„Við erum enn í næst lægsta viðbúnaðarstigi og þetta stig er þannig að hinn almenni borgari ætti ekki að verða var við þessa breytingu. Þetta snýr fyrst og fremst að verklagi lögreglu og viðbrögðum því tengt,“ segir Karl Steinar Valsson, yfirlögregluþjónn hjá ríkislögreglustjóra í samtali við fréttastofu.
Viðbúnaðarstigið var hækkað úr A í B en að sögn lögreglu felur hærra stigið í sér aukinn viðbúnað og að vísbendingar um öryggisógnir séu til staðar. Þó þurfi ekki að koma til sérstakra lögregluaðgerða eða neyðarráðstafana.
Hyggst lögreglan hafa samráð við önnur stjórnvöld og viðbragðsaðila eftir þörfum og yfirfara fyrirfram skipulögð vinnubrögð. Þá eykur lögreglan eftirlit með þeim stöðum eða svæðum sem hún telur ástæðu til að vakta sérstaklega.
Á svipuðum stað og Noregur og Svíþjóð
Ríkislögreglustjóri hefur unnið að því að breyta hættumatinu sem það styðst við vegna hryðjuverkaógnar og færa viðmið til samræmis við það sem gildir í Noregi, Svíþjóð og Danmörku. Lögreglan hefur nú tekið upp sama fimm stiga kvarða og telur greiningardeild ríkislögreglustjóra Ísland í dag vera á þriðja stigi. Samkvæmt því er aukin ógn, ásetningur og/eða geta og hugsanleg skipulagning hryðjuverka talin vera til staðar.
Karl Steinar segir nýja kvarðann auðvelda allan samanburð við hin Norðurlöndin. Ísland sé núna á sama stigi og Svíþjóð og Noregur en lægra en í Danmörku. Hættustigin fimm eru: Lágmarks ógn, takmörkuð ógn, aukin ógn, alvarleg ógn og mjög alvarleg ógn.
„Við teljum að lögreglan hafi fulla burði til að takast á við þá stöðu sem við erum í og við erum þess vegna ekkert hrædd við það að greina frá því hvar við teljum okkur vera og teljum að almenningur sé ekki í neinni hættu, og hann á ekki að vera það. Við grípum til þeirra ráðstafana sem við teljum eðlilegt að gera í samræmi við þær reglur sem við höfum á hverjum tíma.“
Hvetur fólk til að skoða gögn málsins
Verjendur mannanna tveggja sem handteknir voru vegna gruns um aðild að skipulagningu hryðjuverka hafa gagnrýnt lögregluna harðlega og jafnvel ásakað hana um sýndarmennsku. Karl Steinar gefur ekki mikið fyrir þessi ummæli.
„Ég hvet menn bara til að lesa þau gögn sem hafa verið lögð fram, hvort sem það er frá lögreglu eða Europol sem hafa rannsakað öll hryðjuverkamál sem hafa verið í Evrópu meira og minna. Ég kýs að fara ekki í einhverjar málalengingar út frá því. Mér finnst það mjög ófaglegt.“
Í gæsluvarðhaldsúrskurði sínum setti Landsréttur spurningarmerki við að ásetningur hafi verið fyrir hendi hjá mönnunum tveimur. Byggði ákvörðunin um að sleppa þeim meðal annars á geðmati og því að ekki stæði slík hætta af mönnunum að það réttlætti gæsluvarðhald. Taldi dómurinn ekki ástæðu til að telja að árás væri yfirvofandi, eða mjög líkleg líkt og eins og áskilið er samkvæmt ákvæðinu sem krafa ákæruvaldsins var byggð á.
