunga um götuna. Talað hefur verið um göng undir Öskjuhlíðina án þess að fyrir liggi nánari upplýsingar um þau. Þá hefur verið rætt um að tiltölulega stór hópur starfsmanna búi nálægt Landspítalanum við Hringbraut. Sé tekið mið af byggðaþróun næstu áratuga eykst vegalengd milli heimilis og vinnustaðar stöðugt. Starfsmannafjöldinn, nú 5.000, mun stöðugt aukast og búa á dreifðara svæði. Í könnun um skipulagsslys og skipulagsklúður sem gerð var meðal félaga í Arkitektafélagi Íslands, Félagi íslenskra landslagsarkitekta og Skipulagsfræðingafélagi Íslands og birt var nýlega var Höfðatorg í fyrsta sæti, í öðru til fjórða sæti höfnuðu háhýsin í Skuggahverfinu, Háskólinn í Reykjavík og Borgartún en í fimmta sæti fyrirhugaður Landspítali við Hringbraut, sem meðal annars var kallaður „skrímsli með umferðarslaufum og ferlegum vafningum sem vonandi munu aldrei rísa". Ríkiskassinn er tómur. Það eru ekki peningar til þess að reka heilbrigðisþjónustuna. Hagræðing er ekki lengur valkostur í stöðunni. Þjónustuskerðing við sjúklinga er orðin kaldur veruleiki og mun aukast við óbreyttar aðstæður. Á sama tíma sitja spekingar í heilbrigðisvísindum í sínum fílabeinsturni og skeggræða um vísindasamfélagið í Vatnsmýrinni og hið hámenntaða háskólasjúkrahús við Hringbraut. Þetta væri í sjálfu sér ekkert tiltökumál ef peningarnir væru til og almenn sátt ríkti um verkefnið. Hvorugt er fyrir hendi. Um er að ræða fyrri grein af tveimur.
Hvers vegna skipta hagsmunir verslanakeðja meira máli en öryggi barna í Ásahverfi Reykjanesbæ? Ólafur Ívar Jónsson Skoðun
„Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann Skoðun
Heimaþjónusta og velferðartækni: Lykillinn að sjálfbæru heilbrigðiskerfi Auður Guðmundsdóttir Skoðun
Skoðun Stærðfræðikennari sem kann ekki að reikna? (Og getur ekki lært það!) Brynjólfur Þorvarðsson skrifar
Skoðun Íslendingar greiða sama hlutfall útgjalda í mat og Norðurlöndin Margrét Gísladóttir skrifar
Skoðun Heimaþjónusta og velferðartækni: Lykillinn að sjálfbæru heilbrigðiskerfi Auður Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun „Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann skrifar
Skoðun Hvers vegna skipta hagsmunir verslanakeðja meira máli en öryggi barna í Ásahverfi Reykjanesbæ? Ólafur Ívar Jónsson skrifar
Skoðun Kjarnorkuákvæðið: Neyðarhemill en ekki léttvægt leikfang popúlista Kristinn Karl Brynjarsson skrifar
Skoðun Ójafnvægi í jöfnunarkerfinu Anna Sigríður Guðnadóttir,Halla Karen Kristjánsdóttir,Lovísa Jónsdóttir skrifar
Skoðun Krónan, Nettó, Hagkaup, Bónus - það er kominn tími á formlega sniðgöngu Helen Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Löggæslumál og aðstöðuleysi í Búðardal – ákall um viðbragð og aðgerðir Björn Bjarki Þorsteinsson skrifar
Skoðun Sól, sumar og símafriður: 10 ráð varðandi skjánotkun í sumarfríinu Anna Laufey Stefánsdóttir,Kristín Ólöf Grétarsdóttir,Skúli Bragi Geirdal skrifar
Hvers vegna skipta hagsmunir verslanakeðja meira máli en öryggi barna í Ásahverfi Reykjanesbæ? Ólafur Ívar Jónsson Skoðun
„Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann Skoðun
Heimaþjónusta og velferðartækni: Lykillinn að sjálfbæru heilbrigðiskerfi Auður Guðmundsdóttir Skoðun