Nýja normið – Hvað gerist næst? Jón Jósafat Björnsson skrifar 2. janúar 2021 09:02 Veröldinni hefur verið snúið á hvolf og nú þegar berast loksins jákvæðar fréttir er hægt að horfa fram á við og velta fyrir sér hvað gerist næst? – eða öllu heldur, hvað viljum við að gerist næst? Í nýlegri skýrslu frá tveimur ráðgjöfum McKinsey & Company er notast við áður þekkt kreppumódel til að finna leiðina að nýju normi. Módelinu er lýst í 5 þrepum sem á ensku eru; Resolve, Resilience, Return, Reimagination og Reform. 1.Úrlausnartímabilið (Resolve). Veiran skall á með litlum fyrirvara og vorið einkenndist af björgunaraðgerðum og því að koma fólki og fyrirtækjum í skjól. Heilu atvinnugreinarnar hrundu og hjá mörgum blasti við nýr veruleiki. Rykið var dustað af úrræðum sem dugðu vel í bankakreppunni t.d. á vinnumarkaðinum. Fyrirtæki skiptu húsnæði í sóttvarnarhólf, fluttu starfsstöðvar heim, fjarfundir hertóku landsmenn og kennsla og verslun fluttist á netið. Við þetta blönduðust íþyngjandi sóttvarnaraðgerðir stjórnvalda og samkomutakmarkanir. Fyrirtækjum var lokað í tuga og hundruða tali og þúsundir lokaðir inni í sóttkví. Gamla normið var horfið. Við tók óvissan og kvíðinn. 2.Seiglan (Resilience).Snemma varð ljóst að efnahagslega höggið væri mikið og að áhrifa myndi lengi vara. Tryggja þurfti lausafé og gjaldþol. Til allrar hamingju var staða ríkissjóðs sterk sem gerði honum kleift að auka útgjöldin tafarlaust og auka svigrúm bankana. Þegar áleið varð svo betur ljóst að í mörgum rekstri varð að gera varanlegar breytingar til að missa ekki samkeppnishæfni. Með auknu atvinnuleysi og engan endi í sjónmáli jókst svartsýni fólks og margir höfðu áhyggjur af heilsu og fjárhagslegu öryggi. Á þessu stigi er þrautseigjan lífsnauðsynlegur eiginleiki. Nú reyndi á samkenndina – við þurftum öll að vera almannavarnir. 3.Endurkoman (Return). Nú þegar þokunni léttir að einhverju leyti með fréttum af bóluefni opnast möguleiki á að rýna fram á veginn og skipuleggja reksturinn. Dale Carnegie starfar í 90 löndum og það er áhugavert að skoða ástand markaða. Í tölum yfir september og október má sjá þroskaða markaði vera með allt frá 50% aukningu miðað við sama tímabil og í fyrra yfir í að vera 90% samdráttur. Kína og Taiwan koma hratt til baka. Stjórnenda bíður mikið verk að raða fólki í réttar stöður, endurnýja viðskiptasambönd, samningja við birgja og að þjálfa starfsfólk. Við skulum líka muna eftir umræðunni um fjórðu iðnbyltinguna og velta fyrir okkur áhrifum hennar. Ýmislegt bendir til að ástandið hafi hraðað tækniframförum sb. verslun á netinu, fjarvinnu og sjálfvirkni. Sú spurning hlýtur því að liggja í loftinu hvort fyrirtæki muni ráða alla til baka sem hefur verið sagt upp störfum. Fólk á vinnumarkaði þarf einnig að horfa á samkeppnishæfni sína og viðhorf. 4.Endursköpunin (Reimagination). Heimsfaraldur af þessari stærðargráðu mun hafa varanleg áhrif á líf okkar og vinnu og hvernig við nýtum nútíma tækni. Hegðun okkar sem viðskiptavina verður ekki sú sama. Sem dæmi má taka að þeir sérleyfishafar Dale Carnegie sem hættu með staðbundna þjálfun og fóru alfarið yfir í fjarþjálfun á netinu ganga nú best. Þetta á við í mörgum löndum á mismunandi mörkuðum. Stjórnendur munu hugsa sig tvisvar um að auka fastan kostnað ef breytilegur kostnaður er í boði. Þeir munu skoða ,,hvað þarf að hafa“ v.s. „hvað væri gott að hafa“. Sveigjanleiki er örugglega eitt af því sem stjórnendur muna taka með sér yfir á næsta ár. Líkt og eftir bankakreppuna munu stjórnendur endurskoða sín viðskiptamódel og gera þau ,,snarpari og skarpari“ til að vera betur í stakk búnir að mæta næstu kreppu. 5.Umbætur (Reform). Stærðargráða yfirstandandi breytinga er slík að líklegt er að hún kalli á endurskipulag alþjóðamála. Ef einhver var í vafa um að efnahagur heimsins væri samofinn ætti svarið að liggja fyrir. Þrýstingur mun skapast á stjórnvöld að haga regluverki með þeim hætti að stofnanir og innviðir geti brugðist enn hraðar við heimsfaraldri. Krafan um enn meiri alþjóðlega samvinnu verður háværari. Þegar rykið sest verður skilningur okkar á því hvað hefur gerst undanfarna mánuði og afleiðingum faraldurins og sóttvarnaaðgerða skýrari. Draga þarf lærdóm af viðbrögðum okkar til að bæta samfélag okkar og styrkja samkeppnishæfni til lengri tíma. Á Íslandi höfum við hugtök eins og ,,fyrir og eftir gos“ og er þá vísað til Vestmannaeyja. Það er ekki ólíklegt að í framtíðinni ræðum við um fyrir og eftir Covid. Gríðarlegar umbreytingar eru í kortunum og nú kemur sér vel að hafa vel menntað fólk sem býr yfir mikilli þekkingu og getur lært hratt af reynslunni. Covid er ekki fyrsta keppa mannkynsins og nú ríður á að nýta okkur vitneskju fyrri ára og þekkingu sérfræðinga. Þannig má forðast afdrifarík mistök í uppbyggingarfasanum og mæta nýja norminu með sigurviljann að vopni. Höfundur er framkvæmdastjóri Dale Carnegie á Íslandi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Jón Jósafat Björnsson Mest lesið Ef þið þurfið að segja upphátt að þið séuð ekki rasistar... Nichole Leigh Mosty Skoðun 56.000 krónur í vasa Kópavogsbúa Ásdís Kristjánsdóttir Skoðun Af hverju byggjum við innan gróinna hverfa? Dóra Björt Guðjónsdóttir Skoðun NordAN: Vegið að norrænni forvarnarstefnu Siv Friðleifsdóttir Skoðun Hugleiðingar og skoðanaskipti um rasisma og útlendingahatur Ole Anton Bieltvedt Skoðun Það ætti ekki vera í boði að útskifa fólk úr viðtalstímum hjá geðlæknum Atli Már Haraldsson Zebitz Skoðun Er stríðsglæpamaður í rútunni? Ragnhildur Hólmgeirsdóttir, Hrönn Guðmundsdóttir Skoðun Þéttari byggð: Hver nýtur ábatans — og hver borgar brúsann? Daði Freyr Ólafsson Skoðun Bensínstöðvardíll og Birkimelur Helgi Áss Grétarsson Skoðun Halldór 31.05.2025 Halldór Skoðun Skoðun Kemur þín háskólagráða úr kornflakes pakka? Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Hinn óseðjandi Eiríkur Ólafsson skrifar Skoðun Þéttari byggð: Hver nýtur ábatans — og hver borgar brúsann? Daði Freyr Ólafsson skrifar Skoðun Það ætti ekki vera í boði að útskifa fólk úr viðtalstímum hjá geðlæknum Atli Már Haraldsson Zebitz skrifar Skoðun Ef þið þurfið að segja upphátt að þið séuð ekki rasistar... Nichole Leigh Mosty skrifar Skoðun Hugleiðingar og skoðanaskipti um rasisma og útlendingahatur Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun 56.000 krónur í vasa Kópavogsbúa Ásdís Kristjánsdóttir skrifar Skoðun NordAN: Vegið að norrænni forvarnarstefnu Siv Friðleifsdóttir skrifar Skoðun Af hverju byggjum við innan gróinna hverfa? Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Gigt, vinnumarkaðurinn, fjölgun hlutastarfa og viðeigandi aðlögun Hrönn Stefánsdóttir skrifar Skoðun Er stríðsglæpamaður í rútunni? Ragnhildur Hólmgeirsdóttir, Hrönn Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Nú er tími til aðgerða: Tóbaks- og nikótínfrítt Ísland Vala Smáradóttir,Jóhanna S. Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Til hamingju með sjómannadaginn Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Er ekki tími til kominn að tengja? Kristín María Birgisdóttir skrifar Skoðun Barnasáttmáli fyrir öll börn Guðný Björk Eydal,Paola Cardenas skrifar Skoðun Ójafnvægið sem heimurinn býr við – og skellur á Bakka Erna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Bensínstöðvardíll og Birkimelur Helgi Áss Grétarsson skrifar Skoðun Trollveiðar og veiðiráðgjöf Magnús Jónsson skrifar Skoðun Gríðarlegir hagsmunir í húfi Sigurður Ingi Jóhannsson skrifar Skoðun Skynsamleg forgangsröðun fjár Ragnhildur Jónsdóttir skrifar Skoðun Eins skýrt og það verður Jóna Hlíf Halldórsdóttir skrifar Skoðun Tjáningarfrelsi, gagnrýni og Snorri Másson Birgir Orri Ásgrímsson skrifar Skoðun Að sameinast fjölskyldu sinni Guðrún Brynjólfsdóttir skrifar Skoðun Þögnin sem skapaði ótta – arfleifð Þórarins í Sameyki Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Súrdeigsbrauð, ilmkjarnaolíur og Samtökin 78 Snorri Másson skrifar Skoðun Eru forvarnir í hættu? Dagbjört Harðardóttir skrifar Skoðun Tveir alþingismenn og Gaza Sverrir Agnarsson skrifar Skoðun Hver borgar fyrir ódýrar lóðir? Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Erum við að lengja dauðann en ekki lífið? Ágúst Ólafur Ágústsson skrifar Skoðun Mikill munur á aðgengi að líknarmeðferð í Evrópu Kristín Lára Ólafsdóttir skrifar Sjá meira
Veröldinni hefur verið snúið á hvolf og nú þegar berast loksins jákvæðar fréttir er hægt að horfa fram á við og velta fyrir sér hvað gerist næst? – eða öllu heldur, hvað viljum við að gerist næst? Í nýlegri skýrslu frá tveimur ráðgjöfum McKinsey & Company er notast við áður þekkt kreppumódel til að finna leiðina að nýju normi. Módelinu er lýst í 5 þrepum sem á ensku eru; Resolve, Resilience, Return, Reimagination og Reform. 1.Úrlausnartímabilið (Resolve). Veiran skall á með litlum fyrirvara og vorið einkenndist af björgunaraðgerðum og því að koma fólki og fyrirtækjum í skjól. Heilu atvinnugreinarnar hrundu og hjá mörgum blasti við nýr veruleiki. Rykið var dustað af úrræðum sem dugðu vel í bankakreppunni t.d. á vinnumarkaðinum. Fyrirtæki skiptu húsnæði í sóttvarnarhólf, fluttu starfsstöðvar heim, fjarfundir hertóku landsmenn og kennsla og verslun fluttist á netið. Við þetta blönduðust íþyngjandi sóttvarnaraðgerðir stjórnvalda og samkomutakmarkanir. Fyrirtækjum var lokað í tuga og hundruða tali og þúsundir lokaðir inni í sóttkví. Gamla normið var horfið. Við tók óvissan og kvíðinn. 2.Seiglan (Resilience).Snemma varð ljóst að efnahagslega höggið væri mikið og að áhrifa myndi lengi vara. Tryggja þurfti lausafé og gjaldþol. Til allrar hamingju var staða ríkissjóðs sterk sem gerði honum kleift að auka útgjöldin tafarlaust og auka svigrúm bankana. Þegar áleið varð svo betur ljóst að í mörgum rekstri varð að gera varanlegar breytingar til að missa ekki samkeppnishæfni. Með auknu atvinnuleysi og engan endi í sjónmáli jókst svartsýni fólks og margir höfðu áhyggjur af heilsu og fjárhagslegu öryggi. Á þessu stigi er þrautseigjan lífsnauðsynlegur eiginleiki. Nú reyndi á samkenndina – við þurftum öll að vera almannavarnir. 3.Endurkoman (Return). Nú þegar þokunni léttir að einhverju leyti með fréttum af bóluefni opnast möguleiki á að rýna fram á veginn og skipuleggja reksturinn. Dale Carnegie starfar í 90 löndum og það er áhugavert að skoða ástand markaða. Í tölum yfir september og október má sjá þroskaða markaði vera með allt frá 50% aukningu miðað við sama tímabil og í fyrra yfir í að vera 90% samdráttur. Kína og Taiwan koma hratt til baka. Stjórnenda bíður mikið verk að raða fólki í réttar stöður, endurnýja viðskiptasambönd, samningja við birgja og að þjálfa starfsfólk. Við skulum líka muna eftir umræðunni um fjórðu iðnbyltinguna og velta fyrir okkur áhrifum hennar. Ýmislegt bendir til að ástandið hafi hraðað tækniframförum sb. verslun á netinu, fjarvinnu og sjálfvirkni. Sú spurning hlýtur því að liggja í loftinu hvort fyrirtæki muni ráða alla til baka sem hefur verið sagt upp störfum. Fólk á vinnumarkaði þarf einnig að horfa á samkeppnishæfni sína og viðhorf. 4.Endursköpunin (Reimagination). Heimsfaraldur af þessari stærðargráðu mun hafa varanleg áhrif á líf okkar og vinnu og hvernig við nýtum nútíma tækni. Hegðun okkar sem viðskiptavina verður ekki sú sama. Sem dæmi má taka að þeir sérleyfishafar Dale Carnegie sem hættu með staðbundna þjálfun og fóru alfarið yfir í fjarþjálfun á netinu ganga nú best. Þetta á við í mörgum löndum á mismunandi mörkuðum. Stjórnendur munu hugsa sig tvisvar um að auka fastan kostnað ef breytilegur kostnaður er í boði. Þeir munu skoða ,,hvað þarf að hafa“ v.s. „hvað væri gott að hafa“. Sveigjanleiki er örugglega eitt af því sem stjórnendur muna taka með sér yfir á næsta ár. Líkt og eftir bankakreppuna munu stjórnendur endurskoða sín viðskiptamódel og gera þau ,,snarpari og skarpari“ til að vera betur í stakk búnir að mæta næstu kreppu. 5.Umbætur (Reform). Stærðargráða yfirstandandi breytinga er slík að líklegt er að hún kalli á endurskipulag alþjóðamála. Ef einhver var í vafa um að efnahagur heimsins væri samofinn ætti svarið að liggja fyrir. Þrýstingur mun skapast á stjórnvöld að haga regluverki með þeim hætti að stofnanir og innviðir geti brugðist enn hraðar við heimsfaraldri. Krafan um enn meiri alþjóðlega samvinnu verður háværari. Þegar rykið sest verður skilningur okkar á því hvað hefur gerst undanfarna mánuði og afleiðingum faraldurins og sóttvarnaaðgerða skýrari. Draga þarf lærdóm af viðbrögðum okkar til að bæta samfélag okkar og styrkja samkeppnishæfni til lengri tíma. Á Íslandi höfum við hugtök eins og ,,fyrir og eftir gos“ og er þá vísað til Vestmannaeyja. Það er ekki ólíklegt að í framtíðinni ræðum við um fyrir og eftir Covid. Gríðarlegar umbreytingar eru í kortunum og nú kemur sér vel að hafa vel menntað fólk sem býr yfir mikilli þekkingu og getur lært hratt af reynslunni. Covid er ekki fyrsta keppa mannkynsins og nú ríður á að nýta okkur vitneskju fyrri ára og þekkingu sérfræðinga. Þannig má forðast afdrifarík mistök í uppbyggingarfasanum og mæta nýja norminu með sigurviljann að vopni. Höfundur er framkvæmdastjóri Dale Carnegie á Íslandi.
Það ætti ekki vera í boði að útskifa fólk úr viðtalstímum hjá geðlæknum Atli Már Haraldsson Zebitz Skoðun
Skoðun Það ætti ekki vera í boði að útskifa fólk úr viðtalstímum hjá geðlæknum Atli Már Haraldsson Zebitz skrifar
Skoðun Gigt, vinnumarkaðurinn, fjölgun hlutastarfa og viðeigandi aðlögun Hrönn Stefánsdóttir skrifar
Skoðun Nú er tími til aðgerða: Tóbaks- og nikótínfrítt Ísland Vala Smáradóttir,Jóhanna S. Kristjánsdóttir skrifar
Það ætti ekki vera í boði að útskifa fólk úr viðtalstímum hjá geðlæknum Atli Már Haraldsson Zebitz Skoðun