Hvers vegna ekki Pírata? Þór Saari skrifar 21. september 2021 15:01 Píratar eru, utan Sósíalistaflokksins, eini flokkurinn í framboði sem vill raunverulegar og róttækar kerfisbreytingar á íslensku stjórnmálaumhverfi. Flokkurinn er í grunninn upprunninn í Píratarhreyfingum í Evrópu, semi-anarkískum hreyfingum fólks sem var jaðarsett pólitískt. Skipulag Pírata hér á landi byggir svo í grunninn á hugmyndafræði Borgarhreyfingarinnar/Hreyfingarinnar með mikilli valddreifingu, engum formanni, því að afnema stofnanavæðingu stjórnmálaflokka og að hafna skiptingu stjórnmálanna í vinstri og hægri sem einhverjum megin pólum í stjórnmálum. Píratar eru einnig í hjarta sínu lýðræðissinnar og gagnrýnir og kaupa ekkert eins og það kemur af kúnni, eins og sagt er. Það hefur að mörgu leiti verið aðdáunarvert að fylgjast með þeim á Alþingi enda eru þeir eini flokkurinn sem hefur veitt pólitísku yfirstéttinni, a.k.a. Fjórflokknum (sem nú telur að vísu sex) aðhald svo að einhverju nemur. Það er frekar erfitt hlutverk að vera í, að gagnrýna „Kansellíið“ innan frá, sitjandi við hliðina á því alla daga, án þess að einfaldlega gefast upp, enda ekki beint gott fyrir móralinn á vinnustaðnum. En þegar samansúrruð pólitísk yfirstétt á Alþinig lítur á sig sem heildarmengið „við,“ gegn „þeim“ sem eru fyrir utan Alþingishúsið, sem eru almenningur, þá bara er ekki hægt annað en að halda áfram. Á sínum tíma var hart lagt að okkur í Borgarahreyfingunni/Hreyfingunni að „spila með“ og „vera hluti af“ „Kansellíinu“ en við stóðum ætíð gegn því. Píratar hafa náð að fylgja þeirri hugmyndafræði sem er vel, enda hefur samansúrraða jábræðralagið á Alþingi gert það að verkum að löggjafaravaldið er stórlega laskað og í raun bæði stjórnlaust og áhrifalaust gagnvart framkvæmdavaldinu. Þetta hafa Píratar verið óþreytandi að benda á. Píratar eru sannur „kerfisbreytingaflokkur“ en þó aðeins upp að vissu marki og þeir hafa haldið áfram með þá orðræðu eins og Hreyfingin gerði, að hafna vinstri/hægri og meirihluta/minnihluta stjórnmálum sem steingeldum og lýsa sig hafna yfir þau pólaríseruðu átök. Það hefur gert málflutning þeirra áhugaverðan og hann hefur rist djúpt í hið hefðbundna pólitíska litróf, valdið usla og umtali og pirrað „Kansellíið“ svo um munar. Þeir hafa líka verið varðhundar lýðræðis og mannréttinda og nútímalegrar hugsunar þegar kemur að starfsemi og starfsháttum stjórnmálaflokka og þess umhverfis sem þeir starfa í. Þeir hafa hins vegar fallið í þann pitt Francis Fukuyama um að við fall kommúnismans hefðu orðið til einhvers konar „endalok sögunnar“ hvað varðar hugmyndafræðilegan grunn stjórnmálanna, þ.e. að hefðbundinni baráttu milli „hægri“ og „vinstri“ hugmyndafræði væri lokið. Hugmyndir Fukuyama fengu að sjálfsögðu byr undir báða vængi frá stjórnmálum nýfrjálshyggjunnar og á þær hefur verið keyrt í um þrjátíu ár. Nýfrjálshyggjan er hins vegar gjaldþrota og komin á öskuhaug sögunnar sem nothæf hugmyndafræði fyrir mannvænt samfélag og verður þar áfram. Þetta hefur gert það að verkum að Pírata skortir það sem má kalla „alvöru“ pólitíska hugmyndafræði, sem grundvallast á hverjar eru grunnþarfir fólks og samfélaganna sem það býr í. Sá bútasaumur tæknilausna sem þeir hafa aðhyllast nær aðeins svo langt og afleiðingarnar eru ekki alltaf uppi á borðinu. Sem dæmi má taka Über akstursþjónustuna sem þeir hafa talað fyrir, en virðast ekki gera sér grein fyrir að hún býr til stétt „harkara,“ einhvers konar verktaka sem eiga að keyra þá hvert sem þeir vilja á sem lægstum launum. Þetta gera þeir í nafni „frelsis eintaklingsins“ sem á að starfa við það sem hann „vill“ en rökvillan er alltaf sú sama, viðkomandi starfar við þetta vegna þess að annað er ekki í boði. „Hark hagkerfið“ er nefnilega ekki sérlega manneskjuvænt þótt í sumum og þá fáum tilfellum, geti það hentað einhverjum. Það var einmitt reynslan af hark hagkerfi þess tíma, þegar verkafólk var kúgað af vinnuveitendum, sem gerði það að verkum að til urðu stéttafélög sem náðu að bæta kjörin og verja hagsmuni hina vinnandi. Frjálslyndis hugsunin sem hefur einkennt Pírata hefur einnig gert þá handgengna markaðshagkerfinu. Kerfi sem á ýmsan hátt getur reynst vel, en getur aldrei sinnt þeim þörfum sem manneskjulegt samfélag þarf á að halda. Sú hugsun að þetta sé ágætis kerfi sem þurfi aðeins að stilla betur af með tæknilegum útfærslum gengur ekki upp, vegna þess að kerfið er í eðli sínu dýnamískt á þann hátt að það býr sjálfvirkt til auðsöfnun á hendur fárra, sem gerir hag hinna mörgu miklu mun verri. Það er sú innbyggða dýnamík sem þarf að stöðva og þar kemur ekkert í staðinn fyrir alvöru hugmyndafræði, handvirkar aðferðir gegnum skattkerfi, skattaeftirlit og viðurlög við brotum. Þetta sama kerfi hefur líka náð að gjörspilla stjórnmálunum og það þarf ekki langa yfirferð yfir sviðið til að sjá að það eru auðmenn en ekki kjósendur sem toga í flesta þá spotta sem stjórnmálin dansa eftir. Píratar eru hins vegar, svo það sé aftur sagt, kerfisbreytingaflokkur sem gerir sér grein fyrir mörgum af þeim kvillum sem hrjá íslenskt samfélag. Þeir eru líka full meðvitaðir um að til að ná fram raunverulegum breytingum sem færa í alvörunni valdið til fólksins, þarf að lögfesta nýju stjórnarskrána sem Stjórnlagaráð skilaði af sér árið þann 29. júlí 2011 og fór svo í þjóðaratkvæðagreiðslu og var samþykkt með yfirgnæfandi meirihluta (2/3) þann 20. október 2012. Píratar hafa líka látið meira til sín taka varðandi almenn mannrréttindi fólks og tekið afgerandi afstöðu með hagsmunum almennings í fjölmörgum málum svo sem varðandi heilbrigðismál, velferðarmál, menntamál og vinnumarkaðsmál, svo fátt eitt sé nefnt og verið óþreytandi að benda á ágalla í stjórnsýslu og stjórnskipan. Þetta gerir það að verkum að þeir væru vel til þess fallnir að vera hluti af þeim breytingum sem framundan eru og þurfa að verða á samfélaginu okkar. Þær breytingar verða hins vegar að vera vel hugmyndafræðilega ígrundaðar og byggja á góðum grunni og þekktum aðferðum. Þar breytingar væri betra að eftirláta öðrum að leiða, en þeir ættu þó að vera með í. Höfundur er hagfræðingur og skipar annað sætið á lista Sósíalistaflokksins í Suðvesturkjördæmi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Þór Saari Sósíalistaflokkurinn Skoðun: Kosningar 2021 Mest lesið Hvort er ánægjulegra, kynlíf eða verslunarleiðangur? Gró Einarsdóttir Skoðun Ísland: Landið sem unga fólkið flýr Einar Jóhannes Guðnason Skoðun Eru sumir íslenskir stjórnmálamenn að bergmála áróður Kremlar? Guðni Freyr Öfjörð Skoðun Beðið eftir orkumálaráðherra Eggert Valur Guðmundsson,Gunnar Aron Ólason Skoðun „Þetta reddast“ og heilsan að húfi? Alexander Aron Guðjónsson,Ásta Logadóttir Skoðun Af hverju vilja lyfjafyrirtæki ekki að lyfjahampur verði lögleiddur? Sigurður Hólmar Jóhannesson Skoðun Ég er ekki alki Þorgerður María Þorbjarnardóttir Skoðun Mannréttindabrot á vinnumarkaði Helgi Brynjarsson Skoðun Eiga íbúðir að vera heimili fólks eða fjárfestingarkostur og munaðarvara? Magnea Marinósdóttir Skoðun Sannleikurinn um Evrópusambandið V: 26 þjóðir hafa hafnað eigin gjaldmiðli, líka Þýzkaland með sitt ofursterka Mark Ole Anton Bieltvedt Skoðun Skoðun Skoðun Eins og þú kallar í skóginn….. – við þurfum að þora að ræða viðkvæmu málin Björn Bjarki Þorsteinsson,Unnur Valborg Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Hinn stóri pakki ósýnilegrar reynslu Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun GOGG, GOGG, GOGG og aftur GOGG Guðrún Njálsdóttir skrifar Skoðun Eru sumir íslenskir stjórnmálamenn að bergmála áróður Kremlar? Guðni Freyr Öfjörð skrifar Skoðun Beðið eftir orkumálaráðherra Eggert Valur Guðmundsson,Gunnar Aron Ólason skrifar Skoðun Ísland: Landið sem unga fólkið flýr Einar Jóhannes Guðnason skrifar Skoðun „Við verðum að fylgja lögum“ Hópur listafólks skrifar Skoðun Ég er ekki alki Þorgerður María Þorbjarnardóttir skrifar Skoðun Eiga íbúðir að vera heimili fólks eða fjárfestingarkostur og munaðarvara? Magnea Marinósdóttir skrifar Skoðun „Þetta reddast“ og heilsan að húfi? Alexander Aron Guðjónsson,Ásta Logadóttir skrifar Skoðun Nauðsyn námsgagna Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Jennýar Árnadóttir skrifar Skoðun Hvort er ánægjulegra, kynlíf eða verslunarleiðangur? Gró Einarsdóttir skrifar Skoðun Fást engin svör Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Sannleikurinn um Evrópusambandið V: 26 þjóðir hafa hafnað eigin gjaldmiðli, líka Þýzkaland með sitt ofursterka Mark Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Mannréttindabrot á vinnumarkaði Helgi Brynjarsson skrifar Skoðun Af hverju vilja lyfjafyrirtæki ekki að lyfjahampur verði lögleiddur? Sigurður Hólmar Jóhannesson skrifar Skoðun Hvað á ég að gera í því? María Rut Hinriksdóttir skrifar Skoðun Gætum við verið betri hvert við annað? Jakob Frímann Magnússon skrifar Skoðun Ríkisstjórnin seilist í sjóði erfiðisvinnufólks Jóhann Páll Jóhannsson skrifar Skoðun Þar sem náttúran tapar Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Fjárfesting í háskólum Magnús Karl Magnússon skrifar Skoðun Orkunýlendan Ísland? Bjarni Jónsson skrifar Skoðun Ég vil ekki þennan veruleika Hólmfríður Ásta Hjaltadóttir skrifar Skoðun Grímulaus grænþvottur Dofri Hermannsson skrifar Skoðun Samrýmist það samfélagslegri ábyrgð ef fyrirtæki þitt er aðili að Viðskiptaráði? Andri Snær Magnason skrifar Skoðun Skortur á serótónín Gunnar Dan Wiium skrifar Skoðun Þegar sorgin bankar upp á Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Látum þá hlæja því þeir tapa hvort sem er Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Alzheimer - mennska og mildi Ragnheiður Ríkharðsdóttir skrifar Skoðun Lýðheilsa bætt um 64 milljarða Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Sjá meira
Píratar eru, utan Sósíalistaflokksins, eini flokkurinn í framboði sem vill raunverulegar og róttækar kerfisbreytingar á íslensku stjórnmálaumhverfi. Flokkurinn er í grunninn upprunninn í Píratarhreyfingum í Evrópu, semi-anarkískum hreyfingum fólks sem var jaðarsett pólitískt. Skipulag Pírata hér á landi byggir svo í grunninn á hugmyndafræði Borgarhreyfingarinnar/Hreyfingarinnar með mikilli valddreifingu, engum formanni, því að afnema stofnanavæðingu stjórnmálaflokka og að hafna skiptingu stjórnmálanna í vinstri og hægri sem einhverjum megin pólum í stjórnmálum. Píratar eru einnig í hjarta sínu lýðræðissinnar og gagnrýnir og kaupa ekkert eins og það kemur af kúnni, eins og sagt er. Það hefur að mörgu leiti verið aðdáunarvert að fylgjast með þeim á Alþingi enda eru þeir eini flokkurinn sem hefur veitt pólitísku yfirstéttinni, a.k.a. Fjórflokknum (sem nú telur að vísu sex) aðhald svo að einhverju nemur. Það er frekar erfitt hlutverk að vera í, að gagnrýna „Kansellíið“ innan frá, sitjandi við hliðina á því alla daga, án þess að einfaldlega gefast upp, enda ekki beint gott fyrir móralinn á vinnustaðnum. En þegar samansúrruð pólitísk yfirstétt á Alþinig lítur á sig sem heildarmengið „við,“ gegn „þeim“ sem eru fyrir utan Alþingishúsið, sem eru almenningur, þá bara er ekki hægt annað en að halda áfram. Á sínum tíma var hart lagt að okkur í Borgarahreyfingunni/Hreyfingunni að „spila með“ og „vera hluti af“ „Kansellíinu“ en við stóðum ætíð gegn því. Píratar hafa náð að fylgja þeirri hugmyndafræði sem er vel, enda hefur samansúrraða jábræðralagið á Alþingi gert það að verkum að löggjafaravaldið er stórlega laskað og í raun bæði stjórnlaust og áhrifalaust gagnvart framkvæmdavaldinu. Þetta hafa Píratar verið óþreytandi að benda á. Píratar eru sannur „kerfisbreytingaflokkur“ en þó aðeins upp að vissu marki og þeir hafa haldið áfram með þá orðræðu eins og Hreyfingin gerði, að hafna vinstri/hægri og meirihluta/minnihluta stjórnmálum sem steingeldum og lýsa sig hafna yfir þau pólaríseruðu átök. Það hefur gert málflutning þeirra áhugaverðan og hann hefur rist djúpt í hið hefðbundna pólitíska litróf, valdið usla og umtali og pirrað „Kansellíið“ svo um munar. Þeir hafa líka verið varðhundar lýðræðis og mannréttinda og nútímalegrar hugsunar þegar kemur að starfsemi og starfsháttum stjórnmálaflokka og þess umhverfis sem þeir starfa í. Þeir hafa hins vegar fallið í þann pitt Francis Fukuyama um að við fall kommúnismans hefðu orðið til einhvers konar „endalok sögunnar“ hvað varðar hugmyndafræðilegan grunn stjórnmálanna, þ.e. að hefðbundinni baráttu milli „hægri“ og „vinstri“ hugmyndafræði væri lokið. Hugmyndir Fukuyama fengu að sjálfsögðu byr undir báða vængi frá stjórnmálum nýfrjálshyggjunnar og á þær hefur verið keyrt í um þrjátíu ár. Nýfrjálshyggjan er hins vegar gjaldþrota og komin á öskuhaug sögunnar sem nothæf hugmyndafræði fyrir mannvænt samfélag og verður þar áfram. Þetta hefur gert það að verkum að Pírata skortir það sem má kalla „alvöru“ pólitíska hugmyndafræði, sem grundvallast á hverjar eru grunnþarfir fólks og samfélaganna sem það býr í. Sá bútasaumur tæknilausna sem þeir hafa aðhyllast nær aðeins svo langt og afleiðingarnar eru ekki alltaf uppi á borðinu. Sem dæmi má taka Über akstursþjónustuna sem þeir hafa talað fyrir, en virðast ekki gera sér grein fyrir að hún býr til stétt „harkara,“ einhvers konar verktaka sem eiga að keyra þá hvert sem þeir vilja á sem lægstum launum. Þetta gera þeir í nafni „frelsis eintaklingsins“ sem á að starfa við það sem hann „vill“ en rökvillan er alltaf sú sama, viðkomandi starfar við þetta vegna þess að annað er ekki í boði. „Hark hagkerfið“ er nefnilega ekki sérlega manneskjuvænt þótt í sumum og þá fáum tilfellum, geti það hentað einhverjum. Það var einmitt reynslan af hark hagkerfi þess tíma, þegar verkafólk var kúgað af vinnuveitendum, sem gerði það að verkum að til urðu stéttafélög sem náðu að bæta kjörin og verja hagsmuni hina vinnandi. Frjálslyndis hugsunin sem hefur einkennt Pírata hefur einnig gert þá handgengna markaðshagkerfinu. Kerfi sem á ýmsan hátt getur reynst vel, en getur aldrei sinnt þeim þörfum sem manneskjulegt samfélag þarf á að halda. Sú hugsun að þetta sé ágætis kerfi sem þurfi aðeins að stilla betur af með tæknilegum útfærslum gengur ekki upp, vegna þess að kerfið er í eðli sínu dýnamískt á þann hátt að það býr sjálfvirkt til auðsöfnun á hendur fárra, sem gerir hag hinna mörgu miklu mun verri. Það er sú innbyggða dýnamík sem þarf að stöðva og þar kemur ekkert í staðinn fyrir alvöru hugmyndafræði, handvirkar aðferðir gegnum skattkerfi, skattaeftirlit og viðurlög við brotum. Þetta sama kerfi hefur líka náð að gjörspilla stjórnmálunum og það þarf ekki langa yfirferð yfir sviðið til að sjá að það eru auðmenn en ekki kjósendur sem toga í flesta þá spotta sem stjórnmálin dansa eftir. Píratar eru hins vegar, svo það sé aftur sagt, kerfisbreytingaflokkur sem gerir sér grein fyrir mörgum af þeim kvillum sem hrjá íslenskt samfélag. Þeir eru líka full meðvitaðir um að til að ná fram raunverulegum breytingum sem færa í alvörunni valdið til fólksins, þarf að lögfesta nýju stjórnarskrána sem Stjórnlagaráð skilaði af sér árið þann 29. júlí 2011 og fór svo í þjóðaratkvæðagreiðslu og var samþykkt með yfirgnæfandi meirihluta (2/3) þann 20. október 2012. Píratar hafa líka látið meira til sín taka varðandi almenn mannrréttindi fólks og tekið afgerandi afstöðu með hagsmunum almennings í fjölmörgum málum svo sem varðandi heilbrigðismál, velferðarmál, menntamál og vinnumarkaðsmál, svo fátt eitt sé nefnt og verið óþreytandi að benda á ágalla í stjórnsýslu og stjórnskipan. Þetta gerir það að verkum að þeir væru vel til þess fallnir að vera hluti af þeim breytingum sem framundan eru og þurfa að verða á samfélaginu okkar. Þær breytingar verða hins vegar að vera vel hugmyndafræðilega ígrundaðar og byggja á góðum grunni og þekktum aðferðum. Þar breytingar væri betra að eftirláta öðrum að leiða, en þeir ættu þó að vera með í. Höfundur er hagfræðingur og skipar annað sætið á lista Sósíalistaflokksins í Suðvesturkjördæmi.
Af hverju vilja lyfjafyrirtæki ekki að lyfjahampur verði lögleiddur? Sigurður Hólmar Jóhannesson Skoðun
Eiga íbúðir að vera heimili fólks eða fjárfestingarkostur og munaðarvara? Magnea Marinósdóttir Skoðun
Sannleikurinn um Evrópusambandið V: 26 þjóðir hafa hafnað eigin gjaldmiðli, líka Þýzkaland með sitt ofursterka Mark Ole Anton Bieltvedt Skoðun
Skoðun Eins og þú kallar í skóginn….. – við þurfum að þora að ræða viðkvæmu málin Björn Bjarki Þorsteinsson,Unnur Valborg Hilmarsdóttir skrifar
Skoðun Eru sumir íslenskir stjórnmálamenn að bergmála áróður Kremlar? Guðni Freyr Öfjörð skrifar
Skoðun Eiga íbúðir að vera heimili fólks eða fjárfestingarkostur og munaðarvara? Magnea Marinósdóttir skrifar
Skoðun Sannleikurinn um Evrópusambandið V: 26 þjóðir hafa hafnað eigin gjaldmiðli, líka Þýzkaland með sitt ofursterka Mark Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Af hverju vilja lyfjafyrirtæki ekki að lyfjahampur verði lögleiddur? Sigurður Hólmar Jóhannesson skrifar
Skoðun Samrýmist það samfélagslegri ábyrgð ef fyrirtæki þitt er aðili að Viðskiptaráði? Andri Snær Magnason skrifar
Af hverju vilja lyfjafyrirtæki ekki að lyfjahampur verði lögleiddur? Sigurður Hólmar Jóhannesson Skoðun
Eiga íbúðir að vera heimili fólks eða fjárfestingarkostur og munaðarvara? Magnea Marinósdóttir Skoðun
Sannleikurinn um Evrópusambandið V: 26 þjóðir hafa hafnað eigin gjaldmiðli, líka Þýzkaland með sitt ofursterka Mark Ole Anton Bieltvedt Skoðun