Banki eða mjaltavél? 14. júní 2007 06:15 Fólkið í landinu vantreystir Alþingi og dómskerfinu. Það er ekki nýtt. Gallup hefur kannað traust almennings til nokkurra stofnana reglulega frá 1993, nú síðast í febrúar 2007. Alþingi nýtur minnsts trausts. Einungis 29 prósent svarenda sögðust bera traust til þingsins, og 31 prósent sagðist treysta dómskerfinu. Um þetta segir Gallup sjálfur á vef sínum: „Athygli vekur hve traust til Alþingis og dómskerfis virðist fylgjast að í mælingum undanfarinna ára." Það vekur einnig eftirtekt, að þingmenn og lögfræðingar skuli una svo hörðum dómi almennings í hálfan annan áratug samfleytt án þess að taka sér sýnilegt tak. Skýringar á fylgninni er ekki langt að leita. Sjálfstæðisflokkurinn og Framsóknarflokkurinn hafa stýrt dómsmálaráðuneytinu á víxl í 72 ár síðan 1927 og hafa í reyndinni farið með dómskerfið eins og hjáleigu, meðal annars með því að troða mörgum óhæfum mönnum úr eigin röðum í löggæzlu- og dómarastörf, jafnvel í Hæstarétti. Vanvirðingin gagnvart dómskerfinu hefur tekið á sig ýmsar myndir. Fyrir fáeinum árum réðst forsætisráðherra með offorsi að Hæstarétti, þegar rétturinn taldi synjun sjávarútvegsráðuneytisins á umsókn Valdimars Jóhannessonar framkvæmdastjóra um leyfi til fiskveiða brjóta gegn jafnræðisákvæðum stjórnarskrárinnar. Þá gerðist tvennt. Fyrst sendu 105 af 150 prófessorum Háskóla Íslands frá sér yfirlýsingu til varnar sjálfstæði Hæstaréttar, en enginn lagaprófessor í Háskólanum sá sér fært að skrifa undir yfirlýsinguna. Hæstiréttur kvittaði síðan fyrir framtak okkar prófessoranna með því að snúa dómi sínum við í öðru skyldu dómsmáli og sá þá ekkert athugavert við ókeypis afhendingu verðmætra aflaheimilda til fáeinna útvalinna.Að þegja samanGallup spyr fólkið um landið ekki álits á Seðlabankanum og bankakerfinu, þótt spurt sé um Háskólann (85 prósent treysta honum) og heilbrigðiskerfið (70 prósent). Seðlabankinn hefur hvað eftir annað gefið tilefni til slíkra spurninga. Þar situr nú fyrir Framsóknarflokkinn í bankaráði maður, sem Sverrir Hermannsson, fyrrverandi ráðherra og landsbankastjóri Sjálfstæðisflokksins, hefur lýst sem bankaræningja (Morgunblaðið, 14. október 2006) og tilvonandi tukthúslimi (Morgunblaðið, 4. október 2006). Þess verður ekki vart, að lögreglan eða ríkissaksóknari hafi talið vert að athuga sannleiksgildi svo alvarlegra ásakana landsbankastjórans fyrrverandi á hendur seðlabankaráðsmanninum og öðrum, sem situr enn fyrir Sjálfstæðisflokkinn í bankaráði Landsbankans. Fyrr nefndi bankaráðsmaðurinn beitti sér á dögunum fyrir hækkun launa seðlabankastjórans upp fyrir laun forseta Íslands. Síðar nefndi ráðsmaðurinn hefur vitnað um það á prenti, hversu gott honum fannst að þegja með vini sínum, seðlabankastjóranum - og þá væntanlega einkum og sér í lagi að þegja með honum um fjármál viðskiptavina Landsbankans. Að lesa á mælanaSeðlabankinn er og hefur lengi verið mjaltavél handa stjórnmálastéttinni. Að vísu eru ekki mikil brögð að því, að óhæfu fólki sé troðið inn í bankann, enda er starfsliðið þar prýðilegt á heildina litið. Misnotkunin hefur beinzt að yfirstjórninni. Stjórnmálamenn hafa haldið áfram að troða sjálfum sér og hverjir öðrum í bankastjórastöður, og tók steininn úr, þegar Davíð Oddsson fyrrum forsætisráðherra settist sjálfur inn í bankann, þegar hann hafði fengið sig fullsaddan af pólitík og gagnkvæmt. Það hlýtur að vera dýrasta hvíldarinnlögn Íslandssögunnar eins og búið hefur verið að launakjörum hans í bak og fyrir, þótt hann kunni fæst af því, sem seðlabankastjórum er nauðsynlegt að kunna í öðrum löndum. Hann gerðist meira að segja ritstjóri Fjármálatíðinda, elzta og helzta tímarits hagfræðinga á Íslandi, og birti þar meðal annars efnis tæknilega ritgerð um „þvinguð splæsiföll". Einhver kynni að halda, að „þvinguð splæsiföll" hljóti að lýsa atbeina bankaráðsins við bankastjórann, svo mjög sem bankaráðið hefur splæst á hann gegn betri vitund og velsæmi. Fjármálatíðindi fóru sömu leið og Þjóðhagsstofnun; þau voru lögð niður. Bankaráð Seðlabankans hefur aldrei breytt neinu nema launum bankastjóranna, ævinlega til hækkunar, og fyrir það þiggja flokksgæðingarnir þar á annað hundrað þúsund krónur á mánuði hver um sig, þar á meðal einn, sem hefur fengið dóma bæði fyrir meiðyrði og ritstuld. Og hagstjórnin? Hvernig er hún? Hún er þannig, að Lehman Brothers, eitt elzta og helzta fjármálafyrirtæki heimsins, spáir því í glænýrri skýrslu, að nær helmingslíkur séu á fjármálakreppu á Íslandi næstu misseri, enda eru flestir mælar rauðglóandi. En bankastjórinn er ólæs á mælana, og enginn þorir að segja honum til. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Þorvaldur Gylfason Mest lesið Er þetta virkilega svarið frá Þjóðkirkjunni? – þegar barn þarf að flýja úr helgidóm Hilmar Kristinsson Skoðun Glerbrotin í ryksugupokanum Kristín Kolbrún Waage Kolbeinsdóttir Skoðun Hvernig léttum við daglega lífið þitt? Einar Geir Þorsteinsson Skoðun Stóriðjutíminn á Íslandi er að renna sitt skeið Guðmundur Franklin Jónsson Skoðun Túrverkir og hitakóf – má ræða það í vinnunni? Já endilega! Katrín Björg Ríkarðsdóttir Skoðun Til hamingju Víkingur Heiðar! Halla Hrund Logadóttir Skoðun Kína mun ekki bjarga Vesturlöndum að þessu sinni Sæþór Randalsson Skoðun Draghi-skýrslan og veikleikar Íslands Pawel Bartoszek Skoðun Nokkur orð um sérlausn í flugi Birna Sigrún Hallsdóttir,Hrafnhildur Bragadóttir Skoðun Bakslag í opinberri þróunarsamvinnu Gunnar Salvarsson Skoðun Skoðun Skoðun Til hamingju Víkingur Heiðar! Halla Hrund Logadóttir skrifar Skoðun Sjálfbærni með í för – Vegagerðin stígur skref í átt að loftslagsvænni framkvæmdum Hólmfríður Bjarnadóttir skrifar Skoðun Þegar krónur skipta meira máli en velferð barna: Ástæður þess að enginn bauð í skólamáltíðir í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Líf eftir afplánun – þegar stuðningur gerir frelsið raunverulegt Steinunn Ósk Óskarsdóttir skrifar Skoðun Á hvorum endanum viljum við byrja að skera af? Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Þegar krónur skipta meira máli en velferð barna Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Bakslag í opinberri þróunarsamvinnu Gunnar Salvarsson skrifar Skoðun Fyrirmyndar forvarnarstefna í Mosfellsbæ Kjartan Helgi Ólafsson skrifar Skoðun Hvernig léttum við daglega lífið þitt? Einar Geir Þorsteinsson skrifar Skoðun Kína mun ekki bjarga Vesturlöndum að þessu sinni Sæþór Randalsson skrifar Skoðun Er þetta virkilega svarið frá Þjóðkirkjunni? – þegar barn þarf að flýja úr helgidóm Hilmar Kristinsson skrifar Skoðun Átta mýtur klesstar inn í raunveruleikann - hvað er satt og hvað er logið um gervigreindina? Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Glerbrotin í ryksugupokanum Kristín Kolbrún Waage Kolbeinsdóttir skrifar Skoðun Túrverkir og hitakóf – má ræða það í vinnunni? Já endilega! Katrín Björg Ríkarðsdóttir skrifar Skoðun Draghi-skýrslan og veikleikar Íslands Pawel Bartoszek skrifar Skoðun Nokkur orð um sérlausn í flugi Birna Sigrún Hallsdóttir,Hrafnhildur Bragadóttir skrifar Skoðun Geta öll dýrin í skóginum verið vinir? Steinar Bragi Sigurjónsson skrifar Skoðun Iðjuþjálfun í verki Þóra Leósdóttir skrifar Skoðun Mannfræðingar á atvinnumarkaði: opið bréf til íslenskra atvinnuveitenda Elísabet Dröfn Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Íbúðalán Landsbankans og fyrstu kaupendur Helgi Teitur Helgason skrifar Skoðun Að læra íslensku sem annað mál: ný brú milli íslensku og ensku Guðrún Nordal skrifar Skoðun Hamona Benedikt S. Benediktsson skrifar Skoðun Ógn og ofbeldi á vinnustöðum – hvað er til ráða Gísli Níls Einarsson skrifar Skoðun Lesum meira með börnunum okkar Steinn Jóhannsson skrifar Skoðun Kynjajafnrétti á ekki að stöðvast við hurð heilbrigðiskerfisins Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir skrifar Skoðun Stóriðjutíminn á Íslandi er að renna sitt skeið Guðmundur Franklin Jónsson skrifar Skoðun Núll mínútur og þrjátíuogeittþúsund Grétar Birgisson skrifar Skoðun Barnvæn borg byggist á traustu leikskólakerfi Stefán Pettersson skrifar Skoðun Kirkjur og kynfræðsla Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Ójöfnuður í fjármögnun nýsköpunarverkefna Elinóra Inga Sigurðardóttir skrifar Sjá meira
Fólkið í landinu vantreystir Alþingi og dómskerfinu. Það er ekki nýtt. Gallup hefur kannað traust almennings til nokkurra stofnana reglulega frá 1993, nú síðast í febrúar 2007. Alþingi nýtur minnsts trausts. Einungis 29 prósent svarenda sögðust bera traust til þingsins, og 31 prósent sagðist treysta dómskerfinu. Um þetta segir Gallup sjálfur á vef sínum: „Athygli vekur hve traust til Alþingis og dómskerfis virðist fylgjast að í mælingum undanfarinna ára." Það vekur einnig eftirtekt, að þingmenn og lögfræðingar skuli una svo hörðum dómi almennings í hálfan annan áratug samfleytt án þess að taka sér sýnilegt tak. Skýringar á fylgninni er ekki langt að leita. Sjálfstæðisflokkurinn og Framsóknarflokkurinn hafa stýrt dómsmálaráðuneytinu á víxl í 72 ár síðan 1927 og hafa í reyndinni farið með dómskerfið eins og hjáleigu, meðal annars með því að troða mörgum óhæfum mönnum úr eigin röðum í löggæzlu- og dómarastörf, jafnvel í Hæstarétti. Vanvirðingin gagnvart dómskerfinu hefur tekið á sig ýmsar myndir. Fyrir fáeinum árum réðst forsætisráðherra með offorsi að Hæstarétti, þegar rétturinn taldi synjun sjávarútvegsráðuneytisins á umsókn Valdimars Jóhannessonar framkvæmdastjóra um leyfi til fiskveiða brjóta gegn jafnræðisákvæðum stjórnarskrárinnar. Þá gerðist tvennt. Fyrst sendu 105 af 150 prófessorum Háskóla Íslands frá sér yfirlýsingu til varnar sjálfstæði Hæstaréttar, en enginn lagaprófessor í Háskólanum sá sér fært að skrifa undir yfirlýsinguna. Hæstiréttur kvittaði síðan fyrir framtak okkar prófessoranna með því að snúa dómi sínum við í öðru skyldu dómsmáli og sá þá ekkert athugavert við ókeypis afhendingu verðmætra aflaheimilda til fáeinna útvalinna.Að þegja samanGallup spyr fólkið um landið ekki álits á Seðlabankanum og bankakerfinu, þótt spurt sé um Háskólann (85 prósent treysta honum) og heilbrigðiskerfið (70 prósent). Seðlabankinn hefur hvað eftir annað gefið tilefni til slíkra spurninga. Þar situr nú fyrir Framsóknarflokkinn í bankaráði maður, sem Sverrir Hermannsson, fyrrverandi ráðherra og landsbankastjóri Sjálfstæðisflokksins, hefur lýst sem bankaræningja (Morgunblaðið, 14. október 2006) og tilvonandi tukthúslimi (Morgunblaðið, 4. október 2006). Þess verður ekki vart, að lögreglan eða ríkissaksóknari hafi talið vert að athuga sannleiksgildi svo alvarlegra ásakana landsbankastjórans fyrrverandi á hendur seðlabankaráðsmanninum og öðrum, sem situr enn fyrir Sjálfstæðisflokkinn í bankaráði Landsbankans. Fyrr nefndi bankaráðsmaðurinn beitti sér á dögunum fyrir hækkun launa seðlabankastjórans upp fyrir laun forseta Íslands. Síðar nefndi ráðsmaðurinn hefur vitnað um það á prenti, hversu gott honum fannst að þegja með vini sínum, seðlabankastjóranum - og þá væntanlega einkum og sér í lagi að þegja með honum um fjármál viðskiptavina Landsbankans. Að lesa á mælanaSeðlabankinn er og hefur lengi verið mjaltavél handa stjórnmálastéttinni. Að vísu eru ekki mikil brögð að því, að óhæfu fólki sé troðið inn í bankann, enda er starfsliðið þar prýðilegt á heildina litið. Misnotkunin hefur beinzt að yfirstjórninni. Stjórnmálamenn hafa haldið áfram að troða sjálfum sér og hverjir öðrum í bankastjórastöður, og tók steininn úr, þegar Davíð Oddsson fyrrum forsætisráðherra settist sjálfur inn í bankann, þegar hann hafði fengið sig fullsaddan af pólitík og gagnkvæmt. Það hlýtur að vera dýrasta hvíldarinnlögn Íslandssögunnar eins og búið hefur verið að launakjörum hans í bak og fyrir, þótt hann kunni fæst af því, sem seðlabankastjórum er nauðsynlegt að kunna í öðrum löndum. Hann gerðist meira að segja ritstjóri Fjármálatíðinda, elzta og helzta tímarits hagfræðinga á Íslandi, og birti þar meðal annars efnis tæknilega ritgerð um „þvinguð splæsiföll". Einhver kynni að halda, að „þvinguð splæsiföll" hljóti að lýsa atbeina bankaráðsins við bankastjórann, svo mjög sem bankaráðið hefur splæst á hann gegn betri vitund og velsæmi. Fjármálatíðindi fóru sömu leið og Þjóðhagsstofnun; þau voru lögð niður. Bankaráð Seðlabankans hefur aldrei breytt neinu nema launum bankastjóranna, ævinlega til hækkunar, og fyrir það þiggja flokksgæðingarnir þar á annað hundrað þúsund krónur á mánuði hver um sig, þar á meðal einn, sem hefur fengið dóma bæði fyrir meiðyrði og ritstuld. Og hagstjórnin? Hvernig er hún? Hún er þannig, að Lehman Brothers, eitt elzta og helzta fjármálafyrirtæki heimsins, spáir því í glænýrri skýrslu, að nær helmingslíkur séu á fjármálakreppu á Íslandi næstu misseri, enda eru flestir mælar rauðglóandi. En bankastjórinn er ólæs á mælana, og enginn þorir að segja honum til.
Er þetta virkilega svarið frá Þjóðkirkjunni? – þegar barn þarf að flýja úr helgidóm Hilmar Kristinsson Skoðun
Skoðun Sjálfbærni með í för – Vegagerðin stígur skref í átt að loftslagsvænni framkvæmdum Hólmfríður Bjarnadóttir skrifar
Skoðun Þegar krónur skipta meira máli en velferð barna: Ástæður þess að enginn bauð í skólamáltíðir í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson skrifar
Skoðun Líf eftir afplánun – þegar stuðningur gerir frelsið raunverulegt Steinunn Ósk Óskarsdóttir skrifar
Skoðun Er þetta virkilega svarið frá Þjóðkirkjunni? – þegar barn þarf að flýja úr helgidóm Hilmar Kristinsson skrifar
Skoðun Átta mýtur klesstar inn í raunveruleikann - hvað er satt og hvað er logið um gervigreindina? Sigvaldi Einarsson skrifar
Skoðun Túrverkir og hitakóf – má ræða það í vinnunni? Já endilega! Katrín Björg Ríkarðsdóttir skrifar
Skoðun Mannfræðingar á atvinnumarkaði: opið bréf til íslenskra atvinnuveitenda Elísabet Dröfn Kristjánsdóttir skrifar
Skoðun Kynjajafnrétti á ekki að stöðvast við hurð heilbrigðiskerfisins Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir skrifar
Er þetta virkilega svarið frá Þjóðkirkjunni? – þegar barn þarf að flýja úr helgidóm Hilmar Kristinsson Skoðun