Barnvæn bylting Bóas Hallgrímsson skrifar 6. september 2022 13:00 Þann 16. ágúst síðastliðinn birtist á vef Vísis skoðunargrein hverrar höfundur er Haraldur Freyr Gíslason formaður Félags leikskólakennara. Grein Haraldar er mjög góð en í henni gælir höfundur við þá hugmynd að hugsanlega séu hagsmunir barna ekki endilega í hávegum hafðir þegar tekist er á um leikskólamál. Undirritaður telur að slíkar grunsemdir eigi við rök að styðjast. Á nokkurra ára fresti hafa leikskólamál tilhneigingu til þess að leita upp á yfirborðið, í auknum mæli, í samfélagslegri orðræðu og kosningar eru þá oft á næsta leyti. Fjölmargt fólk, í framboði, hefur í hyggju að láta til sín taka í samfélagsmálum stíga þá fram og lýsa yfir skoðunum sínum á menntamálum. Frambjóðendur virðast nefnilega hneigjast ríkulega til þess að ræða brúarsmíði til þess að brúa hina djúpu og breiðu gjá sem myndast á milli fæðingaroflofs foreldra og dagvistunar barna – eðlilega. Það er ekki hægt um vik fyrir alla foreldra að reiða sig á aðstandendur, vini og vandamenn til þess að brúa bilið. Hér þarf að gera betur. Brúin byggir nefnilega sig ekki sjálf á meðan verið er að ræða hönnun og útfærslu. Það má setja á sig ýmiskonar gleraugu til þess að horfa á brúarsmíðina; uppeldisfræðilegar linsur, þroskasálfræðilegar, með áherslu tekjumöguleika og atvinnulíf, jafnrétti, rétt þeirra sem minna fjármagn hafa á milli handanna til þess að eiga börn, einstakra foreldra, einstæðra foreldra og svo mætti lengi telja. Hlutverk leikskóla er, eins og Haraldur Freyr bendir á í grein sinni, að tryggja börnum gæða menntun, uppeldi og umönnun sem tekur mið af aldri barna og þroska. Þetta er hið skilgreinda þjónustuhlutverk leikskóla. Til þess að vel megi til takast þá er brýnt að saman fari stefna og aðgerðir. Það er erfitt að ætla leikskólum landsins taka við fleiri börnum og yngri börnum þegar brösuglega gengur að manna starfsstaðina, þegar að málaflokkurinn hefur ekki sama aðgang að fjármagni og eðlilegt væri. Sé það sannarlega stefnan á Íslandi að börn frá 12 mánaða aldri hafi aðgang að gæða menntun, uppeldi og umönnun þá verður að taka mið af því þegar fjármunum er útlutað til málaflokksins. En eins mætti skoða þá útfærslu sem aðrir hafa talað fyrir, að í stað þess að leikskólar landsins taki við börnum frá 12 mánaða aldri verði þeim fjármunum sem í það ætti að ráðstafa frekar deilt til þeirra foreldra sem vilja lengja sitt fæðingaroflof. Það er nefnilega ekki sanngjarnt að útdeila 12 mánuðum í fæðingarorlof þegar engin stendur brúin við lok þess tímabils. En í þeirri umræðu fara á loft viðvörunarflögg, verði farið á þá vegferð að fjölga mánuðum í fæðingarorlofi verða það þá aðrir en feður sem taka þá mánuði sem aukreitis verða? Það sem gladdi okkur hjá Samtökum sjálfstætt starfandi skóla var það að sjá Harald drepa á því að hugsanlega væru það hagsmunir annara hópa en þeirra sem kjarnastarfið á leikskólum snýst um. Nefnilega börnin. Sæunn Kjartansdóttir hefur skrifað um fyrstu árin í lífi barns og hefur bent á að á meðan við, íslenska þjóðin, bjóðum barnafjölskyldum ekki upp á 24 mánaða fæðingarorlof þá verðum við að girða okkur í brók og horfast í augu við það að það kemur til með kosta samfélagið umtalsverðar fjárhæðir að vera sannarlega lausnamiðuð í framkvæmd. Við þurfum að bjóða betri kjör fyrir það fólk sem kýs að sinna börnunum okkar, við þurfum að bjóða yngstu börnunum upp á þjónustu sem tekur mið af aldri og þroska og við verðum að setja það í algeran forgrunn að endurhugsa leikskólastarf með þarfir yngstu „nemendanna“ í huga. Það er ekki sanngjarnt að það liggi alfarið á herðum sveitarfélagana að finna úrlausn á leikskólavistun, það þarf að horfa heildrænt á vandamálið sem við okkur blasir. Leikskólar landsins hafa lengi verið við þenslumörk, leikskólastigið vex úr hlutfalli hratt og brösuglega hefur gengið að fjölga leikskólakennurum og öðru fagfólki í takt við þensluna. Samstarf ríkis og sveitarfélaga þarf að vera sterkara hvað leikskóla varðar. Sveitarfélögin keppast við að bjóða leikskólaþjónustu hvað mesta og besta, en samtalið þarf að vera stærra og allir aðilar að samtalinu þurfa að sýna fram á meðvitund um stærð og umfang. Aðilar að samtali þurfa að vera úr röðum leikskólakennara, fagfólks í skólamálum, frá sveitarfélögum, frá mennta og barnamálaráðuneytinu og barnafjölskyldum. Samtalið þarf að vera gagnsætt og skýrt og markmiðin kjörnuð – hvað er það sem við viljum sjá breytast? Við þurfum nýja sýn, við þurfum barnvæna byltingu og við þurfum að vinna að henni í sameiningu. Höfundur er framkvæmdastjóri Hjallastefnunnar og varamaður í stjórn Samtaka sjálfstætt starfandi skóla. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Leikskólar Börn og uppeldi Skóla - og menntamál Bóas Hallgrímsson Mest lesið Er Ísrael ennþá útvalin þjóð Guðs? Ómar Torfason Skoðun Flokkurinn hans Gunnars Smára? Guðbergur Egill Eyjólfsson Skoðun Falleinkunn skólakerfis? Helga Þórisdóttir Skoðun Hver borgar brúsann? Ingibjörg Isaksen Skoðun Hvers vegna berðu kross? Hrafnhildur Sigurðardóttir Skoðun Sniðgangan á Rapyd slær öll met Björn B. Björnsson Skoðun Þannig gerum við þetta? Ísak Ernir Kristinsson Skoðun Stærsta framfaraskref í námsmati íslenskra barna í áratugi Guðmundur Ingi Kristinsson Skoðun Ísland gjaldþrota vegna fatlaðs fólks? Alma Ýr Ingólfsdóttir Skoðun Hvar er auðlindarentan? Birta Karen Tryggvadóttir Skoðun Skoðun Skoðun Er Ísrael ennþá útvalin þjóð Guðs? Ómar Torfason skrifar Skoðun Flokkurinn hans Gunnars Smára? Guðbergur Egill Eyjólfsson skrifar Skoðun Raforkuverð: Stórnotendur og almenningur Ingvar Júlíus Baldursson skrifar Skoðun Hætt við að hækka ekki skatta á almenning Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Skattafíkn í skjóli réttlætis: Tímavélin stillt á 2012 Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Hver borgar brúsann? Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Hvers vegna berðu kross? Hrafnhildur Sigurðardóttir skrifar Skoðun Þannig gerum við þetta? Ísak Ernir Kristinsson skrifar Skoðun Stærsta framfaraskref í námsmati íslenskra barna í áratugi Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Falleinkunn skólakerfis? Helga Þórisdóttir skrifar Skoðun Þjónusta sem gleður – skilar sér beint í kassann Margrét Reynisdóttir skrifar Skoðun Hvar er auðlindarentan? Birta Karen Tryggvadóttir skrifar Skoðun Miðflokkurinn – Rödd skynseminnar í borginni Ómar Már Jónsson skrifar Skoðun Virði barna og ungmenna Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Sættir þú þig við þetta? Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Alþingi gleymir aftur fötluðum börnum Lúðvík Júlíusson skrifar Skoðun Lægri gjöld, fleiri tækifæri Bragi Bjarnason skrifar Skoðun Tölum um stóra valdaframsalsmálið Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Litla landið sem kennir heiminum – Ísland og þróunarsamvinna í gegnum menntun GRÓ skólanna Verena Karlsdóttir,Hreiðar Þór Valtýsson,Þór Heiðar Ásgeirsson skrifar Skoðun Öflugar varnir krefjast stöndugra fréttamiðla Sigríður Dögg Auðunsdóttir skrifar Skoðun Gott frumvarp, en hvað með verklagið? Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Augnablikið Magnús Jóhann Hjartarson skrifar Skoðun Listnám er lífsbjörg – opið bréf til ráðherra mennta, félags og heilbrigðismála, til stuðnings Söngskóla Sigurðar Demetz Dagbjört Andrésdóttir skrifar Skoðun Það þarf ekki að biðjast afsökunar á því að segja satt Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Lífeyrissjóðirnir og Íslandsbanki, hluthafafundur á mánudag Bolli Héðinsson skrifar Skoðun „Þegar arkitektinn fer á flug“ - opinber umræða á villigötum Eyrún Arnarsdóttir skrifar Skoðun Heilbrigðiskerfið þarf stjórnvöld með bein í nefinu Svandís Svavarsdóttir skrifar Skoðun Börn eru hvorki veiðigjöld né öryggis- og varnarmál Grímur Atlason skrifar Skoðun Í vörn gegn sjálfum sér? Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Mig langar að byggja heim með frið og umlykja með ást Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Sjá meira
Þann 16. ágúst síðastliðinn birtist á vef Vísis skoðunargrein hverrar höfundur er Haraldur Freyr Gíslason formaður Félags leikskólakennara. Grein Haraldar er mjög góð en í henni gælir höfundur við þá hugmynd að hugsanlega séu hagsmunir barna ekki endilega í hávegum hafðir þegar tekist er á um leikskólamál. Undirritaður telur að slíkar grunsemdir eigi við rök að styðjast. Á nokkurra ára fresti hafa leikskólamál tilhneigingu til þess að leita upp á yfirborðið, í auknum mæli, í samfélagslegri orðræðu og kosningar eru þá oft á næsta leyti. Fjölmargt fólk, í framboði, hefur í hyggju að láta til sín taka í samfélagsmálum stíga þá fram og lýsa yfir skoðunum sínum á menntamálum. Frambjóðendur virðast nefnilega hneigjast ríkulega til þess að ræða brúarsmíði til þess að brúa hina djúpu og breiðu gjá sem myndast á milli fæðingaroflofs foreldra og dagvistunar barna – eðlilega. Það er ekki hægt um vik fyrir alla foreldra að reiða sig á aðstandendur, vini og vandamenn til þess að brúa bilið. Hér þarf að gera betur. Brúin byggir nefnilega sig ekki sjálf á meðan verið er að ræða hönnun og útfærslu. Það má setja á sig ýmiskonar gleraugu til þess að horfa á brúarsmíðina; uppeldisfræðilegar linsur, þroskasálfræðilegar, með áherslu tekjumöguleika og atvinnulíf, jafnrétti, rétt þeirra sem minna fjármagn hafa á milli handanna til þess að eiga börn, einstakra foreldra, einstæðra foreldra og svo mætti lengi telja. Hlutverk leikskóla er, eins og Haraldur Freyr bendir á í grein sinni, að tryggja börnum gæða menntun, uppeldi og umönnun sem tekur mið af aldri barna og þroska. Þetta er hið skilgreinda þjónustuhlutverk leikskóla. Til þess að vel megi til takast þá er brýnt að saman fari stefna og aðgerðir. Það er erfitt að ætla leikskólum landsins taka við fleiri börnum og yngri börnum þegar brösuglega gengur að manna starfsstaðina, þegar að málaflokkurinn hefur ekki sama aðgang að fjármagni og eðlilegt væri. Sé það sannarlega stefnan á Íslandi að börn frá 12 mánaða aldri hafi aðgang að gæða menntun, uppeldi og umönnun þá verður að taka mið af því þegar fjármunum er útlutað til málaflokksins. En eins mætti skoða þá útfærslu sem aðrir hafa talað fyrir, að í stað þess að leikskólar landsins taki við börnum frá 12 mánaða aldri verði þeim fjármunum sem í það ætti að ráðstafa frekar deilt til þeirra foreldra sem vilja lengja sitt fæðingaroflof. Það er nefnilega ekki sanngjarnt að útdeila 12 mánuðum í fæðingarorlof þegar engin stendur brúin við lok þess tímabils. En í þeirri umræðu fara á loft viðvörunarflögg, verði farið á þá vegferð að fjölga mánuðum í fæðingarorlofi verða það þá aðrir en feður sem taka þá mánuði sem aukreitis verða? Það sem gladdi okkur hjá Samtökum sjálfstætt starfandi skóla var það að sjá Harald drepa á því að hugsanlega væru það hagsmunir annara hópa en þeirra sem kjarnastarfið á leikskólum snýst um. Nefnilega börnin. Sæunn Kjartansdóttir hefur skrifað um fyrstu árin í lífi barns og hefur bent á að á meðan við, íslenska þjóðin, bjóðum barnafjölskyldum ekki upp á 24 mánaða fæðingarorlof þá verðum við að girða okkur í brók og horfast í augu við það að það kemur til með kosta samfélagið umtalsverðar fjárhæðir að vera sannarlega lausnamiðuð í framkvæmd. Við þurfum að bjóða betri kjör fyrir það fólk sem kýs að sinna börnunum okkar, við þurfum að bjóða yngstu börnunum upp á þjónustu sem tekur mið af aldri og þroska og við verðum að setja það í algeran forgrunn að endurhugsa leikskólastarf með þarfir yngstu „nemendanna“ í huga. Það er ekki sanngjarnt að það liggi alfarið á herðum sveitarfélagana að finna úrlausn á leikskólavistun, það þarf að horfa heildrænt á vandamálið sem við okkur blasir. Leikskólar landsins hafa lengi verið við þenslumörk, leikskólastigið vex úr hlutfalli hratt og brösuglega hefur gengið að fjölga leikskólakennurum og öðru fagfólki í takt við þensluna. Samstarf ríkis og sveitarfélaga þarf að vera sterkara hvað leikskóla varðar. Sveitarfélögin keppast við að bjóða leikskólaþjónustu hvað mesta og besta, en samtalið þarf að vera stærra og allir aðilar að samtalinu þurfa að sýna fram á meðvitund um stærð og umfang. Aðilar að samtali þurfa að vera úr röðum leikskólakennara, fagfólks í skólamálum, frá sveitarfélögum, frá mennta og barnamálaráðuneytinu og barnafjölskyldum. Samtalið þarf að vera gagnsætt og skýrt og markmiðin kjörnuð – hvað er það sem við viljum sjá breytast? Við þurfum nýja sýn, við þurfum barnvæna byltingu og við þurfum að vinna að henni í sameiningu. Höfundur er framkvæmdastjóri Hjallastefnunnar og varamaður í stjórn Samtaka sjálfstætt starfandi skóla.
Skoðun Stærsta framfaraskref í námsmati íslenskra barna í áratugi Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar
Skoðun Litla landið sem kennir heiminum – Ísland og þróunarsamvinna í gegnum menntun GRÓ skólanna Verena Karlsdóttir,Hreiðar Þór Valtýsson,Þór Heiðar Ásgeirsson skrifar
Skoðun Listnám er lífsbjörg – opið bréf til ráðherra mennta, félags og heilbrigðismála, til stuðnings Söngskóla Sigurðar Demetz Dagbjört Andrésdóttir skrifar