Þurfa að stórauka framlög til endurnýjanlegrar orku og aðlögunar Kjartan Kjartansson skrifar 11. október 2022 13:01 Vind- og sólarorkuframleiðsla losar ekki gróðurhúsalofttegundir en hún fer einnig mun betur með vatn en önnur orkuframleiðsla. Orkugjafarnir hjálpa þannig ekki aðeins gegn hnattrænni hlýnun heldur einnig vatnsskorti af völdum hennar. Vísir/EPA Þjóðir heims þurfa að þrefalda framlög sín til uppbyggingar endurnýjanlegrar orkugjafar og tvöfalda framleiðslu á hreinni orku á næstu átta árum til þess að hægt verði að ná loftslagsmarkmiðum. Á sama tíma ógna loftslagsbreytingar orkuinnviðum heimsins. Um þrír fjórðu hlutar losunar manna á gróðurhúsalofttegundum sem valda hnattrænni hlýnun hlýst af orkuframleiðslu. Því þarf mannkynið að færa sig hratt yfir í endurnýjanlega orkugjafa eins og sólar-, vind- og vatnsorku í stað jarðefnaeldsneytis eins og kola, olíu og gass. Í nýrri skýrslu Alþjóðaveðurfræðistofnunarinnar (WMO) og fleiri alþjóðastofnana kemur fram að ef menn tvöfalda ekki framleiðslu á grænni orku á næstu árum sé hætta á að veðuröfgar og vatnsskortu vegna loftslagsbreytinga ógni orkuöryggi heimsins og stefni jafnvel núverandi framleiðslu á grænni orku í hættu. Þrefalda þarf fjárfestingu í endurnýjanlegum orkugjöfum fyrir árið 2050 svo að heimurinn eigi möguleika á að ná kolefnishlutleysi. Eins og sakir standa er mest fjárfest í þeim í Austur-Asíu, fyrst og fremst Kína og Japan, en þar á eftir í Vestur-Evrópu og Bandaríkjunum. Þróun endurnýjanlegra orkugjafa er skammt á veg komin í þróunarríkjum en alþjóðleg fjárframlög þeim til aðstoðar drógust saman árið 2019, annað árið í röð. Þá námu þau rétt tæpum ellefu milljörðum Bandaríkjadollara en til samanburðar voru þau 24,7 milljarða dollara þegar þau voru hæst árið 2017. Í Afríku eru sögð gríðarleg tækifæri til að byggja upp endurnýjanlega orkuinnviði Aðeins um tvö prósent af því fé sem hefur verið varið í þá í heiminum undanfarna tvo áratugi hefur runnið til álfunnar. Til þess að allri Afríkubúar fái aðgang að nútímaorku þarf að fjárfesta um 25 milljarða dollara á ári þar, um eitt prósent af árlegri orkufjárfestingu á heimsvísu. Vatn í Mead-uppistöðulóninu við Hoover-stífluna í Nevada í Bandaríkjunum stóð sögulega lágt í júlí. Það hafði aldrei staðið eins lágt frá því að stíflan var byggð árið 1937.Vísir/EPA Núverandi innviðir í hættu Lýst er verulegum áhyggjum af áhrifum loftslagsbreytinga á núverandi orkuinnviði heimsbyggðarinnar í skýrslunni. Þær eru sagðar hafa bein áhrif á framboð og framleiðslu á orku og á innviðina sjálfa. Þannig hafi hitabylgjur og þurrkar aukið álag á orkuframleiðslu sem geri það enn brýnna en ella að draga úr brennslu á jarðefnaeldsneyti. Rakin eru nokkur dæmi um áhrif veðuröfga á orkuframleiðslu í heiminum. Um 700.000 manns voru án rafmagns í sögulegri hitabylgju í Buenos Aires í Argentínu í janúar. Hundruð þúsunda heimila í austasta hluta rússneska sambandsríkisins voru án rafmagns í fleiri daga þegar frostrigning hjúpaði rafmagnslínur í nóvember árið 2020. Um 87% af orkuframleiðslu heimsins var háð aðgangi að vatni árið 2020, hvort sem það var varmaorka framleidd með bruna á jarðefnaeldsneyti, kjarnorka eða vatnsafl. Af jarðefnaeldsneytisorkuverum sem reiða sig á vatn til kælingar var þriðjungur þeirra á svæðum þar sem mikið álag er á vatnsforða. Sömu sögu var að segja af fimmtán prósent kjarnorkuvera en búist er við því að fjórðungur þeirra verði á slíkum svæðum innan tveggja áratuga. Ellefu prósent vatnsaflsvirkjana eru einnig á svæðum þar sem vatn getur orðið af skornum skammti. Rúmur fjórðungur núverandi vatnsaflsvirkjana og 23 prósent stíflna sem stendur til að byggja eru á vatnasviðum áa þar sem miðlungs eða mikil hætta er á vatnsskorti. Þá telja skýrsluhöfundar að kjarnorkuverum á strandsvæðum kunni einnig að stafa hætta af hækkandi yfirborði sjávar og flóðum. Nefna þeir til dæmis Turkey Point-kjarnorkuverið á Flórída í Bandaríkjunum sem er við sjávarmál og gæti verið í hættu á allra næstu áratugum. Kjarnorkuver nota bæði vatn til þess að kæla ofna sína en einnig til að framleiða gufu sem knýr túrbínur.Vísir/EPA Sólar- og vindorka dregur úr losun og vatnsnotkun Þrátt fyrir að orkuinnviðum sem eru þegar til staðar sé ógnað er lítil áhersla lögð á aðlögun þeirra að loftslagsbreytingum í aðgerðaáætlunum ríkisstjórna heims og lítið fjármagn er veitt til hennar. Slík aðlögun er aðeins nefnd sem forgangsmál í 40% þeirra landsáætlana sem ríki hafa sent inn til rammasamnings Sameinuðu þjóðanna um loftslagsbreytingar. Til þess að létta álaginu af orkuvinnviðum þarf mannkynið að ná kolefnishlutleysi fyrir miðja öldina. Það verður aðeins gert með því að tvöfalda framleiðslu á grænni orku fyrir árið 2030. Sólar- og vindorka krefst mun minna vatns en aðrir orkugjafar og því geta skipti yfir þá hjálpað til við að draga úr vatnsskorti. Núverandi skuldbindingar ríkja um fjárfestingu í endurnýjanlegum orkugjöfum hrökkva þó ekki til. Þau fyrirheit eru aðeins um helmingur þess sem til þarf. Losunarmarkmið þjóðanna duga heldur ekki til þess að ná þeim samdrátti sem stefnt er að fyrir lok áratugsins og munar um 70% á loforðunum og markmiðunum. Loftslagsmál Orkumál Vatnsaflsvirkjanir Vindorka Tengdar fréttir Mestu þurrkar Evrópu í fimm hundruð ár Lítið sem ekkert hefur rignt í Vestur-, Suður- og Mið-Evrópu í tæpa tvo mánuði. Veðurfræðingar búast ekki við rigningu á næstunni og hefur þurrkunum verið lýst sem þeim verstu í heimsálfunni í fimm hundruð ár. 12. ágúst 2022 10:37 Loftlagsbreytingar auki áhættu í tryggingageiranum Forstjóri Náttúruhamfaratrygginga Íslands segir líklegt að hamförum vegna loftslagsbreytinga fjölgi á næstu árum. Unnið sé að endurmati á byggingastöðlum til að bregðast við breyttu loftslagi. 11. september 2022 11:25 Met féllu í hrönnum þegar söguleg hitabylgja gekk yfir Bretland Eldar loguðu í Lundúnum í dag í mestu hitabylgju sem gengið hefur yfir Bretland og fór hitinn þar í fyrsta sinn í sögu landsins yfir 40 gráður. Miklir skógareldar geisa enn víða í suðvestanverðri Evrópu. Framkvæmdastjóri hjá Alþjóðaveðurfræðistofnuninni vonar að hitabylgjan ýti við stjórnmálamönnum. 19. júlí 2022 22:45 Mest lesið Setti byssukúlu í póstkassa: „Næsta kemur ekki í umslagi“ Innlent Stefnir Hödd vegna ásökunar um nauðgun Innlent Stytta þurfi sumarfrí barna um að lágmarki tvær vikur Innlent Lögreglan vill ná tali af þremur mönnum Innlent Vinstribeygja inn á Bústaðaveg gæti heyrt sögunni til Innlent Leysti út lögmannsréttindin: Fer í sjálfstæðan rekstur en heldur eftirlaununum Innlent Sá blóðugan mann hlaupa út og árásarmanninn á eftir honum Innlent Hafði ritað „Breivik“ og „Drepið Trump“ á skotvopnin Erlent Játning á borðinu í umfangsmestu þjófnuðum seinni tíma Innlent Rektor rýfur þögnina eftir mótmælin á Þjóðminjasafninu Innlent Fleiri fréttir Glundroði hjá einni fremstu lýðheilsustofnun heims Rússar réðust á sendiskrifstofu Evrópusambandsins í Kænugarði Hafði ritað „Breivik“ og „Drepið Trump“ á skotvopnin Rýnt í stöðuna í Úkraínu: Friður enn fjarlægur og Trump missir móðinn Mannskæð skotárás í skóla í Bandaríkjunum Með rétt til að „gera hvað sem ég vil“ „Þetta í raun staðfestir það sem að flestir bjuggust við“ Tilraunaskotið heppnaðist loksins Biður grænlenskar konur afsökunar vegna „lykkjumálsins“ Raðsundlaugarkúkari gengur laus í Oulu Stefna Open AI vegna sjálfsvígs sonarins Frakkar skila höfuðkúpu konungsins Toera Fundu steinaldarbyggð í Árósaflóa sem fór undir sjó eftir ísöld Lögfesta bann gegn símanotkun í skólum Kallar bandarískan erindreka á teppið vegna Grænlandsmála Er við góða líkamlega heilsu en heilinn að „bregðast honum“ 50 prósenta tollar á indverskar vörur taka gildi í Bandaríkjunum Málverk stolið af nasistum fannst í argentínskri fasteignaauglýsingu Gríðarstór sandstormur olli usla í Arizona Ungstirni ryður sér til rúms Árásir á olíuvinnslu í Rússlandi bíta Flúði þungvopnaður eftir að hafa myrt tvo lögregluþjóna Stefna búi Epsteins og vilja afmælisbókina Ástralir vísa sendiherra Íran úr landi og loka sendiráðinu í Tehran Trump gerir aðför að stjórn Seðlabankans Örlög Bayrou ráðast 8. september Vörpuðu sprengjum á sjúkrahús með 15 mínútna millibili Vilja nú senda El Salvador fangann til Úganda Habeck hættir á þingi Hótar að senda herinn til Baltimore Sjá meira
Um þrír fjórðu hlutar losunar manna á gróðurhúsalofttegundum sem valda hnattrænni hlýnun hlýst af orkuframleiðslu. Því þarf mannkynið að færa sig hratt yfir í endurnýjanlega orkugjafa eins og sólar-, vind- og vatnsorku í stað jarðefnaeldsneytis eins og kola, olíu og gass. Í nýrri skýrslu Alþjóðaveðurfræðistofnunarinnar (WMO) og fleiri alþjóðastofnana kemur fram að ef menn tvöfalda ekki framleiðslu á grænni orku á næstu árum sé hætta á að veðuröfgar og vatnsskortu vegna loftslagsbreytinga ógni orkuöryggi heimsins og stefni jafnvel núverandi framleiðslu á grænni orku í hættu. Þrefalda þarf fjárfestingu í endurnýjanlegum orkugjöfum fyrir árið 2050 svo að heimurinn eigi möguleika á að ná kolefnishlutleysi. Eins og sakir standa er mest fjárfest í þeim í Austur-Asíu, fyrst og fremst Kína og Japan, en þar á eftir í Vestur-Evrópu og Bandaríkjunum. Þróun endurnýjanlegra orkugjafa er skammt á veg komin í þróunarríkjum en alþjóðleg fjárframlög þeim til aðstoðar drógust saman árið 2019, annað árið í röð. Þá námu þau rétt tæpum ellefu milljörðum Bandaríkjadollara en til samanburðar voru þau 24,7 milljarða dollara þegar þau voru hæst árið 2017. Í Afríku eru sögð gríðarleg tækifæri til að byggja upp endurnýjanlega orkuinnviði Aðeins um tvö prósent af því fé sem hefur verið varið í þá í heiminum undanfarna tvo áratugi hefur runnið til álfunnar. Til þess að allri Afríkubúar fái aðgang að nútímaorku þarf að fjárfesta um 25 milljarða dollara á ári þar, um eitt prósent af árlegri orkufjárfestingu á heimsvísu. Vatn í Mead-uppistöðulóninu við Hoover-stífluna í Nevada í Bandaríkjunum stóð sögulega lágt í júlí. Það hafði aldrei staðið eins lágt frá því að stíflan var byggð árið 1937.Vísir/EPA Núverandi innviðir í hættu Lýst er verulegum áhyggjum af áhrifum loftslagsbreytinga á núverandi orkuinnviði heimsbyggðarinnar í skýrslunni. Þær eru sagðar hafa bein áhrif á framboð og framleiðslu á orku og á innviðina sjálfa. Þannig hafi hitabylgjur og þurrkar aukið álag á orkuframleiðslu sem geri það enn brýnna en ella að draga úr brennslu á jarðefnaeldsneyti. Rakin eru nokkur dæmi um áhrif veðuröfga á orkuframleiðslu í heiminum. Um 700.000 manns voru án rafmagns í sögulegri hitabylgju í Buenos Aires í Argentínu í janúar. Hundruð þúsunda heimila í austasta hluta rússneska sambandsríkisins voru án rafmagns í fleiri daga þegar frostrigning hjúpaði rafmagnslínur í nóvember árið 2020. Um 87% af orkuframleiðslu heimsins var háð aðgangi að vatni árið 2020, hvort sem það var varmaorka framleidd með bruna á jarðefnaeldsneyti, kjarnorka eða vatnsafl. Af jarðefnaeldsneytisorkuverum sem reiða sig á vatn til kælingar var þriðjungur þeirra á svæðum þar sem mikið álag er á vatnsforða. Sömu sögu var að segja af fimmtán prósent kjarnorkuvera en búist er við því að fjórðungur þeirra verði á slíkum svæðum innan tveggja áratuga. Ellefu prósent vatnsaflsvirkjana eru einnig á svæðum þar sem vatn getur orðið af skornum skammti. Rúmur fjórðungur núverandi vatnsaflsvirkjana og 23 prósent stíflna sem stendur til að byggja eru á vatnasviðum áa þar sem miðlungs eða mikil hætta er á vatnsskorti. Þá telja skýrsluhöfundar að kjarnorkuverum á strandsvæðum kunni einnig að stafa hætta af hækkandi yfirborði sjávar og flóðum. Nefna þeir til dæmis Turkey Point-kjarnorkuverið á Flórída í Bandaríkjunum sem er við sjávarmál og gæti verið í hættu á allra næstu áratugum. Kjarnorkuver nota bæði vatn til þess að kæla ofna sína en einnig til að framleiða gufu sem knýr túrbínur.Vísir/EPA Sólar- og vindorka dregur úr losun og vatnsnotkun Þrátt fyrir að orkuinnviðum sem eru þegar til staðar sé ógnað er lítil áhersla lögð á aðlögun þeirra að loftslagsbreytingum í aðgerðaáætlunum ríkisstjórna heims og lítið fjármagn er veitt til hennar. Slík aðlögun er aðeins nefnd sem forgangsmál í 40% þeirra landsáætlana sem ríki hafa sent inn til rammasamnings Sameinuðu þjóðanna um loftslagsbreytingar. Til þess að létta álaginu af orkuvinnviðum þarf mannkynið að ná kolefnishlutleysi fyrir miðja öldina. Það verður aðeins gert með því að tvöfalda framleiðslu á grænni orku fyrir árið 2030. Sólar- og vindorka krefst mun minna vatns en aðrir orkugjafar og því geta skipti yfir þá hjálpað til við að draga úr vatnsskorti. Núverandi skuldbindingar ríkja um fjárfestingu í endurnýjanlegum orkugjöfum hrökkva þó ekki til. Þau fyrirheit eru aðeins um helmingur þess sem til þarf. Losunarmarkmið þjóðanna duga heldur ekki til þess að ná þeim samdrátti sem stefnt er að fyrir lok áratugsins og munar um 70% á loforðunum og markmiðunum.
Loftslagsmál Orkumál Vatnsaflsvirkjanir Vindorka Tengdar fréttir Mestu þurrkar Evrópu í fimm hundruð ár Lítið sem ekkert hefur rignt í Vestur-, Suður- og Mið-Evrópu í tæpa tvo mánuði. Veðurfræðingar búast ekki við rigningu á næstunni og hefur þurrkunum verið lýst sem þeim verstu í heimsálfunni í fimm hundruð ár. 12. ágúst 2022 10:37 Loftlagsbreytingar auki áhættu í tryggingageiranum Forstjóri Náttúruhamfaratrygginga Íslands segir líklegt að hamförum vegna loftslagsbreytinga fjölgi á næstu árum. Unnið sé að endurmati á byggingastöðlum til að bregðast við breyttu loftslagi. 11. september 2022 11:25 Met féllu í hrönnum þegar söguleg hitabylgja gekk yfir Bretland Eldar loguðu í Lundúnum í dag í mestu hitabylgju sem gengið hefur yfir Bretland og fór hitinn þar í fyrsta sinn í sögu landsins yfir 40 gráður. Miklir skógareldar geisa enn víða í suðvestanverðri Evrópu. Framkvæmdastjóri hjá Alþjóðaveðurfræðistofnuninni vonar að hitabylgjan ýti við stjórnmálamönnum. 19. júlí 2022 22:45 Mest lesið Setti byssukúlu í póstkassa: „Næsta kemur ekki í umslagi“ Innlent Stefnir Hödd vegna ásökunar um nauðgun Innlent Stytta þurfi sumarfrí barna um að lágmarki tvær vikur Innlent Lögreglan vill ná tali af þremur mönnum Innlent Vinstribeygja inn á Bústaðaveg gæti heyrt sögunni til Innlent Leysti út lögmannsréttindin: Fer í sjálfstæðan rekstur en heldur eftirlaununum Innlent Sá blóðugan mann hlaupa út og árásarmanninn á eftir honum Innlent Hafði ritað „Breivik“ og „Drepið Trump“ á skotvopnin Erlent Játning á borðinu í umfangsmestu þjófnuðum seinni tíma Innlent Rektor rýfur þögnina eftir mótmælin á Þjóðminjasafninu Innlent Fleiri fréttir Glundroði hjá einni fremstu lýðheilsustofnun heims Rússar réðust á sendiskrifstofu Evrópusambandsins í Kænugarði Hafði ritað „Breivik“ og „Drepið Trump“ á skotvopnin Rýnt í stöðuna í Úkraínu: Friður enn fjarlægur og Trump missir móðinn Mannskæð skotárás í skóla í Bandaríkjunum Með rétt til að „gera hvað sem ég vil“ „Þetta í raun staðfestir það sem að flestir bjuggust við“ Tilraunaskotið heppnaðist loksins Biður grænlenskar konur afsökunar vegna „lykkjumálsins“ Raðsundlaugarkúkari gengur laus í Oulu Stefna Open AI vegna sjálfsvígs sonarins Frakkar skila höfuðkúpu konungsins Toera Fundu steinaldarbyggð í Árósaflóa sem fór undir sjó eftir ísöld Lögfesta bann gegn símanotkun í skólum Kallar bandarískan erindreka á teppið vegna Grænlandsmála Er við góða líkamlega heilsu en heilinn að „bregðast honum“ 50 prósenta tollar á indverskar vörur taka gildi í Bandaríkjunum Málverk stolið af nasistum fannst í argentínskri fasteignaauglýsingu Gríðarstór sandstormur olli usla í Arizona Ungstirni ryður sér til rúms Árásir á olíuvinnslu í Rússlandi bíta Flúði þungvopnaður eftir að hafa myrt tvo lögregluþjóna Stefna búi Epsteins og vilja afmælisbókina Ástralir vísa sendiherra Íran úr landi og loka sendiráðinu í Tehran Trump gerir aðför að stjórn Seðlabankans Örlög Bayrou ráðast 8. september Vörpuðu sprengjum á sjúkrahús með 15 mínútna millibili Vilja nú senda El Salvador fangann til Úganda Habeck hættir á þingi Hótar að senda herinn til Baltimore Sjá meira
Mestu þurrkar Evrópu í fimm hundruð ár Lítið sem ekkert hefur rignt í Vestur-, Suður- og Mið-Evrópu í tæpa tvo mánuði. Veðurfræðingar búast ekki við rigningu á næstunni og hefur þurrkunum verið lýst sem þeim verstu í heimsálfunni í fimm hundruð ár. 12. ágúst 2022 10:37
Loftlagsbreytingar auki áhættu í tryggingageiranum Forstjóri Náttúruhamfaratrygginga Íslands segir líklegt að hamförum vegna loftslagsbreytinga fjölgi á næstu árum. Unnið sé að endurmati á byggingastöðlum til að bregðast við breyttu loftslagi. 11. september 2022 11:25
Met féllu í hrönnum þegar söguleg hitabylgja gekk yfir Bretland Eldar loguðu í Lundúnum í dag í mestu hitabylgju sem gengið hefur yfir Bretland og fór hitinn þar í fyrsta sinn í sögu landsins yfir 40 gráður. Miklir skógareldar geisa enn víða í suðvestanverðri Evrópu. Framkvæmdastjóri hjá Alþjóðaveðurfræðistofnuninni vonar að hitabylgjan ýti við stjórnmálamönnum. 19. júlí 2022 22:45