Áframhaldandi vandræði í Reykjavík Jónas Elíasson skrifar 9. júní 2022 07:02 Nú eru kominn meirihluti í borgarstjórninni og búið að birta helstu mál. Þetta eru allt mjúk mál, en svo býður hin pólitíska tíska. Þar heyrðist lítið um helstu og dýrustu vandamál borgarinnar, fjármálin og samgöngumálin. Að vísu kom smá athugasemd um að næturstrætó myndi koma. Hann mun reynast borginni dýrari en nokkurn mann grunar í dag, en sjáum nú til. Ekki er allt svart framundan hjá borginni, 20% hækkun fasteignagjalda mun auka tekjur borgarinnar umtalsvert og verðbólgan vegna Covid lána, sem mun ganga yfir heiminn á næstu árum, mun lækka hlutfallslegt vægi 400 milljarða skuldar Reykjavík. En fjárþörfin er svo óskapleg að lítið munar um þetta í raun. Rekstrarhallinn hefur verið um 1 - 2 milljarðar á mánuði og ekki annað að sjá en hann hækki. En stærsta fjármáladæmi borgarinnar, borgarlínan, er af annarri stærðargráðu. Það sem, heyrðist um hana var, að reyna ætti að koma henni inn í Keldnalandið. Þetta er svokölluð 1. lota, upphaflega áætluð á 25 milljarða sem er alltof lítið, en þar er stærra fjármáladæmi á bak við en nokkurn mann grunar. Fyrir það fyrsta þarf að byggja tvær brýr sem ekki verða tilbúna fyrr en eftir nokkur ár. Þær breyta engu fyrir samgöngur í borginni því yfir þær má enginn bíll keyra nema um 200 strætisvagnar á dag. Ef kostnaðinum er dreift á þessa umferð er hann um 5,000 kr á vagn, sem er dálítið há brúargjöld. En ríkið er búið að lofa 50 milljörðum á samgönguáætlun og 23 milljörðum á loftslagsáætlun í borgarlínu, þó hún geri bæði samgöngur og loftslag verri, og þurfi ekki að kosta nema 20 milljarða ef rétt er farið að. Þetta mun vera í fyrsta skipti sem ríkið lofar 4 sinnum hærri upphæð í samgönguframkvæmd en hún kostar og það áður en hönnun liggur fyrir. Og spurningin er, getur Borgarsjóður gert sér mat úr því? Ef verið er að reyna það, þá er borgin að minnsta kosti á réttri leið, því 50 milljarða loforð ríkisins er ekki reiðufé, heldur Keldnalandið og leggja á 1. lotu borgarlínunnar þar í gegn. Að fá það gefins upp í borgarlínu er fundið fé. Fullbyggt með þéttingaraðferðinni gæti landið færa borginni um 150 milljarða. Gallinn er sá, að það mun taka mörg ár að ná því fé inn, og gæti reynst torsótt þegar hærra íbúðaverð byrjar að draga úr sölu. Og til þess að byggja á landinu þarf að leysa vandamál sem enginn er byrjaður að spá í, og enginn vill kosta. Þetta vandamál er Rannsóknarstöðin að Keldum. Þetta er eina rannsóknastöð landsins fyrir búfjársjúkdóma. Hún getur ekki þrifist innan um borgarlínuskrölt og þétta íbúðabyggð. Hvað er þá til ráða? Eitt er víst, Rannsóknastöðin má ekki stöðvast, ekki einu sinni tímabundið. Þá taka menn þá áhættu að búfjársjúkdómar vaði stjórnlaust yfir landið án þess að uppgötvast með vissu. Sjá menn fyrir sér hvað gerist ef gin- og klaufaveiki nær að festast í landinu eða eitthvað álíka gerist? Hér eru búfjárstofnar sem aldrei hafa þurft að þola þá veiki. Svo hvað er til ráða. Ekki annað en flytja Rannsóknarstöðina annað og vera búinn að koma henni af stað án þess að starfsemin stöðvist, áður en landið verður tekið til annara nota. Er búið að finna nýjan stað undir Rannsóknarstöðina og verið að undirbúa það með húsnæði og innréttingum ? Ónei, ekkert slíkt er í gangi, þó það taki fyrirsjáanlega nokkur ár. Þetta er alveg gráupplagt mál fyrir ríki og Reykjavíkurborg til að klúðra í sameiningu og kenna hvort öðru um. Hvernig lenda menn í svona klemmu? Það verður að segjast eins og er, að borgin byrjaði með þeirri fáránlegu samþykkt frá 2018 um „hágæða almenningssamgöngukerfi“, þar sem „Vagnar og umhverfi borgarlínunnar mun bera svipmót léttlesta“ eins og síðar var tilkynnt. Þessi setning, sem sjálfsagt er sett inn til að réttlæta ítrekaðar ferðir að kynna sér lestar- og sporvagnakerfi í útlöndum, á stærsta sök á þeim mistökum í undirbúningi sem á eftir fylgdu. Léttlestar er borgarstjórnar tungumál fyrir sporvagna, þeir hafa ekkert til Íslands að gera og hafa aldrei haft. En Borgarstjórnin situr núna uppi með afsprengi þessarar samþykktar og mun gera í 4 ár enn. Þá verður undirbúningur að „hágæða almenningssamgöngukerfi“ búinn að taka 12 ár og ekkert hefur gerst nema vandræði. Nýi samstarfssáttmálinn var kjörið tækifæri fyrir flokkana til að reka af sér slyðruorðið í samgöngumálum, leyfa ríkinu að laga þjóðvegakerfi höfuðborgarsvæðisins með nýjum gatnamótum og greiðari umferðarvirkjum. Af því hefði borgin haft töluverðar óbeinar tekjur. Nú er fyrirsjáanlegt að kostnaður vegna umferðartafa, sem þegar nálgast 50 milljarða á ári, mun halda áfram að hækka. Umfram eldsneytisnotkun umferðarinnar, sem þegar er 10.000 tonn/ári eða meir með tilheyrandi mengun, mun líka hækka. Ekkert í samstarfssáttmálanum tekur á þessu í neinni alvöru. Þar er ekkert sem maður, með sama magn af sannleiksást í blóðinu og venjulegur borgarstjóri, getur ekki snúið sig út úr. Í staðin fyrir alvöru breytingar til að bæta úr þessu er haldið áfram í sama farinu. Hvaða framsóknarmaður sem er getur því farið frá þessu í fæðingarorlof, jafnvel þó hann sé nýsestur í borgarstjórn, og oddvitinn ætlar að gera það. Höfundur er prófessor. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Samgöngur Reykjavík Borgarlína Borgarstjórn Jónas Elíasson Mest lesið Við fylgjum þér frá getnaði til grafar Benedikt S. Benediktsson Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir Skoðun Ef þið bara hefðuð séð heiminn út frá mínum augum: Börn & ADHD Stefán Þorri Helgason Skoðun Konur á örorku Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir Skoðun Ekki sama hvaðan gott kemur Magnea Gná Jóhannsdóttir Skoðun Greindarskerðing eða ofurgáfur með gervigreind Björgmundur Örn Guðmundsson Skoðun Börn í meðferð eiga rétt á fagfólki orð duga ekki lengur! Steindór Þórarinsson Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson Skoðun Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson Skoðun 112. liðurinn í aðgerðaáætlun í menntamálum? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson Skoðun Skoðun Skoðun Við fylgjum þér frá getnaði til grafar Benedikt S. Benediktsson skrifar Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Ef þið bara hefðuð séð heiminn út frá mínum augum: Börn & ADHD Stefán Þorri Helgason skrifar Skoðun 112. liðurinn í aðgerðaáætlun í menntamálum? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson skrifar Skoðun Konur á örorku Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Drambið okkar Júlíus Valsson skrifar Skoðun Við vitum Guðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Ekki sama hvaðan gott kemur Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Börn í meðferð eiga rétt á fagfólki orð duga ekki lengur! Steindór Þórarinsson skrifar Skoðun Greindarskerðing eða ofurgáfur með gervigreind Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Skoðun Stöndum saman gegn fjölþáttaógnum Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Hagræðing á kostnað fjölbreytni og gæðamenntunar Ida Marguerite Semey skrifar Skoðun Umbúðir en ekkert innihald í Hafnarfirði Einar Geir Þorsteinsson skrifar Skoðun Við viljum tala íslensku, en hvernig Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Skoðun Mansalsmál á Íslandi Kristján Þórður Snæbjarnarson skrifar Skoðun Hættur heimsins virða engin landamæri Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Tímamót í sjálfsvígsforvörnum Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Yfirgangur, yfirlæti og endastöð Strætó Axel Hall skrifar Skoðun Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir skrifar Skoðun Það eru fleiri fiskar í sjónum og fleiri sjónarmið í hafstjórn Guðbjörg Ásta Ólafsdóttir skrifar Skoðun Skapandi menntun skilar raunverulegum árangri Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Sex ára sáttmáli Davíð Þorláksson skrifar Skoðun Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir skrifar Skoðun Stjórnendur sem mega ekki stjórna Stefán Vagn Stefánsson skrifar Skoðun Stokkhólmseinkenni sem við ættum að forðast Aðalsteinn Júlíus Magnússon skrifar Skoðun Eflum iðnlöggjöfina og stöðvum brotin Hilmar Harðarson skrifar Skoðun Pjattkratar taka til Þorsteinn Sæmundsson skrifar Sjá meira
Nú eru kominn meirihluti í borgarstjórninni og búið að birta helstu mál. Þetta eru allt mjúk mál, en svo býður hin pólitíska tíska. Þar heyrðist lítið um helstu og dýrustu vandamál borgarinnar, fjármálin og samgöngumálin. Að vísu kom smá athugasemd um að næturstrætó myndi koma. Hann mun reynast borginni dýrari en nokkurn mann grunar í dag, en sjáum nú til. Ekki er allt svart framundan hjá borginni, 20% hækkun fasteignagjalda mun auka tekjur borgarinnar umtalsvert og verðbólgan vegna Covid lána, sem mun ganga yfir heiminn á næstu árum, mun lækka hlutfallslegt vægi 400 milljarða skuldar Reykjavík. En fjárþörfin er svo óskapleg að lítið munar um þetta í raun. Rekstrarhallinn hefur verið um 1 - 2 milljarðar á mánuði og ekki annað að sjá en hann hækki. En stærsta fjármáladæmi borgarinnar, borgarlínan, er af annarri stærðargráðu. Það sem, heyrðist um hana var, að reyna ætti að koma henni inn í Keldnalandið. Þetta er svokölluð 1. lota, upphaflega áætluð á 25 milljarða sem er alltof lítið, en þar er stærra fjármáladæmi á bak við en nokkurn mann grunar. Fyrir það fyrsta þarf að byggja tvær brýr sem ekki verða tilbúna fyrr en eftir nokkur ár. Þær breyta engu fyrir samgöngur í borginni því yfir þær má enginn bíll keyra nema um 200 strætisvagnar á dag. Ef kostnaðinum er dreift á þessa umferð er hann um 5,000 kr á vagn, sem er dálítið há brúargjöld. En ríkið er búið að lofa 50 milljörðum á samgönguáætlun og 23 milljörðum á loftslagsáætlun í borgarlínu, þó hún geri bæði samgöngur og loftslag verri, og þurfi ekki að kosta nema 20 milljarða ef rétt er farið að. Þetta mun vera í fyrsta skipti sem ríkið lofar 4 sinnum hærri upphæð í samgönguframkvæmd en hún kostar og það áður en hönnun liggur fyrir. Og spurningin er, getur Borgarsjóður gert sér mat úr því? Ef verið er að reyna það, þá er borgin að minnsta kosti á réttri leið, því 50 milljarða loforð ríkisins er ekki reiðufé, heldur Keldnalandið og leggja á 1. lotu borgarlínunnar þar í gegn. Að fá það gefins upp í borgarlínu er fundið fé. Fullbyggt með þéttingaraðferðinni gæti landið færa borginni um 150 milljarða. Gallinn er sá, að það mun taka mörg ár að ná því fé inn, og gæti reynst torsótt þegar hærra íbúðaverð byrjar að draga úr sölu. Og til þess að byggja á landinu þarf að leysa vandamál sem enginn er byrjaður að spá í, og enginn vill kosta. Þetta vandamál er Rannsóknarstöðin að Keldum. Þetta er eina rannsóknastöð landsins fyrir búfjársjúkdóma. Hún getur ekki þrifist innan um borgarlínuskrölt og þétta íbúðabyggð. Hvað er þá til ráða? Eitt er víst, Rannsóknastöðin má ekki stöðvast, ekki einu sinni tímabundið. Þá taka menn þá áhættu að búfjársjúkdómar vaði stjórnlaust yfir landið án þess að uppgötvast með vissu. Sjá menn fyrir sér hvað gerist ef gin- og klaufaveiki nær að festast í landinu eða eitthvað álíka gerist? Hér eru búfjárstofnar sem aldrei hafa þurft að þola þá veiki. Svo hvað er til ráða. Ekki annað en flytja Rannsóknarstöðina annað og vera búinn að koma henni af stað án þess að starfsemin stöðvist, áður en landið verður tekið til annara nota. Er búið að finna nýjan stað undir Rannsóknarstöðina og verið að undirbúa það með húsnæði og innréttingum ? Ónei, ekkert slíkt er í gangi, þó það taki fyrirsjáanlega nokkur ár. Þetta er alveg gráupplagt mál fyrir ríki og Reykjavíkurborg til að klúðra í sameiningu og kenna hvort öðru um. Hvernig lenda menn í svona klemmu? Það verður að segjast eins og er, að borgin byrjaði með þeirri fáránlegu samþykkt frá 2018 um „hágæða almenningssamgöngukerfi“, þar sem „Vagnar og umhverfi borgarlínunnar mun bera svipmót léttlesta“ eins og síðar var tilkynnt. Þessi setning, sem sjálfsagt er sett inn til að réttlæta ítrekaðar ferðir að kynna sér lestar- og sporvagnakerfi í útlöndum, á stærsta sök á þeim mistökum í undirbúningi sem á eftir fylgdu. Léttlestar er borgarstjórnar tungumál fyrir sporvagna, þeir hafa ekkert til Íslands að gera og hafa aldrei haft. En Borgarstjórnin situr núna uppi með afsprengi þessarar samþykktar og mun gera í 4 ár enn. Þá verður undirbúningur að „hágæða almenningssamgöngukerfi“ búinn að taka 12 ár og ekkert hefur gerst nema vandræði. Nýi samstarfssáttmálinn var kjörið tækifæri fyrir flokkana til að reka af sér slyðruorðið í samgöngumálum, leyfa ríkinu að laga þjóðvegakerfi höfuðborgarsvæðisins með nýjum gatnamótum og greiðari umferðarvirkjum. Af því hefði borgin haft töluverðar óbeinar tekjur. Nú er fyrirsjáanlegt að kostnaður vegna umferðartafa, sem þegar nálgast 50 milljarða á ári, mun halda áfram að hækka. Umfram eldsneytisnotkun umferðarinnar, sem þegar er 10.000 tonn/ári eða meir með tilheyrandi mengun, mun líka hækka. Ekkert í samstarfssáttmálanum tekur á þessu í neinni alvöru. Þar er ekkert sem maður, með sama magn af sannleiksást í blóðinu og venjulegur borgarstjóri, getur ekki snúið sig út úr. Í staðin fyrir alvöru breytingar til að bæta úr þessu er haldið áfram í sama farinu. Hvaða framsóknarmaður sem er getur því farið frá þessu í fæðingarorlof, jafnvel þó hann sé nýsestur í borgarstjórn, og oddvitinn ætlar að gera það. Höfundur er prófessor.
Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir Skoðun
Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson Skoðun
Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson Skoðun
Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar
Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson skrifar
Skoðun Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar
Skoðun Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir skrifar
Skoðun Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir skrifar
Skoðun Það eru fleiri fiskar í sjónum og fleiri sjónarmið í hafstjórn Guðbjörg Ásta Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir skrifar
Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir Skoðun
Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson Skoðun
Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson Skoðun