Bann við kynstaðfestandi meðferð barna fellt úr gildi Kjartan Kjartansson skrifar 21. júní 2023 15:30 Dylan Brandt, 17 ára, (við ræðupúlt) er eitt ungmennanna sem höfðuðu málið til að ógilda lögin í Arkansas. Hann sagði hormónameðferð hafa breytt lífi sínu og að hann yrði að yfirgefa ríkið yrði bannið að veruleika. AP/Andrew DeMIllo Alríkisdómari í Bandaríkjunum felldi úr gildi umdeild lög sem lögðu blátt bann við kynstaðfestandi meðferð barna og ungmenna í Arkansas. Lögin voru þau fyrstu sinnar tegundar í Bandaríkjunum en dómarinn taldi þau ekki standast stjórnarskrá. Hefðu lögin tekið gildi hefðu þau bannað læknum að veita börnum og ungmennum undir lögaldri kynstaðfestandi hormónameðferð, hormónabælandi lyf eða skurðaðgerðir. Umdæmisdómari lagði ótímabundið lögbann við því að lögin tækju gildi. Dómsmálaráðherra Arkansas segist ætla að áfrýja til alríkisáfrýjunardómstóls. Sá dómstóll staðfesti tímabundið lögbann sama dómara á gildistöku laganna í fyrra. Dómarinn taldi að bannið bryti gegn ákvæðum stjórnarskrár um sanngjarna málsmeðferð og jafnræði trans ungmenna fyrir lögum. Þá taldi hann það stríða gegn stjórnarskrárvörðu tjáningarfrelsi heilbrigðisstarfsfólks að bann þeim að vísa trans ungmennum annað til meðferðar. „Gagnstætt við að verja börn eða standa vörð um siðferði í lækningum sýndu gögnin að heilbrigðismeðferðin sem var bönnuð bætir geðheilsu og vellíðan sjúklinga og með því að banna hana gróf ríkið undan þeim hagsmunum sem það þóttist berjast fyrir,“ skrifaði Jay Moody, alríkisdómarinn, í áliti sínu. Lögin heita formlega „Björgum ungmennum frá tilraunastarfsemi“, skammstafað SAFE (Save Adolescents from Experimentation). Asa Hutchinson, þáverandi ríkisstjóri Arkansas og repúblikani, beitti neitunarvaldi þegar lögin voru fyrst samþykkt og sagði þau of mikið ríkisinngrip. Aukinn meirihluti repúblikana á ríkisþinginu ógilti neitunarvald hans. Sambærileg bönn og takmarkanir samþykktir víðar Arkansas var fyrsta ríkið sem samþykkti bann við kynstaðfestandi meðferð barna og ungmenna. Síðan þau voru samþykkt hafa að minnsta kosti nítján önnur ríki þar sem íhaldssamir repúblikanar fara með völdin takmarkað eða bannað kynstaðfestandi meðferð. Þau hafa nær öll komið til kasta dómstóla. Alríkisdómarar hafa beitt sömu rökum og Moody þegar þeir ógiltu tímabundið sambærileg bönn í Alabama og Indiana, að sögn AP-fréttastofunnar. Úrskurðurinn nú hefur aðeins þýðingu fyrir lögin í Arkansas. Mannréttindasamtökin Borgararéttindasamtök Bandaríkjanna (ACLU) í Arkansas kröfðust ógildingarinnar á banninu fyrir hönd fjögurra trans ungmenna, fjölskyldna þeirra og tveggja lækna. „Þessi dómur sendir skýr skilaboð. Hræðsluáróður og upplýsingafals um þessa heilbrigðismeðferð stenst ekki skoðun, skaðar trans ungmenni og verður að linna,“ sagði Holly Dickson, framkvæmdastjóri ACLU í Arkansas um niðurstöðuna. Tim Griffin, dómsmálaráðherra Arkansas og repúblikani, sagðist vonsvikin með niðurstöðuna og kallaði kynstaðfestandi meðferðina „tilraunastarfsemi“ þrátt fyrir að dómarinn hefði sagt þá fullyrðingu hrakta af áratugalangri reynslu og rannsóknum. Hópur fólks mótmælir banni við kynstaðfestandi meðferð í ríkisþingi Indiana í febrúar. Alríkisdómstóll ógilti bannið að hluta í síðustu viku.AP/Darron Cummings Skotspónn öfgafólks Trans fólk hefur orðið að skotspóni hægrijaðarafla í Bandaríkjunum og víðar um heim á allra síðustu árum. Barnaspítalar sem bjóða upp á kynstaðfestandi meðferð hafa orðið fyrir áreitni og fengið hótanir um ofbeldi. Haturorðræða í garð trans fólks hefur einnig stigmagnast með ásökunum um að það og læknar séu „barnaníðingar“ og „tæli“ börn. Þó að í mörgum tilfellum beinist andstaða þessara hópa að meðferð trans barna hafa repúblikanar í sumum ríkjum gengið enn lengra. Í Flórída voru nýlega samþykkt lög sem banna ekki aðeins meðferð barna heldur einnig að ríkið veiti fé til stofnana sem veita kynstaðfestandi meðferð auk þess að takmarka getu fullorðinna einstaklinga til þess að fá slíka þjónustu. Alríkisdómari ógilti lögin tímabundið í máli þriggja barna sem leituðu til dómstólsins. Þrjú ríki hafa bannað kynstaðfestandi meðferð með reglugerðum eða tilskipunum. Þá ætlar Sarah Huckabee Sanders, ríkisstjóri Arkansas, að leggja bann við meðferð barna á í reynd með því að auðvelda einstaklingum að stefna stofnunum sem veita þjónustuna. Bannið á að taka gildi í sumar og gerði stofunum sem veita meðferðina ókleift að starfa þar sem þau gætu ekki keypt sér tryggingu fyrir málsóknum vegna læknamistaka. Helstu heilbrigðisstofnanir auk Alþjóðaheilbrigðisstofnunarinnar (WHO) mæla með því að trans ungmenni hafi aðgang að kynstaðfestandi meðferð þó að einhverjar stofnanir hafi lýst áhyggjum af henni, að sögn Washington Post. Barnalæknasamtök Bandaríkjanna fordæmdu „hömlulaust upplýsingafals“ öfgafólks um transmeðferðir í fyrra þegar sífellt fleiri ríki byrjuðu að takmarka aðgengi að þeim. Bandaríkin Hinsegin Mannréttindi Heilbrigðismál Mest lesið Vaktin: Ekta sumarhret leikur landann grátt Veður „Auddi, Steindi og Egill voru í markaðsmálum“ Innlent Vorhret í Vaglaskógi: Gasgrillið í fullum gangi svo að fortjaldið sligist ekki undan snjónum Innlent „Ekki hægt að segja annað en fyrirgefið“ Innlent Fundaði með borginni: „Hef upplifað ýmislegt en aldrei svona grimmd“ Innlent Vilja að Aþena fylgi mannréttindastefnu borgarinnar Innlent Turnarnir svínvirka en fegrunaraðgerðir í farvatninu Innlent Varð undir bílhræi ofan í járntætara og fær 150 milljónir Innlent Sakar Víði um pólitísk afskipti af máli Oscars Innlent „Beðið um leyfi fyrir átta þúsund manns“ Innlent Fleiri fréttir Andstæðingi forsetans brottrekna spáð sigri í forsetakosningum Brúnni milli Rússlands og Krímskaga lokað eftir sprengingar Forsætisráðherra Hollands segir af sér Fjórir ákærðir í tengslum við morðið á C.Gambino Mun þingið fara fram hjá Trump? Víðir segist hafa tekið sjálfstæða ákvörðun í máli Oscars Yfirmaður FEMA sagðist ekki vita af tilvist fellibyljatímabila Leggur fram vantrauststillögu á eigin ríkisstjórn Parks & Rec leikari skotinn af nágranna sínum Frakklandsforseti heimsækir Grænland Wilders slítur ríkisstjórnarsamstarfinu Með sömu óásættanlegu kröfurnar Saka Ísraelsher aftur um að hafa skotið á hóp sem beið eftir hjálpargögnum Skipulagði árásina í Colorado í heilt ár Skyndikosningar framundan í Suður-Kóreu Engin tímamótaskref tekin á fundi Rússa og Úkraínumanna Nýkjörinn forseti Póllands: Trúrækinn sagnfræðingur og fyrrverandi hnefaleikakappi Sérfræðingar ESB gagnrýna áform þess um að útvatna loftslagsmarkmið Niðurstaðan setji áform ríkisstjórnarinnar í uppnám Skjöl staðfesta að Tice var í haldi Assad-liða Vilja ganga á milli bols og höfuðs á geimrannsóknum í Bandaríkjunum Vill sameina þjóðina um hernaðaruppbyggingu Koma aftur saman eftir sögulegar árásir í Rússlandi Vopnaður heimagerðum eldvörpum Nawrocki sigraði með naumindum Alríkislögreglan rannsakar meinta hryðjuverkaárás Greta Thunberg siglir til Gasa Afskaplega mjótt á munum í kosningunum „Köngulóarvefur“ sem skrifað verður um í sögubókum Sprengjuflugvélar loga víða í Rússlandi Sjá meira
Hefðu lögin tekið gildi hefðu þau bannað læknum að veita börnum og ungmennum undir lögaldri kynstaðfestandi hormónameðferð, hormónabælandi lyf eða skurðaðgerðir. Umdæmisdómari lagði ótímabundið lögbann við því að lögin tækju gildi. Dómsmálaráðherra Arkansas segist ætla að áfrýja til alríkisáfrýjunardómstóls. Sá dómstóll staðfesti tímabundið lögbann sama dómara á gildistöku laganna í fyrra. Dómarinn taldi að bannið bryti gegn ákvæðum stjórnarskrár um sanngjarna málsmeðferð og jafnræði trans ungmenna fyrir lögum. Þá taldi hann það stríða gegn stjórnarskrárvörðu tjáningarfrelsi heilbrigðisstarfsfólks að bann þeim að vísa trans ungmennum annað til meðferðar. „Gagnstætt við að verja börn eða standa vörð um siðferði í lækningum sýndu gögnin að heilbrigðismeðferðin sem var bönnuð bætir geðheilsu og vellíðan sjúklinga og með því að banna hana gróf ríkið undan þeim hagsmunum sem það þóttist berjast fyrir,“ skrifaði Jay Moody, alríkisdómarinn, í áliti sínu. Lögin heita formlega „Björgum ungmennum frá tilraunastarfsemi“, skammstafað SAFE (Save Adolescents from Experimentation). Asa Hutchinson, þáverandi ríkisstjóri Arkansas og repúblikani, beitti neitunarvaldi þegar lögin voru fyrst samþykkt og sagði þau of mikið ríkisinngrip. Aukinn meirihluti repúblikana á ríkisþinginu ógilti neitunarvald hans. Sambærileg bönn og takmarkanir samþykktir víðar Arkansas var fyrsta ríkið sem samþykkti bann við kynstaðfestandi meðferð barna og ungmenna. Síðan þau voru samþykkt hafa að minnsta kosti nítján önnur ríki þar sem íhaldssamir repúblikanar fara með völdin takmarkað eða bannað kynstaðfestandi meðferð. Þau hafa nær öll komið til kasta dómstóla. Alríkisdómarar hafa beitt sömu rökum og Moody þegar þeir ógiltu tímabundið sambærileg bönn í Alabama og Indiana, að sögn AP-fréttastofunnar. Úrskurðurinn nú hefur aðeins þýðingu fyrir lögin í Arkansas. Mannréttindasamtökin Borgararéttindasamtök Bandaríkjanna (ACLU) í Arkansas kröfðust ógildingarinnar á banninu fyrir hönd fjögurra trans ungmenna, fjölskyldna þeirra og tveggja lækna. „Þessi dómur sendir skýr skilaboð. Hræðsluáróður og upplýsingafals um þessa heilbrigðismeðferð stenst ekki skoðun, skaðar trans ungmenni og verður að linna,“ sagði Holly Dickson, framkvæmdastjóri ACLU í Arkansas um niðurstöðuna. Tim Griffin, dómsmálaráðherra Arkansas og repúblikani, sagðist vonsvikin með niðurstöðuna og kallaði kynstaðfestandi meðferðina „tilraunastarfsemi“ þrátt fyrir að dómarinn hefði sagt þá fullyrðingu hrakta af áratugalangri reynslu og rannsóknum. Hópur fólks mótmælir banni við kynstaðfestandi meðferð í ríkisþingi Indiana í febrúar. Alríkisdómstóll ógilti bannið að hluta í síðustu viku.AP/Darron Cummings Skotspónn öfgafólks Trans fólk hefur orðið að skotspóni hægrijaðarafla í Bandaríkjunum og víðar um heim á allra síðustu árum. Barnaspítalar sem bjóða upp á kynstaðfestandi meðferð hafa orðið fyrir áreitni og fengið hótanir um ofbeldi. Haturorðræða í garð trans fólks hefur einnig stigmagnast með ásökunum um að það og læknar séu „barnaníðingar“ og „tæli“ börn. Þó að í mörgum tilfellum beinist andstaða þessara hópa að meðferð trans barna hafa repúblikanar í sumum ríkjum gengið enn lengra. Í Flórída voru nýlega samþykkt lög sem banna ekki aðeins meðferð barna heldur einnig að ríkið veiti fé til stofnana sem veita kynstaðfestandi meðferð auk þess að takmarka getu fullorðinna einstaklinga til þess að fá slíka þjónustu. Alríkisdómari ógilti lögin tímabundið í máli þriggja barna sem leituðu til dómstólsins. Þrjú ríki hafa bannað kynstaðfestandi meðferð með reglugerðum eða tilskipunum. Þá ætlar Sarah Huckabee Sanders, ríkisstjóri Arkansas, að leggja bann við meðferð barna á í reynd með því að auðvelda einstaklingum að stefna stofnunum sem veita þjónustuna. Bannið á að taka gildi í sumar og gerði stofunum sem veita meðferðina ókleift að starfa þar sem þau gætu ekki keypt sér tryggingu fyrir málsóknum vegna læknamistaka. Helstu heilbrigðisstofnanir auk Alþjóðaheilbrigðisstofnunarinnar (WHO) mæla með því að trans ungmenni hafi aðgang að kynstaðfestandi meðferð þó að einhverjar stofnanir hafi lýst áhyggjum af henni, að sögn Washington Post. Barnalæknasamtök Bandaríkjanna fordæmdu „hömlulaust upplýsingafals“ öfgafólks um transmeðferðir í fyrra þegar sífellt fleiri ríki byrjuðu að takmarka aðgengi að þeim.
Bandaríkin Hinsegin Mannréttindi Heilbrigðismál Mest lesið Vaktin: Ekta sumarhret leikur landann grátt Veður „Auddi, Steindi og Egill voru í markaðsmálum“ Innlent Vorhret í Vaglaskógi: Gasgrillið í fullum gangi svo að fortjaldið sligist ekki undan snjónum Innlent „Ekki hægt að segja annað en fyrirgefið“ Innlent Fundaði með borginni: „Hef upplifað ýmislegt en aldrei svona grimmd“ Innlent Vilja að Aþena fylgi mannréttindastefnu borgarinnar Innlent Turnarnir svínvirka en fegrunaraðgerðir í farvatninu Innlent Varð undir bílhræi ofan í járntætara og fær 150 milljónir Innlent Sakar Víði um pólitísk afskipti af máli Oscars Innlent „Beðið um leyfi fyrir átta þúsund manns“ Innlent Fleiri fréttir Andstæðingi forsetans brottrekna spáð sigri í forsetakosningum Brúnni milli Rússlands og Krímskaga lokað eftir sprengingar Forsætisráðherra Hollands segir af sér Fjórir ákærðir í tengslum við morðið á C.Gambino Mun þingið fara fram hjá Trump? Víðir segist hafa tekið sjálfstæða ákvörðun í máli Oscars Yfirmaður FEMA sagðist ekki vita af tilvist fellibyljatímabila Leggur fram vantrauststillögu á eigin ríkisstjórn Parks & Rec leikari skotinn af nágranna sínum Frakklandsforseti heimsækir Grænland Wilders slítur ríkisstjórnarsamstarfinu Með sömu óásættanlegu kröfurnar Saka Ísraelsher aftur um að hafa skotið á hóp sem beið eftir hjálpargögnum Skipulagði árásina í Colorado í heilt ár Skyndikosningar framundan í Suður-Kóreu Engin tímamótaskref tekin á fundi Rússa og Úkraínumanna Nýkjörinn forseti Póllands: Trúrækinn sagnfræðingur og fyrrverandi hnefaleikakappi Sérfræðingar ESB gagnrýna áform þess um að útvatna loftslagsmarkmið Niðurstaðan setji áform ríkisstjórnarinnar í uppnám Skjöl staðfesta að Tice var í haldi Assad-liða Vilja ganga á milli bols og höfuðs á geimrannsóknum í Bandaríkjunum Vill sameina þjóðina um hernaðaruppbyggingu Koma aftur saman eftir sögulegar árásir í Rússlandi Vopnaður heimagerðum eldvörpum Nawrocki sigraði með naumindum Alríkislögreglan rannsakar meinta hryðjuverkaárás Greta Thunberg siglir til Gasa Afskaplega mjótt á munum í kosningunum „Köngulóarvefur“ sem skrifað verður um í sögubókum Sprengjuflugvélar loga víða í Rússlandi Sjá meira
Vorhret í Vaglaskógi: Gasgrillið í fullum gangi svo að fortjaldið sligist ekki undan snjónum Innlent
Vorhret í Vaglaskógi: Gasgrillið í fullum gangi svo að fortjaldið sligist ekki undan snjónum Innlent