Viðreisn í sveitum landsins 17. nóvember 2005 06:00 Sauðfjárbændur hafa um árabil verið ein helsta lágtekjustétt á Íslandi. Þeir stunda tímafreka og bindandi vinnu við afar erfið skilyrði. Launin hafa tæpast dugað til framfærslu fjölskyldu. Ofan á það bætist að þótt bændurnir framleiði einhverja hollustu og bestu neysluvöru þjóðarinnar hefur þjóðfélagsumræðan um atvinnugreinina og landbúnað í heild verið neikvæð. Margt af gagnrýninni hefur að vísu verið réttmætt - og raunar fremur beinst að ríkisvaldinu en bændum - en framhjá því verður ekki horft að bændastéttin hefur tekið þetta til sín og inn á sig. Umræðan hefur skapað letjandi og jafnvel þrúgandi andrúmsloft í kringum sauðfjárbúskapinn og lífið í sveitunum. Í þessu ljósi eru þær uppörvandi fréttirnar af stöðu sauðfjárræktar á Íslandi sem birtust í gær í Markaðinum, sérriti Fréttablaðsins um viðskipti. Hagur sauðfjárbænda virðist smám saman vera að batna í kjölfar hagræðingar hjá sláturhúsum, stækkunar meðalbúsins og áframhaldandi tæknivæðingar. Aukin eftirspurn eftir sauðfjárafurðum hefur síðan leitt til verðhækkana til bænda. Að vísu er enn borgað með atvinnugreininni úr ríkissjóði, þrír milljarðar á ári, en opinberir styrkir til landbúnaðar hafa þó dregist saman á undanförnum árum auk þess sem nýting þeirra hefur batnað. Sem stendur sjá menn kannski ekki fyrir sér að sauðfjárbúskapur geti staðið á eigin fótum, en vel má vera að það breytist þegar fram líða stundir. Í því sambandi er rétt að benda á hinar miklu breytingar sem orðið hafa á fjárhagslegum aðstæðum mjólkurbúskapar hér á landi. Mjólkurkvóti gengur nú kaupum og sölum sem hefðu þótt ótrúlegar fréttir fyrir ekki mörgum árum. Í fréttaskýringu Markaðarins í gær er haft eftir Jóhannesi Sigfússyni, formanni Landssambands sauðfjárbænda, að ekki séu forsendur til að lifa eingöngu af fjárbúskap nema vera með 500 fjár eða fleiri. Núverandi meðalbú með um 300 fjár þarf því að bæta sig talsvert. En Jóhannes segir að fleiri en áður séu farnir að líta á sauðfjárbúskapinn sem alvöru atvinnugrein og það er auðvitað framfaraspor. Velta sauðfjárbúanna verður kannski aldrei mjög mikil þannig að bændur verði hátekjustétt, en hún verður að komast á það stig að atvinnugreinin verði lífvænleg og kjörin viðunandi. Það mun duga til að halda búskapnum við - og þar með hinum dreifðu byggðum - enda er ástæðan fyrir því að bændur stunda sauðfjárrækt þrátt fyrir erfið skilyrði ekki bara sú að þeir séu fastir á sínum heimaslóðum og geti ekki brugðið búi; þetta er líka val þeirra - þetta er gefandi atvinna fyrir þá sem vilja vera í tengslum við náttúruna og í hæfilegri fjarlægð frá ýmsum fylgifiskum þéttbýlismenningar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Guðmundur Magnússon Skoðanir Mest lesið Íslendingar flytja út fisk og líka ofbeldismenn Guðný S. Bjarnadóttir Skoðun Hver ætlar að bera ábyrgð á mannslífi? Sævar Þór Jónsson Skoðun 30 silfurpeningar dýralækna? 125.000 lítrar af blóði tappaðir af 4088 merum (með valdi), af eiðsvörðum dýralæknum, 2023 Ole Anton Bieltvedt Skoðun Horfumst í augu Kristín Thoroddsen Skoðun Opið bréf til heilbrigðisráðherra: Iðjuþjálfar – mikilvægur mannauður í geðheilbrigðisþjónustu framtíðarinnar Erna Rut Elvarsdóttir,Lilja Logadóttir, Rebekka Lind Hjaltadóttir,Sandra Dís Sigurðardóttir Skoðun Saga Israa á Gaza og hvernig hægt er að verða að liði Katrín Harðardóttir,Israa Saed Skoðun Er aldur bara tala? Teitur Guðmundsson Skoðun Betri nýting á tíma og fjármunum Reykjavíkurborgar 2/3 Magnea Gná Jóhannsdóttir Skoðun Lægjum öldurnar Halla Hrund Logadóttir Skoðun Frans páfi kvaddur eða meðtekinn? Bjarni Karlsson Skoðun
Sauðfjárbændur hafa um árabil verið ein helsta lágtekjustétt á Íslandi. Þeir stunda tímafreka og bindandi vinnu við afar erfið skilyrði. Launin hafa tæpast dugað til framfærslu fjölskyldu. Ofan á það bætist að þótt bændurnir framleiði einhverja hollustu og bestu neysluvöru þjóðarinnar hefur þjóðfélagsumræðan um atvinnugreinina og landbúnað í heild verið neikvæð. Margt af gagnrýninni hefur að vísu verið réttmætt - og raunar fremur beinst að ríkisvaldinu en bændum - en framhjá því verður ekki horft að bændastéttin hefur tekið þetta til sín og inn á sig. Umræðan hefur skapað letjandi og jafnvel þrúgandi andrúmsloft í kringum sauðfjárbúskapinn og lífið í sveitunum. Í þessu ljósi eru þær uppörvandi fréttirnar af stöðu sauðfjárræktar á Íslandi sem birtust í gær í Markaðinum, sérriti Fréttablaðsins um viðskipti. Hagur sauðfjárbænda virðist smám saman vera að batna í kjölfar hagræðingar hjá sláturhúsum, stækkunar meðalbúsins og áframhaldandi tæknivæðingar. Aukin eftirspurn eftir sauðfjárafurðum hefur síðan leitt til verðhækkana til bænda. Að vísu er enn borgað með atvinnugreininni úr ríkissjóði, þrír milljarðar á ári, en opinberir styrkir til landbúnaðar hafa þó dregist saman á undanförnum árum auk þess sem nýting þeirra hefur batnað. Sem stendur sjá menn kannski ekki fyrir sér að sauðfjárbúskapur geti staðið á eigin fótum, en vel má vera að það breytist þegar fram líða stundir. Í því sambandi er rétt að benda á hinar miklu breytingar sem orðið hafa á fjárhagslegum aðstæðum mjólkurbúskapar hér á landi. Mjólkurkvóti gengur nú kaupum og sölum sem hefðu þótt ótrúlegar fréttir fyrir ekki mörgum árum. Í fréttaskýringu Markaðarins í gær er haft eftir Jóhannesi Sigfússyni, formanni Landssambands sauðfjárbænda, að ekki séu forsendur til að lifa eingöngu af fjárbúskap nema vera með 500 fjár eða fleiri. Núverandi meðalbú með um 300 fjár þarf því að bæta sig talsvert. En Jóhannes segir að fleiri en áður séu farnir að líta á sauðfjárbúskapinn sem alvöru atvinnugrein og það er auðvitað framfaraspor. Velta sauðfjárbúanna verður kannski aldrei mjög mikil þannig að bændur verði hátekjustétt, en hún verður að komast á það stig að atvinnugreinin verði lífvænleg og kjörin viðunandi. Það mun duga til að halda búskapnum við - og þar með hinum dreifðu byggðum - enda er ástæðan fyrir því að bændur stunda sauðfjárrækt þrátt fyrir erfið skilyrði ekki bara sú að þeir séu fastir á sínum heimaslóðum og geti ekki brugðið búi; þetta er líka val þeirra - þetta er gefandi atvinna fyrir þá sem vilja vera í tengslum við náttúruna og í hæfilegri fjarlægð frá ýmsum fylgifiskum þéttbýlismenningar.
30 silfurpeningar dýralækna? 125.000 lítrar af blóði tappaðir af 4088 merum (með valdi), af eiðsvörðum dýralæknum, 2023 Ole Anton Bieltvedt Skoðun
Opið bréf til heilbrigðisráðherra: Iðjuþjálfar – mikilvægur mannauður í geðheilbrigðisþjónustu framtíðarinnar Erna Rut Elvarsdóttir,Lilja Logadóttir, Rebekka Lind Hjaltadóttir,Sandra Dís Sigurðardóttir Skoðun
30 silfurpeningar dýralækna? 125.000 lítrar af blóði tappaðir af 4088 merum (með valdi), af eiðsvörðum dýralæknum, 2023 Ole Anton Bieltvedt Skoðun
Opið bréf til heilbrigðisráðherra: Iðjuþjálfar – mikilvægur mannauður í geðheilbrigðisþjónustu framtíðarinnar Erna Rut Elvarsdóttir,Lilja Logadóttir, Rebekka Lind Hjaltadóttir,Sandra Dís Sigurðardóttir Skoðun