Segir sjónaukann marka nýtt upphaf í stjarnvísindum Margrét Helga Erlingsdóttir skrifar 12. júlí 2022 12:27 Sævar Helgi Bragason er fullur eftirvæntingar að fá að sjá skýra mynd af Kjalarþokunni en það er staður þar sem stjörnur fæðast. Vísir/Baldur Fyrsta ljósmyndin úr James-Webb geimsjónaukanum birtist í gærkvöldi og eru fleiri myndir væntanlegar klukkan hálf þrjú í dag. Þetta eru skýrustu myndir sem mannkynið hefur tekið og séðaf sumum af daufustu og fjarlægustu vetrarbrautum til þessa. Stjörnu-Sævar segir þetta sögulegan dag og marka nýtt upphaf í stjarnvísindum. James-Webb er stærsti og öflugasti geimsjónaukinn til þessa og var honum skotið á loft í lok árs 2021. Hann er arftaki Hubble sjónaukans sem er öllu minni og sér dauf fyrirbæri ekki jafn skýrt og James Webb. „Þetta er algjör bylting vegna þess að við sjáum alheiminn núna skýrari en áður í þessu tiltekna ljósi sem geimsjónaukinn sér og markar nýtt upphaf í stjarnvísindum. Þetta er sögulegur dagur.“ Þetta segir Sævar Helgi Bragason, jarðfræðingur, rithöfundur, dagskrárgerðamaður og stjörnufræðikennari en flestir þekkja hann sem Stjörnu-Sævar. Stjarnfræðingar iða í skinninu að fá að gaumgæfa myndirnar sem berast síðdegis. Eftirvæntingin er slík að á vefsvæði bandarísku flug-og geimvísindastofnunarinnar NASA er niðurtalning. Þúsundir stjörnuþoka eru sýnilegar á mynd James Webb.NASA Sævar er fullur eftirvæntingar að fá að sjá skýra mynd af Kjalarþokunni. „Það er staður þar sem stjörnur fæðast. Í gegnum sjónauka frá jörðinni þá sjáum við þetta ótrúlega fallega geimský sem hefur framleittsumar af stærstu stjörnum sem við þekkjum og núna öðlumst við nýja sýn á þessa miklu þoku. Þar fyrir utan fáum líka upplýsingar um andrúmsloft reikistjörnu í meira en 11 hundruð ljósára fjarlægð þannig að þetta er nýtt upphaf og nýtt skeið í stjarnvísindum.“ Sævar segir að fljótlega eftir að Hubble sjónaukanum var skotið á loft þá hafi vísindamenn farið að huga að arftakanum sem í dag er James Webb sjónaukinn. Sumir vísindamannanna hafi helgað James Webb þrjátíu ár af lífi sínu. Sævar segir James Webb vera til marks um hversu ótrúlega öflugt mannkynið sé þegar það taki höndum saman með forvitnina að vopni því geimsjónaukinn er samstarfsverkefni margra þjóða. „Þegar sjónaukinn var í þróun komust menn snemma að því að það þyrfti að hafa hann talsvert stærri en Hubble. Auk þess þyrftir spegillinn að vera gullhúðaður til þess að hann geti numið geislun sem berst frá fjarlægustu fyrirbærum alheimsins og úr varð þessi sex og hálfs metra breiði spegill sem nú er kominn á áfangastað 1,5 milljón kílómetra frá jörðu og þar starir hann út í geiminn og sýnir okkur hann í algjörlega nýju ljósi.“ Og kannski okkur sjálf um leið? „Já, þetta snýst náttúrulega á endanum um að læra hvernig við sjálf urðum til því verið erum alltaf að horfa aftur á bak í tímann og læra betur um hvernig stjörnur verða til; hvernig vetrarbrautirnar þróast því allt hefur þetta leitt til þess að við erum hér að stara út í tómið og reyna að skilja hvernig við í ósköpunum komumst hingað.“ James Webb-geimsjónaukinn Geimurinn Tækni Vísindi Tengdar fréttir James Webb kominn á áfangastað James Webb geimsjónaukinn er nú kominn á lokaáfangastað sinn, svokallaðan Lagrange-punkt 2. „Velkominn heim, Webb“ sagði yfirmaður bandarísku geimferðarstofnunarinnar, NASA, við tilefnið. 24. janúar 2022 21:47 Það helsta í geimnum 2022: Aldrei meira um að vera í geimnum og leitin að lífi heldur áfram Vendingar í geimferðum og geimvísindum hafa verið miklar og hraðar á undanförnum árum og jafnvel sérstaklega í fyrra. Þessi þróun virðist ætla að halda áfram árið 2022 þar sem sífellt fleiri ríki og fyrirtæki koma sér fyrir á þessu sviði. 4. janúar 2022 08:01 Rýnt í uppruna alheimsins í fyrstu mynd James Webb Joe Biden, forseti Bandaríkjanna, opinberaði í kvöld fyrstu unnu myndina úr James Webb-geimsjónaukanum. Myndin sýnir þyrpingu stjörnuþoka sem kallast SMACS 0723 og er í um 4,6 milljarða ljósára fjarlægð frá jörðu. 11. júlí 2022 23:37 Mest lesið Trump segir Hamas og Ísraela hafa náð samkomulagi Erlent „Ég ætla ekki að jarða hann, ég ætla að hafa hann á lífi“ Innlent Lagði við Hverfisgötu eftir allt saman Innlent Skýr afstaða landsmanna um hvort einkunnir eigi að vera í tölum eða bókstöfum Innlent „Ég held að það sé sterk friðarvon núna“ Innlent Segir lægri álagningu á húsnæði en í öðrum greinum Viðskipti innlent Ástæða til að hafa áhyggjur af vanfjármögnun spítalans Innlent Von um frið en uggur um efndir Erlent „Auðvitað er ég hrædd um hana“ Innlent Varnargarðar hækkaðir við Grindavík Innlent Fleiri fréttir Lagði við Hverfisgötu eftir allt saman „Ég held að það sé sterk friðarvon núna“ Ástæða til að hafa áhyggjur af vanfjármögnun spítalans Meirihluti hlynntur þátttöku ef Ísrael er ekki með Varnargarðar hækkaðir við Grindavík Skýr afstaða landsmanna um hvort einkunnir eigi að vera í tölum eða bókstöfum „Auðvitað er ég hrædd um hana“ Ford vörubíll árgerð 1930 gefinn Byggðasafni Árnesinga „Ég ætla ekki að jarða hann, ég ætla að hafa hann á lífi“ Mamma Möggu Stínu gerir upp erfiðan dag Útlendingastofnun: Ekkert bendi til ómannúðlegrar meðferðar í Króatíu Hitnar undir feldi Lilju Játaði að hafa stolið tugum milljóna úr dánarbúi móður sinnar Játaði áralangt kynferðisofbeldi gegn stjúpdóttur sinni Bein útsending: Mótmæla handtöku Möggu Stínu Fékk aðsvif og missti bílinn yfir á annan vegarhelming Hefur áhyggjur af unga fólkinu Ungir Sjálfstæðismenn vilja stöðva hælisveitingar Sér fram á margar klukkustundir í fullkominni óvissu Takmörk á því hversu langt Ísraelar geti farið til að verja hafnbann Keyrt á vegfaranda í Skeifunni Óheppileg „læk“ Reykjavíkurborgar: „Okkur þykir þetta miður“ Hafa rætt við ísraelsk stjórnvöld og sett fram kröfur vegna Margrétar Björk styður æskuvinkonu sína sem sætir svívirðingum „Minnir á saltveðrið mikla“ Magga Stína tekin höndum og gular viðvaranir í kortunum Stúlkan komin í leitirnar Bændum verulega brugðið vegna breytinga á búvörulögum Ákærður fyrir stunguárás á Seltjarnarnesi Magga Stína handtekin í nótt af Ísraelsher Sjá meira
James-Webb er stærsti og öflugasti geimsjónaukinn til þessa og var honum skotið á loft í lok árs 2021. Hann er arftaki Hubble sjónaukans sem er öllu minni og sér dauf fyrirbæri ekki jafn skýrt og James Webb. „Þetta er algjör bylting vegna þess að við sjáum alheiminn núna skýrari en áður í þessu tiltekna ljósi sem geimsjónaukinn sér og markar nýtt upphaf í stjarnvísindum. Þetta er sögulegur dagur.“ Þetta segir Sævar Helgi Bragason, jarðfræðingur, rithöfundur, dagskrárgerðamaður og stjörnufræðikennari en flestir þekkja hann sem Stjörnu-Sævar. Stjarnfræðingar iða í skinninu að fá að gaumgæfa myndirnar sem berast síðdegis. Eftirvæntingin er slík að á vefsvæði bandarísku flug-og geimvísindastofnunarinnar NASA er niðurtalning. Þúsundir stjörnuþoka eru sýnilegar á mynd James Webb.NASA Sævar er fullur eftirvæntingar að fá að sjá skýra mynd af Kjalarþokunni. „Það er staður þar sem stjörnur fæðast. Í gegnum sjónauka frá jörðinni þá sjáum við þetta ótrúlega fallega geimský sem hefur framleittsumar af stærstu stjörnum sem við þekkjum og núna öðlumst við nýja sýn á þessa miklu þoku. Þar fyrir utan fáum líka upplýsingar um andrúmsloft reikistjörnu í meira en 11 hundruð ljósára fjarlægð þannig að þetta er nýtt upphaf og nýtt skeið í stjarnvísindum.“ Sævar segir að fljótlega eftir að Hubble sjónaukanum var skotið á loft þá hafi vísindamenn farið að huga að arftakanum sem í dag er James Webb sjónaukinn. Sumir vísindamannanna hafi helgað James Webb þrjátíu ár af lífi sínu. Sævar segir James Webb vera til marks um hversu ótrúlega öflugt mannkynið sé þegar það taki höndum saman með forvitnina að vopni því geimsjónaukinn er samstarfsverkefni margra þjóða. „Þegar sjónaukinn var í þróun komust menn snemma að því að það þyrfti að hafa hann talsvert stærri en Hubble. Auk þess þyrftir spegillinn að vera gullhúðaður til þess að hann geti numið geislun sem berst frá fjarlægustu fyrirbærum alheimsins og úr varð þessi sex og hálfs metra breiði spegill sem nú er kominn á áfangastað 1,5 milljón kílómetra frá jörðu og þar starir hann út í geiminn og sýnir okkur hann í algjörlega nýju ljósi.“ Og kannski okkur sjálf um leið? „Já, þetta snýst náttúrulega á endanum um að læra hvernig við sjálf urðum til því verið erum alltaf að horfa aftur á bak í tímann og læra betur um hvernig stjörnur verða til; hvernig vetrarbrautirnar þróast því allt hefur þetta leitt til þess að við erum hér að stara út í tómið og reyna að skilja hvernig við í ósköpunum komumst hingað.“
James Webb-geimsjónaukinn Geimurinn Tækni Vísindi Tengdar fréttir James Webb kominn á áfangastað James Webb geimsjónaukinn er nú kominn á lokaáfangastað sinn, svokallaðan Lagrange-punkt 2. „Velkominn heim, Webb“ sagði yfirmaður bandarísku geimferðarstofnunarinnar, NASA, við tilefnið. 24. janúar 2022 21:47 Það helsta í geimnum 2022: Aldrei meira um að vera í geimnum og leitin að lífi heldur áfram Vendingar í geimferðum og geimvísindum hafa verið miklar og hraðar á undanförnum árum og jafnvel sérstaklega í fyrra. Þessi þróun virðist ætla að halda áfram árið 2022 þar sem sífellt fleiri ríki og fyrirtæki koma sér fyrir á þessu sviði. 4. janúar 2022 08:01 Rýnt í uppruna alheimsins í fyrstu mynd James Webb Joe Biden, forseti Bandaríkjanna, opinberaði í kvöld fyrstu unnu myndina úr James Webb-geimsjónaukanum. Myndin sýnir þyrpingu stjörnuþoka sem kallast SMACS 0723 og er í um 4,6 milljarða ljósára fjarlægð frá jörðu. 11. júlí 2022 23:37 Mest lesið Trump segir Hamas og Ísraela hafa náð samkomulagi Erlent „Ég ætla ekki að jarða hann, ég ætla að hafa hann á lífi“ Innlent Lagði við Hverfisgötu eftir allt saman Innlent Skýr afstaða landsmanna um hvort einkunnir eigi að vera í tölum eða bókstöfum Innlent „Ég held að það sé sterk friðarvon núna“ Innlent Segir lægri álagningu á húsnæði en í öðrum greinum Viðskipti innlent Ástæða til að hafa áhyggjur af vanfjármögnun spítalans Innlent Von um frið en uggur um efndir Erlent „Auðvitað er ég hrædd um hana“ Innlent Varnargarðar hækkaðir við Grindavík Innlent Fleiri fréttir Lagði við Hverfisgötu eftir allt saman „Ég held að það sé sterk friðarvon núna“ Ástæða til að hafa áhyggjur af vanfjármögnun spítalans Meirihluti hlynntur þátttöku ef Ísrael er ekki með Varnargarðar hækkaðir við Grindavík Skýr afstaða landsmanna um hvort einkunnir eigi að vera í tölum eða bókstöfum „Auðvitað er ég hrædd um hana“ Ford vörubíll árgerð 1930 gefinn Byggðasafni Árnesinga „Ég ætla ekki að jarða hann, ég ætla að hafa hann á lífi“ Mamma Möggu Stínu gerir upp erfiðan dag Útlendingastofnun: Ekkert bendi til ómannúðlegrar meðferðar í Króatíu Hitnar undir feldi Lilju Játaði að hafa stolið tugum milljóna úr dánarbúi móður sinnar Játaði áralangt kynferðisofbeldi gegn stjúpdóttur sinni Bein útsending: Mótmæla handtöku Möggu Stínu Fékk aðsvif og missti bílinn yfir á annan vegarhelming Hefur áhyggjur af unga fólkinu Ungir Sjálfstæðismenn vilja stöðva hælisveitingar Sér fram á margar klukkustundir í fullkominni óvissu Takmörk á því hversu langt Ísraelar geti farið til að verja hafnbann Keyrt á vegfaranda í Skeifunni Óheppileg „læk“ Reykjavíkurborgar: „Okkur þykir þetta miður“ Hafa rætt við ísraelsk stjórnvöld og sett fram kröfur vegna Margrétar Björk styður æskuvinkonu sína sem sætir svívirðingum „Minnir á saltveðrið mikla“ Magga Stína tekin höndum og gular viðvaranir í kortunum Stúlkan komin í leitirnar Bændum verulega brugðið vegna breytinga á búvörulögum Ákærður fyrir stunguárás á Seltjarnarnesi Magga Stína handtekin í nótt af Ísraelsher Sjá meira
James Webb kominn á áfangastað James Webb geimsjónaukinn er nú kominn á lokaáfangastað sinn, svokallaðan Lagrange-punkt 2. „Velkominn heim, Webb“ sagði yfirmaður bandarísku geimferðarstofnunarinnar, NASA, við tilefnið. 24. janúar 2022 21:47
Það helsta í geimnum 2022: Aldrei meira um að vera í geimnum og leitin að lífi heldur áfram Vendingar í geimferðum og geimvísindum hafa verið miklar og hraðar á undanförnum árum og jafnvel sérstaklega í fyrra. Þessi þróun virðist ætla að halda áfram árið 2022 þar sem sífellt fleiri ríki og fyrirtæki koma sér fyrir á þessu sviði. 4. janúar 2022 08:01
Rýnt í uppruna alheimsins í fyrstu mynd James Webb Joe Biden, forseti Bandaríkjanna, opinberaði í kvöld fyrstu unnu myndina úr James Webb-geimsjónaukanum. Myndin sýnir þyrpingu stjörnuþoka sem kallast SMACS 0723 og er í um 4,6 milljarða ljósára fjarlægð frá jörðu. 11. júlí 2022 23:37