Ingunn Björk Vilhjálmsdóttir er mannauðsráðgjafi og er reglulega í samskiptum við nýbakaðar mæður sem snúa aftur til vinnu eftir fæðingarorlof. Hún segir í aðsendri grein á Vísi konurnar undir miklu álagi vegna stöðunnar í íslensku velferðarkerfi. Ekki sé hægt að treysta því að börnin komist á réttum tíma inn á leikskóla sem er flókið vandamál að leysa auk þess sem þær eru í mörgum tilfellum að stíga sín fyrstu skref á atvinnumarkaði eftir að hafa fjárfest í góðri menntun.
Merkjavörur, sykurleysi og sótthreinsun
„Í fyrsta skipti á mínum starfsferli upplifi ég ákveðna afturför í jafnrétti kynjanna,“ segir Ingunn Björk sem hefur verulegar áhyggjur af þróuninni.
„Margar ungar mæður nefna nýja hluti sem ég hef áhyggjur af, s.s. að makinn vilji ekki taka fæðingarorlof, þær séu að dragast aftur úr í launaþróun, samfélagsmiðlar hafi mjög neikvæð áhrif, þær þurfi að hafa heimilið fullkomið, hreint og fínt og helst sótthreinsað eins og hjá áhrifavöldunum, helst þurfi þær að elda allt frá grunni, engan sykur, hveiti eða unnar kjötvörur fyrir börnin, unga fjölskyldan þurfi að klæðast réttum merkjavörum, kröfur um ferðalög innanlands og erlendis, miklar kröfur um útlit og heilsu og ímyndaðan lífsstíl,“ segir Ingunn Björk.
Konurnar séu margar háskólamenntaðar og með meistaragráður, og komi úr góðu starfi.
„En vegna þessa samverkandi þátta eru þær komnar aftur inn á heimilið, og að eigin sögn „á bak við eldavélina að baka fyrir TikTok“. Yfirleitt endar þetta á einn veg – í depurð og kvíða vegna fullkomnunaráráttu.“
Það sem skiptir konurnar mestu máli
Hún vísar í nýlega grein í Harvard Business Review þar sem nýbakaðar mæður svöruðu því til hvað skipti þær mestu máli við endurkomu eftir fæðingarorlof.
- Skýrir mannauðsferlar í fyrirtækinu er snúa að fæðingarorlofi og stuðningi við endurkomu. Nýbökuð móðir þarf að vita hvaða rétt hún hefur á fæðingarorlofi, auknu orlofi, hvaða sveigjanleiki er í boði, hvernig starfsmannastefnan tekur á endurkomu og aðlögun, hlutastarfi, fjarvinnu, heimavinnu og hvort einhverjar leiðir séu til að lengja fæðingarorlofstímann og aðstoð við að mæta þörfum foreldra við breyttum aðstæðum.
- Skapað sé rými fyrir móðurhlutverkið. Þetta gerir móður eftir fæðingu kleift að hafa stað og tíma til að taka þátt í skyldum sem tengjast móðurhlutverkinu. Til dæmis að hvetja til sveigjanlegs vinnutíma, veita aðgang að brjóstagjöfum og þægilegu sæti, skipuleggja hlé sem gera kleift að dæla og það séu skil á milli vinnu og einkalífs.
- Starfið. Við endurkomu er mikilvægt að nýbökuð móðir finni að hún fái verkefni við hæfi, henni sé úthlutað þróunarverkefnum og nýjum tækifærum og henni sýnt traust að aðlagast breyttum aðstæðum.
- Sjálfsmynd. Það er mikilvægt að samstarfsfólk og stjórnendur sýni nýbökuðum mæðrum áhuga á þeirra nýja hlutverki, t.d. með því að sýna hluttekningu, áhuga, athuga velferð móðurinnar og hlusta af samúð á reynslu hennar.
Ingunn segir þessa þætti mikilvæga en snúi allir að fyrirtækjunum sjálfum. Í greinina vanti upplýsingar um ytra umhverfi kvennanna og þeirra nærumhverfi á heimilinu.
„Þar sem nýbakaðar mæður standa frammi fyrir í dag er þessi skelfilegu áskorun að sýna sig sem „ofurkonur“ sem verða samtímis að mæta og helga sig kröfum starfsferils síns og barna sinna, heimilinu og samfélagsmiðlum,“ segir Ingunn.
„Þetta er að mínu mati mikið áhyggjuefni. Eigum við ekki að slaka aðeins á í þessu ofurkonutali? Lítum okkur nær, fræðum okkar ungu kynslóð um jafnrétti kynjanna, ræðum saman og skoðum hvaða leið við erum að fara.“
