Slæm staða einkarekinna fjölmiðla kom á óvart Auðun Georg Ólafsson skrifar 5. mars 2025 14:03 Björn Brynjúlfur Björnsson, framkvæmdastjóri Viðskiptaráðs. Vísir/Vilhelm „Þegar við byrjuðum að skoða þetta óraði okkur fyrir að fækkun starfsmanna væri svona mikil hjá einkareknum fjölmiðlum. Í rauninni er umhverfið orðið þannig að ríkismiðillinn er með 27 prósent markaðshlutdeild á Íslandi á meðan hlutdeildin er 10 prósent á öðrum Norðurlöndum. Þannig að við erum komin með fjölmiðlaumhverfi sem að okkar mati er óheilbrigt,“ segir Björn Brynjúlfur Björnsson, framkvæmdastjóri Viðskiptaráðs. Umfang Ríkisútvarpsins er hlutfallslega langmest af öllum ríkisfjölmiðlum á Norðurlöndum að því er fram kemur í nýrri úttekt Viðskiptaráðs á umhverfi fjölmiðla á Íslandi. Fjallað verður meðal annars um úttektina á fundi Viðskiptaráðs í dag á fundi sem ber yfirskriftina: Afsakið hlé. Þar verður kynnt úttekt ráðsins um samkeppnisstöðu og framtíðarhorfur fjölmiðla á Íslandi en einnig hlutverk og umsvisf ríkisins á þeim markaði. Eiga undir högg að sækja Björn segir það hafa komið mest á óvart hversu mikið innlendir einkareknir fjölmiðlar eigi undir högg að sækja. Tölur frá Hagstofu Íslands sýna að starfandi hjá einkareknum fjölmiðlum hafi fækkað um 69 prósent frá 2008, eða úr 2.040 manns í 640. Á sama tímabili hafi starfandi hjá Ríkisútvarpinu fækkað um 16 prósent, úr 320 í 270. Sé litið til síðasta áratugs hefur fjölgað í starfsteymi RÚV á meðan verulega hefur fækkað á einkareknum miðlum. Ástæðan er meðal annars vegna samkeppni við erlenda miðla sem þurfa ekki að sæta sömu kröfum og innlendir fjölmiðlar gera og hinsvegar vegna vaxandi umsvifa Ríkisútvarpsins. Umfang RÚV er hlutfallslega langmest af öllum ríkisfjölmiðlum á Norðurlöndum að því er fram kemur í skýrslu Viðskiptaráðs. Skekkja á markaði Fram kemur að opinberir styrkir til einkarekinna fjölmiðla hafa hingað til verið helsta tilraun stjórnvalda til að draga úr þeirri skekkju sem meðgjöf með ríkismiðlinum skapar. Í fyrra hlaut RÚV tólffalt hærra framlag en allir einkareknir fjölmiðlar til samans sem skiptu 470 milljónum á milli sín þar sem tveir fengu hæsta mögulega styrk upp á 107 milljónir króna. Samanlagt duga styrkirnir skammt samanborið við opinber framlög til ríkismiðilsins, að því er fram kemur út úttekt Viðskiptaráðs. Minnt er á að ýmsar kvaðir hvíli á innlendum fjölmiðlum sem erlendir miðlar þurfi ekki að fara eftir. Slíkar kvaðir geta gert erlenda miðla að álitlegri kosti til birtinga á auglýsingum og veikt stöðu innlendra miðla. Dæmi um slíkt er bann við áfengisauglýsingum í innlendum miðlum, hömlur á auglýsingar veðmálastarfsemi og kröfur um að erlent efni sé texta- eða talsett á íslensku. Á sama tímabili hafi hlutdeild RÚV á auglýsingamarkaði einungis lækkað um 5 prósentustig, eða úr 14 prósentum í 9 prósent. „Síðan er komin ný eftirlitsstofnun, Fjölmiðlanefnd, sem innlendir fjölmiðlar hafa þurft að svara fyrir,“ segir Björn. Fjórar aðgerðir Viðskiptaráð leggur til fjórar aðgerðir til að styrkja stöðu einkarekinna fjölmiðla og jafna umsvif RÚV við ríkismiðla hinna Norðurlandanna. Það leggur til að RÚV hverfi af auglýsingamarkaði, líkt og tíðkast með ríkismiðla annarra Norðurlanda. Önnur tillagan gengur út á að opinberum framlögum til stuðnings við innlenda dagskrárgerð sé úthlutað í gegnum samkeppnissjóð. Þriðja að banni við áfengis- og veðmálaauglýsingum verði aflétt og sú fjórða að fjölmiðlanefnd verði lögð niður. „Langtímasýn okkar er að fjölmiðlun sé alfarið í höndum einkaaðila og ríkið stígi alfarið út af þessum markaði. Við leggjum til að rekstrarumhverfið verði fært nær því sem tíðkast á öðrum Norðurlöndum, þannig að við teljum þetta mjög raunhæfar tillögur.“ Fjölmiðlar Ríkisútvarpið Tengdar fréttir Starfsfólki fjölgar hjá RÚV en hríðfækkar í bransanum Starfsfólki við einkarekna fjölmiðla hefur hríðfækkað undanfarinn áratug á meðan Ríkisútvarpið hefur bætt við sig starfsfólki. Umfang RÚV er hlutfallslega langmest af öllum ríkisfjölmiðlum á Norðurlöndum að því er fram kemur í nýrri skýrslu Viðskiptaráðs. Frá hruni hefur starfsfólki á einkareknum fjölmiðlum fækkað um 69 prósent en 16 prósent á RÚV. 5. mars 2025 06:00 Mest lesið „Hann er svolítið eins og Ragnar Reykás“ Viðskipti innlent Loka Brút og Kaffi Ó-le Viðskipti innlent Standist ekki söguskoðun að tengja uppsagnirnar við veiðigjöldin Viðskipti innlent Sushi Corner lokar Viðskipti innlent Krafa um íslensku leiði til minni samkeppni og hærra verðs Viðskipti innlent Gætum orðið fyrsta landið í heiminum til að snúa þróun offitu við Samstarf „Mér fannst þetta bara gott hjá Ingu“ Viðskipti innlent BMW lækkar verð á nýjustu kynslóð sportjeppans X3 Plug-in Hybrid Samstarf Nýir mannauðsstjórar hjá Eimskip Viðskipti innlent Tekur við sem framkvæmdastjóri innanlandssviðs Samskipa Viðskipti innlent Fleiri fréttir „Hann er svolítið eins og Ragnar Reykás“ Krafa um íslensku leiði til minni samkeppni og hærra verðs Loka Brút og Kaffi Ó-le Sushi Corner lokar Standist ekki söguskoðun að tengja uppsagnirnar við veiðigjöldin Tekur við sem framkvæmdastjóri innanlandssviðs Samskipa Nýir mannauðsstjórar hjá Eimskip „Mér fannst þetta bara gott hjá Ingu“ Telur að fleiri fyrirtæki muni ráðast í uppsagnir Tuttugu manns sagt upp hjá Play Þorbirna og Ævar til Pálsson Töpuðu milljarði og bauna á stjórnvöld „Þetta endar náttúrulega á saklausu fólki“ Hafna alfarið ummælum um íslensk gagnaver og peningaþvætti Tólf sagt upp á Siglufirði Loka vinnslu og segja upp fimmtíu vegna veiðigjaldahækkunar Eignast meirihluta í Streifeneder Framkvæmdastjórinn hættir og níu sagt upp Rekstur Árborgar jákvæður og bæjarstjóri fagnar Reiknuðu með halla en enduðu í hundruð milljóna króna plús Óvænt en breytir þó ekki spám Verðbólgan hjaðnar þvert á spár Segir stefna í að Vélfag verði lagt niður vegna þvingananna Fjórir ráðnir nýir fagstjórar hjá Kvikmyndaskólanum Fiskar komnir í fyrstu 25 metra eldistankana Ráðin markaðsstjóri Prís Helga nýr fjármálastjóri Ísorku Stefna á gervigreindarver við Húsavík Arnar og Eiríkur til Fossa „Áfengið þarf að vera erlendis þegar þú pantar það“ Sjá meira
Umfang Ríkisútvarpsins er hlutfallslega langmest af öllum ríkisfjölmiðlum á Norðurlöndum að því er fram kemur í nýrri úttekt Viðskiptaráðs á umhverfi fjölmiðla á Íslandi. Fjallað verður meðal annars um úttektina á fundi Viðskiptaráðs í dag á fundi sem ber yfirskriftina: Afsakið hlé. Þar verður kynnt úttekt ráðsins um samkeppnisstöðu og framtíðarhorfur fjölmiðla á Íslandi en einnig hlutverk og umsvisf ríkisins á þeim markaði. Eiga undir högg að sækja Björn segir það hafa komið mest á óvart hversu mikið innlendir einkareknir fjölmiðlar eigi undir högg að sækja. Tölur frá Hagstofu Íslands sýna að starfandi hjá einkareknum fjölmiðlum hafi fækkað um 69 prósent frá 2008, eða úr 2.040 manns í 640. Á sama tímabili hafi starfandi hjá Ríkisútvarpinu fækkað um 16 prósent, úr 320 í 270. Sé litið til síðasta áratugs hefur fjölgað í starfsteymi RÚV á meðan verulega hefur fækkað á einkareknum miðlum. Ástæðan er meðal annars vegna samkeppni við erlenda miðla sem þurfa ekki að sæta sömu kröfum og innlendir fjölmiðlar gera og hinsvegar vegna vaxandi umsvifa Ríkisútvarpsins. Umfang RÚV er hlutfallslega langmest af öllum ríkisfjölmiðlum á Norðurlöndum að því er fram kemur í skýrslu Viðskiptaráðs. Skekkja á markaði Fram kemur að opinberir styrkir til einkarekinna fjölmiðla hafa hingað til verið helsta tilraun stjórnvalda til að draga úr þeirri skekkju sem meðgjöf með ríkismiðlinum skapar. Í fyrra hlaut RÚV tólffalt hærra framlag en allir einkareknir fjölmiðlar til samans sem skiptu 470 milljónum á milli sín þar sem tveir fengu hæsta mögulega styrk upp á 107 milljónir króna. Samanlagt duga styrkirnir skammt samanborið við opinber framlög til ríkismiðilsins, að því er fram kemur út úttekt Viðskiptaráðs. Minnt er á að ýmsar kvaðir hvíli á innlendum fjölmiðlum sem erlendir miðlar þurfi ekki að fara eftir. Slíkar kvaðir geta gert erlenda miðla að álitlegri kosti til birtinga á auglýsingum og veikt stöðu innlendra miðla. Dæmi um slíkt er bann við áfengisauglýsingum í innlendum miðlum, hömlur á auglýsingar veðmálastarfsemi og kröfur um að erlent efni sé texta- eða talsett á íslensku. Á sama tímabili hafi hlutdeild RÚV á auglýsingamarkaði einungis lækkað um 5 prósentustig, eða úr 14 prósentum í 9 prósent. „Síðan er komin ný eftirlitsstofnun, Fjölmiðlanefnd, sem innlendir fjölmiðlar hafa þurft að svara fyrir,“ segir Björn. Fjórar aðgerðir Viðskiptaráð leggur til fjórar aðgerðir til að styrkja stöðu einkarekinna fjölmiðla og jafna umsvif RÚV við ríkismiðla hinna Norðurlandanna. Það leggur til að RÚV hverfi af auglýsingamarkaði, líkt og tíðkast með ríkismiðla annarra Norðurlanda. Önnur tillagan gengur út á að opinberum framlögum til stuðnings við innlenda dagskrárgerð sé úthlutað í gegnum samkeppnissjóð. Þriðja að banni við áfengis- og veðmálaauglýsingum verði aflétt og sú fjórða að fjölmiðlanefnd verði lögð niður. „Langtímasýn okkar er að fjölmiðlun sé alfarið í höndum einkaaðila og ríkið stígi alfarið út af þessum markaði. Við leggjum til að rekstrarumhverfið verði fært nær því sem tíðkast á öðrum Norðurlöndum, þannig að við teljum þetta mjög raunhæfar tillögur.“
Fjölmiðlar Ríkisútvarpið Tengdar fréttir Starfsfólki fjölgar hjá RÚV en hríðfækkar í bransanum Starfsfólki við einkarekna fjölmiðla hefur hríðfækkað undanfarinn áratug á meðan Ríkisútvarpið hefur bætt við sig starfsfólki. Umfang RÚV er hlutfallslega langmest af öllum ríkisfjölmiðlum á Norðurlöndum að því er fram kemur í nýrri skýrslu Viðskiptaráðs. Frá hruni hefur starfsfólki á einkareknum fjölmiðlum fækkað um 69 prósent en 16 prósent á RÚV. 5. mars 2025 06:00 Mest lesið „Hann er svolítið eins og Ragnar Reykás“ Viðskipti innlent Loka Brút og Kaffi Ó-le Viðskipti innlent Standist ekki söguskoðun að tengja uppsagnirnar við veiðigjöldin Viðskipti innlent Sushi Corner lokar Viðskipti innlent Krafa um íslensku leiði til minni samkeppni og hærra verðs Viðskipti innlent Gætum orðið fyrsta landið í heiminum til að snúa þróun offitu við Samstarf „Mér fannst þetta bara gott hjá Ingu“ Viðskipti innlent BMW lækkar verð á nýjustu kynslóð sportjeppans X3 Plug-in Hybrid Samstarf Nýir mannauðsstjórar hjá Eimskip Viðskipti innlent Tekur við sem framkvæmdastjóri innanlandssviðs Samskipa Viðskipti innlent Fleiri fréttir „Hann er svolítið eins og Ragnar Reykás“ Krafa um íslensku leiði til minni samkeppni og hærra verðs Loka Brút og Kaffi Ó-le Sushi Corner lokar Standist ekki söguskoðun að tengja uppsagnirnar við veiðigjöldin Tekur við sem framkvæmdastjóri innanlandssviðs Samskipa Nýir mannauðsstjórar hjá Eimskip „Mér fannst þetta bara gott hjá Ingu“ Telur að fleiri fyrirtæki muni ráðast í uppsagnir Tuttugu manns sagt upp hjá Play Þorbirna og Ævar til Pálsson Töpuðu milljarði og bauna á stjórnvöld „Þetta endar náttúrulega á saklausu fólki“ Hafna alfarið ummælum um íslensk gagnaver og peningaþvætti Tólf sagt upp á Siglufirði Loka vinnslu og segja upp fimmtíu vegna veiðigjaldahækkunar Eignast meirihluta í Streifeneder Framkvæmdastjórinn hættir og níu sagt upp Rekstur Árborgar jákvæður og bæjarstjóri fagnar Reiknuðu með halla en enduðu í hundruð milljóna króna plús Óvænt en breytir þó ekki spám Verðbólgan hjaðnar þvert á spár Segir stefna í að Vélfag verði lagt niður vegna þvingananna Fjórir ráðnir nýir fagstjórar hjá Kvikmyndaskólanum Fiskar komnir í fyrstu 25 metra eldistankana Ráðin markaðsstjóri Prís Helga nýr fjármálastjóri Ísorku Stefna á gervigreindarver við Húsavík Arnar og Eiríkur til Fossa „Áfengið þarf að vera erlendis þegar þú pantar það“ Sjá meira
Starfsfólki fjölgar hjá RÚV en hríðfækkar í bransanum Starfsfólki við einkarekna fjölmiðla hefur hríðfækkað undanfarinn áratug á meðan Ríkisútvarpið hefur bætt við sig starfsfólki. Umfang RÚV er hlutfallslega langmest af öllum ríkisfjölmiðlum á Norðurlöndum að því er fram kemur í nýrri skýrslu Viðskiptaráðs. Frá hruni hefur starfsfólki á einkareknum fjölmiðlum fækkað um 69 prósent en 16 prósent á RÚV. 5. mars 2025 06:00