Framtíð íslensks menntakerfis – lærum af Buffalo og leiðandi háskólum heims Sigvaldi Einarsson skrifar 15. ágúst 2025 19:02 Gervigreind þarf að vera þverfaglegt afl í námi, ekki einangrað tæknisvið. Buffalo reynslan: Nýtt blað í menntasögunni Á vormánuðum 2025 skrifaði Háskólinn í Buffalo nýjan kafla í menntasögu Bandaríkjanna.Með 5 milljóna dollara fjárfestingu frá fylkisstjórn New York stofnaði skólinn nýja deild um gervigreind og samfélag. Þar verða sjö grunnnámsbrautir í boði þar sem gervigreind er samþætt hefðbundnum fræðasviðum — allt frá málvísindum og stjórnmálafræði til landafræði og rómanskra tungumála. Þetta er ekki bara tækninám. Þetta er framtíðarnám — þverfaglegt, samfélagslega meðvitað og hannað til að búa nemendur undir heim þar sem gervigreind verður samofin öllum störfum og greinum. Af hverju skiptir þetta máli fyrir Ísland? Buffalo er ekki eitt um þessa nálgun.Áhrifamiklir háskólar víða um heim eru að brjóta niður múra milli fræðasviða: MIT og Harvard: Samþætta siðfræði og gervigreind beint inn í tölvunarfræðinám. Nemendur læra ekki aðeins að forrita heldur einnig að spyrja spurninga um ábyrgð, gagnanotkun og samfélagsáhrif. Oxford og Cambridge: Hafa stofnað rannsóknarstofur sem tengja saman verkfræði, hugvísindi og félagsfræði til að þróa mannmiðaða gervigreind. Edinburgh Futures Institute: Býður meistaranám í Data and AI Ethics, þar sem tækni og samfélagslegar spurningar eru óaðskiljanlegar. Háskólinn í Hong Kong: Leyfir nemendum að hanna eigin þverfaglegar námsbrautir, t.d. blöndu af líffræði, verkfræði og gervigreind undir heitinu „Bionic“. Þessi dæmi eiga eitt sameiginlegt:Þau undirbúa nemendur fyrir heim þar sem tæknileg færni og samfélagslegur skilningur ganga hönd í hönd. Hvað getum við gert hér heima? Íslenskt menntakerfi — allt frá grunnskólum til háskóla — hefur einstakt tækifæri til að verða leiðandi í samþættingu gervigreindar og þverfaglegs náms. 1. Grunn- og framhaldsskólar Þróa áfanga þar sem tæknilæsi er samþætt gagnrýnni hugsun.Nemendur myndu ekki aðeins læra að nota gervigreind heldur líka að spyrja spurninga: Hver á gögnin? Hvernig móta reiknirit skoðanir okkar? Hvaða ábyrgð fylgir notkun tækninnar? 2. Háskólar Fylgja fordæmi Buffalo með því að búa til nýjar námsbrautir sem tengja saman gervigreind og hefðbundin fræðasvið. Verkfræði, hugvísindi og samfélagsvísindi gætu unnið saman að lausnum sem nýta tækni til að styrkja samfélagið. 3. Samfélagsleg ábyrgð Gervigreindarnám þarf að hafa rauðan þráð um siðferði og samfélagsábyrgð.Markmiðið er að útskrifa nemendur sem eru tæknilega hæfir og siðferðilega meðvitaðir, auk þess að vera menningarlega rótgrónir. Tækifærið til að skapa „AI + Ísland“ vörumerki Ísland hefur: Sterka menningararfleifð Jafnréttishefð Sveigjanlegt menntakerfi Þetta eru kjöraðstæður til að þróa einstaka nálgun á ábyrgri gervigreind.Með því að samþætta tæknina inn í alla þætti menntunar getum við skapað vörumerki sem stendur fyrir: Mannmiðaða, siðferðilega og nýskapandi tækniþróun. Lokaorð: Tækifærið er núna Framtíðin bíður ekki.Þróun gervigreindar er hröð og þjóðir sem aðlagast seint munu dragast aftur úr. Reynslan frá Buffalo og öðrum háskólum heimsins sýnir:Þverfaglegt nám með gervigreind í kjarna er lykillinn að því að undirbúa nemendur fyrir morgundaginn. Við getum annað hvort: Setið hjá og horft á aðrar þjóðir taka forystuna Eða gripið tækifærið, tekið frumkvæðið og tryggt að næsta kynslóð Íslendinga verði bæði tæknilega framúrskarandi og samfélagslega meðvituð Tíminn til að hefjast handa er núna. Þessi grein er skrifuð í gervigreind en ekki af gervigreind - á því er mikill munur. Höfundur er gervigreindarfræðingur/meistari. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Sigvaldi Einarsson Mest lesið Kyn og vægi líkamans Gunnar Snorri Árnason Skoðun Skólinn er ekki verksmiðja Kristinn Jón Ólafsson,Halldóra Mogensen Skoðun Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius Skoðun 60.000 auðir fermetrar Dagur B. Eggertsson Skoðun 76 dagar sem koma aldrei aftur Einar Guðnason Skoðun Hvar er pabbi? Og aðrir stríðsglæpir Ísraels Þórhildur Sunna Ævarsdóttir Skoðun Bakslag í skoðanafrelsi? Kári Allansson Skoðun Umfjöllun Kastljóss Þorgrímur Sigmundsson Skoðun Kristinn átrúnaður á tímum þjóðarmorðs Bjarni Karlsson Skoðun Þjóð gegn þjóðarmorði – stéttarfélög hvetja til þátttöku Hópur formanna stéttarfélaga Skoðun Skoðun Skoðun Sveitarstjórn Grímsnes- og Grafningshrepps reynir að skrá fólk út úr samfélaginu Guðrún M. Njálsdóttir,Ragna Ívarsdóttir,Þröstur Sverrisson skrifar Skoðun Akademískt frelsi og grátur í draumum Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Skóli án aðgreiningar - tékklisti fyrir stjórnvöld til að gera betur Unnur Helga Óttarsdóttir,Anna Lára Steindal skrifar Skoðun Fjöldi kynja – treystir þú þér í samtalið með velferð barna að leiðarljósi? Böðvar Ingi Guðbjartsson skrifar Skoðun Ókeypis minnisblað fyrir Alþingi: Jafnrétti er ekki skoðun- en umræðan er það Sigríður Ásta Hauksdóttir skrifar Skoðun Segðu skilið við sektarkenndina Finnur Th. Eiríksson skrifar Skoðun Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius skrifar Skoðun Lög um vinnu og virknimiðstöðvar Atli Már Haraldsson skrifar Skoðun Áfram Breiðholt og Kjalarnes! Skúli Helgason skrifar Skoðun Austurland situr eftir þrátt fyrir fjórðung vöruútflutningstekna Berglind Harpa Svavarsdóttir skrifar Skoðun Vesturlönd mega ekki leyfa Pútín að skrifa leikreglurnar Daði Freyr Ólafsson skrifar Skoðun Umfjöllun Kastljóss Þorgrímur Sigmundsson skrifar Skoðun Gulur september María Heimisdóttir skrifar Skoðun Kyn og vægi líkamans Gunnar Snorri Árnason skrifar Skoðun Sakborningur hjá saksóknara Páll Steingrímsson skrifar Skoðun Reiði á tímum allsnægta Jökull Gíslason skrifar Skoðun 60.000 auðir fermetrar Dagur B. Eggertsson skrifar Skoðun Kristinn átrúnaður á tímum þjóðarmorðs Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Tölur segja ekki alla söguna Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Skólinn er ekki verksmiðja Kristinn Jón Ólafsson,Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Enn úr sömu sveitinni Trausti Hjálmarsson skrifar Skoðun Palestínsk börn eiga betra skilið Anna Lúðvíksdóttir,Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Stjórn Eflingar lýsir yfir samstöðu með palestínsku þjóðinni og fordæmir þjóðarmorð á Gaza Hópur stjórnarmanna í Eflingu skrifar Skoðun Þjóð gegn þjóðarmorði – stéttarfélög hvetja til þátttöku Hópur formanna stéttarfélaga skrifar Skoðun Umferðaröryggi barna í Kópavogi Eydís Inga Valsdóttir skrifar Skoðun Öll dýrin í skóginum eiga að vera vinir Árni Sigurðsson skrifar Skoðun Hvar er pabbi? Og aðrir stríðsglæpir Ísraels Þórhildur Sunna Ævarsdóttir skrifar Skoðun Meira að segja Evrópusambandið Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun 76 dagar sem koma aldrei aftur Einar Guðnason skrifar Skoðun Er popúlismi kenning um siðferði? Einar Gísli Gunnarsson skrifar Sjá meira
Gervigreind þarf að vera þverfaglegt afl í námi, ekki einangrað tæknisvið. Buffalo reynslan: Nýtt blað í menntasögunni Á vormánuðum 2025 skrifaði Háskólinn í Buffalo nýjan kafla í menntasögu Bandaríkjanna.Með 5 milljóna dollara fjárfestingu frá fylkisstjórn New York stofnaði skólinn nýja deild um gervigreind og samfélag. Þar verða sjö grunnnámsbrautir í boði þar sem gervigreind er samþætt hefðbundnum fræðasviðum — allt frá málvísindum og stjórnmálafræði til landafræði og rómanskra tungumála. Þetta er ekki bara tækninám. Þetta er framtíðarnám — þverfaglegt, samfélagslega meðvitað og hannað til að búa nemendur undir heim þar sem gervigreind verður samofin öllum störfum og greinum. Af hverju skiptir þetta máli fyrir Ísland? Buffalo er ekki eitt um þessa nálgun.Áhrifamiklir háskólar víða um heim eru að brjóta niður múra milli fræðasviða: MIT og Harvard: Samþætta siðfræði og gervigreind beint inn í tölvunarfræðinám. Nemendur læra ekki aðeins að forrita heldur einnig að spyrja spurninga um ábyrgð, gagnanotkun og samfélagsáhrif. Oxford og Cambridge: Hafa stofnað rannsóknarstofur sem tengja saman verkfræði, hugvísindi og félagsfræði til að þróa mannmiðaða gervigreind. Edinburgh Futures Institute: Býður meistaranám í Data and AI Ethics, þar sem tækni og samfélagslegar spurningar eru óaðskiljanlegar. Háskólinn í Hong Kong: Leyfir nemendum að hanna eigin þverfaglegar námsbrautir, t.d. blöndu af líffræði, verkfræði og gervigreind undir heitinu „Bionic“. Þessi dæmi eiga eitt sameiginlegt:Þau undirbúa nemendur fyrir heim þar sem tæknileg færni og samfélagslegur skilningur ganga hönd í hönd. Hvað getum við gert hér heima? Íslenskt menntakerfi — allt frá grunnskólum til háskóla — hefur einstakt tækifæri til að verða leiðandi í samþættingu gervigreindar og þverfaglegs náms. 1. Grunn- og framhaldsskólar Þróa áfanga þar sem tæknilæsi er samþætt gagnrýnni hugsun.Nemendur myndu ekki aðeins læra að nota gervigreind heldur líka að spyrja spurninga: Hver á gögnin? Hvernig móta reiknirit skoðanir okkar? Hvaða ábyrgð fylgir notkun tækninnar? 2. Háskólar Fylgja fordæmi Buffalo með því að búa til nýjar námsbrautir sem tengja saman gervigreind og hefðbundin fræðasvið. Verkfræði, hugvísindi og samfélagsvísindi gætu unnið saman að lausnum sem nýta tækni til að styrkja samfélagið. 3. Samfélagsleg ábyrgð Gervigreindarnám þarf að hafa rauðan þráð um siðferði og samfélagsábyrgð.Markmiðið er að útskrifa nemendur sem eru tæknilega hæfir og siðferðilega meðvitaðir, auk þess að vera menningarlega rótgrónir. Tækifærið til að skapa „AI + Ísland“ vörumerki Ísland hefur: Sterka menningararfleifð Jafnréttishefð Sveigjanlegt menntakerfi Þetta eru kjöraðstæður til að þróa einstaka nálgun á ábyrgri gervigreind.Með því að samþætta tæknina inn í alla þætti menntunar getum við skapað vörumerki sem stendur fyrir: Mannmiðaða, siðferðilega og nýskapandi tækniþróun. Lokaorð: Tækifærið er núna Framtíðin bíður ekki.Þróun gervigreindar er hröð og þjóðir sem aðlagast seint munu dragast aftur úr. Reynslan frá Buffalo og öðrum háskólum heimsins sýnir:Þverfaglegt nám með gervigreind í kjarna er lykillinn að því að undirbúa nemendur fyrir morgundaginn. Við getum annað hvort: Setið hjá og horft á aðrar þjóðir taka forystuna Eða gripið tækifærið, tekið frumkvæðið og tryggt að næsta kynslóð Íslendinga verði bæði tæknilega framúrskarandi og samfélagslega meðvituð Tíminn til að hefjast handa er núna. Þessi grein er skrifuð í gervigreind en ekki af gervigreind - á því er mikill munur. Höfundur er gervigreindarfræðingur/meistari.
Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius Skoðun
Skoðun Sveitarstjórn Grímsnes- og Grafningshrepps reynir að skrá fólk út úr samfélaginu Guðrún M. Njálsdóttir,Ragna Ívarsdóttir,Þröstur Sverrisson skrifar
Skoðun Skóli án aðgreiningar - tékklisti fyrir stjórnvöld til að gera betur Unnur Helga Óttarsdóttir,Anna Lára Steindal skrifar
Skoðun Fjöldi kynja – treystir þú þér í samtalið með velferð barna að leiðarljósi? Böðvar Ingi Guðbjartsson skrifar
Skoðun Ókeypis minnisblað fyrir Alþingi: Jafnrétti er ekki skoðun- en umræðan er það Sigríður Ásta Hauksdóttir skrifar
Skoðun Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius skrifar
Skoðun Austurland situr eftir þrátt fyrir fjórðung vöruútflutningstekna Berglind Harpa Svavarsdóttir skrifar
Skoðun Stjórn Eflingar lýsir yfir samstöðu með palestínsku þjóðinni og fordæmir þjóðarmorð á Gaza Hópur stjórnarmanna í Eflingu skrifar
Skoðun Þjóð gegn þjóðarmorði – stéttarfélög hvetja til þátttöku Hópur formanna stéttarfélaga skrifar
Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius Skoðun