Nýársheiti: Af hverju þau klikka og leiðir til að viðhalda þeim Bergsveinn Ólafsson skrifar 1. janúar 2020 14:00 Tvö þúsund og tuttugu er gengið í garð með öllum tilheyrandi látum. Flestir eru búnir sukka vel um jólin og ætla að fara rífa sig hressilega í gang í byrjun janúar. Fasta, ketó, vegan, ekkert hveiti, vakna sex alla daga, hot yoga, crossift, einkaþjálfun, fitumæling, ísbað, þakklætislisti, hugleiðsla, lesa heila bók, betri starfsmaður, vinur og foreldri. Af hverju klikka nýársheiti? Einn af hverjum fjórum einstaklingum standa enn við nýársheitin sín eftir þrjátíu daga og einungis átta prósent einstaklinga ná að festa þau til lengri tíma. Ástæðan fyrir því er að fólk stefnir alltof hátt og setur óraunhæfar kröfur á sjálfan sig. Eftir allt sukkið um jólin ætlar fólk að sigra heiminn í byrjun janúar og það með hröðum hætti. Það er ekki líklegt til árangurs. Fólk verður að hafa varann á að mynda sér ekki nýársheiti sem eru gerð til að mistakast. Það er erfitt að temja sér nýjar venjur. Það er ekkert skemmtilegt til að byrja með því við þurfum að fórna einhverju sem við erum vön að gera og hefur gefið okkur ákveðið öryggi hingað til. Skammvinna ánægjan sem fylgir gömlu venjunum hljómar miklu betur heldur en langvinna ánægjan sem þú færð við að fórna henni fyrir nýrri ákjósanlegri venjur. Það er erfiðara að taka framtíðina inn myndina þegar þú stendur í frammi fyrir ákvörðun þar sem þægindin í núverandi augnabliki er að öskra á þig. Oft hefur verið rætt um viljastyrk í tengslum við að temja sér nýjar venjur. Margir semja við raunveruleikann og átta sig á að hugsanlega draga þeir frekari ávinninga seinna meir með því að fórna skammvinnu ánægjunni og þægindunum sem henni fylgja. Viljastyrkur virkar ekki eins vel fyrir aðra af því að tilfinningar trompa yfirleitt rökhugsunina. Það er erfiðara að mynda tengingu við fjarlægari verðlaun. Hreinn og beinn viljastyrkur er því oft alls ekki nóg. Sum nýársheiti eru byggð á engum grunni. Þar að leiðandi hafa margir ekki nógu góða ástæðu til að framfylgja þeim. Af hverju ætti maður að gera eitthvað nýtt og krefjandi ef það er ekki hluti af hver maður er eða hvert maður vill stefna? Þú þarft að vita ástæðuna fyrir þeim og minna þig á hana þegar þú dettur af sporinu.Myndaðu þér hæfilega krefjandi venjur sem þú átt raunverulegan möguleika á að viðhalda ef þú leggur hart að þér Fyrsta skrefið er að vera meðvitaður um venjurnar þínar þar sem þær gerast nánast flestar án þess að þú takir eftir þeim. Veittu sjálfum þér athygli. Fylgstu með hvernig þér líður þegar þú gerir hlutina sem þú vilt hætta. Eru þeir virkilega þess virði? Eru þeir að færa þig nær þinni sýn eða skemma fyrir þér? Þegar þú ert meðvitaður um venjurnar þínar og hvaða áhrif þær eru að hafa á þig er næsta skref að mynda sér nýjar venjur og skipta slæmum venjum út fyrir ákjósanlegri venjur. Þar er lykilatriði að hafa í huga að stefna hæfilega hátt. Ef þú ætlar að taka allt í gegn í einum rykk þá verða hlutirnir yfirþyrmandi og þér á eftir að mistakast. Þú vilt heldur ekki stefna of lágt. Þú vilt skora sjálfan þig aðeins á hólm því annars verður ferðalagið ekkert spennandi. Mundu að lítil skref verða að stórum breytingum. Byrjaðu smátt. Fimmtán mínútna göngutúrinn verður eflaust að hálftíma skokki eftir hálft ár. Litla spínatklípan sem þú bætir við máltíðina þína í hádeginu gæti þakið diskinn þinn eftir ár. Þriggja mínútna hugleiðslan gæti orðið að tuttugu mínútum áður en þú veist af. Minnkaður símatími um hálftíma gæti orðið að klukkutíma símanotkun á dag. Finndu ástæðuna bakvið nýársheitin Þú þarft að vita hvert þú ert að stefna. Hvernig viltu að lífið þitt verði eftir hálft ár, ár, þrjú ár? Hvað viltu gera? Hver viltu verða? Sjáðu það fyrir þér. Eflaust viltu taka vinnu, skóla, heilsu, félagsleg tengsl og áhugamál inn í myndina. Næst er gott að vita af hverju þú vilt uppfylla þessa sýn. Þegar þú veist "af hverju" verður svokallaða "hvernig" auðveldara. Ákvörðunin að fórna skammvinnri ánægju fyrir langvinnri ánægju seinna meir verður miklu auðveldari þegar þú ert með skýra sýn á framtíðina. Þú ert líklegri til að gera það sem hefur tilgang en ekki það sem er hentugast. Þú vilt hafa áætlun um hvernig þú ætlar að láta sýnina verða að veruleika. Það eru skrefin sem þú sinnir daglega og það sem lífið snýst um. Það eru í rauninni nýársheitin. Síðan þarf að koma auga á mögulegar hindranir á leiðinni og finna lausnir við þeim. Þar á eftir fylgistu með sjálfum þér framfylgja áætluninni og uppfærir hana eftir þínum þörfum. Lokaskilaboð Að lokum langar mig að biðja þig um eitt. Ekki bíða eftir því að verða hamingjusamur einungis þegar þú nærð markmiðunum þínum. Allir dagarnir sem þú ert að bíða eru nefnilega það sem lífið snýst um. Hugsanlega er hamingjan að finna á leiðinni upp fjallið en ekki í skammri ánægjutilfinningu á toppnum. Leiðin er krefjandi en hún gefur sönn verðlaun. Á leiðinni tekst þú við áskoranir sem gera þig að betri einstakling í dag heldur en þú varst í gær. Þar finnurðu sannan tilgang með lífinu, sem er svo miklu betra en eintóm hamingja. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Áramót Bergsveinn Ólafsson Mest lesið Vindmyllufyrirtæki í áskrift hjá íslenskum almenningi Linda Jónsdóttir Skoðun Börn, foreldrar og skólar í vanda: Hvernig eigum við að nálgast verkefnið? Margrét Sigmarsdóttir,Bergljót Gyða Guðmundsdóttir,Arndís Þorsteinsdóttir,Edda Vikar Guðmundsdóttir Skoðun Hvers virði er vara ef hún er ekki seld? Jón Jósafat Björnsson Skoðun Ógnin sem við sjáum ekki – Hið falda tungumál ungu kynslóðarinnar á netinu Birgitta Þorsteinsdóttir Skoðun Nokkur atriði sem almennum borgara finnst að helst megi ekki ræða – eða mjög sjaldan Hjalti Þórðarson Skoðun Metnaðarfull markmið og stórir sigrar Halla Helgadóttir Skoðun Ár vondra vinnubragða í Stúdentaráði HÍ Katla Ólafsdóttir,Mathias Bragi Ölvisson Skoðun Aulatal um að Evrópa sé veik og getulaus Ole Anton Bieltvedt Skoðun „Evrópa er í hnignun“ – Er það samt? Lítum aðeins á söguna Guðni Freyr Öfjörð Skoðun Vilja Ísland í sambandsríki Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Skoðun Skoðun Skipta ekki öll börn jafn miklu máli? Greiðslur Reykjavíkurborgar fyrir nám barna utan sveitarfélags Hrönn Stefánsdóttir skrifar Skoðun Er sjálfbærni bara fyrir raungreinafólk? Saga Helgason skrifar Skoðun Börn í skjóli Kvennaathvarfsins Auður Magnúsdóttir skrifar Skoðun Börn, foreldrar og skólar í vanda: Hvernig eigum við að nálgast verkefnið? Margrét Sigmarsdóttir,Bergljót Gyða Guðmundsdóttir,Arndís Þorsteinsdóttir,Edda Vikar Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Nýr vettvangur samskipta? Guðrún Hrefna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Nokkur atriði sem almennum borgara finnst að helst megi ekki ræða – eða mjög sjaldan Hjalti Þórðarson skrifar Skoðun Vilja Ísland í sambandsríki Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Blikkandi viðvörunarljós Ingveldur Anna Sigurðardóttir skrifar Skoðun „Evrópa er í hnignun“ – Er það samt? Lítum aðeins á söguna Guðni Freyr Öfjörð skrifar Skoðun Vindmyllufyrirtæki í áskrift hjá íslenskum almenningi Linda Jónsdóttir skrifar Skoðun Metnaðarfull markmið og stórir sigrar Halla Helgadóttir skrifar Skoðun Hvers virði er vara ef hún er ekki seld? Jón Jósafat Björnsson skrifar Skoðun Aulatal um að Evrópa sé veik og getulaus Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Ár vondra vinnubragða í Stúdentaráði HÍ Katla Ólafsdóttir,Mathias Bragi Ölvisson skrifar Skoðun Mannúð og hugrekki - gegn stríðsglæpum og þjóðarmorði Ólafur Ingólfsson skrifar Skoðun Framtíð menntunar – byggjum á trausti, ekki tortryggni Helga Kristín Kolbeins skrifar Skoðun Fé án hirðis Þorvaldur Lúðvík Sigurjónsson skrifar Skoðun Gæludýr geta dimmu í dagsljós breytt Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Myllan sem mala átti gull Andrés Kristjánsson skrifar Skoðun Sjö mýtur um loftslagsbreytingar Kristinn Már Hilmarsson,Elva Rakel Jónsdóttir skrifar Skoðun Pírati pissar í skóinn sinn Helgi Áss Grétarsson skrifar Skoðun Ógnin sem við sjáum ekki – Hið falda tungumál ungu kynslóðarinnar á netinu Birgitta Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Fáum presta aftur inn í skólana Rósa Guðbjartsdóttir skrifar Skoðun Rösk og reiðubúin fyrir landsbyggðina Hópur Röskvuliða skrifar Skoðun Icelandic Learning is a Gendered Health Issue Logan Lee Sigurðsson skrifar Skoðun Goðsögnin um UFS-sjóði sem róttækar „woke"- fjárfestingar Már Wolfgang Mixa skrifar Skoðun Framtíð Öskjuhlíðar Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Vanhæfur Sjálfstæðisflokkur Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Mælt fyrir miklum kjarabótum öryrkja og aldraðra Inga Sæland skrifar Skoðun Mannréttindabrot og stríðsglæpir Rússa í Úkraínu Erlingur Erlingsson skrifar Sjá meira
Tvö þúsund og tuttugu er gengið í garð með öllum tilheyrandi látum. Flestir eru búnir sukka vel um jólin og ætla að fara rífa sig hressilega í gang í byrjun janúar. Fasta, ketó, vegan, ekkert hveiti, vakna sex alla daga, hot yoga, crossift, einkaþjálfun, fitumæling, ísbað, þakklætislisti, hugleiðsla, lesa heila bók, betri starfsmaður, vinur og foreldri. Af hverju klikka nýársheiti? Einn af hverjum fjórum einstaklingum standa enn við nýársheitin sín eftir þrjátíu daga og einungis átta prósent einstaklinga ná að festa þau til lengri tíma. Ástæðan fyrir því er að fólk stefnir alltof hátt og setur óraunhæfar kröfur á sjálfan sig. Eftir allt sukkið um jólin ætlar fólk að sigra heiminn í byrjun janúar og það með hröðum hætti. Það er ekki líklegt til árangurs. Fólk verður að hafa varann á að mynda sér ekki nýársheiti sem eru gerð til að mistakast. Það er erfitt að temja sér nýjar venjur. Það er ekkert skemmtilegt til að byrja með því við þurfum að fórna einhverju sem við erum vön að gera og hefur gefið okkur ákveðið öryggi hingað til. Skammvinna ánægjan sem fylgir gömlu venjunum hljómar miklu betur heldur en langvinna ánægjan sem þú færð við að fórna henni fyrir nýrri ákjósanlegri venjur. Það er erfiðara að taka framtíðina inn myndina þegar þú stendur í frammi fyrir ákvörðun þar sem þægindin í núverandi augnabliki er að öskra á þig. Oft hefur verið rætt um viljastyrk í tengslum við að temja sér nýjar venjur. Margir semja við raunveruleikann og átta sig á að hugsanlega draga þeir frekari ávinninga seinna meir með því að fórna skammvinnu ánægjunni og þægindunum sem henni fylgja. Viljastyrkur virkar ekki eins vel fyrir aðra af því að tilfinningar trompa yfirleitt rökhugsunina. Það er erfiðara að mynda tengingu við fjarlægari verðlaun. Hreinn og beinn viljastyrkur er því oft alls ekki nóg. Sum nýársheiti eru byggð á engum grunni. Þar að leiðandi hafa margir ekki nógu góða ástæðu til að framfylgja þeim. Af hverju ætti maður að gera eitthvað nýtt og krefjandi ef það er ekki hluti af hver maður er eða hvert maður vill stefna? Þú þarft að vita ástæðuna fyrir þeim og minna þig á hana þegar þú dettur af sporinu.Myndaðu þér hæfilega krefjandi venjur sem þú átt raunverulegan möguleika á að viðhalda ef þú leggur hart að þér Fyrsta skrefið er að vera meðvitaður um venjurnar þínar þar sem þær gerast nánast flestar án þess að þú takir eftir þeim. Veittu sjálfum þér athygli. Fylgstu með hvernig þér líður þegar þú gerir hlutina sem þú vilt hætta. Eru þeir virkilega þess virði? Eru þeir að færa þig nær þinni sýn eða skemma fyrir þér? Þegar þú ert meðvitaður um venjurnar þínar og hvaða áhrif þær eru að hafa á þig er næsta skref að mynda sér nýjar venjur og skipta slæmum venjum út fyrir ákjósanlegri venjur. Þar er lykilatriði að hafa í huga að stefna hæfilega hátt. Ef þú ætlar að taka allt í gegn í einum rykk þá verða hlutirnir yfirþyrmandi og þér á eftir að mistakast. Þú vilt heldur ekki stefna of lágt. Þú vilt skora sjálfan þig aðeins á hólm því annars verður ferðalagið ekkert spennandi. Mundu að lítil skref verða að stórum breytingum. Byrjaðu smátt. Fimmtán mínútna göngutúrinn verður eflaust að hálftíma skokki eftir hálft ár. Litla spínatklípan sem þú bætir við máltíðina þína í hádeginu gæti þakið diskinn þinn eftir ár. Þriggja mínútna hugleiðslan gæti orðið að tuttugu mínútum áður en þú veist af. Minnkaður símatími um hálftíma gæti orðið að klukkutíma símanotkun á dag. Finndu ástæðuna bakvið nýársheitin Þú þarft að vita hvert þú ert að stefna. Hvernig viltu að lífið þitt verði eftir hálft ár, ár, þrjú ár? Hvað viltu gera? Hver viltu verða? Sjáðu það fyrir þér. Eflaust viltu taka vinnu, skóla, heilsu, félagsleg tengsl og áhugamál inn í myndina. Næst er gott að vita af hverju þú vilt uppfylla þessa sýn. Þegar þú veist "af hverju" verður svokallaða "hvernig" auðveldara. Ákvörðunin að fórna skammvinnri ánægju fyrir langvinnri ánægju seinna meir verður miklu auðveldari þegar þú ert með skýra sýn á framtíðina. Þú ert líklegri til að gera það sem hefur tilgang en ekki það sem er hentugast. Þú vilt hafa áætlun um hvernig þú ætlar að láta sýnina verða að veruleika. Það eru skrefin sem þú sinnir daglega og það sem lífið snýst um. Það eru í rauninni nýársheitin. Síðan þarf að koma auga á mögulegar hindranir á leiðinni og finna lausnir við þeim. Þar á eftir fylgistu með sjálfum þér framfylgja áætluninni og uppfærir hana eftir þínum þörfum. Lokaskilaboð Að lokum langar mig að biðja þig um eitt. Ekki bíða eftir því að verða hamingjusamur einungis þegar þú nærð markmiðunum þínum. Allir dagarnir sem þú ert að bíða eru nefnilega það sem lífið snýst um. Hugsanlega er hamingjan að finna á leiðinni upp fjallið en ekki í skammri ánægjutilfinningu á toppnum. Leiðin er krefjandi en hún gefur sönn verðlaun. Á leiðinni tekst þú við áskoranir sem gera þig að betri einstakling í dag heldur en þú varst í gær. Þar finnurðu sannan tilgang með lífinu, sem er svo miklu betra en eintóm hamingja.
Börn, foreldrar og skólar í vanda: Hvernig eigum við að nálgast verkefnið? Margrét Sigmarsdóttir,Bergljót Gyða Guðmundsdóttir,Arndís Þorsteinsdóttir,Edda Vikar Guðmundsdóttir Skoðun
Ógnin sem við sjáum ekki – Hið falda tungumál ungu kynslóðarinnar á netinu Birgitta Þorsteinsdóttir Skoðun
Nokkur atriði sem almennum borgara finnst að helst megi ekki ræða – eða mjög sjaldan Hjalti Þórðarson Skoðun
Skoðun Skipta ekki öll börn jafn miklu máli? Greiðslur Reykjavíkurborgar fyrir nám barna utan sveitarfélags Hrönn Stefánsdóttir skrifar
Skoðun Börn, foreldrar og skólar í vanda: Hvernig eigum við að nálgast verkefnið? Margrét Sigmarsdóttir,Bergljót Gyða Guðmundsdóttir,Arndís Þorsteinsdóttir,Edda Vikar Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun Nokkur atriði sem almennum borgara finnst að helst megi ekki ræða – eða mjög sjaldan Hjalti Þórðarson skrifar
Skoðun Ógnin sem við sjáum ekki – Hið falda tungumál ungu kynslóðarinnar á netinu Birgitta Þorsteinsdóttir skrifar
Börn, foreldrar og skólar í vanda: Hvernig eigum við að nálgast verkefnið? Margrét Sigmarsdóttir,Bergljót Gyða Guðmundsdóttir,Arndís Þorsteinsdóttir,Edda Vikar Guðmundsdóttir Skoðun
Ógnin sem við sjáum ekki – Hið falda tungumál ungu kynslóðarinnar á netinu Birgitta Þorsteinsdóttir Skoðun
Nokkur atriði sem almennum borgara finnst að helst megi ekki ræða – eða mjög sjaldan Hjalti Þórðarson Skoðun