Hvers vegna ekki Pírata? Þór Saari skrifar 21. september 2021 15:01 Píratar eru, utan Sósíalistaflokksins, eini flokkurinn í framboði sem vill raunverulegar og róttækar kerfisbreytingar á íslensku stjórnmálaumhverfi. Flokkurinn er í grunninn upprunninn í Píratarhreyfingum í Evrópu, semi-anarkískum hreyfingum fólks sem var jaðarsett pólitískt. Skipulag Pírata hér á landi byggir svo í grunninn á hugmyndafræði Borgarhreyfingarinnar/Hreyfingarinnar með mikilli valddreifingu, engum formanni, því að afnema stofnanavæðingu stjórnmálaflokka og að hafna skiptingu stjórnmálanna í vinstri og hægri sem einhverjum megin pólum í stjórnmálum. Píratar eru einnig í hjarta sínu lýðræðissinnar og gagnrýnir og kaupa ekkert eins og það kemur af kúnni, eins og sagt er. Það hefur að mörgu leiti verið aðdáunarvert að fylgjast með þeim á Alþingi enda eru þeir eini flokkurinn sem hefur veitt pólitísku yfirstéttinni, a.k.a. Fjórflokknum (sem nú telur að vísu sex) aðhald svo að einhverju nemur. Það er frekar erfitt hlutverk að vera í, að gagnrýna „Kansellíið“ innan frá, sitjandi við hliðina á því alla daga, án þess að einfaldlega gefast upp, enda ekki beint gott fyrir móralinn á vinnustaðnum. En þegar samansúrruð pólitísk yfirstétt á Alþinig lítur á sig sem heildarmengið „við,“ gegn „þeim“ sem eru fyrir utan Alþingishúsið, sem eru almenningur, þá bara er ekki hægt annað en að halda áfram. Á sínum tíma var hart lagt að okkur í Borgarahreyfingunni/Hreyfingunni að „spila með“ og „vera hluti af“ „Kansellíinu“ en við stóðum ætíð gegn því. Píratar hafa náð að fylgja þeirri hugmyndafræði sem er vel, enda hefur samansúrraða jábræðralagið á Alþingi gert það að verkum að löggjafaravaldið er stórlega laskað og í raun bæði stjórnlaust og áhrifalaust gagnvart framkvæmdavaldinu. Þetta hafa Píratar verið óþreytandi að benda á. Píratar eru sannur „kerfisbreytingaflokkur“ en þó aðeins upp að vissu marki og þeir hafa haldið áfram með þá orðræðu eins og Hreyfingin gerði, að hafna vinstri/hægri og meirihluta/minnihluta stjórnmálum sem steingeldum og lýsa sig hafna yfir þau pólaríseruðu átök. Það hefur gert málflutning þeirra áhugaverðan og hann hefur rist djúpt í hið hefðbundna pólitíska litróf, valdið usla og umtali og pirrað „Kansellíið“ svo um munar. Þeir hafa líka verið varðhundar lýðræðis og mannréttinda og nútímalegrar hugsunar þegar kemur að starfsemi og starfsháttum stjórnmálaflokka og þess umhverfis sem þeir starfa í. Þeir hafa hins vegar fallið í þann pitt Francis Fukuyama um að við fall kommúnismans hefðu orðið til einhvers konar „endalok sögunnar“ hvað varðar hugmyndafræðilegan grunn stjórnmálanna, þ.e. að hefðbundinni baráttu milli „hægri“ og „vinstri“ hugmyndafræði væri lokið. Hugmyndir Fukuyama fengu að sjálfsögðu byr undir báða vængi frá stjórnmálum nýfrjálshyggjunnar og á þær hefur verið keyrt í um þrjátíu ár. Nýfrjálshyggjan er hins vegar gjaldþrota og komin á öskuhaug sögunnar sem nothæf hugmyndafræði fyrir mannvænt samfélag og verður þar áfram. Þetta hefur gert það að verkum að Pírata skortir það sem má kalla „alvöru“ pólitíska hugmyndafræði, sem grundvallast á hverjar eru grunnþarfir fólks og samfélaganna sem það býr í. Sá bútasaumur tæknilausna sem þeir hafa aðhyllast nær aðeins svo langt og afleiðingarnar eru ekki alltaf uppi á borðinu. Sem dæmi má taka Über akstursþjónustuna sem þeir hafa talað fyrir, en virðast ekki gera sér grein fyrir að hún býr til stétt „harkara,“ einhvers konar verktaka sem eiga að keyra þá hvert sem þeir vilja á sem lægstum launum. Þetta gera þeir í nafni „frelsis eintaklingsins“ sem á að starfa við það sem hann „vill“ en rökvillan er alltaf sú sama, viðkomandi starfar við þetta vegna þess að annað er ekki í boði. „Hark hagkerfið“ er nefnilega ekki sérlega manneskjuvænt þótt í sumum og þá fáum tilfellum, geti það hentað einhverjum. Það var einmitt reynslan af hark hagkerfi þess tíma, þegar verkafólk var kúgað af vinnuveitendum, sem gerði það að verkum að til urðu stéttafélög sem náðu að bæta kjörin og verja hagsmuni hina vinnandi. Frjálslyndis hugsunin sem hefur einkennt Pírata hefur einnig gert þá handgengna markaðshagkerfinu. Kerfi sem á ýmsan hátt getur reynst vel, en getur aldrei sinnt þeim þörfum sem manneskjulegt samfélag þarf á að halda. Sú hugsun að þetta sé ágætis kerfi sem þurfi aðeins að stilla betur af með tæknilegum útfærslum gengur ekki upp, vegna þess að kerfið er í eðli sínu dýnamískt á þann hátt að það býr sjálfvirkt til auðsöfnun á hendur fárra, sem gerir hag hinna mörgu miklu mun verri. Það er sú innbyggða dýnamík sem þarf að stöðva og þar kemur ekkert í staðinn fyrir alvöru hugmyndafræði, handvirkar aðferðir gegnum skattkerfi, skattaeftirlit og viðurlög við brotum. Þetta sama kerfi hefur líka náð að gjörspilla stjórnmálunum og það þarf ekki langa yfirferð yfir sviðið til að sjá að það eru auðmenn en ekki kjósendur sem toga í flesta þá spotta sem stjórnmálin dansa eftir. Píratar eru hins vegar, svo það sé aftur sagt, kerfisbreytingaflokkur sem gerir sér grein fyrir mörgum af þeim kvillum sem hrjá íslenskt samfélag. Þeir eru líka full meðvitaðir um að til að ná fram raunverulegum breytingum sem færa í alvörunni valdið til fólksins, þarf að lögfesta nýju stjórnarskrána sem Stjórnlagaráð skilaði af sér árið þann 29. júlí 2011 og fór svo í þjóðaratkvæðagreiðslu og var samþykkt með yfirgnæfandi meirihluta (2/3) þann 20. október 2012. Píratar hafa líka látið meira til sín taka varðandi almenn mannrréttindi fólks og tekið afgerandi afstöðu með hagsmunum almennings í fjölmörgum málum svo sem varðandi heilbrigðismál, velferðarmál, menntamál og vinnumarkaðsmál, svo fátt eitt sé nefnt og verið óþreytandi að benda á ágalla í stjórnsýslu og stjórnskipan. Þetta gerir það að verkum að þeir væru vel til þess fallnir að vera hluti af þeim breytingum sem framundan eru og þurfa að verða á samfélaginu okkar. Þær breytingar verða hins vegar að vera vel hugmyndafræðilega ígrundaðar og byggja á góðum grunni og þekktum aðferðum. Þar breytingar væri betra að eftirláta öðrum að leiða, en þeir ættu þó að vera með í. Höfundur er hagfræðingur og skipar annað sætið á lista Sósíalistaflokksins í Suðvesturkjördæmi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Þór Saari Sósíalistaflokkurinn Skoðun: Kosningar 2021 Mest lesið Halldór 31.05.2025 Halldór Nú er tími til aðgerða: Tóbaks- og nikótínfrítt Ísland Vala Smáradóttir,Jóhanna S. Kristjánsdóttir Skoðun Er ekki tími til kominn að tengja? Kristín María Birgisdóttir Skoðun Barnasáttmáli fyrir öll börn Guðný Björk Eydal,Paola Carenas Skoðun Til hamingju með sjómannadaginn Sigurjón Þórðarson Skoðun Tjáningarfrelsi, gagnrýni og Snorri Másson Birgir Orri Ásgrímsson Skoðun Súrdeigsbrauð, ilmkjarnaolíur og Samtökin 78 Snorri Másson Skoðun Ójafnvægið sem heimurinn býr við – og skellur á Bakka Erna Bjarnadóttir Skoðun Trollveiðar og veiðiráðgjöf Magnús Jónsson Skoðun Eins skýrt og það verður Jóna Hlíf Halldórsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Nú er tími til aðgerða: Tóbaks- og nikótínfrítt Ísland Vala Smáradóttir,Jóhanna S. Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Til hamingju með sjómannadaginn Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Er ekki tími til kominn að tengja? Kristín María Birgisdóttir skrifar Skoðun Barnasáttmáli fyrir öll börn Guðný Björk Eydal,Paola Carenas skrifar Skoðun Ójafnvægið sem heimurinn býr við – og skellur á Bakka Erna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Bensínstöðvardíll og Birkimelur Helgi Áss Grétarsson skrifar Skoðun Trollveiðar og veiðiráðgjöf Magnús Jónsson skrifar Skoðun Gríðarlegir hagsmunir í húfi Sigurður Ingi Jóhannsson skrifar Skoðun Skynsamleg forgangsröðun fjár Ragnhildur Jónsdóttir skrifar Skoðun Eins skýrt og það verður Jóna Hlíf Halldórsdóttir skrifar Skoðun Tjáningarfrelsi, gagnrýni og Snorri Másson Birgir Orri Ásgrímsson skrifar Skoðun Að sameinast fjölskyldu sinni Guðrún Brynjólfsdóttir skrifar Skoðun Þögnin sem skapaði ótta – arfleifð Þórarins í Sameyki Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Súrdeigsbrauð, ilmkjarnaolíur og Samtökin 78 Snorri Másson skrifar Skoðun Eru forvarnir í hættu? Dagbjört Harðardóttir skrifar Skoðun Tveir alþingismenn og Gaza Sverrir Agnarsson skrifar Skoðun Hver borgar fyrir ódýrar lóðir? Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Erum við að lengja dauðann en ekki lífið? Ágúst Ólafur Ágústsson skrifar Skoðun Mikill munur á aðgengi að líknarmeðferð í Evrópu Kristín Lára Ólafsdóttir skrifar Skoðun Sumarið verður nýtt vel til uppbyggingar snjóflóðavarna Jóhann Páll Jóhannsson skrifar Skoðun Verður það að vera Ísrael? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Dýravernd - frumbyggjahættir Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Stórstraumsfjara mæld - HMS ráðþrota Magnús Guðmundsson skrifar Skoðun Sýnum fordómum ekki umburðarlyndi Snorri Sturluson skrifar Skoðun Landbúnaður á tímamótum – Við þurfum nýja stefnu Guðjón Sigurbjartsson skrifar Skoðun Sjómenn til hamingju! Lilja Rafney Magnúsdóttir skrifar Skoðun Leyfum mennskunni að sigra Anna Hildur Hildibrandsdóttir skrifar Skoðun Fjölskyldan fyrst Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Hvað er markaðsverð á fiski? Sverrir Haraldsson skrifar Skoðun Tími til kerfisbundinna breytinga í samfélagstúlkun – ákall til stjórnvalda Anna Karen Svövudóttir skrifar Sjá meira
Píratar eru, utan Sósíalistaflokksins, eini flokkurinn í framboði sem vill raunverulegar og róttækar kerfisbreytingar á íslensku stjórnmálaumhverfi. Flokkurinn er í grunninn upprunninn í Píratarhreyfingum í Evrópu, semi-anarkískum hreyfingum fólks sem var jaðarsett pólitískt. Skipulag Pírata hér á landi byggir svo í grunninn á hugmyndafræði Borgarhreyfingarinnar/Hreyfingarinnar með mikilli valddreifingu, engum formanni, því að afnema stofnanavæðingu stjórnmálaflokka og að hafna skiptingu stjórnmálanna í vinstri og hægri sem einhverjum megin pólum í stjórnmálum. Píratar eru einnig í hjarta sínu lýðræðissinnar og gagnrýnir og kaupa ekkert eins og það kemur af kúnni, eins og sagt er. Það hefur að mörgu leiti verið aðdáunarvert að fylgjast með þeim á Alþingi enda eru þeir eini flokkurinn sem hefur veitt pólitísku yfirstéttinni, a.k.a. Fjórflokknum (sem nú telur að vísu sex) aðhald svo að einhverju nemur. Það er frekar erfitt hlutverk að vera í, að gagnrýna „Kansellíið“ innan frá, sitjandi við hliðina á því alla daga, án þess að einfaldlega gefast upp, enda ekki beint gott fyrir móralinn á vinnustaðnum. En þegar samansúrruð pólitísk yfirstétt á Alþinig lítur á sig sem heildarmengið „við,“ gegn „þeim“ sem eru fyrir utan Alþingishúsið, sem eru almenningur, þá bara er ekki hægt annað en að halda áfram. Á sínum tíma var hart lagt að okkur í Borgarahreyfingunni/Hreyfingunni að „spila með“ og „vera hluti af“ „Kansellíinu“ en við stóðum ætíð gegn því. Píratar hafa náð að fylgja þeirri hugmyndafræði sem er vel, enda hefur samansúrraða jábræðralagið á Alþingi gert það að verkum að löggjafaravaldið er stórlega laskað og í raun bæði stjórnlaust og áhrifalaust gagnvart framkvæmdavaldinu. Þetta hafa Píratar verið óþreytandi að benda á. Píratar eru sannur „kerfisbreytingaflokkur“ en þó aðeins upp að vissu marki og þeir hafa haldið áfram með þá orðræðu eins og Hreyfingin gerði, að hafna vinstri/hægri og meirihluta/minnihluta stjórnmálum sem steingeldum og lýsa sig hafna yfir þau pólaríseruðu átök. Það hefur gert málflutning þeirra áhugaverðan og hann hefur rist djúpt í hið hefðbundna pólitíska litróf, valdið usla og umtali og pirrað „Kansellíið“ svo um munar. Þeir hafa líka verið varðhundar lýðræðis og mannréttinda og nútímalegrar hugsunar þegar kemur að starfsemi og starfsháttum stjórnmálaflokka og þess umhverfis sem þeir starfa í. Þeir hafa hins vegar fallið í þann pitt Francis Fukuyama um að við fall kommúnismans hefðu orðið til einhvers konar „endalok sögunnar“ hvað varðar hugmyndafræðilegan grunn stjórnmálanna, þ.e. að hefðbundinni baráttu milli „hægri“ og „vinstri“ hugmyndafræði væri lokið. Hugmyndir Fukuyama fengu að sjálfsögðu byr undir báða vængi frá stjórnmálum nýfrjálshyggjunnar og á þær hefur verið keyrt í um þrjátíu ár. Nýfrjálshyggjan er hins vegar gjaldþrota og komin á öskuhaug sögunnar sem nothæf hugmyndafræði fyrir mannvænt samfélag og verður þar áfram. Þetta hefur gert það að verkum að Pírata skortir það sem má kalla „alvöru“ pólitíska hugmyndafræði, sem grundvallast á hverjar eru grunnþarfir fólks og samfélaganna sem það býr í. Sá bútasaumur tæknilausna sem þeir hafa aðhyllast nær aðeins svo langt og afleiðingarnar eru ekki alltaf uppi á borðinu. Sem dæmi má taka Über akstursþjónustuna sem þeir hafa talað fyrir, en virðast ekki gera sér grein fyrir að hún býr til stétt „harkara,“ einhvers konar verktaka sem eiga að keyra þá hvert sem þeir vilja á sem lægstum launum. Þetta gera þeir í nafni „frelsis eintaklingsins“ sem á að starfa við það sem hann „vill“ en rökvillan er alltaf sú sama, viðkomandi starfar við þetta vegna þess að annað er ekki í boði. „Hark hagkerfið“ er nefnilega ekki sérlega manneskjuvænt þótt í sumum og þá fáum tilfellum, geti það hentað einhverjum. Það var einmitt reynslan af hark hagkerfi þess tíma, þegar verkafólk var kúgað af vinnuveitendum, sem gerði það að verkum að til urðu stéttafélög sem náðu að bæta kjörin og verja hagsmuni hina vinnandi. Frjálslyndis hugsunin sem hefur einkennt Pírata hefur einnig gert þá handgengna markaðshagkerfinu. Kerfi sem á ýmsan hátt getur reynst vel, en getur aldrei sinnt þeim þörfum sem manneskjulegt samfélag þarf á að halda. Sú hugsun að þetta sé ágætis kerfi sem þurfi aðeins að stilla betur af með tæknilegum útfærslum gengur ekki upp, vegna þess að kerfið er í eðli sínu dýnamískt á þann hátt að það býr sjálfvirkt til auðsöfnun á hendur fárra, sem gerir hag hinna mörgu miklu mun verri. Það er sú innbyggða dýnamík sem þarf að stöðva og þar kemur ekkert í staðinn fyrir alvöru hugmyndafræði, handvirkar aðferðir gegnum skattkerfi, skattaeftirlit og viðurlög við brotum. Þetta sama kerfi hefur líka náð að gjörspilla stjórnmálunum og það þarf ekki langa yfirferð yfir sviðið til að sjá að það eru auðmenn en ekki kjósendur sem toga í flesta þá spotta sem stjórnmálin dansa eftir. Píratar eru hins vegar, svo það sé aftur sagt, kerfisbreytingaflokkur sem gerir sér grein fyrir mörgum af þeim kvillum sem hrjá íslenskt samfélag. Þeir eru líka full meðvitaðir um að til að ná fram raunverulegum breytingum sem færa í alvörunni valdið til fólksins, þarf að lögfesta nýju stjórnarskrána sem Stjórnlagaráð skilaði af sér árið þann 29. júlí 2011 og fór svo í þjóðaratkvæðagreiðslu og var samþykkt með yfirgnæfandi meirihluta (2/3) þann 20. október 2012. Píratar hafa líka látið meira til sín taka varðandi almenn mannrréttindi fólks og tekið afgerandi afstöðu með hagsmunum almennings í fjölmörgum málum svo sem varðandi heilbrigðismál, velferðarmál, menntamál og vinnumarkaðsmál, svo fátt eitt sé nefnt og verið óþreytandi að benda á ágalla í stjórnsýslu og stjórnskipan. Þetta gerir það að verkum að þeir væru vel til þess fallnir að vera hluti af þeim breytingum sem framundan eru og þurfa að verða á samfélaginu okkar. Þær breytingar verða hins vegar að vera vel hugmyndafræðilega ígrundaðar og byggja á góðum grunni og þekktum aðferðum. Þar breytingar væri betra að eftirláta öðrum að leiða, en þeir ættu þó að vera með í. Höfundur er hagfræðingur og skipar annað sætið á lista Sósíalistaflokksins í Suðvesturkjördæmi.
Nú er tími til aðgerða: Tóbaks- og nikótínfrítt Ísland Vala Smáradóttir,Jóhanna S. Kristjánsdóttir Skoðun
Skoðun Nú er tími til aðgerða: Tóbaks- og nikótínfrítt Ísland Vala Smáradóttir,Jóhanna S. Kristjánsdóttir skrifar
Skoðun Tími til kerfisbundinna breytinga í samfélagstúlkun – ákall til stjórnvalda Anna Karen Svövudóttir skrifar
Nú er tími til aðgerða: Tóbaks- og nikótínfrítt Ísland Vala Smáradóttir,Jóhanna S. Kristjánsdóttir Skoðun