Magnús Tumi ræddi Öræfajökul í Bítinu á Bylgjunni í morgun en fyrir helgi sendu almannavarnir frá sér tilkynningu vegna fjallsins. Þar kom fram að þenslu fjallsins fylgi aukin skjálftavirkni og aflögun og að engin merki séu um að hraði þenslunnar fari minnkandi þó skjálftavirkni hafi dvínað síðasta hálfa árið eða svo.

Ekki virkasta eldstöðin en sú stærsta
Öræfajökull er ekki eitt af virkustu eldfjöllum landsins en hann er stærsta eldstöðin í rúmmáli talið. Fjallið hefur gosið tvisvar síðan um landnám, annars vegar árið 1362 og hins vegar árið 1727. Fyrra gosið var stærsta sprengigos Íslandssögunnar og eyddi heilli byggð sem þá hét Litla-Hérað en heitir nú Öræfi, einmitt vegna gossins.Að sögn Magnúsar Tuma var síðara gosið mun minna en báðum gosum fylgdu mikil jökulhlaup.
„Þegar gýs í svona fjalli þá koma jökulhlaup, gjóskufall og ef gosið er mjög stórt þá geta komið fleiri hættur eins og gjóskuflóð og slíkt. En Öræfajökull hefur verið mjög kyrr, það hefur verið svona einstaka skjálfti í honum síðustu ár, einhverjir skjálftar á ári. Svo hefur komið svona aðeins meiri virkni öðru hvoru en ekkert sem maður tekur eftir,“ segir Magnús Tumi en svo byrjar virknin í fjallinu að aukast fyrir um ári síðan.
„Síðastliðið haust þá er bara töluverð skjálftavirkni og hefur verið síðan og það hafa komið nokkrir skjálftar stærri en þrír sem hafa fundist í sveitinni og það hefur aldrei nokkur maður fundið jarðskjálfta í Öræfasveit að því er við teljum síðan 1727.“

„Kvika að troðast inn í rætur fjallsins“
GPS-mælingar sýna svo að fjallið er að þenjast út og sýna niðurstöður að ekkert er að draga úr virkninni.„Það sem hleypti umræðunni af stað var að það kom mjög aukinn jarðhiti síðastliðið haust. Það myndaðist sigketill og það vakti áhyggjur og við teljum okkur nú vita hvað orsakaði það en í stuttu máli þá er kvika, og það eru allir sammála um það, það er kvika að troðast inn í rætur fjallsins,“ segir Magnús Tumi.
Kvikan sé að troðast inn í fjallið á frekar litlu dýpi og þá hefur líka komið í ljós að það sé jarðhiti í Öræfajökli sem ekki hafi borið mikið á.

Fólk hafi varann á og fylgist með
„Og þegar þessi kvika kom inn í ræturnar á þessu kerfi sem er þarna í fjallinu þá kom svona hitapúls og bræddi ísinn við jökulbotninn og myndaði þennan sigketil og vatnið lak út. [...] Nú er þetta búið að ná nýju jafnvægi þannig að jarðhitinn hefur minnkað aftur en við sjáum engin merki þess að fjallið sé eitthvað að minnka, það sé eitthvað að minnka þessi þróun. [...] Við sjáum ekki að það sé neitt að hægja á þessu og þetta eru merki sem eldfjöll sýna fyrir gos,“ segir Magnús Tumi.Aðspurður hvað þetta þýði fyrir venjulegt fólk og hvort hafa þurfi áhyggjur segir hann:
„Ég myndi nú ekkert hika við að fara í útilegu í Skaftafelli í sumar en það breytir ekki því að leiðsögumenn sem þarna eru og fólk þarf að hafa varann á sér og fylgjast með. Ég held nú að ef það færi að styttast í gos þá ætti ég nú von á því að það væri miklu meiri merki um það.“
Hlusta má á viðtalið við Magnús Tuma í heild sinni í spilaranum hér fyrir neðan.