Þjóðin á skýrsluna Stefán Jón Hafstein skrifar 18. desember 2009 06:00 Stefán Jón Hafstein skrifar um skýrslu rannsóknarnefndar um bankahrunið. Verstu fréttir sem nokkur nefnd getur fært þjóð sinni." (Páll Hreinsson, formaður rannsókarnefndar um Hrunið). Við vitum orðið svo margt um Hrunið - og það er skelfilegt. Rannsóknarnefndin sem Alþingi skipaði mun væntanlega kortleggja og tímasetja mínútu fyrir mínútu hvernig rangar ákvarðanir og vanhæfni á öllum stigum leiddu þessa litlu þjóð fram af hengiflugi. Engin ástæða er til að óttast kattarþvott því alltof margir vita alltof margt nú þegar. Séu tíðindin jafn vond og formaður nefndarinnar hefur varað við þarf ríkisstjórn og Alþingi að gera viðbragðsáætlun. Rík ástæða er til að vara afleiðingum af því að hefðbundin íslensk „umræðuhefð" stjórni uppgjörinu. Smjörklípumeistarar eru tilbúnir, fjölmiðlar veikburða, bloggheimar óáreiðanlegir og þúsund og ein ræða um ICESAVE á Alþingi bendir ekki til að sá fundarsalur nægi. Gæta verður þess að þeir sem hafa hagsmuni af því að draga úr fólki mátt, svipta trú á framtíð Íslands og fæla það frá þátttöku í mótun Nýja Íslands nái ekki að eyðileggja þetta tækifæri til heiðarlegs uppgjörs með því að steypa öllu í rugl. Umræðuvaldið til fólksinsMeginkjarni málsins er þessi: Þótt formlega skili nefndin skýrslu sinni til Alþingis, þá á þjóðin þessa skýrslu. Hún er til þjóðarinnar. Alþingi, sem ber hluta sakarinnar, þarf auðvitað að fara með hana í skipulegan farveg og níu manna nefnd allra flokka sýnist í lagi. Forseti þingsins hefur gert grein fyrir þessari hlið málsins með skýrum hætti. En Alþingi verður að skilja að þjóðin er ekki áhorfandi að uppgjörinu. Viðbragðsáætlun í þá átt sem hér er lýst gæti gagnast: 1) Skýrslan í heild er birt á Netinu samtímis því að hún er afhent Alþingi. Nefndin birtir líka, samtímis, vandaða samantekt um meginniðurstöður sem hvaða meðalmaður getur lesið á hálftíma. Prentuð útgáfa skýrslu og samantektar liggi fyrir á öllum bókasöfnum - strax. Sama dag sýna sjónvarpsstöðvarnar ítarlega heimildarmynd um niðurstöðu skýrslunnar, sem unnin er fyrirfram. Þetta er gert til að almenningur sé á sama rásmarki og spunakerlingar og leiðarasmiðir. 2) Rannsóknarnefndin heldur í kjölfarið opna fundi í 2-4 helstu þéttbýlisstöðum þar sem almenningi gefst kostur á að spyrja beint og milliliðalaust um efni og tilurð skýrslunnar. Frá þessum fundum er auðvitað útvarpað og sjónvarpað. Boðið er upp á símatíma í útvarpi til upplýsingar. Þessir fundir eru vandlega skipulagðir og stýrt af festu. Byrjað í Háskólabíói. Þetta mun gera mikið til að auka trúverðugleika nefndarmanna og færa umræðuna á jafn vitrænt plan og skýrslan gefur tilefni til. 3) Heimasíða skýrslunnar er þannig gerð að almenningur getur kynnt sér samantektina og skýrsluna í heild, og komið á framfæri athugasemdum og ábendingum undir nafni, þannig að aðrir geti skoðað og tekið afstöðu til. Þannig verður til „þjóðfundur" á Netinu. Nauðsynlegt er að málsgreinar skýrslunnar séu tölusettar og hægt að setja inn athugasemdir við hvern tölulið. Á stuttum tíma mun koma í ljós hvort skýrslan fullnægir kröfum að bestu manna yfirsýn, ekki bara þeirra sem nú hafa drögin undir höndum til að gera athugasemdir við. 4) Hugsanlega skilar nefndin fyrst lokadrögum (ekki fullnaðarskýrslu) sem birt eru Alþingi og almenningi samtímis; nefndin kallar eftir athugasemdum. Búast má við að í meira en 1000 bls. skýrslu séu einhverjar yfirsjónir og villur sem auðvelt er að leiðrétta. Þá má líka reikna með að áður óþekktar heimildir komi fram um einstök mál; a.m.k. er rétt að gefa því tækifæri. Þetta er leið til að komast hjá því að smjörklípur taki völdin í umræðunni strax á fyrstu dögum. Að loknu upplýsinga- og umræðuferli ákveður nefndin hvort ástæða sé til að hagga einhverju í skýrslunni, ef ekki, stendur hún sem lokaplagg. 5) Allt undirliggjandi efni er birt, nema sérstakar ástæður varni því, svo sem ríkisleyndarmál eða viðkvæm einkamál. Alþingi mun eftir sem áður ákveða formlega málsmeðferð. Ekki verður stofnaður alþýðudómstóll. Með einhverri aðferð í líkingu við þá sem hér er lýst er bæði upplýsingin og umræðuvaldið færð út til þjóðarinnar. Þar með verður skýrslan hugsanlega sá hreinsunareldur sem þörf er á. Loksins vottaði fyrir því sem hægt er að kalla Nýja Ísland. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Stefán Jón Hafstein Mest lesið Vindmyllufyrirtæki í áskrift hjá íslenskum almenningi Linda Jónsdóttir Skoðun Ógnin sem við sjáum ekki – Hið falda tungumál ungu kynslóðarinnar á netinu Birgitta Þorsteinsdóttir Skoðun Ár vondra vinnubragða í Stúdentaráði HÍ Katla Ólafsdóttir,Mathias Bragi Ölvisson Skoðun Hvers virði er vara ef hún er ekki seld? Jón Jósafat Björnsson Skoðun Aulatal um að Evrópa sé veik og getulaus Ole Anton Bieltvedt Skoðun Nokkur atriði sem almennum borgara finnst að helst megi ekki ræða – eða mjög sjaldan Hjalti Þórðarson Skoðun Metnaðarfull markmið og stórir sigrar Halla Helgadóttir Skoðun „Evrópa er í hnignun“ – Er það samt? Lítum aðeins á söguna Guðni Freyr Öfjörð Skoðun Börn, foreldrar og skólar í vanda: Hvernig eigum við að nálgast verkefnið? Margrét Sigmarsdóttir,Bergljót Gyða Guðmundsdóttir,Arndís Þorsteinsdóttir,Edda Vikar Guðmundsdóttir Skoðun Vilja Ísland í sambandsríki Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Skoðun Skoðun Börn, foreldrar og skólar í vanda: Hvernig eigum við að nálgast verkefnið? Margrét Sigmarsdóttir,Bergljót Gyða Guðmundsdóttir,Arndís Þorsteinsdóttir,Edda Vikar Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Nýr vettvangur samskipta? Guðrún Hrefna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Nokkur atriði sem almennum borgara finnst að helst megi ekki ræða – eða mjög sjaldan Hjalti Þórðarson skrifar Skoðun Vilja Ísland í sambandsríki Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Blikkandi viðvörunarljós Ingveldur Anna Sigurðardóttir skrifar Skoðun „Evrópa er í hnignun“ – Er það samt? Lítum aðeins á söguna Guðni Freyr Öfjörð skrifar Skoðun Vindmyllufyrirtæki í áskrift hjá íslenskum almenningi Linda Jónsdóttir skrifar Skoðun Metnaðarfull markmið og stórir sigrar Halla Helgadóttir skrifar Skoðun Hvers virði er vara ef hún er ekki seld? Jón Jósafat Björnsson skrifar Skoðun Aulatal um að Evrópa sé veik og getulaus Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Ár vondra vinnubragða í Stúdentaráði HÍ Katla Ólafsdóttir,Mathias Bragi Ölvisson skrifar Skoðun Mannúð og hugrekki - gegn stríðsglæpum og þjóðarmorði Ólafur Ingólfsson skrifar Skoðun Framtíð menntunar – byggjum á trausti, ekki tortryggni Helga Kristín Kolbeins skrifar Skoðun Fé án hirðis Þorvaldur Lúðvík Sigurjónsson skrifar Skoðun Gæludýr geta dimmu í dagsljós breytt Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Myllan sem mala átti gull Andrés Kristjánsson skrifar Skoðun Sjö mýtur um loftslagsbreytingar Kristinn Már Hilmarsson,Elva Rakel Jónsdóttir skrifar Skoðun Pírati pissar í skóinn sinn Helgi Áss Grétarsson skrifar Skoðun Ógnin sem við sjáum ekki – Hið falda tungumál ungu kynslóðarinnar á netinu Birgitta Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Fáum presta aftur inn í skólana Rósa Guðbjartsdóttir skrifar Skoðun Rösk og reiðubúin fyrir landsbyggðina Hópur Röskvuliða skrifar Skoðun Icelandic Learning is a Gendered Health Issue Logan Lee Sigurðsson skrifar Skoðun Goðsögnin um UFS-sjóði sem róttækar „woke"- fjárfestingar Már Wolfgang Mixa skrifar Skoðun Framtíð Öskjuhlíðar Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Vanhæfur Sjálfstæðisflokkur Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Mælt fyrir miklum kjarabótum öryrkja og aldraðra Inga Sæland skrifar Skoðun Mannréttindabrot og stríðsglæpir Rússa í Úkraínu Erlingur Erlingsson skrifar Skoðun Áskorun til Félags íslenskra hjúkrunarfræðinga og Háskóla Íslands Ríkharður Ólafsson,Styrmir Hallsson skrifar Skoðun Ákvarðanir teknar í Reykjavík – afleiðingarnar skella á okkur Hópur Framsóknarmanna í sveitarstjórnum skrifar Skoðun Snjallborgin eða Skuggaborgin Reykjavík: Gervigreindarknúið höfuðborgarsvæði Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Sjá meira
Stefán Jón Hafstein skrifar um skýrslu rannsóknarnefndar um bankahrunið. Verstu fréttir sem nokkur nefnd getur fært þjóð sinni." (Páll Hreinsson, formaður rannsókarnefndar um Hrunið). Við vitum orðið svo margt um Hrunið - og það er skelfilegt. Rannsóknarnefndin sem Alþingi skipaði mun væntanlega kortleggja og tímasetja mínútu fyrir mínútu hvernig rangar ákvarðanir og vanhæfni á öllum stigum leiddu þessa litlu þjóð fram af hengiflugi. Engin ástæða er til að óttast kattarþvott því alltof margir vita alltof margt nú þegar. Séu tíðindin jafn vond og formaður nefndarinnar hefur varað við þarf ríkisstjórn og Alþingi að gera viðbragðsáætlun. Rík ástæða er til að vara afleiðingum af því að hefðbundin íslensk „umræðuhefð" stjórni uppgjörinu. Smjörklípumeistarar eru tilbúnir, fjölmiðlar veikburða, bloggheimar óáreiðanlegir og þúsund og ein ræða um ICESAVE á Alþingi bendir ekki til að sá fundarsalur nægi. Gæta verður þess að þeir sem hafa hagsmuni af því að draga úr fólki mátt, svipta trú á framtíð Íslands og fæla það frá þátttöku í mótun Nýja Íslands nái ekki að eyðileggja þetta tækifæri til heiðarlegs uppgjörs með því að steypa öllu í rugl. Umræðuvaldið til fólksinsMeginkjarni málsins er þessi: Þótt formlega skili nefndin skýrslu sinni til Alþingis, þá á þjóðin þessa skýrslu. Hún er til þjóðarinnar. Alþingi, sem ber hluta sakarinnar, þarf auðvitað að fara með hana í skipulegan farveg og níu manna nefnd allra flokka sýnist í lagi. Forseti þingsins hefur gert grein fyrir þessari hlið málsins með skýrum hætti. En Alþingi verður að skilja að þjóðin er ekki áhorfandi að uppgjörinu. Viðbragðsáætlun í þá átt sem hér er lýst gæti gagnast: 1) Skýrslan í heild er birt á Netinu samtímis því að hún er afhent Alþingi. Nefndin birtir líka, samtímis, vandaða samantekt um meginniðurstöður sem hvaða meðalmaður getur lesið á hálftíma. Prentuð útgáfa skýrslu og samantektar liggi fyrir á öllum bókasöfnum - strax. Sama dag sýna sjónvarpsstöðvarnar ítarlega heimildarmynd um niðurstöðu skýrslunnar, sem unnin er fyrirfram. Þetta er gert til að almenningur sé á sama rásmarki og spunakerlingar og leiðarasmiðir. 2) Rannsóknarnefndin heldur í kjölfarið opna fundi í 2-4 helstu þéttbýlisstöðum þar sem almenningi gefst kostur á að spyrja beint og milliliðalaust um efni og tilurð skýrslunnar. Frá þessum fundum er auðvitað útvarpað og sjónvarpað. Boðið er upp á símatíma í útvarpi til upplýsingar. Þessir fundir eru vandlega skipulagðir og stýrt af festu. Byrjað í Háskólabíói. Þetta mun gera mikið til að auka trúverðugleika nefndarmanna og færa umræðuna á jafn vitrænt plan og skýrslan gefur tilefni til. 3) Heimasíða skýrslunnar er þannig gerð að almenningur getur kynnt sér samantektina og skýrsluna í heild, og komið á framfæri athugasemdum og ábendingum undir nafni, þannig að aðrir geti skoðað og tekið afstöðu til. Þannig verður til „þjóðfundur" á Netinu. Nauðsynlegt er að málsgreinar skýrslunnar séu tölusettar og hægt að setja inn athugasemdir við hvern tölulið. Á stuttum tíma mun koma í ljós hvort skýrslan fullnægir kröfum að bestu manna yfirsýn, ekki bara þeirra sem nú hafa drögin undir höndum til að gera athugasemdir við. 4) Hugsanlega skilar nefndin fyrst lokadrögum (ekki fullnaðarskýrslu) sem birt eru Alþingi og almenningi samtímis; nefndin kallar eftir athugasemdum. Búast má við að í meira en 1000 bls. skýrslu séu einhverjar yfirsjónir og villur sem auðvelt er að leiðrétta. Þá má líka reikna með að áður óþekktar heimildir komi fram um einstök mál; a.m.k. er rétt að gefa því tækifæri. Þetta er leið til að komast hjá því að smjörklípur taki völdin í umræðunni strax á fyrstu dögum. Að loknu upplýsinga- og umræðuferli ákveður nefndin hvort ástæða sé til að hagga einhverju í skýrslunni, ef ekki, stendur hún sem lokaplagg. 5) Allt undirliggjandi efni er birt, nema sérstakar ástæður varni því, svo sem ríkisleyndarmál eða viðkvæm einkamál. Alþingi mun eftir sem áður ákveða formlega málsmeðferð. Ekki verður stofnaður alþýðudómstóll. Með einhverri aðferð í líkingu við þá sem hér er lýst er bæði upplýsingin og umræðuvaldið færð út til þjóðarinnar. Þar með verður skýrslan hugsanlega sá hreinsunareldur sem þörf er á. Loksins vottaði fyrir því sem hægt er að kalla Nýja Ísland.
Ógnin sem við sjáum ekki – Hið falda tungumál ungu kynslóðarinnar á netinu Birgitta Þorsteinsdóttir Skoðun
Nokkur atriði sem almennum borgara finnst að helst megi ekki ræða – eða mjög sjaldan Hjalti Þórðarson Skoðun
Börn, foreldrar og skólar í vanda: Hvernig eigum við að nálgast verkefnið? Margrét Sigmarsdóttir,Bergljót Gyða Guðmundsdóttir,Arndís Þorsteinsdóttir,Edda Vikar Guðmundsdóttir Skoðun
Skoðun Börn, foreldrar og skólar í vanda: Hvernig eigum við að nálgast verkefnið? Margrét Sigmarsdóttir,Bergljót Gyða Guðmundsdóttir,Arndís Þorsteinsdóttir,Edda Vikar Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun Nokkur atriði sem almennum borgara finnst að helst megi ekki ræða – eða mjög sjaldan Hjalti Þórðarson skrifar
Skoðun Ógnin sem við sjáum ekki – Hið falda tungumál ungu kynslóðarinnar á netinu Birgitta Þorsteinsdóttir skrifar
Skoðun Áskorun til Félags íslenskra hjúkrunarfræðinga og Háskóla Íslands Ríkharður Ólafsson,Styrmir Hallsson skrifar
Skoðun Ákvarðanir teknar í Reykjavík – afleiðingarnar skella á okkur Hópur Framsóknarmanna í sveitarstjórnum skrifar
Skoðun Snjallborgin eða Skuggaborgin Reykjavík: Gervigreindarknúið höfuðborgarsvæði Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar
Ógnin sem við sjáum ekki – Hið falda tungumál ungu kynslóðarinnar á netinu Birgitta Þorsteinsdóttir Skoðun
Nokkur atriði sem almennum borgara finnst að helst megi ekki ræða – eða mjög sjaldan Hjalti Þórðarson Skoðun
Börn, foreldrar og skólar í vanda: Hvernig eigum við að nálgast verkefnið? Margrét Sigmarsdóttir,Bergljót Gyða Guðmundsdóttir,Arndís Þorsteinsdóttir,Edda Vikar Guðmundsdóttir Skoðun