Gervigreind: Hraðall þekkingar – en ekki gallalaus Sigvaldi Einarsson skrifar 12. febrúar 2025 13:00 Aðgengi að þekkingu hefur aldrei verið jafn mikið og í dag. Með gervigreind getum við aflað upplýsinga, dýpkað sérfræðiþekkingu og tekið upplýstar ákvarðanir á áður óþekktum hraða. En þrátt fyrir möguleikana sem tæknin býður upp á, er mikilvægt að nota hana á ábyrgan hátt og með gagnrýnu hugarfari. Gervigreind er ekki óskeikul Þótt gervigreind veiti aðgang að miklu magni upplýsinga, þarf að hafa í huga að hún er ekki fullkomin: Hún getur gefið rangar eða úreltar upplýsingar. Niðurstöður byggja á þeim gögnum sem hún hefur verið þjálfuð á og endurspegla ekki endilega nýjustu staðreyndir. Hún getur búið til sannfærandi en villandi svör. Stundum framleiðir hún röng svör sem virðast rétt („hallucinations“). Hún skilur ekki samhengi á mannlegan hátt. Hún vinnur úr gögnum en hefur hvorki dómgreind né innsæi. Þetta undirstrikar nauðsyn þess að staðfesta niðurstöður með áreiðanlegum heimildum og beita gagnrýnni hugsun. Gervigreind eykur aðgengi að þekkingu Þrátt fyrir takmarkanir er gervigreind eitt öflugasta tækið til að læra, þróast og halda sér upplýstum. Aukin almenn þekking Upplýsingar sem áður voru aðeins aðgengilegar sérfræðingum eru nú innan seilingar allra. Námsefni og fræðsluefni er aðgengilegt hvenær sem er, hvar sem er. Sérfræðiþekking dýpkar hraðar Fagfólk getur notað gervigreind til að greina gögn, þróa nýjar lausnir og fylgjast með nýjustu rannsóknum. Fyrirtæki nýta hana til að bæta ákvarðanatöku, þjónustu og nýsköpun. Gervigreind og menntun framtíðarinnar Menntakerfið stendur frammi fyrir byltingu þar sem gervigreind getur sérsniðið nám að hverjum nemanda og aukið skilning með myndrænum og gagnvirkum útskýringum. Hvaða hæfni þarf unga fólkið okkar að hafa? Til að nýta tækifærin sem gervigreind skapar þurfa nemendur að rækta eftirfarandi hæfni: Gagnrýnin hugsun – Að kunna að efast um upplýsingar, sannreyna heimildir og skilja hvernig gervigreind vinnur úr gögnum. Sköpunargleði – Að nýta tæknina til að finna nýjar lausnir og þróa nýjar hugmyndir. Siðferðileg dómgreind – Að skilja ábyrgðina sem fylgir notkun gervigreindar og taka upplýstar ákvarðanir. Aðlögunarhæfni – Að vera tilbúinn til að læra og þróast í síbreytilegum heimi. Samskiptahæfni – Þrátt fyrir aukna sjálfvirkni skiptir mannleg samskiptafærni enn miklu máli. Ef við viljum að ungt fólk verði ekki aðeins neytendur gervigreindar heldur leiðtogar í nýtingu hennar, verðum við að leggja áherslu á þessa hæfni í menntakerfinu. Gervigreind í daglegu lífi Að vera upplýstur þýðir ekki aðeins að afla sér nýrrar þekkingar – það þýðir einnig að geta túlkað og metið upplýsingar á réttan hátt. Með gervigreind getur hver einstaklingur: Fylgst með nýjustu rannsóknum og þróun á sínu sviði. Bætt sig í starfi með stöðugri færniþróun. Túlka upplýsingar á gagnrýninn og meðvitaðan hátt. Ný tækifæri – en líka ábyrgð Við berum öll ábyrgð á því hvernig við nýtum gervigreind. Þótt tæknin sé öflug, þarf ávallt að sannreyna niðurstöður og nota hana á skynsamlegan hátt. Ísland hefur einstakt tækifæri til að vera leiðandi í notkun gervigreindar í menntun og atvinnulífi. Með skýrri stefnu og framsækinni nálgun getum við tryggt að tæknin nýtist samfélaginu sem best. Hvernig nýtir þú gervigreind til að auka þína þekkingu? Nú er rétti tíminn til að tileinka sér tæknina. Hvort sem þú ert nemandi, sérfræðingur eða áhugamaður um ákveðið svið, er gervigreind eitt öflugasta tækið sem völ er á. En mundu: það er ekki nóg að fá svör – mikilvægt er að spyrja réttu spurninganna og meta upplýsingarnar á gagnrýninn hátt. Höfundur er MBA nemadi hjá Akademias og gervigreindarfræðingur. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Gervigreind Sigvaldi Einarsson Mest lesið Bættar samgöngur og betra samfélag í Hafnarfirði Valdimar Víðisson Skoðun Fúsk við mannvirkjagerð þarf ekki að viðgangast Helga Sigrún Harðardóttir Skoðun Glæpur eða gjörningur? Sigfús Aðalsteinsson,Baldur Borgþórsson Skoðun Reykjalundur á tímamótum Sveinn Guðmundsson Skoðun Áhyggjur af breytingum á eftirliti með mannvirkjagerð og faggilding Ágúst Jónsson Skoðun Snjall notandi, snjallari gervigreind Agnar Burgess Skoðun Ráð gegn óhugsandi áhættu Hafsteinn Hauksson,Reynir Smári Atlason Skoðun Um stöðu íslenskukennslu á Íslandi Kjartan Jónsson Skoðun Takk! Borghildur Fjóla Kristjánsdóttir Skoðun Fimm ára afmæli Batahúss Agnar Bragason Skoðun Skoðun Skoðun Fúsk við mannvirkjagerð þarf ekki að viðgangast Helga Sigrún Harðardóttir skrifar Skoðun Reykjalundur á tímamótum Sveinn Guðmundsson skrifar Skoðun Bættar samgöngur og betra samfélag í Hafnarfirði Valdimar Víðisson skrifar Skoðun Áhyggjur af breytingum á eftirliti með mannvirkjagerð og faggilding Ágúst Jónsson skrifar Skoðun Snjall notandi, snjallari gervigreind Agnar Burgess skrifar Skoðun Ráð gegn óhugsandi áhættu Hafsteinn Hauksson,Reynir Smári Atlason skrifar Skoðun Forysta í sjálfbærni á bakslagstímum: Sterk gildi eru enn mikilvægari en áður Dr. Andreas Rasche skrifar Skoðun Fimm ára afmæli Batahúss Agnar Bragason skrifar Skoðun Takk! Borghildur Fjóla Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Íslandsklukkan: Markleysa frá upphafi Gunnar Salvarsson skrifar Skoðun Um stöðu íslenskukennslu á Íslandi Kjartan Jónsson skrifar Skoðun Gasa: Löng og torfarin leið til endurreisnar Philippe Lazzarini skrifar Skoðun Pops áttu p? Benedikt S. Benediktsson skrifar Skoðun Ríkisstjórnin hækkar leigu stúdenta Arent Orri J. Claessen,Viktor Pétur Finnsson skrifar Skoðun Annar í feðradegi…og ég leyfi mér að dreyma Ólafur Grétar Gunnarsson skrifar Skoðun Orkuskiptin heima og að heiman Eiríkur Hjálmarsson skrifar Skoðun Fyrir hvað stöndum við? Brynja Hallgrímsdóttir skrifar Skoðun COP30, Ísland, lífsskilyrði og loftslagsvá Kamma Thordarson skrifar Skoðun Dýrkeypt vinavæðing á vakt lögreglustjórans Ólafur Hauksson skrifar Skoðun Svöng Eflingarbörn Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun Úr myrkri í von – Saga Grindvíkinga Bryndís Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Þak yfir höfuðið er mannréttindi ekki forréttindi Kristján Þórður Snæbjarnarson skrifar Skoðun Glæpur eða gjörningur? Sigfús Aðalsteinsson,Baldur Borgþórsson skrifar Skoðun Við erum að vinna fyrir þig Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Börn í biðröð hjá Sýslumanni Helga Vala Helgadóttir skrifar Skoðun Sofandaháttur Íslands í nýrri iðnbyltingu Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Byggjum fyrir síðustu kaupendur Friðjón R. Friðjónsson skrifar Skoðun Það sem við segjum er það sem við erum Guðný Björk Pálmadóttir skrifar Skoðun Óásættanleg bið, fordómar og aðrar hindranir í kerfinu Helga F. Edwardsdóttir skrifar Skoðun Má bjóða þér einelti? Linda Hrönn Bakkmann Þórisdóttir skrifar Sjá meira
Aðgengi að þekkingu hefur aldrei verið jafn mikið og í dag. Með gervigreind getum við aflað upplýsinga, dýpkað sérfræðiþekkingu og tekið upplýstar ákvarðanir á áður óþekktum hraða. En þrátt fyrir möguleikana sem tæknin býður upp á, er mikilvægt að nota hana á ábyrgan hátt og með gagnrýnu hugarfari. Gervigreind er ekki óskeikul Þótt gervigreind veiti aðgang að miklu magni upplýsinga, þarf að hafa í huga að hún er ekki fullkomin: Hún getur gefið rangar eða úreltar upplýsingar. Niðurstöður byggja á þeim gögnum sem hún hefur verið þjálfuð á og endurspegla ekki endilega nýjustu staðreyndir. Hún getur búið til sannfærandi en villandi svör. Stundum framleiðir hún röng svör sem virðast rétt („hallucinations“). Hún skilur ekki samhengi á mannlegan hátt. Hún vinnur úr gögnum en hefur hvorki dómgreind né innsæi. Þetta undirstrikar nauðsyn þess að staðfesta niðurstöður með áreiðanlegum heimildum og beita gagnrýnni hugsun. Gervigreind eykur aðgengi að þekkingu Þrátt fyrir takmarkanir er gervigreind eitt öflugasta tækið til að læra, þróast og halda sér upplýstum. Aukin almenn þekking Upplýsingar sem áður voru aðeins aðgengilegar sérfræðingum eru nú innan seilingar allra. Námsefni og fræðsluefni er aðgengilegt hvenær sem er, hvar sem er. Sérfræðiþekking dýpkar hraðar Fagfólk getur notað gervigreind til að greina gögn, þróa nýjar lausnir og fylgjast með nýjustu rannsóknum. Fyrirtæki nýta hana til að bæta ákvarðanatöku, þjónustu og nýsköpun. Gervigreind og menntun framtíðarinnar Menntakerfið stendur frammi fyrir byltingu þar sem gervigreind getur sérsniðið nám að hverjum nemanda og aukið skilning með myndrænum og gagnvirkum útskýringum. Hvaða hæfni þarf unga fólkið okkar að hafa? Til að nýta tækifærin sem gervigreind skapar þurfa nemendur að rækta eftirfarandi hæfni: Gagnrýnin hugsun – Að kunna að efast um upplýsingar, sannreyna heimildir og skilja hvernig gervigreind vinnur úr gögnum. Sköpunargleði – Að nýta tæknina til að finna nýjar lausnir og þróa nýjar hugmyndir. Siðferðileg dómgreind – Að skilja ábyrgðina sem fylgir notkun gervigreindar og taka upplýstar ákvarðanir. Aðlögunarhæfni – Að vera tilbúinn til að læra og þróast í síbreytilegum heimi. Samskiptahæfni – Þrátt fyrir aukna sjálfvirkni skiptir mannleg samskiptafærni enn miklu máli. Ef við viljum að ungt fólk verði ekki aðeins neytendur gervigreindar heldur leiðtogar í nýtingu hennar, verðum við að leggja áherslu á þessa hæfni í menntakerfinu. Gervigreind í daglegu lífi Að vera upplýstur þýðir ekki aðeins að afla sér nýrrar þekkingar – það þýðir einnig að geta túlkað og metið upplýsingar á réttan hátt. Með gervigreind getur hver einstaklingur: Fylgst með nýjustu rannsóknum og þróun á sínu sviði. Bætt sig í starfi með stöðugri færniþróun. Túlka upplýsingar á gagnrýninn og meðvitaðan hátt. Ný tækifæri – en líka ábyrgð Við berum öll ábyrgð á því hvernig við nýtum gervigreind. Þótt tæknin sé öflug, þarf ávallt að sannreyna niðurstöður og nota hana á skynsamlegan hátt. Ísland hefur einstakt tækifæri til að vera leiðandi í notkun gervigreindar í menntun og atvinnulífi. Með skýrri stefnu og framsækinni nálgun getum við tryggt að tæknin nýtist samfélaginu sem best. Hvernig nýtir þú gervigreind til að auka þína þekkingu? Nú er rétti tíminn til að tileinka sér tæknina. Hvort sem þú ert nemandi, sérfræðingur eða áhugamaður um ákveðið svið, er gervigreind eitt öflugasta tækið sem völ er á. En mundu: það er ekki nóg að fá svör – mikilvægt er að spyrja réttu spurninganna og meta upplýsingarnar á gagnrýninn hátt. Höfundur er MBA nemadi hjá Akademias og gervigreindarfræðingur.
Skoðun Forysta í sjálfbærni á bakslagstímum: Sterk gildi eru enn mikilvægari en áður Dr. Andreas Rasche skrifar