Háskóli Íslands og landbúnaður Erna Bjarnadóttir skrifar 15. nóvember 2021 17:30 Háskólaprófessorinn Þórólfur Matthíasson (ÞM) er sérlegur áhugamaður um landbúnað eins og glöggt kom fram í þættinum Á Sprengisandi um helgina. Því miður gat ég ekki þegið boð um að sitja þáttinn með honum þar sem ég var búin að lofa mér annað. Áður hafði hann ritað sérstaka grein á Kjarnann, sjá hér https://kjarninn.is/skodun/verkefnastjori-ms-skodar-styrki/, til að svara athugasemdum og eftir atvikum ábendingum sem ég hafði sent Vísindavefnum í tilefni af svar hans á vefnum sjá, https://www.visindavefur.is/svar.php?id=82059. Inn í það þvælir hann athugasemdum sem ég hafði ritað við grein sem Kjarninn birti (sjá hér https://kjarninn.is/skodun/fyrirsagnagledi-um-landbunad-hver-er-kjarni-malsins/) og hafði unnið upp úr fyrrnefndu svari. Athugasemdir við umfjöllun um landbúnað Við þessi skrif og ummæli sem Þórólfur lét falla í fyrrnefndum þætti vil ég gera fáeinar athugasemdir án þess að öll þau atriði sem nefna má, séu ávörpuð. Hér er um tvo punkta að ræða – annars vegar um form (hismi) og hins vegar um efnisatriði (kjarna): Um hismið: 1.Grein ÞM hefst á að gera lítið úr athugasemd minni við fyrirsögn fréttar Kjarnans um málið. Grein mín hafi birst löngu eftir að fyrirsögnin var leiðrétt. Lítum nú nánar á þetta. Í athugasemd Kjarnans sjálfs við grein mína stendur að fyrirsögnin hafi verið leiðrétt kl. 14.14 þennan dag eftir ábendingu greinarhöfundar. Greinina sendi ég enda inn kl. 14.00 þennan dag. Kjarninn sjálfur hefur svo ekki fyrir því að benda á þetta við birtingu greinar ÞM. Hér gildir því greinilega lögmálið að betra er að veifa röngu tré en öngvu. 2.Fyrrnefnt svar á Vísindavefnum birtist þann 9. nóvember sl. Þann 10. nóvember sl. sendi ég nokkrar ábendingar til ritstjóra Vísindavefsins. Með þessu var auðvitað ætlun mín að eiga siðuð samskipti um efni svarsins en ekki standa í ritdeilum sem kryddaðar yrðu með rangfærslum samanber fyrri ábendingu. 3.Eftir það rekur ÞM það sem hann kallar „aðfinnslur“. Tölvupóstur minn til Vísindavefsins hljóðaði hins vegar svona: „Meðfylgjandi eru efnislegar ábendingar við svar birt á Vísindavefnum þann 9. nóvember sl.“ Hnútukast ÞM dæmir sig sjálft að mínu mati. Um kjarnann: 4.Efnislegar ábendingar ÞM í tæplega 900 orða grein nema svo 178 orðum. Þar segir ÞM orðrétt: „Í kafla sem ber yfirskriftina „Hvernig ber að skilja aðferðafræði OECD?“ fullyrðir EB að aðferðafræði OECD dugi ekki til að meta vergan og hreinan stuðning við landbúnað. Svo segir EB: „....Vitaskuld eru þetta aldrei þau verð sem neytendur standa andspænis....“. Þarna er líklega kjarni gagnrýni EB á aðferðafræði OECD að ræða. En málið er að OECD er í þessu tilfelli ekki að meta stuðning við neytendur eins og EB lætur liggja að, heldur stuðning við framleiðendur. Og þá stendur þessi aðferðafræði fyllilega fyrir sínu!“ 5.Hér birtist misskilningur af hálfu ÞM. Í grein minni gagnrýndi ég ekki aðferðafræði OECD, heldur framsetningu hans á upplýsingum frá OECD. Sá mælikvarði OECD sem hér er til umfjöllunar er kallaður „Market price support“. Stuðningi við verð til framleiðenda. Stuðningur við markaðsverð er metinn sem = VP (verðmæti afurða á innanlandsverði til framleiðenda) - BP (innflutningsverð á mjólk sjá viðauka 4.1 í handbók OECD) x QP (magn afurðar hér mjólk sem selt er á innanlandsmarkaði). 6.Í grein minni lýsti ég þessu svona: „Við mat á viðmiðunarverði t.d. mjólkur á heimsmarkaði er byggt á heimsmarkaðsverði á smjöri og undanrennudufti. Vitaskuld eru þetta aldrei þau verð sem neytendur standa andspænis enda verið að meta tilfærslur til framleiðenda en ekki kostnað neytenda.“ Hvergi er hér minnst á stuðning við neytendur eins og ÞM gerir mér upp. Einungis er verið að leitast við að útskýra að hér er verið að meta ígildi þessa stuðnings fyrir móttakendur hans, þ.e. bændur. 7.Sú hugmyndafræði að kalla stuðning við markaðsverð til bænda, sem metinn er með aðferðum OECD, opinber útgjöld á Íslandi er heimatilbúningur ÞM. Opinber útgjöld eru útgjöld ríkis og sveitarfélaga til málaflokka eins og í þessu tilviki til landbúnaðar. Að hve miklu leyti tekjur bænda eru hærri vegna tolla á búvörur er metin stærð sem ekki fellur undir útgjöld þessara aðila og þar af leiðandi ekki talin fram í þjóðhagsreikningum. Á Sprengisandi Þórólfur lét gamminn geisa á Sprengisandi á sunnudaginn, enda getur sprettfærið verið gott þar. Það á ekki síst við séu menn einir á ferð og enginn þvælist í veginum, hvorki tófa né útilegumaður. Þegar hann hins vegar lýsti vanþóknun sinni á því að meiru væri eytt í niðurgreiðslur á eina rollu en gamlamenni, áttaði ég mig á að eflaust er manninum ekki alvara með öllu sem hann lætur frá sér fara. Sú framsetning sem háskólaprófessorinn beitir í riti og ræðu er aðfinnsluverð. Það hefur grundvallarþýðingu fyrir íslenskan landbúnað að fulltrúar háskólasamfélagsins fari rétt með þegar viðmiðunartölur frá erlendum stofnunum og fullyrðingar um stöðu landbúnaðar eru settar fram opinberlega á vegum Háskóla Íslands og fulltrúa hans. Höfundur er hagfræðingur og verkefnastjóri hjá Mjólkursamsölunni. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Landbúnaður Háskólar Erna Bjarnadóttir Mest lesið Þegar þeir sem segjast þjóna þjóðinni ráðast á hana Ágústa Árnadóttir Skoðun Ekki mínir hagsmunir Berglind Hlín Baldursdóttir Skoðun Óásættanleg málsmeðferð Linda Íris Emilsdóttir,Katrín Oddsdóttir Skoðun Samþjöppunin hefur ekkert að gera með veiðigjöldin Sigurjón Þórðarson Skoðun Ætlar vinstri meirihlutinn að skila auðu? Þórdís Lóa Þórhalldóttir Skoðun Dóru Björt svarað! Jón G. Hauksson Skoðun Hörmulegur atburður í flugstöð Leifs Eiríkssonar Jón Pétursson Skoðun Fjárfestavernd sem gengur of langt? Baldvin Ingi Sigurðsson Skoðun Æfðu þig í virkum og uppbyggilegum viðbrögðum Ingrid Kuhlman Skoðun Aðför Vinnueftirlits að hagsmunum slasaðra. Steinar Harðarson Skoðun Skoðun Skoðun Orðsins fyllsta merking Eiríkur Kristjánsson skrifar Skoðun Dóru Björt svarað! Jón G. Hauksson skrifar Skoðun Ísland og hafið: viðbrögð við brotum Ísraels á alþjóðalögum Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Magnús Magnússon skrifar Skoðun Ekki mínir hagsmunir Berglind Hlín Baldursdóttir skrifar Skoðun Ætlar vinstri meirihlutinn að skila auðu? Þórdís Lóa Þórhalldóttir skrifar Skoðun Óásættanleg málsmeðferð Linda Íris Emilsdóttir,Katrín Oddsdóttir skrifar Skoðun Fjárfestavernd sem gengur of langt? Baldvin Ingi Sigurðsson skrifar Skoðun Æfðu þig í virkum og uppbyggilegum viðbrögðum Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Samþjöppunin hefur ekkert að gera með veiðigjöldin Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Aðför Vinnueftirlits að hagsmunum slasaðra. Steinar Harðarson skrifar Skoðun Þegar þeir sem segjast þjóna þjóðinni ráðast á hana Ágústa Árnadóttir skrifar Skoðun Karlar, piltar og strákar Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Eiga ellilífeyrir og örorkubætur að fylgja launavísitölu? Haukur Arnþórsson skrifar Skoðun Ísland verður að vernda hafið og fiskimiðin frá námuvinnslu á hafsbotni Laura Sólveig Lefort Scheefer,Þorgerður María Þorbjarnardóttir,Árni Finnsson,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir,Belén García Ovide,Huld Hafliðadóttir skrifar Skoðun Nennið þið plís blessaða ríkisstjórn! Derek T. Allen skrifar Skoðun Ertu klár? Jakob Smári Magnússon skrifar Skoðun Kengúrur eða Þorskar: Hver forritar framtíð Íslands? Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Börnin á Gaza eru ekki í fríi Bjarni Fritzson,Blær Guðmundsdóttir ,Elías Rúni Þorsteinsson,Elísabet Thoroddsen,Gunnar Helgason,Linda Ólafsdóttir,Lóa Hlín Hjálmtýsdóttir,Yrsa Þöll Gylfadóttir skrifar Skoðun Mannréttindi fatlaðs fólks - orð og efndir Unnur Helga Óttarsdóttir,Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Brimrót og veðragnýr í alþjóðamálum Árni Þór Sigurðsson skrifar Skoðun Forstjórinn stígur fram Örn Pálsson skrifar Skoðun Lífsgæði íbúa Mosfellsbæjar skert Regína Ásvaldsdóttir skrifar Skoðun Lestur lykillinn að endurhæfingu? Hvað ef lestur væri lykillinn út? Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun Tilvera okkar er undarlegt ferðalag Hópur meðlima No Borders skrifar Skoðun Uppbygging í Grafarvogi eflir hverfið og mætir húsnæðiskrísunni á skynsaman hátt Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Það að þrá börn eða ekki Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Tímanna tákn? Hólmgeir Baldursson skrifar Skoðun Hörmulegur atburður í flugstöð Leifs Eiríkssonar Jón Pétursson skrifar Skoðun Kvótaverð, veiðigjald, fjárfesting og arðsemi í sjávarútvegi Ásgeir Daníelsson skrifar Skoðun Getur Seljaskóli núna orðið símalaus skóli, Jóhanna? Kristín Jónsdóttir skrifar Sjá meira
Háskólaprófessorinn Þórólfur Matthíasson (ÞM) er sérlegur áhugamaður um landbúnað eins og glöggt kom fram í þættinum Á Sprengisandi um helgina. Því miður gat ég ekki þegið boð um að sitja þáttinn með honum þar sem ég var búin að lofa mér annað. Áður hafði hann ritað sérstaka grein á Kjarnann, sjá hér https://kjarninn.is/skodun/verkefnastjori-ms-skodar-styrki/, til að svara athugasemdum og eftir atvikum ábendingum sem ég hafði sent Vísindavefnum í tilefni af svar hans á vefnum sjá, https://www.visindavefur.is/svar.php?id=82059. Inn í það þvælir hann athugasemdum sem ég hafði ritað við grein sem Kjarninn birti (sjá hér https://kjarninn.is/skodun/fyrirsagnagledi-um-landbunad-hver-er-kjarni-malsins/) og hafði unnið upp úr fyrrnefndu svari. Athugasemdir við umfjöllun um landbúnað Við þessi skrif og ummæli sem Þórólfur lét falla í fyrrnefndum þætti vil ég gera fáeinar athugasemdir án þess að öll þau atriði sem nefna má, séu ávörpuð. Hér er um tvo punkta að ræða – annars vegar um form (hismi) og hins vegar um efnisatriði (kjarna): Um hismið: 1.Grein ÞM hefst á að gera lítið úr athugasemd minni við fyrirsögn fréttar Kjarnans um málið. Grein mín hafi birst löngu eftir að fyrirsögnin var leiðrétt. Lítum nú nánar á þetta. Í athugasemd Kjarnans sjálfs við grein mína stendur að fyrirsögnin hafi verið leiðrétt kl. 14.14 þennan dag eftir ábendingu greinarhöfundar. Greinina sendi ég enda inn kl. 14.00 þennan dag. Kjarninn sjálfur hefur svo ekki fyrir því að benda á þetta við birtingu greinar ÞM. Hér gildir því greinilega lögmálið að betra er að veifa röngu tré en öngvu. 2.Fyrrnefnt svar á Vísindavefnum birtist þann 9. nóvember sl. Þann 10. nóvember sl. sendi ég nokkrar ábendingar til ritstjóra Vísindavefsins. Með þessu var auðvitað ætlun mín að eiga siðuð samskipti um efni svarsins en ekki standa í ritdeilum sem kryddaðar yrðu með rangfærslum samanber fyrri ábendingu. 3.Eftir það rekur ÞM það sem hann kallar „aðfinnslur“. Tölvupóstur minn til Vísindavefsins hljóðaði hins vegar svona: „Meðfylgjandi eru efnislegar ábendingar við svar birt á Vísindavefnum þann 9. nóvember sl.“ Hnútukast ÞM dæmir sig sjálft að mínu mati. Um kjarnann: 4.Efnislegar ábendingar ÞM í tæplega 900 orða grein nema svo 178 orðum. Þar segir ÞM orðrétt: „Í kafla sem ber yfirskriftina „Hvernig ber að skilja aðferðafræði OECD?“ fullyrðir EB að aðferðafræði OECD dugi ekki til að meta vergan og hreinan stuðning við landbúnað. Svo segir EB: „....Vitaskuld eru þetta aldrei þau verð sem neytendur standa andspænis....“. Þarna er líklega kjarni gagnrýni EB á aðferðafræði OECD að ræða. En málið er að OECD er í þessu tilfelli ekki að meta stuðning við neytendur eins og EB lætur liggja að, heldur stuðning við framleiðendur. Og þá stendur þessi aðferðafræði fyllilega fyrir sínu!“ 5.Hér birtist misskilningur af hálfu ÞM. Í grein minni gagnrýndi ég ekki aðferðafræði OECD, heldur framsetningu hans á upplýsingum frá OECD. Sá mælikvarði OECD sem hér er til umfjöllunar er kallaður „Market price support“. Stuðningi við verð til framleiðenda. Stuðningur við markaðsverð er metinn sem = VP (verðmæti afurða á innanlandsverði til framleiðenda) - BP (innflutningsverð á mjólk sjá viðauka 4.1 í handbók OECD) x QP (magn afurðar hér mjólk sem selt er á innanlandsmarkaði). 6.Í grein minni lýsti ég þessu svona: „Við mat á viðmiðunarverði t.d. mjólkur á heimsmarkaði er byggt á heimsmarkaðsverði á smjöri og undanrennudufti. Vitaskuld eru þetta aldrei þau verð sem neytendur standa andspænis enda verið að meta tilfærslur til framleiðenda en ekki kostnað neytenda.“ Hvergi er hér minnst á stuðning við neytendur eins og ÞM gerir mér upp. Einungis er verið að leitast við að útskýra að hér er verið að meta ígildi þessa stuðnings fyrir móttakendur hans, þ.e. bændur. 7.Sú hugmyndafræði að kalla stuðning við markaðsverð til bænda, sem metinn er með aðferðum OECD, opinber útgjöld á Íslandi er heimatilbúningur ÞM. Opinber útgjöld eru útgjöld ríkis og sveitarfélaga til málaflokka eins og í þessu tilviki til landbúnaðar. Að hve miklu leyti tekjur bænda eru hærri vegna tolla á búvörur er metin stærð sem ekki fellur undir útgjöld þessara aðila og þar af leiðandi ekki talin fram í þjóðhagsreikningum. Á Sprengisandi Þórólfur lét gamminn geisa á Sprengisandi á sunnudaginn, enda getur sprettfærið verið gott þar. Það á ekki síst við séu menn einir á ferð og enginn þvælist í veginum, hvorki tófa né útilegumaður. Þegar hann hins vegar lýsti vanþóknun sinni á því að meiru væri eytt í niðurgreiðslur á eina rollu en gamlamenni, áttaði ég mig á að eflaust er manninum ekki alvara með öllu sem hann lætur frá sér fara. Sú framsetning sem háskólaprófessorinn beitir í riti og ræðu er aðfinnsluverð. Það hefur grundvallarþýðingu fyrir íslenskan landbúnað að fulltrúar háskólasamfélagsins fari rétt með þegar viðmiðunartölur frá erlendum stofnunum og fullyrðingar um stöðu landbúnaðar eru settar fram opinberlega á vegum Háskóla Íslands og fulltrúa hans. Höfundur er hagfræðingur og verkefnastjóri hjá Mjólkursamsölunni.
Skoðun Ísland og hafið: viðbrögð við brotum Ísraels á alþjóðalögum Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Magnús Magnússon skrifar
Skoðun Ísland verður að vernda hafið og fiskimiðin frá námuvinnslu á hafsbotni Laura Sólveig Lefort Scheefer,Þorgerður María Þorbjarnardóttir,Árni Finnsson,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir,Belén García Ovide,Huld Hafliðadóttir skrifar
Skoðun Börnin á Gaza eru ekki í fríi Bjarni Fritzson,Blær Guðmundsdóttir ,Elías Rúni Þorsteinsson,Elísabet Thoroddsen,Gunnar Helgason,Linda Ólafsdóttir,Lóa Hlín Hjálmtýsdóttir,Yrsa Þöll Gylfadóttir skrifar
Skoðun Mannréttindi fatlaðs fólks - orð og efndir Unnur Helga Óttarsdóttir,Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar
Skoðun Lestur lykillinn að endurhæfingu? Hvað ef lestur væri lykillinn út? Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar
Skoðun Uppbygging í Grafarvogi eflir hverfið og mætir húsnæðiskrísunni á skynsaman hátt Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar