Námsefnisgerð fyrir grunnskóla 24. september 2006 05:00 Viðbrögð við grein Illuga Gunnarssonar Illugi Gunnarsson ritaði grein í Fréttablaðið sunnudaginn 17.9. þar sem hann fjallaði um grunnskólann og hvernig megi gera hann betri. Það er alltaf gleðiefni þegar einhver tekur sig til og skrifar um mikilvægi góðrar menntunar, bæði fyrir börnin og fyrir samfélagið í heild. Það er sérstaklega mikilvægt að einstaka sinnum heyrist raddir annarra en þeirra sem starfa innan skólakerfisins eða í nánum tengslum við það. Illugi fjallar m.a. um mikilvægi góðs námsefnis og það er sá þáttur í grein hans sem mig langar að bregðast við með nokkrum orðum. Hann segir mér til mikillar ánægju „námsgögn eru augljóslega lykilþáttur alls skólastarfs". Um það erum við vissulega sammála og því er að mínu mati afar mikilvægt að vandað sé til námsefnisútgáfu fyrir börn í skyldunámi. Námsefni þarf að gefa út hjá bókaforlagi sem vandar til verka og leggur metnað sinn í að efnið sé í samræmi við námskrár, málfar sé vandað og stafsetning rétt, efnið gefi réttar upplýsingar, sé fordómalaust, fallegt og áhugavekjandi. Það er langt ferli að breyta handriti að kennslubók í útgefið efni. Það þarf styrka ritstjórn þar sem séð er til þess að öll ofangreind atriði séu eins og best verður á kosið. Til þess að tryggja þetta eru fengnir sérfræðingar á viðkomandi sviði til að lesa yfir textann og sannreyna að allt sé þar satt og rétt. Síðan fara sérfræðingar í íslensku yfir málfar og stafsetningu, þá eru það reyndir kennarar sem skoða hvort framsetning og kennslufræði séu við hæfi barna á þessu aldursstigi. Loks þarf myndlistarfólk til að myndskreyta eða teikna skýringarmyndir, nú eða ljósmyndara til að útvega nauðsynlegar myndir í efnið. Svo þarf auðvitað útlitshönnuð og umbrotsfólk áður en kemur að prentun eða birtingu á neti. Heldur finnst mér Illugi gera lítið úr öllu þessu starfi þegar hann talar um að kennarar geti sjálfir búið til námsgögn og selt þau til annarra skóla. Það hljómar eins og þeir geti setið við tölvuna sína og samið texta, náð sér í myndir, prentað út, heft saman og selt til hinna skólanna. Hann stingur upp á því að hugvit kennara sé virkjað í námsefnisgerð. Það er að sjálfsögðu gert og það í stórum stíl. Ég vona að Illugi haldi ekki að starfsfólk Námsgagnastofnunar sitji á skrifstofum sínum og semji námsefni. Svo er ekki. Nánast allir höfundar námsefnis hjá Námsgagnastofnun eru kennarar og þannig hefur það alltaf verið. Á hverju ári eru ráðnir yfir hundrað verktakar til að vinna að námsefnisgerð fyrir skyldunámið, þar á meðal eru tugir kennara. Illugi segir í grein sinni að ef skóli er ekki ánægður með það efni sem Námsgagnastofnun hefur á boðstólum eigi hann ekki annarra kosta völ en að taka af rekstrarfé til að kaupa annað námsefni. Í raun er það svo að hluta af fjárveitingu Námsgagnastofnunar er varið til kaupa á námsefni sem stofnunin gefur ekki út sjálf. Skólarnir hafa svokallaðan sérkvóta sem þeir geta ráðstafað til kaupa á efni sem þeir velja sjálfir að fá annars staðar frá. Það getur verið frá öðrum útgefendum, kennurum, skólum eða öðrum sem hafa námsefni í boði. Námsgagnastofnun veitir skólunum þá þjónustu að panta efnið, borga fyrir það og senda síðan endurgjaldslaust til skólanna. Þessi upphæð mætti vissulega vera hærri, en hún er ákveðið hlutfall af fjárveitingu stofnunarinnar og fylgir því hækkunum og lækkunum sem verða á fjárveitingum til námsefnisgerðar. Staðreyndin er þó sú að margir skólar fullnýta ekki þennan sérkvóta sinn og bendir það til þess að ekki hafi þeir allir þörf fyrir þetta aukna svigrúm. Þeir eru til sem eins og Illugi trúa því að hér á Íslandi gæti orðið samkeppni á námsefnismarkaði sem telur rúmlega fjögur þúsund nemendur í árgangi. Úrvalið yrði meira og samkeppnin myndi tryggja lágt verð á námsbókum. En hér eru miklu stærri svið, eins og t.d. matvælamarkaðurinn þar sem verð er mun hærra en í nágrannalöndunum og ekki er um neina raunverulega samkeppni að ræða. Af hverju halda menn þá að samkeppni sem tryggði lágt vöruverð og mikil gæði yrði á ofurlitlum námsefnismarkaði? Ég tek að lokum heilshugar undir það sjónarmið að ríkið þurfi að auka það fé sem rennur til námsefnis fyrir grunnskóla og að hækka þurfi laun kennara. Hvort tveggja er mikilvægur liður í því að bæta skólana svo þeir verði meðal þeirra bestu í heimi.Höfundur er forstjóri Námsgagnastofnunar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skoðanir Skoðun Mest lesið Orðhengilsháttur og lygar Elín Erna Steinarsdóttir Skoðun „Oft er flagð undir fögru skinni“ Guðmunda G. Guðmundsdóttir Skoðun Samfélagið innan samfélagsins Sigríður Svanborgardóttir Skoðun Hvers vegna hatar SFS smábáta? Svarið tengist veiðigjöldum Kjartan Páll Sveinsson Skoðun Til hamingju Íslendingar með nýja Óperu Andri Björn Róbertsson Skoðun Ráðherra gengur fram án laga Svanur Guðmundsson Skoðun Stærðfræðikennari sem kann ekki að reikna? (Og getur ekki lært það!) Brynjólfur Þorvarðsson Skoðun Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson Skoðun Sumargjöf Þórunn Sigurðardóttir Skoðun Fjögurra daga vinnuvika – nýr veruleiki? Sigvaldi Einarsson Skoðun Skoðun Skoðun Samfélagið innan samfélagsins Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Til hamingju Íslendingar með nýja Óperu Andri Björn Róbertsson skrifar Skoðun Hvers vegna hatar SFS smábáta? Svarið tengist veiðigjöldum Kjartan Páll Sveinsson skrifar Skoðun „Oft er flagð undir fögru skinni“ Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Orðhengilsháttur og lygar Elín Erna Steinarsdóttir skrifar Skoðun Fjögurra daga vinnuvika – nýr veruleiki? Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Ráðherra gengur fram án laga Svanur Guðmundsson skrifar Skoðun Hagkvæmur kostur utan friðlands Jóna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Gagnsæi og inntak Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Sumargjöf Þórunn Sigurðardóttir skrifar Skoðun Hannað fyrir miklu stærri markaði Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Grafarvogur framtíðar verður til Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Málþófið um veiðigjöldin vekur miskunnsama Samverja Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Menntastefna 2030 Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Ágætu fyrrum samstarfsaðilar á Þjóðminjasafni Íslands Uggi Jónsson skrifar Skoðun Ferðamannaþorpin - Náttúruvá Þóra B. Hafsteinsdóttir skrifar Skoðun Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson skrifar Skoðun Laxaharmleikur Jóhannes Sturlaugsson skrifar Skoðun Lýðræðið í skötulíki! Lilja Rafney Magnúsdóttir skrifar Skoðun Stærðfræðikennari sem kann ekki að reikna? (Og getur ekki lært það!) Brynjólfur Þorvarðsson skrifar Skoðun Íslendingar greiða sama hlutfall útgjalda í mat og Norðurlöndin Margrét Gísladóttir skrifar Skoðun Til varnar jafnlaunavottun Magnea Marinósdóttir skrifar Skoðun Heimaþjónusta og velferðartækni: Lykillinn að sjálfbæru heilbrigðiskerfi Auður Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Barnaræninginn Pútín Gunnar Hólmsteinn Ársælsson skrifar Skoðun Um þjóð og ríki Gauti Kristmannsson skrifar Skoðun Málfrelsi og mörk þess á vettvangi lýðræðisins Helga Vala Helgadóttir skrifar Skoðun Sjókvíaeldi á Íslandi fjarstýrt með gervigreind frá Noregi Ingólfur Ásgeirsson skrifar Skoðun „Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann skrifar Skoðun Hvers vegna skipta hagsmunir verslanakeðja meira máli en öryggi barna í Ásahverfi Reykjanesbæ? Ólafur Ívar Jónsson skrifar Skoðun Kjarnorkuákvæðið: Neyðarhemill en ekki léttvægt leikfang popúlista Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Sjá meira
Viðbrögð við grein Illuga Gunnarssonar Illugi Gunnarsson ritaði grein í Fréttablaðið sunnudaginn 17.9. þar sem hann fjallaði um grunnskólann og hvernig megi gera hann betri. Það er alltaf gleðiefni þegar einhver tekur sig til og skrifar um mikilvægi góðrar menntunar, bæði fyrir börnin og fyrir samfélagið í heild. Það er sérstaklega mikilvægt að einstaka sinnum heyrist raddir annarra en þeirra sem starfa innan skólakerfisins eða í nánum tengslum við það. Illugi fjallar m.a. um mikilvægi góðs námsefnis og það er sá þáttur í grein hans sem mig langar að bregðast við með nokkrum orðum. Hann segir mér til mikillar ánægju „námsgögn eru augljóslega lykilþáttur alls skólastarfs". Um það erum við vissulega sammála og því er að mínu mati afar mikilvægt að vandað sé til námsefnisútgáfu fyrir börn í skyldunámi. Námsefni þarf að gefa út hjá bókaforlagi sem vandar til verka og leggur metnað sinn í að efnið sé í samræmi við námskrár, málfar sé vandað og stafsetning rétt, efnið gefi réttar upplýsingar, sé fordómalaust, fallegt og áhugavekjandi. Það er langt ferli að breyta handriti að kennslubók í útgefið efni. Það þarf styrka ritstjórn þar sem séð er til þess að öll ofangreind atriði séu eins og best verður á kosið. Til þess að tryggja þetta eru fengnir sérfræðingar á viðkomandi sviði til að lesa yfir textann og sannreyna að allt sé þar satt og rétt. Síðan fara sérfræðingar í íslensku yfir málfar og stafsetningu, þá eru það reyndir kennarar sem skoða hvort framsetning og kennslufræði séu við hæfi barna á þessu aldursstigi. Loks þarf myndlistarfólk til að myndskreyta eða teikna skýringarmyndir, nú eða ljósmyndara til að útvega nauðsynlegar myndir í efnið. Svo þarf auðvitað útlitshönnuð og umbrotsfólk áður en kemur að prentun eða birtingu á neti. Heldur finnst mér Illugi gera lítið úr öllu þessu starfi þegar hann talar um að kennarar geti sjálfir búið til námsgögn og selt þau til annarra skóla. Það hljómar eins og þeir geti setið við tölvuna sína og samið texta, náð sér í myndir, prentað út, heft saman og selt til hinna skólanna. Hann stingur upp á því að hugvit kennara sé virkjað í námsefnisgerð. Það er að sjálfsögðu gert og það í stórum stíl. Ég vona að Illugi haldi ekki að starfsfólk Námsgagnastofnunar sitji á skrifstofum sínum og semji námsefni. Svo er ekki. Nánast allir höfundar námsefnis hjá Námsgagnastofnun eru kennarar og þannig hefur það alltaf verið. Á hverju ári eru ráðnir yfir hundrað verktakar til að vinna að námsefnisgerð fyrir skyldunámið, þar á meðal eru tugir kennara. Illugi segir í grein sinni að ef skóli er ekki ánægður með það efni sem Námsgagnastofnun hefur á boðstólum eigi hann ekki annarra kosta völ en að taka af rekstrarfé til að kaupa annað námsefni. Í raun er það svo að hluta af fjárveitingu Námsgagnastofnunar er varið til kaupa á námsefni sem stofnunin gefur ekki út sjálf. Skólarnir hafa svokallaðan sérkvóta sem þeir geta ráðstafað til kaupa á efni sem þeir velja sjálfir að fá annars staðar frá. Það getur verið frá öðrum útgefendum, kennurum, skólum eða öðrum sem hafa námsefni í boði. Námsgagnastofnun veitir skólunum þá þjónustu að panta efnið, borga fyrir það og senda síðan endurgjaldslaust til skólanna. Þessi upphæð mætti vissulega vera hærri, en hún er ákveðið hlutfall af fjárveitingu stofnunarinnar og fylgir því hækkunum og lækkunum sem verða á fjárveitingum til námsefnisgerðar. Staðreyndin er þó sú að margir skólar fullnýta ekki þennan sérkvóta sinn og bendir það til þess að ekki hafi þeir allir þörf fyrir þetta aukna svigrúm. Þeir eru til sem eins og Illugi trúa því að hér á Íslandi gæti orðið samkeppni á námsefnismarkaði sem telur rúmlega fjögur þúsund nemendur í árgangi. Úrvalið yrði meira og samkeppnin myndi tryggja lágt verð á námsbókum. En hér eru miklu stærri svið, eins og t.d. matvælamarkaðurinn þar sem verð er mun hærra en í nágrannalöndunum og ekki er um neina raunverulega samkeppni að ræða. Af hverju halda menn þá að samkeppni sem tryggði lágt vöruverð og mikil gæði yrði á ofurlitlum námsefnismarkaði? Ég tek að lokum heilshugar undir það sjónarmið að ríkið þurfi að auka það fé sem rennur til námsefnis fyrir grunnskóla og að hækka þurfi laun kennara. Hvort tveggja er mikilvægur liður í því að bæta skólana svo þeir verði meðal þeirra bestu í heimi.Höfundur er forstjóri Námsgagnastofnunar.
Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson Skoðun
Skoðun Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson skrifar
Skoðun Stærðfræðikennari sem kann ekki að reikna? (Og getur ekki lært það!) Brynjólfur Þorvarðsson skrifar
Skoðun Íslendingar greiða sama hlutfall útgjalda í mat og Norðurlöndin Margrét Gísladóttir skrifar
Skoðun Heimaþjónusta og velferðartækni: Lykillinn að sjálfbæru heilbrigðiskerfi Auður Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun „Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann skrifar
Skoðun Hvers vegna skipta hagsmunir verslanakeðja meira máli en öryggi barna í Ásahverfi Reykjanesbæ? Ólafur Ívar Jónsson skrifar
Skoðun Kjarnorkuákvæðið: Neyðarhemill en ekki léttvægt leikfang popúlista Kristinn Karl Brynjarsson skrifar
Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson Skoðun