Telja dómsmálaráðherra augljóslega hafa hunsað reglur Kjartan Kjartansson skrifar 12. mars 2019 10:28 Sigríður Andersen dómsmálaráðherra. Vísir/Egill Skipan dómara í Landsrétt var ekki í samræmi við lög og íslenska ríkið braut þannig á réttindum manns sem tryggð eru í mannréttindasáttmála Evrópu. Þetta var niðurstaða Mannréttindadómstóls Evrópu (MDE) sem taldi Sigríði Á. Andersen, dómsmálaráðherra, hafa „augljóslega hunsað“ reglur sem giltu um skipanina. Alþingi er einnig talið hafa brugðist í því hvernig það samþykkti skipan dómaranna. Íslenskur maður, sem var dæmdur fyrir akstur án ökuréttinda og undir áhrifum vímuefna í Landsrétti í mars, skaut máli sínu til Mannréttindadómstóls Evrópu. Hann hélt því fram að hann hefði ekki hlotið sanngjarna málsmeðferð fyrir dómstólum vegna þess að ólöglega hefði verið staðið að skipan Arnfríðar Einarsdóttur sem dómara við Landsrétt. Arnfríður var ein fjögurra umsækjenda um stöðu dómara við Landsrétt sem Sigríður Á. Andersen, dómsmálaráðherra, lagði til að yrði skipaðir í Landsrétt þvert á tillögur hæfnisnefndar sumarið 2017. Nefndin hafði lagt fram lista yfir fimmtán umsækjendur sem hún taldi hæfasta. Ákvörðun ráðherrans var umdeild á sínum tíma en Alþingi samþykkti á endanum tillögu hennar þar sem brugðið var frá tillögu hæfnisnefndarinnar. Hæstiréttur dæmdi síðar tveimur umsækjendum sem voru á upphaflegum lista hæfnisnefndarinnar bætur í desember árið 2017. Taldi dómurinn að ráðherra hefði brotið stjórnsýslulög og að meðferð Alþingis hefði verið gölluð. Hæstiréttur staðfesti dóm Landsréttar yfir manninum í maí í fyrra. Taldi dómurinn að skipan Arnfríðar hefði verið lögmæt og því hafi ekki verið ástæða til að ætla að maðurinn hefði ekki hlotið sanngjarna málsmeðferð fyrir sjálfstæðum og óháðum dómurum. Alþingi fór ekki að lögum um skipan dómara, að mati MDE.Vísir/Vilhelm Sigríður sögð hafa augljóslega hunsað reglur MDE komst að þeirri niðurstöðu í dag að í ferlinu við skipan landsréttardómaranna hafi falist „svívirðilegt brot á reglum sem áttu við á þeim tíma“. „Það hafði skaðað það traust sem dómsvaldið í lýðræðisríki verður að vekja hjá almenningi og hafði gengið gegn kjarna þeirra grundvallarreglna að dómstólar verða að vera skipaðir samkvæmt lögum,“ segir í tilkynningu frá dómstólnum. Dómurinn byggir að miklu leyti á dómi Hæstaréttar Íslands í máli umsækjendanna sem kröfðust bóta þegar fram hjá þeim var gengið. Með honum hafi bæði dómsmálaráðherra og Alþingi verið talin hafa brotið reglur um skipan dómara við Landsrétt. Vísað er til þess að Sigríður hafi lagt fram eigin lista yfir dómaraefni án þess að gera sjálfstæða skoðun á hæfni þeirra fjögurra umsækjenda sem hún valdi sjálf og án þess að safna frekari upplýsingum eða gögnum til að styðja þá niðurstöðu hennar. „Þar að auki brást hún í að gera nákvæman samanburð á hæfni frambjóðendanna fjögurra við þá fimmtán umsækjendur sem voru taldir hæfastir eins og stjórnsýslulög krefjast almennt. Slík brot fólu í sér grundvallarágalla í heildarferlinu við skipan dómaranna fjögurra,“ segir í dómi MDE. Framkvæmdavaldið hafi tekið sér of mikið vald í vali á dómurunum fjórum og ekki hafi verið hugað að lögum sem áttu að tryggja viðunandi jafnvægi á milli framkvæmda- og löggjafarvaldsins við skipan dómaranna. „Ennfremur hunsaði dómsmálaráðherrann augljóslega viðeigandi reglur þegar hún ákvaða að skipta út fjórum af fimmtán umsækjendum fyrir fjóra aðra umsækjendur sem voru metnir minna hæfir af hæfnisnefndinni,“ segir MDE. Vísaði MDE til dóms Hæstaréttar í bótamáli umsækjendanna um að dómsmálaráðherra hafi „algerlega hunsað“ augljósa hættu fyrir orðstír umsækjendanna sem skipt var út. Sigríður hefði ekki lagt fram nægilega réttlætingu fyrir ákvörðuninni jafnvel þó að hún hefði leitað sérfræðiálits lögfræðinga ráðuneytisins. „Vísan hennar til fyrri dómarareynslu hafi ekki byggst á sjálfstæðu mati eða nýfengnum upplýsingum eða öðrum gögnum. Þannig sýndu þessi brot á landslögum einnig fram á að hún hunsaði augljóslega viðeigandi reglur á sínum tíma,“ segir MDE. Mannréttindadómstóll Evrópu í Strasbourg í Frakklandi.Vísir/EPA Hefðu átt að greiða atkvæði um hvert og eitt dómaraefni Alþingi fær einnig ákúrur frá MDE vegna meðferðar þess á tillögunni sem ráðherra lagði fram. Hæstiréttur Íslands hafi túlkað lög um skipan Landsréttar þannig að þingið hefði átt að greiða atkvæði um hvert og eitt dómaraefni í sérstakri atkvæðagreiðslu. Þess í stað hafi þingið samþykkt allan listann í einni atkvæðagreiðslu. „Með því að bregðast í að gera það veik Alþingi einnig frá gildandi reglum í skipunarferlinu sem það ákvað sjálft í fyrri lagasetningu,“ segir MDE. Hæstiréttur taldi á sínum tíma að brot ráðherra og Alþingi á reglum í skipunarferlinu þýddu ekki að maðurinn hefði ekki fengið réttláta málsmeðferð. MDE segir að sú niðurstaða skipti ekki máli fyrir dóminn í dag. Hæstiréttur Íslands hafi ekki tekið afstöðu til þess hvort að skipan Arnfríðar hefði verið ólögmæt. Sjö dómarar dæmdu í málinu, þar á meðal Róbert Spanó frá Íslandi. Tveir dómarar skiluðu séráliti. Dómsmál Dómstólar Landsréttarmálið Mest lesið Gekk nakinn í veg fyrir bíla á Suðurlandsvegi Innlent Fannst 73 árum eftir að hafa verið rænt Erlent Sænsk glæpagengi sendi fólk til Íslands Innlent Skiptast á eldflaugum í massavís Erlent Sæðisgjafar tilkynni það fjölskyldu sinni svo ekki verði „slys“ Innlent Tjóðraði móður sína við stól til að drepa eiginmann sinn Erlent Varpa sprengjum á fjölbýlishús í Karkív Erlent Jörðin fær tímabundið annað tungl Erlent Alþingismerkið hafi aldrei verið heilagt Innlent Mættu í flugbúningi á sveitaböllin og áttu séns Innlent Fleiri fréttir Tveggja bíla árekstur á Suðurlandsveg Kom vini sínum til bjargar á fótboltaæfingu og 34. klukkustund Bakgarðshlaups Gekk nakinn í veg fyrir bíla á Suðurlandsvegi Verður Þórsmörk þjóðgarður? Vill burt með rándýr, úrelt og óþarfa stimpilgjöld Vonar að sveitarfélögin leysi úr NPA-vandanum Alþingismerkið hafi aldrei verið heilagt Fjármögnun NPA-samninga og Bakgarðshlaupið í beinni Samgöngusáttmálinn, Yazan og loftlagsmál á Sprengisandi Slegist með vopnum við skemmtistað Mættu í flugbúningi á sveitaböllin og áttu séns Sænsk glæpagengi sendi fólk til Íslands Sæðisgjafar tilkynni það fjölskyldu sinni svo ekki verði „slys“ Lögreglumenn í veikindaleyfi vegna þungra mála Með banvænan sjúkdóm í stöðugri baráttu við Kópavogsbæ Mikill reykur eftir að gleymdist að slökkva á kerti Bið eftir NPA-þjónustu og eftirspurn eftir sæðisgjöfum Arnar Þór á leið í nýjan flokk Anton Sveinn McKee til liðs við Miðflokkinn „Spurðu svo fyrirtækið þitt af hverju það leggur fé í heimsendakölt“ Ekkert sem bendir til þess að sakborningum fjölgi Lífræni dagurinn er í dag Bein útsending: Heilabilun rædd á Alzheimerdegi Ekkert bendi til að sakborningum muni fjölga Telur fleiri falla á nýju bílprófi Maður margra storma íhugar stöðu sína Byssan reyndist leikfang Mamma bara María þegar mæðgurnar eru saman á vakt Hvers vegna að fella ísbirni? Í gæsluvarðhald vegna kókaínsendingar Sjá meira
Skipan dómara í Landsrétt var ekki í samræmi við lög og íslenska ríkið braut þannig á réttindum manns sem tryggð eru í mannréttindasáttmála Evrópu. Þetta var niðurstaða Mannréttindadómstóls Evrópu (MDE) sem taldi Sigríði Á. Andersen, dómsmálaráðherra, hafa „augljóslega hunsað“ reglur sem giltu um skipanina. Alþingi er einnig talið hafa brugðist í því hvernig það samþykkti skipan dómaranna. Íslenskur maður, sem var dæmdur fyrir akstur án ökuréttinda og undir áhrifum vímuefna í Landsrétti í mars, skaut máli sínu til Mannréttindadómstóls Evrópu. Hann hélt því fram að hann hefði ekki hlotið sanngjarna málsmeðferð fyrir dómstólum vegna þess að ólöglega hefði verið staðið að skipan Arnfríðar Einarsdóttur sem dómara við Landsrétt. Arnfríður var ein fjögurra umsækjenda um stöðu dómara við Landsrétt sem Sigríður Á. Andersen, dómsmálaráðherra, lagði til að yrði skipaðir í Landsrétt þvert á tillögur hæfnisnefndar sumarið 2017. Nefndin hafði lagt fram lista yfir fimmtán umsækjendur sem hún taldi hæfasta. Ákvörðun ráðherrans var umdeild á sínum tíma en Alþingi samþykkti á endanum tillögu hennar þar sem brugðið var frá tillögu hæfnisnefndarinnar. Hæstiréttur dæmdi síðar tveimur umsækjendum sem voru á upphaflegum lista hæfnisnefndarinnar bætur í desember árið 2017. Taldi dómurinn að ráðherra hefði brotið stjórnsýslulög og að meðferð Alþingis hefði verið gölluð. Hæstiréttur staðfesti dóm Landsréttar yfir manninum í maí í fyrra. Taldi dómurinn að skipan Arnfríðar hefði verið lögmæt og því hafi ekki verið ástæða til að ætla að maðurinn hefði ekki hlotið sanngjarna málsmeðferð fyrir sjálfstæðum og óháðum dómurum. Alþingi fór ekki að lögum um skipan dómara, að mati MDE.Vísir/Vilhelm Sigríður sögð hafa augljóslega hunsað reglur MDE komst að þeirri niðurstöðu í dag að í ferlinu við skipan landsréttardómaranna hafi falist „svívirðilegt brot á reglum sem áttu við á þeim tíma“. „Það hafði skaðað það traust sem dómsvaldið í lýðræðisríki verður að vekja hjá almenningi og hafði gengið gegn kjarna þeirra grundvallarreglna að dómstólar verða að vera skipaðir samkvæmt lögum,“ segir í tilkynningu frá dómstólnum. Dómurinn byggir að miklu leyti á dómi Hæstaréttar Íslands í máli umsækjendanna sem kröfðust bóta þegar fram hjá þeim var gengið. Með honum hafi bæði dómsmálaráðherra og Alþingi verið talin hafa brotið reglur um skipan dómara við Landsrétt. Vísað er til þess að Sigríður hafi lagt fram eigin lista yfir dómaraefni án þess að gera sjálfstæða skoðun á hæfni þeirra fjögurra umsækjenda sem hún valdi sjálf og án þess að safna frekari upplýsingum eða gögnum til að styðja þá niðurstöðu hennar. „Þar að auki brást hún í að gera nákvæman samanburð á hæfni frambjóðendanna fjögurra við þá fimmtán umsækjendur sem voru taldir hæfastir eins og stjórnsýslulög krefjast almennt. Slík brot fólu í sér grundvallarágalla í heildarferlinu við skipan dómaranna fjögurra,“ segir í dómi MDE. Framkvæmdavaldið hafi tekið sér of mikið vald í vali á dómurunum fjórum og ekki hafi verið hugað að lögum sem áttu að tryggja viðunandi jafnvægi á milli framkvæmda- og löggjafarvaldsins við skipan dómaranna. „Ennfremur hunsaði dómsmálaráðherrann augljóslega viðeigandi reglur þegar hún ákvaða að skipta út fjórum af fimmtán umsækjendum fyrir fjóra aðra umsækjendur sem voru metnir minna hæfir af hæfnisnefndinni,“ segir MDE. Vísaði MDE til dóms Hæstaréttar í bótamáli umsækjendanna um að dómsmálaráðherra hafi „algerlega hunsað“ augljósa hættu fyrir orðstír umsækjendanna sem skipt var út. Sigríður hefði ekki lagt fram nægilega réttlætingu fyrir ákvörðuninni jafnvel þó að hún hefði leitað sérfræðiálits lögfræðinga ráðuneytisins. „Vísan hennar til fyrri dómarareynslu hafi ekki byggst á sjálfstæðu mati eða nýfengnum upplýsingum eða öðrum gögnum. Þannig sýndu þessi brot á landslögum einnig fram á að hún hunsaði augljóslega viðeigandi reglur á sínum tíma,“ segir MDE. Mannréttindadómstóll Evrópu í Strasbourg í Frakklandi.Vísir/EPA Hefðu átt að greiða atkvæði um hvert og eitt dómaraefni Alþingi fær einnig ákúrur frá MDE vegna meðferðar þess á tillögunni sem ráðherra lagði fram. Hæstiréttur Íslands hafi túlkað lög um skipan Landsréttar þannig að þingið hefði átt að greiða atkvæði um hvert og eitt dómaraefni í sérstakri atkvæðagreiðslu. Þess í stað hafi þingið samþykkt allan listann í einni atkvæðagreiðslu. „Með því að bregðast í að gera það veik Alþingi einnig frá gildandi reglum í skipunarferlinu sem það ákvað sjálft í fyrri lagasetningu,“ segir MDE. Hæstiréttur taldi á sínum tíma að brot ráðherra og Alþingi á reglum í skipunarferlinu þýddu ekki að maðurinn hefði ekki fengið réttláta málsmeðferð. MDE segir að sú niðurstaða skipti ekki máli fyrir dóminn í dag. Hæstiréttur Íslands hafi ekki tekið afstöðu til þess hvort að skipan Arnfríðar hefði verið ólögmæt. Sjö dómarar dæmdu í málinu, þar á meðal Róbert Spanó frá Íslandi. Tveir dómarar skiluðu séráliti.
Dómsmál Dómstólar Landsréttarmálið Mest lesið Gekk nakinn í veg fyrir bíla á Suðurlandsvegi Innlent Fannst 73 árum eftir að hafa verið rænt Erlent Sænsk glæpagengi sendi fólk til Íslands Innlent Skiptast á eldflaugum í massavís Erlent Sæðisgjafar tilkynni það fjölskyldu sinni svo ekki verði „slys“ Innlent Tjóðraði móður sína við stól til að drepa eiginmann sinn Erlent Varpa sprengjum á fjölbýlishús í Karkív Erlent Jörðin fær tímabundið annað tungl Erlent Alþingismerkið hafi aldrei verið heilagt Innlent Mættu í flugbúningi á sveitaböllin og áttu séns Innlent Fleiri fréttir Tveggja bíla árekstur á Suðurlandsveg Kom vini sínum til bjargar á fótboltaæfingu og 34. klukkustund Bakgarðshlaups Gekk nakinn í veg fyrir bíla á Suðurlandsvegi Verður Þórsmörk þjóðgarður? Vill burt með rándýr, úrelt og óþarfa stimpilgjöld Vonar að sveitarfélögin leysi úr NPA-vandanum Alþingismerkið hafi aldrei verið heilagt Fjármögnun NPA-samninga og Bakgarðshlaupið í beinni Samgöngusáttmálinn, Yazan og loftlagsmál á Sprengisandi Slegist með vopnum við skemmtistað Mættu í flugbúningi á sveitaböllin og áttu séns Sænsk glæpagengi sendi fólk til Íslands Sæðisgjafar tilkynni það fjölskyldu sinni svo ekki verði „slys“ Lögreglumenn í veikindaleyfi vegna þungra mála Með banvænan sjúkdóm í stöðugri baráttu við Kópavogsbæ Mikill reykur eftir að gleymdist að slökkva á kerti Bið eftir NPA-þjónustu og eftirspurn eftir sæðisgjöfum Arnar Þór á leið í nýjan flokk Anton Sveinn McKee til liðs við Miðflokkinn „Spurðu svo fyrirtækið þitt af hverju það leggur fé í heimsendakölt“ Ekkert sem bendir til þess að sakborningum fjölgi Lífræni dagurinn er í dag Bein útsending: Heilabilun rædd á Alzheimerdegi Ekkert bendi til að sakborningum muni fjölga Telur fleiri falla á nýju bílprófi Maður margra storma íhugar stöðu sína Byssan reyndist leikfang Mamma bara María þegar mæðgurnar eru saman á vakt Hvers vegna að fella ísbirni? Í gæsluvarðhald vegna kókaínsendingar Sjá meira