Frá dulúð til daglegs lífs: Hvernig nýjasta gervigreindin vinnur með þér – og gerir þig klárari Sigvaldi Einarsson skrifar 10. ágúst 2025 18:00 Hér fyrir neðan ætla ég að sýna þér einfaldar aðferðir sem gera gervigreindina að þínum öflugasta samstarfsmanni – í lífi og starfi. Ímyndaðu þér að eiga aðstoðarmann sem aldrei þreytist, lærir á örskotsstundu og er alltaf tilbúinn að hjálpa. Þessi framtíðarsýn vísindaskáldskapar er ekki lengur draumur – hún er hluti af lífi okkar árið 2025. Gervigreind var eitt sinn fyrir örfáa sérfræðinga. Núna er hún orðin hluti af daglegum veruleika – hvort sem þú ert nemandi, stjórnandi eða einfaldlega að leita að betri lausnum í lífinu. Gervigreind vinnur nú þegar með þér – ekki gegn þér. Spurningin er: Hvernig nýtir þú hana best? Stór mállíkön breyta leiknum Uppgangur nútíma gervigreindar má að miklu leyti rekja til stórra mállíkana (Large Language Models). Þetta eru risavaxin tölvulíkön sem hafa lesið ógrynni texta – bókmenntir, greinar, vefsíður, kóða – og lært mynstur tungumálsins. Útkoman? Hugbúnaður sem getur: Svarað flóknum spurningum Skrifað greinar, sögur og kóða Greint gögn og mynstur Spjallað á náttúrulegu máli Helstu leikendur í kapphlaupinu 2025: OpenAI – GPT-5: Nákvæmara, hraðara og betra í að fylgja leiðbeiningum en nokkru sinni fyrr. xAI – Grok 4: Sækir svör í rauntíma af netinu og notar mörg verkfæri í einu. Anthropic – Claude 4: Stórt vinnsluminni, vinnur með texta og myndir; notar „siðaregluskrá“ til að forðast hættur. Google DeepMind – Gemini: Fjölþátta líkan sem vinnur með texta, hljóð og myndir í einu. Meta – Llama 3: Opið og ókeypis módel, innbyggt í samfélagsmiðla eins og WhatsApp og Messenger. Hvernig lærir gervigreind? Þjálfun stórra mállíkana fer fram í tveimur meginskrefum: 1. Grunnþjálfun Líkanið „les“ milljarða orða úr fjölbreyttum heimildum. Lærir að spá fyrir um næsta orð í setningu. 2. Fínstilling og siðareglur Mannlegir leiðbeinendur leiðrétta svör og kenna módelinu að fylgja fyrirmælum. Nýjar aðferðir eins og Constitutional AI tryggja að svör séu bæði gagnleg og örugg. Þetta gerir módelin sveigjanleg, skapandi og mótanleg eftir því hvernig þú spyrð. Spurningin mótar svarið Samskipti við gervigreind eru eins og að vinna með klárum samstarfsmanni:Því skýrari sem fyrirmælin eru, því betra verður svarið. Gefðu samhengi – segðu til hvers þú þarft upplýsingarnar. Skilgreindu hlutverk – t.d. „Vertu lögfræðingur“ eða „vertu kennari“. Bregstu við – leiðréttu eða bættu við í samtalinu. 5 hagnýt ráð til að ná sem mestu út úr gervigreind 1. Skilgreindu markmiðið skýrt Slæmt: „Segðu mér frá fjármálum.“ Betra: „Gerðu lista yfir 5 leiðir til að auka sparnað heimilisins á mánuði.“ 2. Gefðu samhengi Slæmt: „Gerðu kynningu.“ Betra: „Gerðu 5 mínútna kynningu um sjálfbærni fyrir 14 ára nemendur.“ 3. Vertu nákvæmur í orðum Notaðu tölur, dæmi og afmörkun. 4. Stjórnaðu stíl og tóni „Útskýrðu þetta eins og fyrir byrjanda í forritun.“ 5. Prófaðu þig áfram Endurmótaðu spurningu eða breyttu fyrirmælum þar til útkoman er rétt. Meira en bara tól – forskot í lífi og starfi Tæknibyltingar hafa alltaf vakið bæði ótta og vonir. Gervigreind er ekkert annað en verkfæri – og framtíðin mótast af því hvernig við notum hana. Rétt nýtt getur hún: Sparað tíma í daglegu amstri Hjálpað við greiningu og ákvarðanatöku Opnað ný tækifæri í námi, starfi og sköpun Sá sem lærir að vinna með gervigreind hefur forskot á þá sem hunsa hana.Byrjaðu í dag – jafnvel með einni vel mótaðri spurningu – og sjáðu hvað þú færð til baka. Þessi grein er skrifuð í gervigreind en ekki af gervigreind – á því er mikill munur. Höfundur er MBA gervigreindarfræðingur. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Sigvaldi Einarsson Gervigreind Mest lesið Bakslag í skoðanafrelsi? Kári Allansson Skoðun Kyn og vægi líkamans Gunnar Snorri Árnason Skoðun Skólinn er ekki verksmiðja Kristinn Jón Ólafsson,Halldóra Mogensen Skoðun Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius Skoðun 60.000 auðir fermetrar Dagur B. Eggertsson Skoðun Hvar er pabbi? Og aðrir stríðsglæpir Ísraels Þórhildur Sunna Ævarsdóttir Skoðun 76 dagar sem koma aldrei aftur Einar Guðnason Skoðun Umfjöllun Kastljóss Þorgrímur Sigmundsson Skoðun Kristinn átrúnaður á tímum þjóðarmorðs Bjarni Karlsson Skoðun Sveitarstjórn Grímsnes- og Grafningshrepps reynir að skrá fólk út úr samfélaginu Guðrún M. Njálsdóttir,Ragna Ívarsdóttir,Þröstur Sverrisson Skoðun Skoðun Skoðun Sveitarstjórn Grímsnes- og Grafningshrepps reynir að skrá fólk út úr samfélaginu Guðrún M. Njálsdóttir,Ragna Ívarsdóttir,Þröstur Sverrisson skrifar Skoðun Akademískt frelsi og grátur í draumum Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Skóli án aðgreiningar - tékklisti fyrir stjórnvöld til að gera betur Unnur Helga Óttarsdóttir,Anna Lára Steindal skrifar Skoðun Fjöldi kynja – treystir þú þér í samtalið með velferð barna að leiðarljósi? Böðvar Ingi Guðbjartsson skrifar Skoðun Ókeypis minnisblað fyrir Alþingi: Jafnrétti er ekki skoðun- en umræðan er það Sigríður Ásta Hauksdóttir skrifar Skoðun Segðu skilið við sektarkenndina Finnur Th. Eiríksson skrifar Skoðun Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius skrifar Skoðun Lög um vinnu og virknimiðstöðvar Atli Már Haraldsson skrifar Skoðun Áfram Breiðholt og Kjalarnes! Skúli Helgason skrifar Skoðun Austurland situr eftir þrátt fyrir fjórðung vöruútflutningstekna Berglind Harpa Svavarsdóttir skrifar Skoðun Vesturlönd mega ekki leyfa Pútín að skrifa leikreglurnar Daði Freyr Ólafsson skrifar Skoðun Umfjöllun Kastljóss Þorgrímur Sigmundsson skrifar Skoðun Gulur september María Heimisdóttir skrifar Skoðun Kyn og vægi líkamans Gunnar Snorri Árnason skrifar Skoðun Sakborningur hjá saksóknara Páll Steingrímsson skrifar Skoðun Reiði á tímum allsnægta Jökull Gíslason skrifar Skoðun 60.000 auðir fermetrar Dagur B. Eggertsson skrifar Skoðun Kristinn átrúnaður á tímum þjóðarmorðs Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Tölur segja ekki alla söguna Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Skólinn er ekki verksmiðja Kristinn Jón Ólafsson,Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Enn úr sömu sveitinni Trausti Hjálmarsson skrifar Skoðun Palestínsk börn eiga betra skilið Anna Lúðvíksdóttir,Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Stjórn Eflingar lýsir yfir samstöðu með palestínsku þjóðinni og fordæmir þjóðarmorð á Gaza Hópur stjórnarmanna í Eflingu skrifar Skoðun Þjóð gegn þjóðarmorði – stéttarfélög hvetja til þátttöku Hópur formanna stéttarfélaga skrifar Skoðun Umferðaröryggi barna í Kópavogi Eydís Inga Valsdóttir skrifar Skoðun Öll dýrin í skóginum eiga að vera vinir Árni Sigurðsson skrifar Skoðun Hvar er pabbi? Og aðrir stríðsglæpir Ísraels Þórhildur Sunna Ævarsdóttir skrifar Skoðun Meira að segja Evrópusambandið Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun 76 dagar sem koma aldrei aftur Einar Guðnason skrifar Skoðun Er popúlismi kenning um siðferði? Einar Gísli Gunnarsson skrifar Sjá meira
Hér fyrir neðan ætla ég að sýna þér einfaldar aðferðir sem gera gervigreindina að þínum öflugasta samstarfsmanni – í lífi og starfi. Ímyndaðu þér að eiga aðstoðarmann sem aldrei þreytist, lærir á örskotsstundu og er alltaf tilbúinn að hjálpa. Þessi framtíðarsýn vísindaskáldskapar er ekki lengur draumur – hún er hluti af lífi okkar árið 2025. Gervigreind var eitt sinn fyrir örfáa sérfræðinga. Núna er hún orðin hluti af daglegum veruleika – hvort sem þú ert nemandi, stjórnandi eða einfaldlega að leita að betri lausnum í lífinu. Gervigreind vinnur nú þegar með þér – ekki gegn þér. Spurningin er: Hvernig nýtir þú hana best? Stór mállíkön breyta leiknum Uppgangur nútíma gervigreindar má að miklu leyti rekja til stórra mállíkana (Large Language Models). Þetta eru risavaxin tölvulíkön sem hafa lesið ógrynni texta – bókmenntir, greinar, vefsíður, kóða – og lært mynstur tungumálsins. Útkoman? Hugbúnaður sem getur: Svarað flóknum spurningum Skrifað greinar, sögur og kóða Greint gögn og mynstur Spjallað á náttúrulegu máli Helstu leikendur í kapphlaupinu 2025: OpenAI – GPT-5: Nákvæmara, hraðara og betra í að fylgja leiðbeiningum en nokkru sinni fyrr. xAI – Grok 4: Sækir svör í rauntíma af netinu og notar mörg verkfæri í einu. Anthropic – Claude 4: Stórt vinnsluminni, vinnur með texta og myndir; notar „siðaregluskrá“ til að forðast hættur. Google DeepMind – Gemini: Fjölþátta líkan sem vinnur með texta, hljóð og myndir í einu. Meta – Llama 3: Opið og ókeypis módel, innbyggt í samfélagsmiðla eins og WhatsApp og Messenger. Hvernig lærir gervigreind? Þjálfun stórra mállíkana fer fram í tveimur meginskrefum: 1. Grunnþjálfun Líkanið „les“ milljarða orða úr fjölbreyttum heimildum. Lærir að spá fyrir um næsta orð í setningu. 2. Fínstilling og siðareglur Mannlegir leiðbeinendur leiðrétta svör og kenna módelinu að fylgja fyrirmælum. Nýjar aðferðir eins og Constitutional AI tryggja að svör séu bæði gagnleg og örugg. Þetta gerir módelin sveigjanleg, skapandi og mótanleg eftir því hvernig þú spyrð. Spurningin mótar svarið Samskipti við gervigreind eru eins og að vinna með klárum samstarfsmanni:Því skýrari sem fyrirmælin eru, því betra verður svarið. Gefðu samhengi – segðu til hvers þú þarft upplýsingarnar. Skilgreindu hlutverk – t.d. „Vertu lögfræðingur“ eða „vertu kennari“. Bregstu við – leiðréttu eða bættu við í samtalinu. 5 hagnýt ráð til að ná sem mestu út úr gervigreind 1. Skilgreindu markmiðið skýrt Slæmt: „Segðu mér frá fjármálum.“ Betra: „Gerðu lista yfir 5 leiðir til að auka sparnað heimilisins á mánuði.“ 2. Gefðu samhengi Slæmt: „Gerðu kynningu.“ Betra: „Gerðu 5 mínútna kynningu um sjálfbærni fyrir 14 ára nemendur.“ 3. Vertu nákvæmur í orðum Notaðu tölur, dæmi og afmörkun. 4. Stjórnaðu stíl og tóni „Útskýrðu þetta eins og fyrir byrjanda í forritun.“ 5. Prófaðu þig áfram Endurmótaðu spurningu eða breyttu fyrirmælum þar til útkoman er rétt. Meira en bara tól – forskot í lífi og starfi Tæknibyltingar hafa alltaf vakið bæði ótta og vonir. Gervigreind er ekkert annað en verkfæri – og framtíðin mótast af því hvernig við notum hana. Rétt nýtt getur hún: Sparað tíma í daglegu amstri Hjálpað við greiningu og ákvarðanatöku Opnað ný tækifæri í námi, starfi og sköpun Sá sem lærir að vinna með gervigreind hefur forskot á þá sem hunsa hana.Byrjaðu í dag – jafnvel með einni vel mótaðri spurningu – og sjáðu hvað þú færð til baka. Þessi grein er skrifuð í gervigreind en ekki af gervigreind – á því er mikill munur. Höfundur er MBA gervigreindarfræðingur.
Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius Skoðun
Sveitarstjórn Grímsnes- og Grafningshrepps reynir að skrá fólk út úr samfélaginu Guðrún M. Njálsdóttir,Ragna Ívarsdóttir,Þröstur Sverrisson Skoðun
Skoðun Sveitarstjórn Grímsnes- og Grafningshrepps reynir að skrá fólk út úr samfélaginu Guðrún M. Njálsdóttir,Ragna Ívarsdóttir,Þröstur Sverrisson skrifar
Skoðun Skóli án aðgreiningar - tékklisti fyrir stjórnvöld til að gera betur Unnur Helga Óttarsdóttir,Anna Lára Steindal skrifar
Skoðun Fjöldi kynja – treystir þú þér í samtalið með velferð barna að leiðarljósi? Böðvar Ingi Guðbjartsson skrifar
Skoðun Ókeypis minnisblað fyrir Alþingi: Jafnrétti er ekki skoðun- en umræðan er það Sigríður Ásta Hauksdóttir skrifar
Skoðun Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius skrifar
Skoðun Austurland situr eftir þrátt fyrir fjórðung vöruútflutningstekna Berglind Harpa Svavarsdóttir skrifar
Skoðun Stjórn Eflingar lýsir yfir samstöðu með palestínsku þjóðinni og fordæmir þjóðarmorð á Gaza Hópur stjórnarmanna í Eflingu skrifar
Skoðun Þjóð gegn þjóðarmorði – stéttarfélög hvetja til þátttöku Hópur formanna stéttarfélaga skrifar
Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius Skoðun
Sveitarstjórn Grímsnes- og Grafningshrepps reynir að skrá fólk út úr samfélaginu Guðrún M. Njálsdóttir,Ragna Ívarsdóttir,Þröstur Sverrisson Skoðun