Fjárlög í miklum hagvexti Hafliði Helgason skrifar 9. desember 2016 00:00 Fjárlagafrumvarpið er lagt fram við sérstakar aðstæður þar sem sú ríkisstjórn sem leggur það fram hefur ekki þingmeirihluta. Við þær kringumstæður mun reyna talsvert á þingið. Frumvarpið er lagt fram við þær kringumstæður að nýjar hagtölur sýna meiri vöxt en spár höfðu gert ráð fyrir. Hærri hagvaxtartölur minnka líkur á því að Seðlabankinn lækki vexti nú í desember, auk þess sem óvissa um endanlega útgáfu fjárlaga hlýtur að hafa sömu áhrif. Enda þótt Seðlabankinn hafi tök á að hindra innflutning gjaldeyris vegna vaxtamunarviðskipta, þá getur hann ekki komið í veg fyrir að innlendir aðilar stundi þau í raun með þeim hætti að halda inni í landinu fjármunum sem annars færu í erlendar fjárfestingar. Í Markaðnum í fyrradag var rætt við Almar Guðmundsson, framkvæmdastjóra Samtaka iðnaðarins, sem hefur eins og fleiri nokkrar áhyggjur af því að hröð styrking krónunnar muni bitna á langtímahagsæld þjóðarinnar. Það er full ástæða til að taka undir þessar áhyggjur. Samkeppnishæfni annarra greina en ferðaþjónustu fer hratt minnkandi vegna launakostnaðar mælds í erlendri mynt. Enginn veit svo hver eru sársaukamörk ferðaþjónustunnar sjálfrar og í framhaldinu hvert getur verið langtíma jafnvægisgengi krónunnar. Ísland tekst nú á við algjörlega ný vandamál í hagstjórn. Hagvöxtur er margfaldur á við nágrannalönd og nettó staða við útlönd er jákvæð um 60 milljarða og líklegt að hún eigi eftir að batna enn. Sala eigna gæti gert ríkið nánast skuldlaust og tækifæri er til að greiða inn á lífeyrisskuldbindingar. Nauðsynlegt er að auka hvatann til þess að fjármunir fari úr landi á móti öllu því innstreymi sem nú er. Lækkun vaxta hjálpar til, en Seðlabankinn mun varla stíga slíkt skref nema að fyrir liggi að ríkisfjármálin séu tekin föstum tökum. Nýkjörið Alþingi verður að sýna ábyrgð og reka ríkissjóð með afgangi. Ekki skal lítið úr því gert að á ýmsum sviðum hafa málaflokkar verið sveltir og uppsafnaða þörf má finna í mikilvægum stoðum samfélagsins eins og heilbrigðiskerfi, menntakerfi og í samgöngum. Upplegg fjármálafrumvarpsins eins og það lítur út er skynsamlegt, þótt deila megi um forgangsröðun ýmissa þátta. Það er pólitískt úrlausnarefni fyrir nýtt þing að leysa. Mikilvægast er samt að sú umræða verði innan þess útgjaldaramma sem lagt hefur verið upp með. Krafa um aukin ríkisútgjöld við þessar kringumstæður er því miður óábyrg og mun koma í bakið á okkur. Í núverandi stöðu eru mikil tækifæri til að tryggja langtímahagsæld. Freistnivandi stjórnmála í miklum hagvexti er mikill og sagan sýnir að erfitt er að halda aftur af útgjöldum. Sagan sýnir líka að takist það ekki verður afleiðingin hörð lending hagkerfisins.Þessi grein birtist fyrst í Fréttablaðinu. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Alþingi Hafliði Helgason Mest lesið Hvernig hljómar 100.000 kr. mánaðarlegur samgöngustyrkur? Valur Elli Valsson Skoðun Trumpistar eru víða Trausti Breiðfjörð Magnússon Skoðun Árið 2023 kemur aldrei aftur Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun Gerræðisleg áform í anda Ráðstjórnarríkjanna Guðmundur Fertram Sigurjónsson Skoðun Stóðhryssur ekki moldvörpur Hallgerður Ljósynja Hauksdóttir Skoðun Opið svar til formanns Samleik- Útsvarsgreiðendur borga leikskólann í Kópavogi! Rakel Ýr Isaksen Skoðun Frá Írak til Gaza: Hvað höfum við lært af lygunum og stríðsbröltinu? Helen Ólafsdóttir Skoðun Staða þorpshálfvita er laus til umsóknar Jón Daníelsson Skoðun Sniðgangan á Rapyd slær öll met Björn B. Björnsson Skoðun Pólitískt hugrekki og pólitískt hugleysi: ólík stefna tveggja systurflokka Birgir Finnsson Skoðun
Fjárlagafrumvarpið er lagt fram við sérstakar aðstæður þar sem sú ríkisstjórn sem leggur það fram hefur ekki þingmeirihluta. Við þær kringumstæður mun reyna talsvert á þingið. Frumvarpið er lagt fram við þær kringumstæður að nýjar hagtölur sýna meiri vöxt en spár höfðu gert ráð fyrir. Hærri hagvaxtartölur minnka líkur á því að Seðlabankinn lækki vexti nú í desember, auk þess sem óvissa um endanlega útgáfu fjárlaga hlýtur að hafa sömu áhrif. Enda þótt Seðlabankinn hafi tök á að hindra innflutning gjaldeyris vegna vaxtamunarviðskipta, þá getur hann ekki komið í veg fyrir að innlendir aðilar stundi þau í raun með þeim hætti að halda inni í landinu fjármunum sem annars færu í erlendar fjárfestingar. Í Markaðnum í fyrradag var rætt við Almar Guðmundsson, framkvæmdastjóra Samtaka iðnaðarins, sem hefur eins og fleiri nokkrar áhyggjur af því að hröð styrking krónunnar muni bitna á langtímahagsæld þjóðarinnar. Það er full ástæða til að taka undir þessar áhyggjur. Samkeppnishæfni annarra greina en ferðaþjónustu fer hratt minnkandi vegna launakostnaðar mælds í erlendri mynt. Enginn veit svo hver eru sársaukamörk ferðaþjónustunnar sjálfrar og í framhaldinu hvert getur verið langtíma jafnvægisgengi krónunnar. Ísland tekst nú á við algjörlega ný vandamál í hagstjórn. Hagvöxtur er margfaldur á við nágrannalönd og nettó staða við útlönd er jákvæð um 60 milljarða og líklegt að hún eigi eftir að batna enn. Sala eigna gæti gert ríkið nánast skuldlaust og tækifæri er til að greiða inn á lífeyrisskuldbindingar. Nauðsynlegt er að auka hvatann til þess að fjármunir fari úr landi á móti öllu því innstreymi sem nú er. Lækkun vaxta hjálpar til, en Seðlabankinn mun varla stíga slíkt skref nema að fyrir liggi að ríkisfjármálin séu tekin föstum tökum. Nýkjörið Alþingi verður að sýna ábyrgð og reka ríkissjóð með afgangi. Ekki skal lítið úr því gert að á ýmsum sviðum hafa málaflokkar verið sveltir og uppsafnaða þörf má finna í mikilvægum stoðum samfélagsins eins og heilbrigðiskerfi, menntakerfi og í samgöngum. Upplegg fjármálafrumvarpsins eins og það lítur út er skynsamlegt, þótt deila megi um forgangsröðun ýmissa þátta. Það er pólitískt úrlausnarefni fyrir nýtt þing að leysa. Mikilvægast er samt að sú umræða verði innan þess útgjaldaramma sem lagt hefur verið upp með. Krafa um aukin ríkisútgjöld við þessar kringumstæður er því miður óábyrg og mun koma í bakið á okkur. Í núverandi stöðu eru mikil tækifæri til að tryggja langtímahagsæld. Freistnivandi stjórnmála í miklum hagvexti er mikill og sagan sýnir að erfitt er að halda aftur af útgjöldum. Sagan sýnir líka að takist það ekki verður afleiðingin hörð lending hagkerfisins.Þessi grein birtist fyrst í Fréttablaðinu.
Opið svar til formanns Samleik- Útsvarsgreiðendur borga leikskólann í Kópavogi! Rakel Ýr Isaksen Skoðun
Opið svar til formanns Samleik- Útsvarsgreiðendur borga leikskólann í Kópavogi! Rakel Ýr Isaksen Skoðun