Barnvæn bylting Bóas Hallgrímsson skrifar 6. september 2022 13:00 Þann 16. ágúst síðastliðinn birtist á vef Vísis skoðunargrein hverrar höfundur er Haraldur Freyr Gíslason formaður Félags leikskólakennara. Grein Haraldar er mjög góð en í henni gælir höfundur við þá hugmynd að hugsanlega séu hagsmunir barna ekki endilega í hávegum hafðir þegar tekist er á um leikskólamál. Undirritaður telur að slíkar grunsemdir eigi við rök að styðjast. Á nokkurra ára fresti hafa leikskólamál tilhneigingu til þess að leita upp á yfirborðið, í auknum mæli, í samfélagslegri orðræðu og kosningar eru þá oft á næsta leyti. Fjölmargt fólk, í framboði, hefur í hyggju að láta til sín taka í samfélagsmálum stíga þá fram og lýsa yfir skoðunum sínum á menntamálum. Frambjóðendur virðast nefnilega hneigjast ríkulega til þess að ræða brúarsmíði til þess að brúa hina djúpu og breiðu gjá sem myndast á milli fæðingaroflofs foreldra og dagvistunar barna – eðlilega. Það er ekki hægt um vik fyrir alla foreldra að reiða sig á aðstandendur, vini og vandamenn til þess að brúa bilið. Hér þarf að gera betur. Brúin byggir nefnilega sig ekki sjálf á meðan verið er að ræða hönnun og útfærslu. Það má setja á sig ýmiskonar gleraugu til þess að horfa á brúarsmíðina; uppeldisfræðilegar linsur, þroskasálfræðilegar, með áherslu tekjumöguleika og atvinnulíf, jafnrétti, rétt þeirra sem minna fjármagn hafa á milli handanna til þess að eiga börn, einstakra foreldra, einstæðra foreldra og svo mætti lengi telja. Hlutverk leikskóla er, eins og Haraldur Freyr bendir á í grein sinni, að tryggja börnum gæða menntun, uppeldi og umönnun sem tekur mið af aldri barna og þroska. Þetta er hið skilgreinda þjónustuhlutverk leikskóla. Til þess að vel megi til takast þá er brýnt að saman fari stefna og aðgerðir. Það er erfitt að ætla leikskólum landsins taka við fleiri börnum og yngri börnum þegar brösuglega gengur að manna starfsstaðina, þegar að málaflokkurinn hefur ekki sama aðgang að fjármagni og eðlilegt væri. Sé það sannarlega stefnan á Íslandi að börn frá 12 mánaða aldri hafi aðgang að gæða menntun, uppeldi og umönnun þá verður að taka mið af því þegar fjármunum er útlutað til málaflokksins. En eins mætti skoða þá útfærslu sem aðrir hafa talað fyrir, að í stað þess að leikskólar landsins taki við börnum frá 12 mánaða aldri verði þeim fjármunum sem í það ætti að ráðstafa frekar deilt til þeirra foreldra sem vilja lengja sitt fæðingaroflof. Það er nefnilega ekki sanngjarnt að útdeila 12 mánuðum í fæðingarorlof þegar engin stendur brúin við lok þess tímabils. En í þeirri umræðu fara á loft viðvörunarflögg, verði farið á þá vegferð að fjölga mánuðum í fæðingarorlofi verða það þá aðrir en feður sem taka þá mánuði sem aukreitis verða? Það sem gladdi okkur hjá Samtökum sjálfstætt starfandi skóla var það að sjá Harald drepa á því að hugsanlega væru það hagsmunir annara hópa en þeirra sem kjarnastarfið á leikskólum snýst um. Nefnilega börnin. Sæunn Kjartansdóttir hefur skrifað um fyrstu árin í lífi barns og hefur bent á að á meðan við, íslenska þjóðin, bjóðum barnafjölskyldum ekki upp á 24 mánaða fæðingarorlof þá verðum við að girða okkur í brók og horfast í augu við það að það kemur til með kosta samfélagið umtalsverðar fjárhæðir að vera sannarlega lausnamiðuð í framkvæmd. Við þurfum að bjóða betri kjör fyrir það fólk sem kýs að sinna börnunum okkar, við þurfum að bjóða yngstu börnunum upp á þjónustu sem tekur mið af aldri og þroska og við verðum að setja það í algeran forgrunn að endurhugsa leikskólastarf með þarfir yngstu „nemendanna“ í huga. Það er ekki sanngjarnt að það liggi alfarið á herðum sveitarfélagana að finna úrlausn á leikskólavistun, það þarf að horfa heildrænt á vandamálið sem við okkur blasir. Leikskólar landsins hafa lengi verið við þenslumörk, leikskólastigið vex úr hlutfalli hratt og brösuglega hefur gengið að fjölga leikskólakennurum og öðru fagfólki í takt við þensluna. Samstarf ríkis og sveitarfélaga þarf að vera sterkara hvað leikskóla varðar. Sveitarfélögin keppast við að bjóða leikskólaþjónustu hvað mesta og besta, en samtalið þarf að vera stærra og allir aðilar að samtalinu þurfa að sýna fram á meðvitund um stærð og umfang. Aðilar að samtali þurfa að vera úr röðum leikskólakennara, fagfólks í skólamálum, frá sveitarfélögum, frá mennta og barnamálaráðuneytinu og barnafjölskyldum. Samtalið þarf að vera gagnsætt og skýrt og markmiðin kjörnuð – hvað er það sem við viljum sjá breytast? Við þurfum nýja sýn, við þurfum barnvæna byltingu og við þurfum að vinna að henni í sameiningu. Höfundur er framkvæmdastjóri Hjallastefnunnar og varamaður í stjórn Samtaka sjálfstætt starfandi skóla. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Leikskólar Börn og uppeldi Skóla - og menntamál Bóas Hallgrímsson Mest lesið Þegar samfélagið þagnar Benóný Valur Jakobsson Skoðun Ríkið tekur – landsbyggðirnar fá minna Hjálmar Bogi Hafliðason Skoðun Morðæðið á Gaza - Vitfirringin má ekki eyðileggja mennskuna Jón Baldvin Hannesson Skoðun Dóru Björt svarað! Jón G. Hauksson Skoðun Evrópumet! Háskólamenntun minnst metin á Íslandi Vilhjálmur Hilmarsson Skoðun Ekki mínir hagsmunir Berglind Hlín Baldursdóttir Skoðun Þegar þeir sem segjast þjóna þjóðinni ráðast á hana Ágústa Árnadóttir Skoðun Ísland og hafið: viðbrögð við brotum Ísraels á alþjóðalögum Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Magnús Magnússon Skoðun Óásættanleg málsmeðferð Linda Íris Emilsdóttir,Katrín Oddsdóttir Skoðun Samþjöppunin hefur ekkert að gera með veiðigjöldin Sigurjón Þórðarson Skoðun Skoðun Skoðun Evrópumet! Háskólamenntun minnst metin á Íslandi Vilhjálmur Hilmarsson skrifar Skoðun Ríkið tekur – landsbyggðirnar fá minna Hjálmar Bogi Hafliðason skrifar Skoðun Snjallasta stefnubreyting Samfylkingarinnar Jóhann Frímann Arinbjarnarson skrifar Skoðun Þegar samfélagið þagnar Benóný Valur Jakobsson skrifar Skoðun Stjórnleysi í íslenskri dýravernd Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Olíumjólk Sigurður Ingi Friðleifsson skrifar Skoðun Leikskólagjöld í Kópavogi þau hæstu á landinu Örn Arnarson skrifar Skoðun Pólitískur gúmmítékki Jens Garðar Helgason skrifar Skoðun Þegar bændur bregðast dýrum sínum – Valda þeim þjáningu og skelfilegum dauðdaga Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Morðæðið á Gaza - Vitfirringin má ekki eyðileggja mennskuna Jón Baldvin Hannesson skrifar Skoðun Orðsins fyllsta merking Eiríkur Kristjánsson skrifar Skoðun Dóru Björt svarað! Jón G. Hauksson skrifar Skoðun Ísland og hafið: viðbrögð við brotum Ísraels á alþjóðalögum Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Magnús Magnússon skrifar Skoðun Ekki mínir hagsmunir Berglind Hlín Baldursdóttir skrifar Skoðun Ætlar vinstri meirihlutinn að skila auðu? Þórdís Lóa Þórhalldóttir skrifar Skoðun Óásættanleg málsmeðferð Linda Íris Emilsdóttir,Katrín Oddsdóttir skrifar Skoðun Fjárfestavernd sem gengur of langt? Baldvin Ingi Sigurðsson skrifar Skoðun Æfðu þig í virkum og uppbyggilegum viðbrögðum Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Samþjöppunin hefur ekkert að gera með veiðigjöldin Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Aðför Vinnueftirlits að hagsmunum slasaðra. Steinar Harðarson skrifar Skoðun Þegar þeir sem segjast þjóna þjóðinni ráðast á hana Ágústa Árnadóttir skrifar Skoðun Karlar, piltar og strákar Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Eiga ellilífeyrir og örorkubætur að fylgja launavísitölu? Haukur Arnþórsson skrifar Skoðun Ísland verður að vernda hafið og fiskimiðin frá námuvinnslu á hafsbotni Laura Sólveig Lefort Scheefer,Þorgerður María Þorbjarnardóttir,Árni Finnsson,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir,Belén García Ovide,Huld Hafliðadóttir skrifar Skoðun Nennið þið plís blessaða ríkisstjórn! Derek T. Allen skrifar Skoðun Ertu klár? Jakob Smári Magnússon skrifar Skoðun Kengúrur eða Þorskar: Hver forritar framtíð Íslands? Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Börnin á Gaza eru ekki í fríi Bjarni Fritzson,Blær Guðmundsdóttir ,Elías Rúni Þorsteinsson,Elísabet Thoroddsen,Gunnar Helgason,Linda Ólafsdóttir,Lóa Hlín Hjálmtýsdóttir,Yrsa Þöll Gylfadóttir skrifar Skoðun Mannréttindi fatlaðs fólks - orð og efndir Unnur Helga Óttarsdóttir,Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Brimrót og veðragnýr í alþjóðamálum Árni Þór Sigurðsson skrifar Sjá meira
Þann 16. ágúst síðastliðinn birtist á vef Vísis skoðunargrein hverrar höfundur er Haraldur Freyr Gíslason formaður Félags leikskólakennara. Grein Haraldar er mjög góð en í henni gælir höfundur við þá hugmynd að hugsanlega séu hagsmunir barna ekki endilega í hávegum hafðir þegar tekist er á um leikskólamál. Undirritaður telur að slíkar grunsemdir eigi við rök að styðjast. Á nokkurra ára fresti hafa leikskólamál tilhneigingu til þess að leita upp á yfirborðið, í auknum mæli, í samfélagslegri orðræðu og kosningar eru þá oft á næsta leyti. Fjölmargt fólk, í framboði, hefur í hyggju að láta til sín taka í samfélagsmálum stíga þá fram og lýsa yfir skoðunum sínum á menntamálum. Frambjóðendur virðast nefnilega hneigjast ríkulega til þess að ræða brúarsmíði til þess að brúa hina djúpu og breiðu gjá sem myndast á milli fæðingaroflofs foreldra og dagvistunar barna – eðlilega. Það er ekki hægt um vik fyrir alla foreldra að reiða sig á aðstandendur, vini og vandamenn til þess að brúa bilið. Hér þarf að gera betur. Brúin byggir nefnilega sig ekki sjálf á meðan verið er að ræða hönnun og útfærslu. Það má setja á sig ýmiskonar gleraugu til þess að horfa á brúarsmíðina; uppeldisfræðilegar linsur, þroskasálfræðilegar, með áherslu tekjumöguleika og atvinnulíf, jafnrétti, rétt þeirra sem minna fjármagn hafa á milli handanna til þess að eiga börn, einstakra foreldra, einstæðra foreldra og svo mætti lengi telja. Hlutverk leikskóla er, eins og Haraldur Freyr bendir á í grein sinni, að tryggja börnum gæða menntun, uppeldi og umönnun sem tekur mið af aldri barna og þroska. Þetta er hið skilgreinda þjónustuhlutverk leikskóla. Til þess að vel megi til takast þá er brýnt að saman fari stefna og aðgerðir. Það er erfitt að ætla leikskólum landsins taka við fleiri börnum og yngri börnum þegar brösuglega gengur að manna starfsstaðina, þegar að málaflokkurinn hefur ekki sama aðgang að fjármagni og eðlilegt væri. Sé það sannarlega stefnan á Íslandi að börn frá 12 mánaða aldri hafi aðgang að gæða menntun, uppeldi og umönnun þá verður að taka mið af því þegar fjármunum er útlutað til málaflokksins. En eins mætti skoða þá útfærslu sem aðrir hafa talað fyrir, að í stað þess að leikskólar landsins taki við börnum frá 12 mánaða aldri verði þeim fjármunum sem í það ætti að ráðstafa frekar deilt til þeirra foreldra sem vilja lengja sitt fæðingaroflof. Það er nefnilega ekki sanngjarnt að útdeila 12 mánuðum í fæðingarorlof þegar engin stendur brúin við lok þess tímabils. En í þeirri umræðu fara á loft viðvörunarflögg, verði farið á þá vegferð að fjölga mánuðum í fæðingarorlofi verða það þá aðrir en feður sem taka þá mánuði sem aukreitis verða? Það sem gladdi okkur hjá Samtökum sjálfstætt starfandi skóla var það að sjá Harald drepa á því að hugsanlega væru það hagsmunir annara hópa en þeirra sem kjarnastarfið á leikskólum snýst um. Nefnilega börnin. Sæunn Kjartansdóttir hefur skrifað um fyrstu árin í lífi barns og hefur bent á að á meðan við, íslenska þjóðin, bjóðum barnafjölskyldum ekki upp á 24 mánaða fæðingarorlof þá verðum við að girða okkur í brók og horfast í augu við það að það kemur til með kosta samfélagið umtalsverðar fjárhæðir að vera sannarlega lausnamiðuð í framkvæmd. Við þurfum að bjóða betri kjör fyrir það fólk sem kýs að sinna börnunum okkar, við þurfum að bjóða yngstu börnunum upp á þjónustu sem tekur mið af aldri og þroska og við verðum að setja það í algeran forgrunn að endurhugsa leikskólastarf með þarfir yngstu „nemendanna“ í huga. Það er ekki sanngjarnt að það liggi alfarið á herðum sveitarfélagana að finna úrlausn á leikskólavistun, það þarf að horfa heildrænt á vandamálið sem við okkur blasir. Leikskólar landsins hafa lengi verið við þenslumörk, leikskólastigið vex úr hlutfalli hratt og brösuglega hefur gengið að fjölga leikskólakennurum og öðru fagfólki í takt við þensluna. Samstarf ríkis og sveitarfélaga þarf að vera sterkara hvað leikskóla varðar. Sveitarfélögin keppast við að bjóða leikskólaþjónustu hvað mesta og besta, en samtalið þarf að vera stærra og allir aðilar að samtalinu þurfa að sýna fram á meðvitund um stærð og umfang. Aðilar að samtali þurfa að vera úr röðum leikskólakennara, fagfólks í skólamálum, frá sveitarfélögum, frá mennta og barnamálaráðuneytinu og barnafjölskyldum. Samtalið þarf að vera gagnsætt og skýrt og markmiðin kjörnuð – hvað er það sem við viljum sjá breytast? Við þurfum nýja sýn, við þurfum barnvæna byltingu og við þurfum að vinna að henni í sameiningu. Höfundur er framkvæmdastjóri Hjallastefnunnar og varamaður í stjórn Samtaka sjálfstætt starfandi skóla.
Ísland og hafið: viðbrögð við brotum Ísraels á alþjóðalögum Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Magnús Magnússon Skoðun
Skoðun Þegar bændur bregðast dýrum sínum – Valda þeim þjáningu og skelfilegum dauðdaga Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Ísland og hafið: viðbrögð við brotum Ísraels á alþjóðalögum Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Magnús Magnússon skrifar
Skoðun Ísland verður að vernda hafið og fiskimiðin frá námuvinnslu á hafsbotni Laura Sólveig Lefort Scheefer,Þorgerður María Þorbjarnardóttir,Árni Finnsson,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir,Belén García Ovide,Huld Hafliðadóttir skrifar
Skoðun Börnin á Gaza eru ekki í fríi Bjarni Fritzson,Blær Guðmundsdóttir ,Elías Rúni Þorsteinsson,Elísabet Thoroddsen,Gunnar Helgason,Linda Ólafsdóttir,Lóa Hlín Hjálmtýsdóttir,Yrsa Þöll Gylfadóttir skrifar
Skoðun Mannréttindi fatlaðs fólks - orð og efndir Unnur Helga Óttarsdóttir,Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar
Ísland og hafið: viðbrögð við brotum Ísraels á alþjóðalögum Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Magnús Magnússon Skoðun