Hvenær mun ferðaþjónusta ná sér á strik? Ásta Kristín Sigurjónsdóttir skrifar 29. mars 2021 07:30 Kannski er það ekki einu sinni mikilvægasta spurningin akkúrat núna heldur spurningin: Hvernig notum við tímann núna til þess að halda okkur í rekstrarlegu formi til að vera tilbúin þegar ferðaþjónusta flýgur í gang. Sem hún mun gera, fyrr enn síðar. Þó við vitum ekki nákvæmlega hvenær ferðaþjónusta muni ná sér á strik á ný þá vitum við að til þess að ná árangri í þessari fyrrum stærstu atvinnugrein Íslands og ná fyrrum styrk þá þarf ýmislegt að ganga upp. Ferðaþjónusta er og hefur alltaf verið flókið fyrirbæri sem er að mestu samsett af fjölda lítilla og meðalstórra fyrirtækja. Það er ekkert séríslenskt, þannig er það um allan heim og alls staðar virðist vera svipað vandamál með að fá ráðamenn til að skilja hvernig fyrirbærið virkar. Um allan heim þurftu ráðamenn að komast að því eftir að öll ferðaþjónusta stöðvaðist hversu mikilvæg hún væri sem drifkraftur fyrir allt efnahagskerfið og hversu nátengd hún er þeim lífsgæðum sem við teljum mikilvæg og sanngjörn. Ráðgjafafyrirtækið McKinsey gaf út áhugaverða greiningu á dögunum þar sem fimm atriði voru sérstaklega nefnd sem lykilatriði fyrir því að ferðaþjónusta næði fyrri kröftum. Hvernig okkur sem þjóð mun takast að halda utan um þessi fimm lykilatriði gæti ráðið því hversu hratt við náum að endurreisa þessa mikilvægu atvinnugrein. Fimm lykilþættir samkvæmt greiningu McKinsey eru: Uppbygging áfangastaða um allt land sem byggja tímabundið og til lengri tíma á heimsóknum heimamanna þar sem heimsóknir erlendra gesta verða ekki möguleg meðan heimsfaraldur geisar enn. Þarna á Ísland mikið inni enda hefur áhersla á ferðalög innanlands ekki verið mikil sem auðvitað skýrist best af smæð landsins og þar af leiðandi mun færri ferðamönnum en margar aðrar þjóðir búa við. Þá hefur nánast öll markaðssetning og vöruþróun verið miðuð að erlendum gestum og erfitt að snúa því algjörlega yfir á íslenskan markað yfir nótt. Það er þó þannig að því sterkari sem innlendur markaður er því meiri möguleika eiga aðilar til að byggja upp sterkari grunn til lengri tíma. Þarna þurfa allir að setjast niður og endurhugsa sín viðskiptamódel til að sjá út alla möguleika í stöðunni. Þessi liður hefur mikil áhrif til skemmri tíma og býr til tækifæri á öflugri nýsköpun og vöruþróun til lengri tíma. Flugsamgöngur eru lykilþáttur fyrir ferðaþjónustu og mikilvægt að setja fram rétt efni til að byggja upp traust fólks á að ferðast á ný. Íslensk ferðaþjónusta er sérlega háð því að fólk treysti flugsamgöngum og á sama tíma er Ísland líka viðkvæmt fyrir því að flug sem samgöngur haldist sterkar upp á inn- og útflutning á nauðsynlegum vörum. Stjórnvöld hafa í gegnum allan faraldurinn séð til þess að mikilvægar flutningsleiðir séu tryggðar. Mikilvægt er að það sterka dreifikerfi sem íslensk flugfélög voru búin að byggja upp ásamt þeim tugum erlendu flugfélaga sem flugu til og frá Keflavík nái sér hratt og örugglega á strik svo hægt verði að tryggja framboðs og eftirspurnar skilyrði sem nýir tímar munu boða. Í ljósi þess að við erum eyja skipta skipasamgöngur auðvitað lykilmáli líka og hefur þróun á komum skemmtiferðaskipa verið drjúgur þáttur í íslenskri ferðaþjónustu sem hefur líka þá sérstöðu umfram flugið að dreifast um allt land. Heilsu og sóttvarnar skipulag á áfangastöðum munum skipta sköpum í ákvörðunarferli þeirra erlendu ferðamanna sem munu ákveða að ferðast til Íslands. Þá skiptir gríðarlegu máli að við séum með gott vald á stöðunni, að við getum sýnt með sannarlegum hætti hvernig við tökumst á við veiruna og hversu sterkt heilbrigðiskerfi við búum við. Þá þarf að vera skýrt hver réttindi fólks eru ef um veikindi verða að ræða ásamt tryggingum og öðru mikilvægu skipulagi. Mikilvægi viðskipta og viðburða ferðaþjónustu. Viðskiptaferðalög eru mikilvæg fyrir virðiskeðju ferðaþjónustunnar í heild sinni og skila hárri framlegð samanborið við hefðbundin ferðalög og frí. Við þekkjum þá stöðu á Íslandi hversu mikilvægar stórar ráðsefnur, stór íþróttamót og eða tónleikar eru fyrir íslenska ferðaþjónustu og skipta sköpum í allri landkynningu og nýtingu á þeim innviðum sem ferðaþjónustan hefur byggt upp, sbr hótel, afþreyingu, listasöfn, baðlón, ráðstefnu og tónleikahús ásamt þeim fjölda veitingastaða sem rómaðir eru um allt land. Ísland getur hæglega búið sér til sterka sérstöðu á þessari syllu með því að kynna landið markvisst sem besta mögulega áfangastaðinn til að fara með hópinn, ráðstefnuna, viðburðinn, tónleikana eða hvað eina sem uppbygging okkar og þróun hefur skilað á síðustu árum. Sterk krafa ferðamanna um sjálfbærni áfangastaðarins sem það heimsækir. Síðast en ekki síst er sú mikla og eðlilega krafa ferðamanna um að sá áfangastaður sem það heimsækir sé með skýr markmið um sjálfbærni og ábyrgð þegar kemur að ferðaþjónustu og framkvæmd hennar. Á Íslandi þurfum við að hafa það í huga að innan skamms verður það ekki nein sérstök sérstaða að skara fram úr þegar kemur að sjálfbærni þar sem allir áfangastaðir um allan heim keppast um að sýna fram á sjálfbærni. Framtíðarsýn fyrir íslenska ferðaþjónustu er að vera leiðandi í sjálfbærni. Það mun hafast með elju og metnaði fyrirtækjaeigenda sem trúa að framtíðin felist í uppbyggingu sem tekur mið af jafnvægi milli efnahagslegra þátta, umhverfislegra og allra mikilvægasta eða þeirra samfélagslegu því án íbúanna og þeirra gestrisni mun ferðaþjónusta eiga á brattan að sækja. En hvernig gerum við þetta og hver gerir hvað? Við hjá Íslenska ferðaklasanum höfum síðan í janúar unnið með 85 fyrirtækjum í sjö landshlutum að því að endurhugsa, endurhanna, spegla, læra nýjar aðferðir, skoða vöruþróun, nýsköpun, hrista upp í viðskiptamódelinu, endurmeta markhópana, kíkja í kjarna fyrirtækisins og skoða hvar megi bæta, breyta eða laga til. Þetta hefur verið mögulegt fyrir tilstilli stuðnings frá Byggðaáætlun ásamt sjö landshlutasamtökum sem tóku höndum saman um að bjóða upp á verkefnið Ratsjá fyrir fyrirtæki í ferðaþjónustu og tengdum greinum. Í beinu framhaldi hefur nú verið ákveðið að bjóða upp á Ratsjánna fyrir fyrirtæki á höfuðborgarsvæðinu og er það gert með stuðningi Samtaka sveitarfélaga á höfuðborgarsvæðinu ásamt styrk frá Ferðamálasamtökum höfuðborgarsvæðisins. Verkefnið fyrir höfuðborgarsvæðið hefst formlega 13. apríl og því mun ljúka þann 6. október með stuttu sumarhléi. Framkvæmdaraðilar að verkefninu eru Ferðaklasinn ásamt RATA sem sérhæfir sig í að vinna náið með einstaklingnum að aukinni færni. Það er ekki spurning um hvort ferðaþjónusta muni ná sér á strik eða nákvæmlega hvenær, heldur miklu heldur hvernig og hversu fljótt við náum vopnum okkar á ný. Þar skiptir sköpum að hafa metnaðarfulla stjórnendur sem taka höndum saman um að nýta tímann núna til að byggja upp og vera tilbúinn í endurræsinguna. Hægt er að sækja um þátttöku í Ratsjá fyrir höfuðborgarsvæðið til miðnættis 29.mars á heimasíðu Íslenska ferðaklasans hér: www.icelandtourism.is Höfundur er framkvæmdastjóri Íslenska ferðaklasans. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ferðamennska á Íslandi Ásta Kristín Sigurjónsdóttir Mest lesið 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson Skoðun Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson Skoðun Sólheimar í Grímsnesi – að gefnu tilefni Páll Sævar Garðarsson,Sigurður Örn Guðbjörnsson Skoðun Alþjóðlegur dagur þroskaþjálfa – vettvangur á tímamótum Laufey Elísabet Gissurardóttir Skoðun Slæm innivist skerðir afköst og hækkar kostnað Ingibjörg Magnúsdóttir Skoðun Mikilvægi lágþröskulda þjónustu fyrir geðheilbrigði ungs fólks Eva Rós Ólafsdóttir Skoðun Hversu oft á að fresta framtíðinni? Erna Magnúsdóttir,Stefán Þórarinn Sigurðsson Skoðun Mest lesnu orð á Íslandi Friðrik Björnsson Skoðun Hugsum stórt í skipulags- og samgöngumálum Hilmar Ingimundarson Skoðun Hafnarfjörður er bær sem styður við lífsgæði eldra fólks Valdimar Víðisson Skoðun Skoðun Skoðun Hugsum stórt í skipulags- og samgöngumálum Hilmar Ingimundarson skrifar Skoðun Eitt eilífðar smáblóm Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Betri mönnun er lykillinn Skúli Helgason,Sabine Leskopf skrifar Skoðun Borgarhönnunarstefna, sú fyrsta sinnar tegundar í Reykjavík Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Hversu oft á að fresta framtíðinni? Erna Magnúsdóttir,Stefán Þórarinn Sigurðsson skrifar Skoðun Getur Ísland staðið fremst í heilsutækni? Arna Harðardóttir skrifar Skoðun Slæm innivist skerðir afköst og hækkar kostnað Ingibjörg Magnúsdóttir skrifar Skoðun Sólheimar í Grímsnesi – að gefnu tilefni Páll Sævar Garðarsson,Sigurður Örn Guðbjörnsson skrifar Skoðun Framtíð Íslands: Frá áli til gervigreindar – Tækifæri fimmtu iðnbyltingarinnar Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Eiga foreldrar í háskólanámi raunverulega jafnan aðgang að námi? Hrund Steinsdóttir skrifar Skoðun Fjármál framhaldsskóla Róbert Ferdinandsson skrifar Skoðun Mikilvægi lágþröskulda þjónustu fyrir geðheilbrigði ungs fólks Eva Rós Ólafsdóttir skrifar Skoðun Varhugaverð sjónarmið eða raunsæ leið? Eggert Sigurbergsson skrifar Skoðun Dýrin skilin eftir í náttúruvá Linda Karen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Skapandi leiðir í skóla- og frístundastarfi Kolbrún Þ. Pálsdóttir skrifar Skoðun Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson skrifar Skoðun Reykjavík er meðal dreifðustu höfuðborga Evrópu Guðni Freyr Öfjörð skrifar Skoðun Verum öll tengd Sólrún Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Hafnarfjörður er bær sem styður við lífsgæði eldra fólks Valdimar Víðisson skrifar Skoðun Samræðulist í heimi gervigreindar Þórdís Hólm Filipsdóttir skrifar Skoðun Samræmt gæðanám eða einsleit kerfi? Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Ónýtir vegir – eina ferðina enn Sigþór Sigurðsson skrifar Skoðun 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson skrifar Skoðun Alþjóðlegur dagur þroskaþjálfa – vettvangur á tímamótum Laufey Elísabet Gissurardóttir skrifar Skoðun Mest lesnu orð á Íslandi Friðrik Björnsson skrifar Skoðun Tími til kominn að styðja öll framúrskarandi ungmenni Karólína Helga Símonardóttir skrifar Skoðun Hvað með dansinn? Lilja Björk Haraldsdóttir skrifar Skoðun Mótórhjólasamtök á Íslandi – hvers vegna öll þessi læti? Helgi Gunnlaugsson skrifar Skoðun Viðhorf sem mótar veruleikann – inngilding á orði og á borði Sóldís Birta Reynisdóttir skrifar Skoðun „Mér sýnist Inga Sæland fá talsvert út úr þessu“ Sigurjón Arnórsson skrifar Sjá meira
Kannski er það ekki einu sinni mikilvægasta spurningin akkúrat núna heldur spurningin: Hvernig notum við tímann núna til þess að halda okkur í rekstrarlegu formi til að vera tilbúin þegar ferðaþjónusta flýgur í gang. Sem hún mun gera, fyrr enn síðar. Þó við vitum ekki nákvæmlega hvenær ferðaþjónusta muni ná sér á strik á ný þá vitum við að til þess að ná árangri í þessari fyrrum stærstu atvinnugrein Íslands og ná fyrrum styrk þá þarf ýmislegt að ganga upp. Ferðaþjónusta er og hefur alltaf verið flókið fyrirbæri sem er að mestu samsett af fjölda lítilla og meðalstórra fyrirtækja. Það er ekkert séríslenskt, þannig er það um allan heim og alls staðar virðist vera svipað vandamál með að fá ráðamenn til að skilja hvernig fyrirbærið virkar. Um allan heim þurftu ráðamenn að komast að því eftir að öll ferðaþjónusta stöðvaðist hversu mikilvæg hún væri sem drifkraftur fyrir allt efnahagskerfið og hversu nátengd hún er þeim lífsgæðum sem við teljum mikilvæg og sanngjörn. Ráðgjafafyrirtækið McKinsey gaf út áhugaverða greiningu á dögunum þar sem fimm atriði voru sérstaklega nefnd sem lykilatriði fyrir því að ferðaþjónusta næði fyrri kröftum. Hvernig okkur sem þjóð mun takast að halda utan um þessi fimm lykilatriði gæti ráðið því hversu hratt við náum að endurreisa þessa mikilvægu atvinnugrein. Fimm lykilþættir samkvæmt greiningu McKinsey eru: Uppbygging áfangastaða um allt land sem byggja tímabundið og til lengri tíma á heimsóknum heimamanna þar sem heimsóknir erlendra gesta verða ekki möguleg meðan heimsfaraldur geisar enn. Þarna á Ísland mikið inni enda hefur áhersla á ferðalög innanlands ekki verið mikil sem auðvitað skýrist best af smæð landsins og þar af leiðandi mun færri ferðamönnum en margar aðrar þjóðir búa við. Þá hefur nánast öll markaðssetning og vöruþróun verið miðuð að erlendum gestum og erfitt að snúa því algjörlega yfir á íslenskan markað yfir nótt. Það er þó þannig að því sterkari sem innlendur markaður er því meiri möguleika eiga aðilar til að byggja upp sterkari grunn til lengri tíma. Þarna þurfa allir að setjast niður og endurhugsa sín viðskiptamódel til að sjá út alla möguleika í stöðunni. Þessi liður hefur mikil áhrif til skemmri tíma og býr til tækifæri á öflugri nýsköpun og vöruþróun til lengri tíma. Flugsamgöngur eru lykilþáttur fyrir ferðaþjónustu og mikilvægt að setja fram rétt efni til að byggja upp traust fólks á að ferðast á ný. Íslensk ferðaþjónusta er sérlega háð því að fólk treysti flugsamgöngum og á sama tíma er Ísland líka viðkvæmt fyrir því að flug sem samgöngur haldist sterkar upp á inn- og útflutning á nauðsynlegum vörum. Stjórnvöld hafa í gegnum allan faraldurinn séð til þess að mikilvægar flutningsleiðir séu tryggðar. Mikilvægt er að það sterka dreifikerfi sem íslensk flugfélög voru búin að byggja upp ásamt þeim tugum erlendu flugfélaga sem flugu til og frá Keflavík nái sér hratt og örugglega á strik svo hægt verði að tryggja framboðs og eftirspurnar skilyrði sem nýir tímar munu boða. Í ljósi þess að við erum eyja skipta skipasamgöngur auðvitað lykilmáli líka og hefur þróun á komum skemmtiferðaskipa verið drjúgur þáttur í íslenskri ferðaþjónustu sem hefur líka þá sérstöðu umfram flugið að dreifast um allt land. Heilsu og sóttvarnar skipulag á áfangastöðum munum skipta sköpum í ákvörðunarferli þeirra erlendu ferðamanna sem munu ákveða að ferðast til Íslands. Þá skiptir gríðarlegu máli að við séum með gott vald á stöðunni, að við getum sýnt með sannarlegum hætti hvernig við tökumst á við veiruna og hversu sterkt heilbrigðiskerfi við búum við. Þá þarf að vera skýrt hver réttindi fólks eru ef um veikindi verða að ræða ásamt tryggingum og öðru mikilvægu skipulagi. Mikilvægi viðskipta og viðburða ferðaþjónustu. Viðskiptaferðalög eru mikilvæg fyrir virðiskeðju ferðaþjónustunnar í heild sinni og skila hárri framlegð samanborið við hefðbundin ferðalög og frí. Við þekkjum þá stöðu á Íslandi hversu mikilvægar stórar ráðsefnur, stór íþróttamót og eða tónleikar eru fyrir íslenska ferðaþjónustu og skipta sköpum í allri landkynningu og nýtingu á þeim innviðum sem ferðaþjónustan hefur byggt upp, sbr hótel, afþreyingu, listasöfn, baðlón, ráðstefnu og tónleikahús ásamt þeim fjölda veitingastaða sem rómaðir eru um allt land. Ísland getur hæglega búið sér til sterka sérstöðu á þessari syllu með því að kynna landið markvisst sem besta mögulega áfangastaðinn til að fara með hópinn, ráðstefnuna, viðburðinn, tónleikana eða hvað eina sem uppbygging okkar og þróun hefur skilað á síðustu árum. Sterk krafa ferðamanna um sjálfbærni áfangastaðarins sem það heimsækir. Síðast en ekki síst er sú mikla og eðlilega krafa ferðamanna um að sá áfangastaður sem það heimsækir sé með skýr markmið um sjálfbærni og ábyrgð þegar kemur að ferðaþjónustu og framkvæmd hennar. Á Íslandi þurfum við að hafa það í huga að innan skamms verður það ekki nein sérstök sérstaða að skara fram úr þegar kemur að sjálfbærni þar sem allir áfangastaðir um allan heim keppast um að sýna fram á sjálfbærni. Framtíðarsýn fyrir íslenska ferðaþjónustu er að vera leiðandi í sjálfbærni. Það mun hafast með elju og metnaði fyrirtækjaeigenda sem trúa að framtíðin felist í uppbyggingu sem tekur mið af jafnvægi milli efnahagslegra þátta, umhverfislegra og allra mikilvægasta eða þeirra samfélagslegu því án íbúanna og þeirra gestrisni mun ferðaþjónusta eiga á brattan að sækja. En hvernig gerum við þetta og hver gerir hvað? Við hjá Íslenska ferðaklasanum höfum síðan í janúar unnið með 85 fyrirtækjum í sjö landshlutum að því að endurhugsa, endurhanna, spegla, læra nýjar aðferðir, skoða vöruþróun, nýsköpun, hrista upp í viðskiptamódelinu, endurmeta markhópana, kíkja í kjarna fyrirtækisins og skoða hvar megi bæta, breyta eða laga til. Þetta hefur verið mögulegt fyrir tilstilli stuðnings frá Byggðaáætlun ásamt sjö landshlutasamtökum sem tóku höndum saman um að bjóða upp á verkefnið Ratsjá fyrir fyrirtæki í ferðaþjónustu og tengdum greinum. Í beinu framhaldi hefur nú verið ákveðið að bjóða upp á Ratsjánna fyrir fyrirtæki á höfuðborgarsvæðinu og er það gert með stuðningi Samtaka sveitarfélaga á höfuðborgarsvæðinu ásamt styrk frá Ferðamálasamtökum höfuðborgarsvæðisins. Verkefnið fyrir höfuðborgarsvæðið hefst formlega 13. apríl og því mun ljúka þann 6. október með stuttu sumarhléi. Framkvæmdaraðilar að verkefninu eru Ferðaklasinn ásamt RATA sem sérhæfir sig í að vinna náið með einstaklingnum að aukinni færni. Það er ekki spurning um hvort ferðaþjónusta muni ná sér á strik eða nákvæmlega hvenær, heldur miklu heldur hvernig og hversu fljótt við náum vopnum okkar á ný. Þar skiptir sköpum að hafa metnaðarfulla stjórnendur sem taka höndum saman um að nýta tímann núna til að byggja upp og vera tilbúinn í endurræsinguna. Hægt er að sækja um þátttöku í Ratsjá fyrir höfuðborgarsvæðið til miðnættis 29.mars á heimasíðu Íslenska ferðaklasans hér: www.icelandtourism.is Höfundur er framkvæmdastjóri Íslenska ferðaklasans.
Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson Skoðun
Skoðun Borgarhönnunarstefna, sú fyrsta sinnar tegundar í Reykjavík Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar
Skoðun Sólheimar í Grímsnesi – að gefnu tilefni Páll Sævar Garðarsson,Sigurður Örn Guðbjörnsson skrifar
Skoðun Framtíð Íslands: Frá áli til gervigreindar – Tækifæri fimmtu iðnbyltingarinnar Sigvaldi Einarsson skrifar
Skoðun Eiga foreldrar í háskólanámi raunverulega jafnan aðgang að námi? Hrund Steinsdóttir skrifar
Skoðun Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson skrifar
Skoðun 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson skrifar
Skoðun Alþjóðlegur dagur þroskaþjálfa – vettvangur á tímamótum Laufey Elísabet Gissurardóttir skrifar
Skoðun Viðhorf sem mótar veruleikann – inngilding á orði og á borði Sóldís Birta Reynisdóttir skrifar
Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson Skoðun