Gervigreind í skólum: Tækifæri til byltingar eða hætta á nýjum ójöfnuði? Sigvaldi Einarsson skrifar 14. júlí 2025 13:02 Gervigreind er að umbreyta íslensku menntakerfi. Hún býður upp á möguleika til að jafna aðgang, bæta námsárangur og létta álagi af kennurum – en aðeins ef innleiðing er vönduð og mannleg gildi höfð að leiðarljósi. Framtíð íslenskra barna í heimi gervigreindar ræðst af því hvernig við nýtum tæknina. Það er á okkar ábyrgð hvort gervigreind verði afl til jöfnuðar og valdeflingar – eða nýr þáttur í stéttaskiptingu og ójöfnuði. Nú þarf að ræða málið opinskátt, setja siðferði og gagnrýna hugsun í forgrunn og tryggja að enginn verði skilinn eftir í menntabyltingunni. Ný tækifæri og áskoranir Ísland stendur á tímamótum. Gervigreind er ekki lengur fjarlæg framtíðarsýn heldur raunveruleiki sem þegar hefur áhrif á skólastarf. Hún getur orðið öflugasta jafnréttistæki íslensks skólakerfis – ef rétt er að henni staðið. Fimm stoðir framtíðarmenntunar Jöfn tækifæri fyrir allaGervigreind greinir og mætir þörfum nemenda með námsörðugleika, fötlun eða hegðunarvanda. Hún tryggir einstaklingsmiðað nám óháð búsetu eða bakgrunni. Kennsla í fremstu röðKennarar verða leiðbeinendur framtíðarinnar með gervigreindarverkfærum sem létta álagi og efla nýsköpun í kennsluháttum. Tæknin styður, en kemur ekki í stað kennara. Hæfni fyrir framtíðinaNemendur öðlast gagnrýna hugsun, tæknilæsi og hæfni til að takast á við stafrænan veruleika. Þetta snýst ekki bara um að kunna á tækni, heldur að hugsa sjálfstætt. Vellíðan í öndvegiGervigreind greinir velferð og bregst við þörfum nemenda áður en vandamál magnast. Persónuvernd og siðferði verða að vera í fyrirrúmi. Gæði í forgrunniGagnadrifin stefnumótun byggir á mælanlegum árangri: bættri námsframvindu, minni brottfalli og aukinni kennaraánægju. Lærdómur frá útlöndum Finnland nýtir gervigreind til að sérsníða nám og bæta árangur í stærðfræði. Í Singapúr eru gervigreindarmentorar fyrir hvern nemanda og nær allir skólar nýta tæknina. Í Suður-Kóreu aðlaga gervigreindarkennarar nám að hraða og stíl hvers og eins. Danmörk leggur áherslu á forvarnir og minni aðgreiningu, en Noregur hefur þverfaglegt samstarf milli skóla, heilbrigðis og félagsþjónustu. Gervigreind – tækifæri eða hætta? Gervigreind styður snemmtæka greiningu á námsörðugleikum og aðlögun námsefnis að þörfum hvers og eins. Hún tryggir aðgengi að fjölbreyttu námi óháð staðsetningu. Kennarar fá stuðning við matsferli og kennsluáætlanir. Gögn um námsframvindu og vellíðan nýtast til umbóta og stefnumótunar. En áskoranir eru til staðar: Siðferði og persónuvernd verða að vera í forgrunni. Hlutdrægni í gögnum og hönnun getur aukið ójöfnuð. Gervigreind á að vera stuðningstæki, ekki staðgengill kennara eða nemanda. Allir þurfa að hafa aðgang að tækni og stuðningi, óháð efnahag eða búsetu. Næstu skref Gervigreind er ekki markmið heldur tæki til að efla menntun fyrir alla. Með skýrri stefnu, gagnadrifinni innleiðingu og lærdómi frá öðrum þjóðum getum við skapað menntakerfi þar sem enginn verður skilinn eftir. Nú er rétti tíminn til að ræða málið, setja siðferði og gagnrýna hugsun í forgrunn og tryggja að menntabyltingin verði öllum til góðs. Höfundur er MBA gervigreindarfræðingur Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Sigvaldi Einarsson Gervigreind Mest lesið Sjö staðreyndir í útlendingamálum Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir Skoðun Sjálfstæðisstefnan og frelsið Helgi Áss Grétarsson Skoðun Svargrein: Ísland á víst að íhuga aðild að ESB Ágúst Ólafur Ágústsson Skoðun Sumarfríinu aflýst Sigurður Helgi Pálmason Skoðun Um mýkt, menntun og von Sigurður Árni Reynisson Skoðun „Er allt í lagi?“ Olga Björt Þórðardóttir Skoðun Einmanaleiki: Skortir þig tengsl við þig eða aðra? Sigrún Þóra Sveinsdóttir Skoðun Gerir háskólanám þig að grunnskólakennara? Davíð Már Sigurðsson Skoðun Úr skotgröfum í netkerfin: Netárásir á innviði Vesturlanda Ýmir Vigfússon Skoðun Fordómar gagnvart hinsegin fólki – Reynslusaga Geir Gunnar Markússon Skoðun Skoðun Skoðun Sumarorlofið fór í baráttuna fyrir barni - er það sanngjarnt? Sigríður Auðunsdóttir skrifar Skoðun Sjálfstæðisstefnan og frelsið Helgi Áss Grétarsson skrifar Skoðun Sjö staðreyndir í útlendingamálum Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Þegar fjölbreytileikinn verður ógn: Afneitun, andstaða og ótti við hið mannlega Haukur Logi Jóhannsson skrifar Skoðun Einmanaleiki: Skortir þig tengsl við þig eða aðra? Sigrún Þóra Sveinsdóttir skrifar Skoðun Svargrein: Ísland á víst að íhuga aðild að ESB Ágúst Ólafur Ágústsson skrifar Skoðun Fjölbreytni í endurhæfingu skiptir máli Hólmfríður Einarsdóttir skrifar Skoðun Sumarfríinu aflýst Sigurður Helgi Pálmason skrifar Skoðun Úr skotgröfum í netkerfin: Netárásir á innviði Vesturlanda Ýmir Vigfússon skrifar Skoðun Fordómar gagnvart hinsegin fólki – Reynslusaga Geir Gunnar Markússon skrifar Skoðun „Er allt í lagi?“ Olga Björt Þórðardóttir skrifar Skoðun Göngum í Haag hópinn Þórhildur Sunna Ævarsdóttir skrifar Skoðun Kirkjuklukkur hringja Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Gerir háskólanám þig að grunnskólakennara? Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Stríð skapar ekki frið Sanna Magdalena Mörtudóttir skrifar Skoðun Íslenska stóðhryssan og Evrópa Hallgerður Ljósynja Hauksdóttir skrifar Skoðun Hvammsvirkjun – Skyldur ráðherra og réttur samfélagsins Eggert Valur Guðmundsson skrifar Skoðun Norska leiðin er fasismi Jón Frímann Jónsson skrifar Skoðun Um mýkt, menntun og von Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Höfum alla burði til þess Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Tímabær rannsókn dómsmálaráðuneytisins Sigmundur Davíð Gunnlaugsson skrifar Skoðun Umsókn krefst ákvörðunar – ekki ákalls Erna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Hjálp, barnið mitt spilar Roblox! Kristín Magnúsdóttir skrifar Skoðun Líkindi með guðstrú og djöflatrú Gunnar Björgvinsson skrifar Skoðun Ævinlega þakkláti flóttamaðurinn Zeljka Kristín Klobucar skrifar Skoðun Vér vesalingar Ingólfur Sverrisson skrifar Skoðun Leikrit Landsvirkjunar Snæbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Við þurfum ekki að loka landinu – við þurfum að opna augun Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Svona eða hinsegin, hvert okkar verður næst? Unnar Geir Unnarsson skrifar Skoðun Reynisfjara og mannréttindasáttmáli Evrópu Róbert R. Spanó skrifar Sjá meira
Gervigreind er að umbreyta íslensku menntakerfi. Hún býður upp á möguleika til að jafna aðgang, bæta námsárangur og létta álagi af kennurum – en aðeins ef innleiðing er vönduð og mannleg gildi höfð að leiðarljósi. Framtíð íslenskra barna í heimi gervigreindar ræðst af því hvernig við nýtum tæknina. Það er á okkar ábyrgð hvort gervigreind verði afl til jöfnuðar og valdeflingar – eða nýr þáttur í stéttaskiptingu og ójöfnuði. Nú þarf að ræða málið opinskátt, setja siðferði og gagnrýna hugsun í forgrunn og tryggja að enginn verði skilinn eftir í menntabyltingunni. Ný tækifæri og áskoranir Ísland stendur á tímamótum. Gervigreind er ekki lengur fjarlæg framtíðarsýn heldur raunveruleiki sem þegar hefur áhrif á skólastarf. Hún getur orðið öflugasta jafnréttistæki íslensks skólakerfis – ef rétt er að henni staðið. Fimm stoðir framtíðarmenntunar Jöfn tækifæri fyrir allaGervigreind greinir og mætir þörfum nemenda með námsörðugleika, fötlun eða hegðunarvanda. Hún tryggir einstaklingsmiðað nám óháð búsetu eða bakgrunni. Kennsla í fremstu röðKennarar verða leiðbeinendur framtíðarinnar með gervigreindarverkfærum sem létta álagi og efla nýsköpun í kennsluháttum. Tæknin styður, en kemur ekki í stað kennara. Hæfni fyrir framtíðinaNemendur öðlast gagnrýna hugsun, tæknilæsi og hæfni til að takast á við stafrænan veruleika. Þetta snýst ekki bara um að kunna á tækni, heldur að hugsa sjálfstætt. Vellíðan í öndvegiGervigreind greinir velferð og bregst við þörfum nemenda áður en vandamál magnast. Persónuvernd og siðferði verða að vera í fyrirrúmi. Gæði í forgrunniGagnadrifin stefnumótun byggir á mælanlegum árangri: bættri námsframvindu, minni brottfalli og aukinni kennaraánægju. Lærdómur frá útlöndum Finnland nýtir gervigreind til að sérsníða nám og bæta árangur í stærðfræði. Í Singapúr eru gervigreindarmentorar fyrir hvern nemanda og nær allir skólar nýta tæknina. Í Suður-Kóreu aðlaga gervigreindarkennarar nám að hraða og stíl hvers og eins. Danmörk leggur áherslu á forvarnir og minni aðgreiningu, en Noregur hefur þverfaglegt samstarf milli skóla, heilbrigðis og félagsþjónustu. Gervigreind – tækifæri eða hætta? Gervigreind styður snemmtæka greiningu á námsörðugleikum og aðlögun námsefnis að þörfum hvers og eins. Hún tryggir aðgengi að fjölbreyttu námi óháð staðsetningu. Kennarar fá stuðning við matsferli og kennsluáætlanir. Gögn um námsframvindu og vellíðan nýtast til umbóta og stefnumótunar. En áskoranir eru til staðar: Siðferði og persónuvernd verða að vera í forgrunni. Hlutdrægni í gögnum og hönnun getur aukið ójöfnuð. Gervigreind á að vera stuðningstæki, ekki staðgengill kennara eða nemanda. Allir þurfa að hafa aðgang að tækni og stuðningi, óháð efnahag eða búsetu. Næstu skref Gervigreind er ekki markmið heldur tæki til að efla menntun fyrir alla. Með skýrri stefnu, gagnadrifinni innleiðingu og lærdómi frá öðrum þjóðum getum við skapað menntakerfi þar sem enginn verður skilinn eftir. Nú er rétti tíminn til að ræða málið, setja siðferði og gagnrýna hugsun í forgrunn og tryggja að menntabyltingin verði öllum til góðs. Höfundur er MBA gervigreindarfræðingur
Skoðun Sumarorlofið fór í baráttuna fyrir barni - er það sanngjarnt? Sigríður Auðunsdóttir skrifar
Skoðun Þegar fjölbreytileikinn verður ógn: Afneitun, andstaða og ótti við hið mannlega Haukur Logi Jóhannsson skrifar
Skoðun Við þurfum ekki að loka landinu – við þurfum að opna augun Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar